1, 2. ¿Kʼu yuʼun mas xijmuyubaj kʼalal oy kʼusi chkakʼtike ti jaʼ mu sta kʼalal oy kʼusi chkichʼtike?

 LI Jeovae toj labal sba ti kʼu yelan spasojutike, yuʼun jaʼ mas xijmuyubaj kʼalal oy kʼusi chkakʼtike (Ech. 20:35). Akʼo mi xijmuyubaj onoʼox kʼalal oy kʼusi chkichʼtik kʼelanbele, mas to xijmuyubaj kʼalal voʼotik oy kʼusitik chkakʼbetik li yantike. Ta jtabetik sbalil ti jaʼ jech la spasutik Jeova ti oy ta koʼontontik yakʼele. ¿Kʼu yuʼun?

² Ta skoj ti kʼu yelan spasojutik li Jeovae, oy me kʼusi spas kuʼuntik ti mas to xijmuyubaj yuʼune. Mi chkakʼ kipaltik ta skoltael li yantike, mas me xijmuyubaj. ¿Mi mu jechuk ti toj labal sba ti kʼu yelan pasbilutike? (Sal. 139:14).

3. ¿Kʼu yuʼun chal Vivlia ti xmuyubaj noʼox li Jeovae?

³ Li Vivliae chal ti xmuyubajik noʼox li buchʼutik chakʼ li kʼusitik x-ayan yuʼunike. Jaʼ yuʼun, mu labaluk sba chkaʼitik ti xi chichʼ albel li Jeovae: «Li Dios ti xmuyubaje» (1 Tim. 1:11). Yuʼun jaʼ li buchʼu baʼyuk lokʼ ta yoʼonton yakʼel li kʼusitik x-ayan yuʼune, muʼyuk buchʼu yan jech spasoj. Xi laj yal li jtakbol Pabloe: «Jaʼ kuxulutik yuʼun, chijbakʼ xchiʼuk ti oyutike» (Ech. 17:28). Jech xtok, te likem talel ta stojolal Jeova «skotol li lekil matanal xchiʼuk li tukʼil matanale» (Sant. 1:17).

4. ¿Kʼusi tskoltautik sventa masuk to xijmuyubaje?

⁴ ¿Kʼusi xuʼ jpastik mi ta jkʼantik ti masuk to xijmuyubaj kʼalal chkakʼtik li kʼusi oy kuʼuntike? Li ta xchanobil liʼe, ta jchantik kʼuxi xuʼ jchanbetik slekil yoʼonton li Jeovae (Efes. 5:1). Jech xtok, ta jkʼeltik kʼusi xuʼ jpastik mi muʼyuk tstojik ta vokol yilel li kʼusi ta jpastik ta stojolal yantike. Skotol  taje jaʼ tskoltautik sventa jechuk-o xijmuyubaj kʼalal oy kʼusi chkakʼbetik li yantike.

JCHANBETIK SLEKIL YOʼONTON LI JEOVAE

5. ¿Kʼusitik chakʼbutik li Jeovae?

⁵ Jkʼeltik jaytosuk ti kʼu yelan chakʼ ta ilel slekil yoʼonton li Jeovae. Jech kʼuchaʼal liʼe, chakʼbutik li kʼusitik chtun kuʼuntike. Yikʼaluk van muʼyuk mas ep tajek ti kʼusitik x-ayan kuʼuntike, pe li Jeovae chakʼbutik li kʼusitik tsots skʼoplal chtun kuʼuntike, jech kʼuchaʼal jveʼeltik, jkʼuʼ jpokʼtik xchiʼuk ti bu xuʼ xijnakiutike (Sal. 4:8; Mat. 6:​31-33; 1 Tim. 6:​6-8). Pe ti jech tspase maʼuk ti yuʼun sujbil xa chaʼi sbae. ¿Kʼu yuʼun ti jech tspas une chaʼa?

6. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi chal Mateo 6:25 xchiʼuk 26?

⁶ Ta skoj ti skʼanojutik li Jeovae, ta xakʼbutik li kʼusitik chtun kuʼuntike. Jkʼelbetik batel skʼoplal li kʼusi laj yal Jesus ta Mateo 6:25 xchiʼuk 26 (kʼelo). Li ta versikuloetik liʼe, li Jesuse laj yalbe skʼoplal mutetik sventa oy kʼusi xakʼ jchantik, xi laj yale: «Mu snaʼ stsob sveʼelik mi jaʼuk bu tskʼej ta snail li sveʼelike». Xi to laj yal xtoke: «Chmakʼlinat yuʼun li Atotik ta vinajele». Laje, xi la sjakʼe: «¿Mi mu jaʼuk mas tsots akʼoplalik kʼuchaʼal li stukike?». Li kʼusi oy ta yoʼonton chakʼ ta chanel li Jesuse, jaʼ ti toj ep sbalil chil yajtuneltak li Jeovae ti jaʼ mu sta li chonbolometike. Mi chchabi chonbolometik li Jeovae, jpʼel me skʼoplal chchabiutik ek. Ta skoj ti jaʼ Jtotik li Jeovae xchiʼuk ti skʼanojutik tajeke, ta me xakʼ li kʼusi chtun kuʼuntike (Sal. 145:16; Mat. 6:32).

7. ¿Kʼu yelan xuʼ jchanbetik slekil yoʼonton li Jeovae? (Kʼelo xtok li lokʼoletike).

⁷ Jech kʼuchaʼal skʼanojutik li Jeovae, jaʼ jech jkʼanojtik li yantik eke, jaʼ yuʼun oy ta koʼonton chkakʼtik li kʼusi x-ayan kuʼuntike. ¿Mi oy avabinojbe skʼoplal junuk ermano ti vokol chaʼi stael li kʼusitik tslajese o ti chʼabal lek skʼuʼ spokʼe? Xuʼ me stunesot Jeova sventa xakʼbe li kʼusi chtun yuʼune. Li yajtunelutik Jeovae ojtikinbilutik ta skoj ti lek koʼontontik kʼalal oy kʼusi tsots chkʼot ta pasel ta anile. Jnoptik avaʼi kʼusi kʼot ta pasel kʼalal tal li tsatsal chamel COVID-19. Ep ermanoetike laj yakʼbeik sveʼel yan ermanoetik, skʼuʼ spokʼik xchiʼuk yan kʼusitik chtun yuʼunik. Jech xtok, ep buchʼutik laj yakʼik matanal takʼin ta sventa li abtelal ta spʼejel balumile sventa xichʼik koltael li ermanoetik ti laj yil svokolike. Jaʼ laj yakʼ ta  xkuxlejalik li kʼusi chal Ebreos 13:​16, ti xi chale: «Mu me xchʼay ta ajolik spasel li kʼusi leke xchiʼuk ti xavakʼbeik yantik li kʼusi oy avuʼunike, yuʼun lek tajek chil Dios li milbil matanaletik taje».

8. ¿Kʼusi spas kuʼuntik koliyal ti chakʼ kipaltik li Jeovae? (Filipenses 2:13).

⁸ Chakʼ kipaltik li Jeovae. Li stuke muʼyuk spajeb li yipe xchiʼuk ta sjunul yoʼonton chakʼbe li yajtuneltake (kʼelo Filipenses 2:13). ¿Mi oy akʼanojbe junuk velta avipal sventa stsal avuʼun jtosuk preva, sventa xkuch avuʼun jtosuk tsatsal vokolil o sventa spas avuʼun li avabtel jujun kʼakʼale? Kʼalal laj yakʼ avipale, xuʼ van jaʼ jech laj avaʼi aba jech kʼuchaʼal laj yaʼi sba li jtakbol Pablo ti xi laj yale: «Oy jtsatsal sventa jpas skotol ta skoj li buchʼu chakʼbun juʼele» (Filip. 4:13).

9. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik slekil yoʼonton li Jeovae? (Kʼelo xtok li lokʼole).

⁹ Li voʼotike chʼabal juʼeltik kʼuchaʼal Jeova sventa jkoltatik li yantike. Akʼo mi jech, xuʼ me jchanbetik slekil yoʼonton kʼalal ta jtunes kipaltik sventa jkoltatik li kermanotaktike. Jech kʼuchaʼal liʼe, mi oy junuk ermano ti oy xa sjabilal o ti ip noʼox chaʼie, xuʼ me xbat jmanbetik tal li kʼusitik chtun yuʼune o ti jkoltatik ta xchʼubael li snae. Jech xtok, mi xuʼ chkiltike, xuʼ me jkolta jbatik ta xchʼubael li Salon sventa Tsobobbaile o ti jkolta jbatik ta smeltsanel ti butik tsokanuke. Kʼalal jech ta jtunes kipaltike, toj ep me sbalil chil li kermanotaktike.

10. ¿Kʼuxi xuʼ jtunes jkʼopojeltik sventa jtsatsubtasbetik yoʼonton li yantike?

¹⁰ Mu me xchʼay xkaʼitik ti xuʼ jpatbetik-o yoʼonton yantik kʼalal lek ta jtunes li jkʼopojeltike. ¿Mi oy van buchʼu skʼan patbel yoʼonton xanaʼ o ti oyuk kʼusi xichʼ tojbel ta vokole? Mi jeche, ¿kʼu yuʼun mu xbat avulaʼan, xakʼopon batel ta telefono, ti xatakbe batel jlikuk tarjeta o xatakbe batel junuk mensajee? Mu persauk ti labaluk xa sba ta aʼiel li kʼusi chavalbee, jaʼ noʼox venta mi lokʼ ta avoʼontone. Kʼalal ta sjunul koʼonton ta jpatbetik yoʼonton li yantike, jaʼ me chkoltaat-o sventa tukʼ xakʼ sba o sventa xpatetuk yoʼonton (Prov. 12:25; Efes. 4:29).

11. ¿Kʼusi tspas Jeova kʼalal ta jkʼanbe jpʼijiltike?

¹¹ Chakʼ jpʼijiltik li Jeovae. Xi la stsʼiba li Santiagoe: «Mi oy junuk avuʼunik ti skʼan to spʼijile, akʼo skʼanilanbe Dios». Xchiʼuk xi to laj yale: «Yuʼun tskʼupin yakʼel xchiʼuk muʼyuk bu chchopolkʼoptavan» (Sant. 1:5; tsʼib ta yok vun). Jech kʼuchaʼal chal li versikuloe, li Jeovae ta sjunul yoʼonton chakʼbutik li spʼijile xchiʼuk ta sjunul yoʼonton chakʼ  jchantik li kʼusi snaʼoje. Jech xtok, muʼyuk bu chchopolkʼoptavan o muʼyuk bu ch-ilin, jaʼ xkaltik, muʼyuk kʼusi chopol chalbutik kʼalal ta jkʼanbe jpʼijiltike, moʼoj, yuʼun tstij koʼontontik sventa jkʼanbetik (Prov. 2:​1-6).

12. ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti oy ta koʼontontik yalbel yantik li kʼusi jnaʼojtike?

¹² Li voʼotik une, ¿mi xuʼ xkalbetik yantik li kʼusi jnaʼojtik jech kʼuchaʼal tspas Jeovae? (Sal. 32:8). ¡Xuʼ! Ep butik xuʼ jech xkakʼtik ta ilel. Jech kʼuchaʼal liʼe, ta jchanubtastik ta cholmantal li buchʼu achʼ jcholmantaletik toe. Jech xtok, li moletike ta sjunul yoʼonton chchanubtasik li siervo ministerialetik xchiʼuk li yan ermanoetik ti yichʼojik xa voʼ sventa spas yuʼunik li kʼusitik tsbainik ta tsobobbaile. Ep ermanoetik xchiʼuk ermanaetik ti xchanojik lek svaʼanel o skʼelel li Salonetik sventa Tsobobbail xchiʼuk yan naetike, yakal chchanubtasik yan ermanoetik sventa jechuk spasik ek.

13. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal Jeova kʼalal ta jchanubtastik yantike?

¹³ Kʼalal ta jchanubtastik li yantike, skʼan jchanbetik stalelal li Jeovae. Jech kʼuchaʼal laj xa jchantik tale, ta sjunul yoʼonton chakʼ jpʼijiltik. Jaʼ jech ta jpastik ek kʼalal chkakʼbetik snaʼik yantik li kʼusi jchanojtike. Ta sjunul koʼonton chkakʼbetik xchan yantik li kʼusi jnaʼojtik xae. Muʼyuk bu ta jvul koʼontontik ti tspojbutik li kʼusi jbainojtike xchiʼuk mi jaʼuk xi ta jnoptike: «Te akʼo xchan stuk, muʼyuk onoʼox buchʼu la xchanubtasun ek». Muʼyuk me lek mi oy buchʼu jech stalelal li ta steklumal Jeovae, yuʼun maʼuk noʼox chkakʼtik ta chanel li kʼusi jnaʼojtike, yuʼun ta sjunul koʼonton jech ta jpastik (1 Tes. 2:8). Mi jech ta jpastik ta stojolalike, «jaʼ jech lek chapalik sventa xchanubtasik batel li yantike» (2 Tim. 2:​1, 2). Mi jaʼ jech chkakʼtik ta ilel slekil koʼontontik kʼalal chkakʼtik li kʼusitik x-ayan kuʼuntike, jaʼ me jech tspasik batel li yantik eke. Vaʼun xijmuyubaj me jkotoltik.

KʼALAL MUʼYUK SBALIL YILEL LI KʼUSI TA JPASTIKE

14. ¿Kʼusi chalik li krixchanoetik kʼalal oy kʼusi ta jpastik ta stojolalike?

¹⁴ Ep ta velta kʼalal oy kʼusi ta jpastik ta stojolal li yantike, mas to mi jaʼ ta stojolal li kermanotaktike, chakʼik ta ilel ti ep sbalil chilike, yuʼun «kolaval» xiik. Xuʼ van stsʼibaik uni jlikuk vun o ti oy kʼusi yan spasik sventa stojik ta vokole (Kol. 3:15). Kʼalal jech tspasike, mas to me xijmuyubaj.

15. Mi muʼyuk la stojbutik ta vokol li buchʼu la jkoltatike, ¿kʼusi skʼan mu xchʼay xkaʼitik?

¹⁵ Pe skʼan me teuk ta joltik xtok ti mu skotoluk tstojik ta vokol li kʼusi ta jpastik ta stojolalike. Kʼalal oy buchʼu ta jkoltatike, xuʼ van ta jchʼak jkʼakʼaltik, kipaltik o xkakʼbetik li kʼusi x-ayan kuʼuntike, pe jaʼ to chkiltike, muʼyuk sbalil chilik. Mi jeche, ¿kʼusi xuʼ skoltautik sventa jechuk-o xijmuyubaj xchiʼuk ti mu xij-iline? Teuk ta joltik kʼusi chal li teksto ti bu lokʼem tal li mantal liʼe, ti jaʼ Echos 20:35. Yuʼun maʼuk noʼox xijmuyubaj kʼalal tstojbutik ta vokol li kʼusi ta jpasbetik li yantike; voʼotik oy ta jbatik ti xijmuyubajuk noʼox chkakʼtik li kʼusi x-ayan kuʼuntik, manchuk mi mu stojik ta vokol. Jkʼeltik batel kʼusi xuʼ skoltautik.

16. ¿Kʼusi skʼan teuk ta joltik?

¹⁶ Teuk ta joltik ti jaʼ yakal ta jchanbetik stalelal Jeova kʼalal chkakʼ li kʼusi x-ayan kuʼuntike. Li stuke lekik kʼusi chakʼbe li krixchanoetike, akʼo mi muʼyuk sbalil chilik o ti muʼyuk tstojik ta vokole (Mat. 5:​43-48). Li Jeovae yalojbe onoʼox yajtuneltak ti mukʼ smoton tstaik mi ta sjunul yoʼonton chakʼike, jaʼ xkaltik, ti muʼyuk smalaoj tsutesbatike (Luk. 6:35). Mi jech tspasike, muʼyuk me chopol chaʼi sbaik kʼalal muʼyuk chtojbatik ta vokol li kʼusi tspasike. Teuk  me ta joltik ti ta onoʼox me xakʼ jmotontik Jeova ta skoj li kʼusi lekik ta jpastik ta stojolal yantike xchiʼuk mi xkuxet noʼox koʼonton chkakʼtike (2 Kor. 9:7; Prov. 19:17).

17. ¿Kʼusi tskoltautik sventa jechuk-o jchanbetik stalelal li Jeovae? (Lukas 14:​12-14).

¹⁷ Yan ti kʼusi tskoltautik sventa jechuk-o jchanbetik stalelal li Jeovae, jaʼ ti xkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi chal Lukas 14:​12-14 (kʼelo). Melel onoʼox, muʼyuk kʼusi chopol kʼalal chkakʼ ta ilel slekil koʼontontik ta stojolal li buchʼutik xuʼ jech spasbutik eke. Pe mi laj kakʼtik venta ti jaʼ noʼox chkakʼ ta ilel slekil koʼontontik ta skoj noʼox ti ta jkʼantik ti jechuk xkichʼtik pasbel eke, teuk me ta joltik li tojobtasel laj yal Jesuse: ti xkakʼ ta ilel slekil koʼontontik ta stojolalik li buchʼutik mu xuʼ jech spasbutike. Mi jech ta jpastike, mas me xijmuyubaj, yuʼun me jaʼ yakal ta jchanbetik stalelal li Jeovae. Jech xtok, mi muʼyuk jmalaojtik tspakbutik sutel li kʼusi lek la jpasbetik yantike, mas me xijmuyubaj, manchuk mi mu stojik ta vokol.

18. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa mu chopoluk kʼusi jnoptik ta stojolal li yantike?

¹⁸ Mu kʼusi chopol xanop ta stojolal li yantike (1 Kor. 13:7). Mi oy kʼusi la jpastik ta stojolal yantik, pe mi chʼabal kʼusi xalbutik sventa stojbutik ta vokole, xuʼ van xi ta jnoptike: «¿Mi ta melel muʼyuk sbalil chil li kʼusi la jpas ta stojolale o mi jaʼ noʼox van ti chʼay xaʼi stoj ta vokole?». Yikʼaluk van oy yan srasonaltak ti kʼu yuʼun muʼyuk stoj ta vokole. Junantike, akʼo mi tskʼan tstojik ta vokol, vokol chaʼiik ti xal li kʼusi oy ta yoʼontonike. Yantik xtoke, chkʼexavik kʼalal chichʼik koltaele, mas to mi jaʼ toʼox jech chkoltavanik li ta voʼnee, pe ti mu xa spas yuʼunik li avie. Pe mi jkʼanojtik ta melel li krixchanoetike, muʼyuk kʼusi chopol ta jnoptik ta stojolalik xchiʼuk jech-o xijmuyubaj chkakʼtik li kʼusi x-ayan kuʼuntike (Efes. 4:2).

19, 20. ¿Kʼu yuʼun skʼan oyuk smalael kuʼuntik? (Kʼelo xtok li lokʼoletike).

¹⁹ Oyuk smalael avuʼun. Li ajvalil Salomone xi laj yal ta sventa li slekil oʼontonale:  «Akʼo batel ta ba voʼ li apane, yuʼun chata yan velta mi echʼ xa ox epal kʼakʼaletike» (Ekl. 11:1). Taje jaʼ skʼan xal ti oy junantik krixchanoetike, jaʼ to tstojik ta vokol kʼalal «mi echʼ xa ox epal kʼakʼaletike». Kalbetik batel skʼoplal junuk loʼil.

²⁰ Leʼ xa jayibuk jabile, jun ermana ti jaʼ yajnil jkʼelvanej ta sirkuitoe la stsʼibabe batel jlik karta jun ermana ti jaʼ to laj yichʼ voʼ sventa xalbe ti akʼo tukʼuk-o xakʼ sbae. Kʼalal te xa ox van vaxakibuk jabil yechʼele, jaʼ to la stakʼ sutel li ermanae. Xi chale: «Ta jkʼan chkalbot ti ep la skoltaun li kʼusi la atsʼibabun tale». Xi to laj yale: «Li kʼusi la atsʼibae kʼupil sba tajek, pe li kʼusi mas kʼot ta koʼontone jaʼ li tekstoe, muʼyuk jchʼayoj-o ta jol». a Kʼalal laj xa ox yal li kʼusitik la snuptane, xi laj yale: «Bateltike mu xa kʼusi jkʼan jpas xchiʼuk ta jnop ti jaʼ mas lek ti xkikta li mantale. Pe li teksto la atsʼibabune, te xvulvun-o ta jnopben xchiʼuk jaʼ la skoltaun sventa xkakʼbe-o batel yipal. Li vaxakib jabil echʼem tale jaʼ la skoltaun». ¡Xmuyubaj van tajek li yajnil jkʼelvanej ta sirkuito kʼalal la skʼel li karta taje! Mi jaʼ jech jkoltaojtik talel li kermanotaktik eke, yikʼaluk van jaʼ to stojbutik ta vokol mi echʼem xa ox epal kʼakʼaletike.

21. ¿Kʼu yuʼun oy sbalil mi jech-o chkakʼtik ta ilel slekil koʼontontik jech kʼuchaʼal tspas Jeovae?

²¹ Jech kʼuchaʼal laj xa jchantik tale, li Jeovae toj labal sba ti kʼu yelan spasojutike. Yuʼun jaʼ mas xijmuyubaj kʼalal chkakʼtike, jaʼ mu sta kʼalal chkichʼtike. Xijmuyubaj tajek kʼalal ta jkoltatik li kermanotaktike. Jech xtok, lek tajek chkaʼitik kʼalal chkichʼtik tojbel ta vokole. Pe mi muʼyuk bu tstojik ta vokole, xuʼ onoʼox me xijmuyubaj, yuʼun jnaʼojtik ti lek li kʼusi ta jpastike. Mu ventauk li kʼusi chkakʼtike, teuk-o ta joltik li kʼusi chal 2 Kronikas 25:9: «Li Jeovae xuʼ yuʼun mas to ep chakʼbot». ¡Jaʼ noʼox stuk Jeova ti ep kʼusi chakʼbutike! Xijmuyubaj tajek ti jaʼ tstojbutik sutel li kʼusi ta jpastike. Ta melel, ep tajek sbalil ta jtabetik mi jech-o chkakʼ kipaltik ta xchanbel slekil yoʼonton li Jtotik ta vinajele.