Te livokʼ ta Ciudad Mante, li ta kʼupil sba yosilal Tamaulipas (México). Li krixchanoetik tee, toj lek xakʼik li kʼusitik oy yuʼunike xchiʼuk oy ta yoʼontonik li yantike. Pe ta skoj ti epaj li majbail xchiʼuk li milbaile, toj xibal xa sba kom li lum taje.

Chanibunkutik ta vokʼel, li voʼone jaʼun li ta xchibale. Li jtot jmeʼe laj yakʼik ti akʼo xkichʼ voʼ li ta relijion Katolikae xchiʼuk ta tsʼakal jutuke li-och ta kʼejimol li ta chʼulnae. Ta jkʼan ta jpasbe li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose, yuʼun chixiʼ mi te bat jtoj jmul sbatel osil li ta kʼatinbake.

Kʼalal voʼob toʼox jabilale, li jtote laj yiktaunkutik komel. Taje toj kʼux laj kaʼi, yuʼun oy to kʼusi skʼan ta jkuxlejal laj kaʼi. Jkʼanojkutik tajek, jaʼ yuʼun mu xkaʼibe smelolal ti kʼu yuʼun laj yiktaunkutik komele. Vaʼun li jmeʼkutike tsots lik abtejuk sventa smakʼlin li chanvoʼ yalabtake.

Li kʼusi lik jpase jaʼ ti muʼyuk xa chikʼot ta chanune xchiʼuk jaʼ lik jchiʼinan li buchʼutik mas xa mukʼtike. Te lik jchan yuʼunik yalel chopol kʼopetik, ta sbutsʼel sikʼolal, ta elekʼal xchiʼuk te la jchan li majvaneje. Ta skoj ti ta jkʼan ta jpas ta kanal li yantike, la jchan li bokse, li lucha libre, karateka xchiʼuk la jchan stunesel pistolaetik. Toj simaron kerem libat. Nopoltik noʼox ta xkakʼbe jbakutik pistola, ep ta velta telel chikom ta kaye, balom chichʼ chikom, vaʼun tsnopik ti chamemun xae. ¡Toj ep laj kakʼbe svul yoʼonton li jmeʼ kʼalal chilun ti kʼu yelan chikome xchiʼuk ti chikʼun batel ta ospitale!

Kʼalal kichʼoj toʼox vaklajuneb jabilale, ay svulaʼanunkutik Jorge, ti jaʼ onoʼox j-amigo ta jbikʼtale. Yuʼun jaʼ xa ox stestigo Jeova, jaʼ yuʼun oy kʼusi tsots skʼoplal tskʼan chalbunkutik. Lik yalbunkutik ta Vivlia li kʼusi xchʼunoje. Muʼyuk toʼox bu jchanoj xchiʼuk toj lek laj kaʼi ti chalbe skʼoplal li sbi Diose xchiʼuk ta sventa li kʼusi oy ta yoʼonton tspase. Li Jorgee laj yal ti oy ta yoʼonton chchanubtasunkutik ta sventa li Vivliae, vaʼun la jchʼamkutik jkotolkutik.

Toj xkuxet kʼot koʼonton kʼalal laj kaʼi ti muʼyuk chalbe skʼoplal kʼatinbak li Vivliae  (Salmo 146:4; Eclesiastés 9:5). Vaʼun muʼyuk xa bu la jxiʼta li Diose, laj kakʼ venta ti jaʼ jun jkʼanvanej Totile ti tskʼan ti lekuk xbat xkuxlejal li xnichʼnabtake.

Kʼalal yakal ta jchan batel li Vivliae, laj kakʼ venta ti skʼan jel li jtalelale. Skʼan mas bikʼit xkakʼ jba xchiʼuk ti jnaʼuk spajtsanel jbae. Ep tajek la skoltaun li pʼijubtasel chakʼ ta 1 Korintios 15:33, ti jaʼ te chal ti tsokes jlekil talelaltik li xchiʼinel chopol krixchanoetike. Te laj kakʼ venta mi ta jkʼan ta jel li jtalelale, skʼan ti mu xa jchiʼinan li buchʼutik tsokes jtalelale. Vaʼun jaʼ jech la jpas. Te xa noʼox lik jsaʼ kamigotak ta tsobobbail, ti ta slekil yoʼonton chchap li skʼopike xchiʼuk ti chakʼ ta xkuxlejalik li beiltasel chal Vivliae.

Yan teksto ti toj jkʼotel ta koʼontone jaʼ li Romanos 12:17-19 ti xi chale: «Mu me chopoluk kʼusi xapakbe abaik sutel [...]. Ti bu kʼalal xuʼ chavilike, junuk me avoʼontonik xchiʼuk skotol li krixchanoetike. [...] Mu me xapak akʼoplalik, [...] yuʼun xi tsʼibabile: ‹Voʼon oy ta jba ta jpak; voʼon chkakʼbe stojol, xi li Jeovae›». Te laj kakʼ venta ti jaʼ chchapan stuk Jeova skotol li ilbajinel chkichʼtik pasbele xchiʼuk laj kakʼ venta ti jaʼo tspas ti kʼusi ora mas lek chil li Jeovae xchiʼuk ti bakʼin sta-o chile. Ta mas tsʼakale, ta kʼunkʼun laj kikta li jchopol talelale.

Muʼyuk ta xchʼay ta jol li kʼusi kʼot ta pasel ta jun akʼobal kʼalal chisut xa ox batel ta jnae. Oy jayvoʼ keremotik ta xa ox smajikun. Yuʼun li jpandiya toʼox xchiʼuk li yane mu lekuk xil sbaik. Li jbabe yuʼunike la smajun ta jpat, vaʼun xi tsots laj yalbune: «¡Pako un!». Kʼalal jech kʼot ta pasel taje, la jpas ta anil uni orasion, la jkʼanbe Jeova ti akʼo skoltaun sventa stsʼik kuʼun li utilanele. Ta xa ox jpak jkʼoplal, pe mu jechuk la jpas, yuʼun jaʼ noʼox lijatab batel. Li ta yokʼomale, te la jta stuk li jbabe yuʼunike. Vaʼun solel xkapet tajek li jole ta jkʼan ox ta jpak sutel. Yan velta xtok la jkʼopon Jeova ta koʼonton sventa mu jpak sutel. Toj labal to sba laj kaʼi ti kʼalal nopaj talel li kerem xchiʼuk ti xi laj yalbune: «Pasun ta perton li kʼusi la jpasbot samele. Yuʼun ta jkʼan ti jechuk jkuxlejal kʼuchaʼal voʼote. Ta jkʼan ta jchan li Vivlia eke». ¡Bal to ti la jpajes li skʼakʼal koʼontone! Koliyal taje, lik xchan li Vivlia eke.

Kʼux ta alel, pe li kutsʼ kalale laj yikta sbaik ta xchanel li Vivliae, akʼo mi jech li voʼone jnopoj xa ox lek ti muʼyuk buchʼu xuʼ tspajesune. Jnaʼoj lek ti xuʼ jta jun kutsʼ kalal ta melel mi jaʼ te oyun li ta slumal Jeovae xchiʼuk ti jaʼ noʼox te ta jta-o jmuyubajele. La jel-o echʼel li jtalelale, jaʼ yuʼun li ta 1991 laj kichʼ voʼ kʼuchaʼal stestigo Jeova.

Toj lek toʼox xkaʼi spasel ta kanal li yantike, lek xkap jol xchiʼuk muʼyuk jun koʼonton, pe li Skʼop Diose la sjelbun ta jyalel li jkuxlejale. Li avie chkalbeik li lekil aʼyej ta Vivlia li buchʼutik tskʼan chchikintaike. Koliyal li Diose, tunemun xa talel 23 jabil ta spasbel yabtel ta tsʼakal ora.

Te van kʼuk sjaliluke, te likoltavan li ta Betel yuʼunik stestigotak Jeova ta Mexicoe. Jaʼ te laj kojtikin li Claudiae, jun tseb ti toj lek baxbole vaʼun linupunkutik ta 1999. Chkalbe koliyal Jeova ti laj yakʼbun jun jchiʼil ti tukʼ yakʼoj sbae.

Oy kʼuk sjalil litunkutik ta jun tsobobbail ta senya kʼop ta yosilal México xchiʼuk la jkoltakutik jayvoʼ krixchanoetik sventa xojtikinik Jeova li buchʼutik mu xkʼopojik xchiʼuk ti makal xchikinike. Ta mas tsʼakale laj kichʼkutik albel ti xbat jcholkutik mantal ta Belicee. Li ta lum taje, lek noʼox sba li jkuxlejalkutike, pe oy kuʼunkutik li kʼusitik chtun sventa ximuyubajkutik noʼoxe. ¡Mu kʼusi stakʼ jelel-o!

Ta mas tsʼakale, li jmeʼe lik xchan yan velta li Vivliae xchiʼuk laj yichʼ voʼ. Li jbankil, li yajnil xchiʼuk yalab xnichʼnabike, jaʼik stestigotak Jeova ek. Li jlom jchiʼiltak ti la jcholbeik mantale, yakal xa chtunik ta stojolal Dios ek.

Kʼux ta alel, pe oy jlom li kutsʼ kalaltake, chamik ta skoj ti toj chopol stalelike. Ti muʼyukuk la jel li jtalelale jaʼ jech licham ti jechuke. Chkalbe koliyal Jeova ti laj yakʼ akʼo xkojtikine xchiʼuk ti xkojtikinbe li slumale, ti ta kʼunkʼun la xchanubtasun ta kʼanelal sventa xkakʼ ta jkuxlejal li beiltaseletik ta Vivliae.