UTSʼINTAEL XCHIʼUK ILBAJINEL TA UTSʼ ALALIL. Xi laj yal li Naciones Unidas[e]: «Jun li ta oxvoʼ antsetike oy yichʼojik majel o tstsatsal chiʼinatik ta vayel junuk velta yuʼun li snup xchiʼilike». Li kʼusi mas chakʼ vul oʼontone jaʼ ti xuʼ van li ta spʼejel Balumile, «li ta voʼob antsetike jun chichʼ utsʼintael o xuʼ van chlaj ta utsʼintael».

ILBAJINEL TA KAYE. Li ta Estados Unidos[e] oy van mas ta 30 mil pandiyeroetik ti ch-ilbajinvanike. Li ta Latinoamaricae te van jun laj yichʼ majel o laj yichʼ ilbajinel li ta oxvoʼ krixchanoetike.

MILBAIL. Li ta 2012, laj yichʼ ilel ti jutuk mu oʼloluk miyon laj yichʼik milel li ta spʼejel Balumile, ti jaʼ mu sta jech yepal chamik kʼalal echʼ li paskʼopetike. Li ta sural Africae chamik 30 li ta sien mil jnaklejetike, li ta Centroamericae chamik 26 li ta sien mil jnaklejetike. Li ta lumetik taje jaʼ ti bu ep laj yichʼik milele. Ta jun noʼox jabil li ta Latinoamericae laj yichʼik milel mas ta sien mil krixchanoetik. Li ta Brasile laj yichʼik milel mas ta 50 mil. ¿Mi ta van xlaj skʼoplal skotol li kʼusitik chopol taje?

Pe ¿kʼu yuʼun epajem tajek li choplejale? Ep tajek li srasonaltake, june jaʼ ti jelel chichʼ ilel li krixchanoetik ti oy stakʼinike xchiʼuk li buchʼutik abol sbaike. Yane jaʼ ta skoj ti ta sbikʼtal onoʼox laj yilik ti ch-ilbajinvanik li krixchanoetike, ta skoj li yakubele, li slajesel drogae xchiʼuk ti muʼyuk tsots skʼoplal chilbeik xkuxlejal li yantike. Ta yan xtoke, jaʼ ta skoj ti muʼyuk chichʼik kastigo li buchʼutik ch-ilbajinvanike.

Melel onoʼox ti jutukajem choplejal li ta junantik lume. Jun skʼelobile jaʼ li ta lum São Paulo ta Brasile, ilbil ti jutukajem 80% ti chichʼik milel li krixchanoetik li ta slajunebal tal jabile. Akʼo mi jech, epajem onoʼox tajek li jeltos choplejale. Ep ti chichʼik milele, yuʼun li ta sien mil jnaklejetike lajuneb ta xichʼik milel. Jaʼ yuʼun chaʼa, ¿kʼusi skʼan pasel sventa xlaj-o skʼoplal skotol li choplejale?

Ta melel, sventa xichʼ lajesbel skʼoplal li kʼusitik chopolike, skʼan skolta sbaik li krixchanoetik eke, yuʼun te tsakal skʼoplal ti kʼu yelan stalelalike. Li krixchanoetik ti ch-ilbajinvanike, skʼan xiktaik li toybaile, li pichʼ oʼontonale xchiʼuk li kʼusi tskʼan yoʼontonike, mi jech la spasike ta me xlik kʼanvanikuk, ta stsakvanik ta mukʼ xchiʼuk chlik ayanuk ta yoʼontonik li yantike.

¿Kʼusi van xuʼ xtijbat-o yoʼonton ta sjelel stalelal li jun krixchanoe? Chanbo skʼoplal li kʼusi chchanubtasvan li Vivliae.

• «Liʼe jaʼ smelolal ti jkʼanojtik li Diose: ti jchʼunbetik li smantaltake» (1 Juan 5:3).

• «Ti xiʼtabil ta xcʼot ti Diose, contrainbil xa cʼot ti cʼusi chopole» (Proverbios 8:13, Ch).

Li skʼanel xchiʼuk xiʼtael Diose, jaʼ tstij koʼontontik sventa mu jsokbetik yoʼonton li Jeovae. Taje xuʼ  xjelbat-o xkuxlejalik li buchʼutik chopol tajek stalelalike, pe maʼuk noʼox me chjel li spat xokone, yuʼun chjel tajek li stalelaltake. Pe ¿mi xuʼ van jech xkʼot ta pasel ta melel?

Kalbetik skʼoplal jun vinik ti Alberto sbie, * ti oy xa ta balunlajuneb jabil tikʼil ta chukel ta Brasil ta skoj ti ep ta tos kʼusitik chopol la spase. Lik xchan Vivlia xchiʼuk stestigotak Jeova, vaʼun li ta sjabilal 2000 kʼot ta stestigo Jeova. ¿Mi sjeloj xa van ta melel li stalelale? Sjeloj, yuʼun li avie chopol tajek chaʼi sba ta skoj li kʼusitik la spas li Albertoe. Xi chale: «Jkʼanoj tajek li Diose, yuʼun yakʼojun xa ta perton ta melel. Ta skoj ti ta jtojbe ta vokol xchiʼuk ti jkʼanoj li Jeovae, jaʼ skoltaojun sventa jel li jtalelale».

Li César ti ta Brasil likem eke, elkʼaj toʼox ta naetik xchiʼuk ta beetik ti tstunes spistola o xkuchiloe, taje voʼlajuneb jabil jech la spas. ¿Kʼusi van tijbat-o yoʼonton ta sjelel li stalelale? Kʼalal te toʼox tikʼil ta chukele, laj yichʼ vulaʼanel yuʼun stestigotak Jeova, vaʼun lik xchan Vivlia jech kʼuchaʼal li Albertoe. Xi chal li Cesare: «Jaʼ to oy sbalil laj kil li kuxlejale. Lik jkʼan li Jeovae xchiʼuk lik jxiʼta, jaʼ xkaltik, chixiʼ ti jchaʼpas yan velta li kʼusi chopole, ti jech xat-o yoʼonton kuʼune, yuʼun ep tajek laj yakʼbun ta ilel slekil yoʼonton. Li kʼanelal xchiʼuk li xiʼtael Diose, jaʼ la sjel ta melel li jtalelale».

¿Kʼusi chakʼ jchantik li skʼelobiltak taje? Jaʼ ti oy sjuʼel Vivlia sventa sjelbe xkuxlejal xchiʼuk snopben li krixchanoetike (Efesios 4:23). Xi to chal li Alberto ti laj xa kalbetik skʼoplale: «Li kʼusi la jchan ta Vivliae, xkoʼolaj kʼuchaʼal ti ta kʼunkʼun la spok lokʼel li kʼusitik chopolik ta jnopbene. Kaloje mu xa xjel-o li jtalelale». Ta melel, mi jaʼ la jtikʼ ta jnopbentik li lekil aʼyejetik chal Vivliae, ta me sakubtas lek li jtalelaltike. Jech kʼuchaʼal chkiltike, li skʼop Diose xuʼ yuʼun ta sakubtas li jkuxlejaltike (Efesios 5:26). Koliyal taje, akʼo mi chopol toʼox stalelal li jun krixchanoe, xuʼ me jun yoʼonton xchiʼuk skotol li krixchanoetike xchiʼuk ti skʼan li xchiʼilike (Romanos 12:18). Kʼalal chakʼ ta xkuxlejalik li beiltaseletik ta Vivliae, jun noʼox me yoʼontonik (Isaías 48:18).

Li stestigotak Jeova ti mas xa ta vaxakib miyon yepalik ta 240 lumetike, snaʼojik xa li kʼusi xuʼ xakʼbe slajeb li choplejale. Akʼo mi jelel stsʼunbalik xchiʼuk jelel ti kʼu yelan kuxulike, skʼanojik xchiʼuk xiʼtaojik li Diose. Jech xtok, skʼanoj sbaik ta jujuntal xchiʼuk jun noʼox yoʼonton jmoj tsobolik li ta spʼejel Balumile (1 Pedro 4:8). Jaʼ jun slekil kʼelobil ti xuʼ xlaj skʼoplal choplejal li ta Balumile.

Li Vivliae chal ti poʼot xa slajesbe skʼoplal choplejal li Diose xchiʼuk te chakʼbe slajeb ta ‹yorail chapanel› yuʼun Jeova li «krixchanoetik ti toj chopolike» (2 Pedro 3:5-7). Muʼyuk xa me buchʼu chakʼbe svokol li krixchanoetike. Pe ¿kʼuxi jnaʼtik mi oy ta yoʼonton chakʼbe slajeb choplejal li Diose?

Li Vivliae chal ti «bochʼo jaʼ noʼox puru utsʼintavanej oy ta yoʼntonique, chopol chil o» li Jeovae (Salmo 11:5). Li Jpasvanej kuʼuntike jaʼ skʼanoj li kʼusi tukʼe xchiʼuk li jun oʼontonale (Salmo 33:5; 37:28). Taje chakʼ jchʼuntik ti muʼyuk bu te skʼeloj-o sbatel osil choplejal li Diose.

Jaʼ yuʼun jchʼunojtik ta melel ti jutuk xa skʼan ti jun xa noʼox koʼonton chijkuxi li ta Balumile (Salmo 37:11; 72:14). ¿Mi mu oyuk ta avoʼonton snaʼel kʼusi skʼan xapas sventa xata li kuxlejal taje?