¿Mi anaʼoj xa?
¿Kʼu yuʼun toj labal sba ti kʼu yelan la stsak ta mukʼ Jesus li buchʼutik ipik ta kʼaʼemal chamele?
Li ta skʼakʼalil Vivliae oy jtos kʼaʼemal chamel ti chiʼik-o tajek yuʼun li judaetike. Li xibal sba chamel taje chlajesbat li sbekʼtal jun krixchano ti muʼyuk xa smelol chkom yuʼun li jbekʼtaltike. Ta skoj ti mu toʼox snabeik xpoxil li kʼaʼemal chamele, ta xchʼakik lokʼel li buchʼutik ipike. Li stukik eke skʼan xalbe yantik ti ip chaʼike (Levítico 13:45, 46).
Pe li jnitvanejetik ta relijion yuʼun judaetike laj yakʼik mantaletik ta sventa li kʼaʼemal chamele, ti mu jechuk kʼuchaʼal chal li Vivliae. Jaʼ yuʼun toj tsots chaʼiik li buchʼutik ipik ta kʼaʼemal chamele. Jech kʼuchaʼal liʼe, li smantal jrabietike chal ti skʼan chibuk to metro snamal xilik li buchʼutik ipik ta kʼaʼemal chamele. Pe mi jaʼo oy ikʼe, skʼan 45 metrouk snamal xilik. Jech xtok, jlom krixchanoetik ti chalbeik skʼoplal li chanubtasel ti Talmud sbie, chalik ti ta spat xa jteklum skʼan xnakiik li buchʼutik ipike, yuʼun mu xaʼibeik smelolal li kʼusi chal Vivlia liʼe: «Stuc ac’o naquiuc ta spat to li acarpanaique». Jaʼ yuʼun oy jun jrabi ta voʼne ti chakʼbe ton xchiʼuk ti xi chalbe li buchʼu ip ta kʼaʼemal chamel mi te la sta ta jteklume: «¡Lokʼan batel, sventa mu x-ipaj avuʼun li yantike!».
Yan li Jesuse mu jechuk la spas. Yuʼun muʼyuk bu la snuts batel li buchʼu ip ta kʼaʼemal chamele, kʼajomal noʼox laj yakʼ skʼob ta stojolal xchiʼuk la xpoxtaanan (Mateo 8:3).
¿Kʼusi srasonal chalik li jnitvanejetik ta relijion yuʼun judaetik ti xuʼ sutes-o sbaik li jun nupultsʼakale?
Li jchanubtasvanejetik ta juda ta baʼyel sigloe chlik-o skʼopik ta sventa li sutesejbaile. Jaʼ yuʼun jun veltae la skʼelbeik yoʼonton Jesus li jfariseoetike, xi la sjakʼbeike: «¿Mi stakʼ sutes-o yajnil li jun vinik ta skoj kʼusiuk noʼoxe?» (Mateo 19:3).
Li Smantal Moisese chal ti xuʼ sutes-o yajnil jun vinik mi «mu xa sc’an ta scoj ti oy c’usi chopol la stabee» (Deuteronomio 24:1). Li ta skʼakʼalil Jesuse oy chib chanob vun yuʼun jrabietik ti jelel kʼu yelan chalbeik smelolal li Smantal Moisese. Li chanob vun Samay ti tsots tajek kʼu yelan chchanubtasvane, yaʼiojbe smelolal ti jun noʼox srasonal ti kʼu yuʼun xuʼ sutes-o sbaik li jun nupultsʼakale, jaʼ to la mi oy buchʼu mulivaj junuk yuʼunike. Yan li chanob vun yuʼun Hilele, chal ti oy sderecho tsutes-o yajnil jun vinik akʼo mi muʼyuk mas tsots li skʼopike. Chal xtok ti xuʼ sutes-o mi muʼyuk lek bat ta pasel veʼlil yuʼun li yajnile o mi la sta yan ants ti mas to kʼupil sba chile.
¿Kʼusi la stakʼbe Jesus li jfariseoetike? Xi la stakʼe: «Ti buchʼu tsutes-o yajnil mi maʼuk ta skoj mulivajel xchiʼuk ti chikʼ yan antse tsloʼla snup xchiʼil» (Mateo 19:6, 9).