¿Mi oy ipajemot? Mi jeche, xuʼ van ta anil noʼox la tsatsub, vaʼun chʼay xa ta ajol. Pe kʼalal oy buchʼu chcham kuʼuntike toj jelel. Li doktor Alan Wolfelt li ta slivro Healing a Spouse’s Grieving Heart (Spatobil oʼontonal kʼalal chcham jun nup chiʼilile), xi chale: «Mu ta aniluk chchʼay li at-oʼontone kʼalal oy buchʼu chchame. [...] Kʼalal mi echʼ xa ox li jabiletike xchiʼuk kʼalal oy buchʼu chkoltavane ta kʼunkʼun ta xchʼay batel li at-oʼontone».

Jkʼeltik kʼu yelan laj yaʼi sba kʼalal cham yajnil li moltotil Abraan ti Sara sbie. Li Vivliae chal ti kʼux laj yaʼi li Abraane xchiʼuk la smil sba ta okʼel, taje jaʼ skʼan xal ti jal chʼay-o batel li kʼusi kʼux chaʼie. * Yan skʼelobile jaʼ li kʼusi kʼot ta stojolal li Jakobe, yuʼun akʼbat xchʼun ti laj ta tiʼel ta jkot chonbolom li Josee. «Ep cʼacʼal laj yocʼta» sba, muʼyuk sbalil laj yaʼi akʼo mi patbat yoʼonton yuʼun li yutsʼ yalale. Kʼalal echʼ xa ox jayibuk jabil xchamel li Josee, chat-o tajek yoʼonton (Génesis 23:2; 37:34, 35; 42:36; 45:28).

Epal krixchanoetik avie chamem yutsʼ yalalik o yamigoik. Nopo ta sventa li loʼil liʼe:

• «Li jmalal Roberte, cham ta 9 yuʼun julio ta 2008. Li vaʼ sob taje muʼyuk jnopoj mi oy kʼusi chopol chkʼot ta pasel. Yuʼun jujun sob kʼalal mi laj xa ox veʼkunkutike, ta xkalbe jbakutik ti jkʼanoj jbakutike, ta jtsʼutsʼbe jba xokon jsatkutik xchiʼuk ta jmey jbakutik. Mas xa ta vakib jabil yechʼel taje, pe kʼux to chkaʼi ti cham li Robe. Mu jnaʼ mi ta onoʼox xchʼay li xkʼuxul chkaʼie» (Gail, 60 sjabilal).

• «Akʼo mi oy xa ta vaxaklajuneb jabil xchamel li kuni ajnile, ta to jnaʼ tajek xchiʼuk toj kʼux ta xkaʼi ti muʼyuk liʼ jchiʼuke. Kʼalal chkil kʼusi alakʼ sba spasoj li Diose, chvul ta jol li kajnile, li kʼusi chtal ta jole jaʼ ti kʼupil ta xil li kʼusitik pasbile» (Etienne, 84 sjabilal).

Stalel onoʼox ti chjalij xkʼuxul kʼalal oy buchʼu chcham kuʼuntike. Jujun tal ti kʼu yelan kʼux ta xkaʼitik kʼalal oy buchʼu chcham kuʼuntike. Jaʼ yuʼun, muʼyuk lek ti chopol xa kʼusi jnoptik ta anil ti kʼu yelan chaʼi sba o kʼu yelan chkiltik li buchʼu chcham yutsʼ yalale. Skʼan mu jtsʼiktik mi chij-okʼutik kaʼitike, mu jnoptik ti chij-echʼ ta mase. Jaʼ yuʼun, ¿mi oy van kʼusi xuʼ skoltautik li ta jvokoltike?