1, 2. 1) ¿Kʼusi koltavanem sventa mu kʼusi chopol snuptan li krixchanoetike? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale). 2) ¿Kʼusi yakʼojbutik Jeova sventa mu kʼusi chopol jnuptantik?

LEʼ XA mas ta sien jabile, lik yakʼik letreroetik ti bu ch-echʼ xtuchʼ be karo li sbetak tren ta junantik lume. Xi chal li letreroetik taje: «PAJAN, KʼELO, CHIKINTAO». Taje jaʼ sventa mu x-echʼ netʼatikuk yuʼun tren ti tsots tajek chtale. Koliyal li letreroetik taje ep buchʼutik muʼyuk kʼusi chopol snuptanojik.

² Sventa mu kʼusi chopol jnuptantik eke, oy kʼusi mas lek spasoj li Jeovae. Yuʼun tsbeiltasutik sventa mu kʼusi chopol jnuptantik xchiʼuk ti jaʼuk jtamtik-o batel li sbelel kuxlejal sbatel osile. Li Jeovae xkoʼolaj kʼuchaʼal jchabichij ti ta slekil yoʼonton tsbeiltas batel yuni chijtak sventa mu kʼusi chopol snuptanike (kʼelo Isaías 30:20, 21).

3. ¿Kʼuxi lik stambeik batel sbelel lajelal li krixchanoetike?

³ Ti kʼu xa sjalil kuxul talel li krixchanoetike, sbeiltasoj onoʼox talel yajtuneltak li Jeovae. Jaʼ jech onoʼox la spas li ta  nichimaltik Edene, lek la sbeiltas li baʼyel krixchanoetik sventa xmuyubajuk noʼox xkuxiik sbatel osile (Gén. 2:15-17). Pe bu chata, li Adan xchiʼuk Evae muʼyuk la xchʼunik li beiltasel akʼbatike. Li antse jaʼ la xchʼunbe smantal li kiletel chone, jech li Adan eke jaʼ la xchʼunbe li yajnile. Ta skoj ti vaʼ yelan la spasike, laj yil svokolik xchiʼuk chamik. Jaʼ yuʼun skotol li krixchanoetike jaʼ stamojbeik batel sbelel li lajelale.

4. 1) ¿Kʼu yuʼun laj yakʼ yan mantaletik kʼalal echʼ xa ox Nojelal ta voʼ li Jeovae? 2) ¿Kʼusi chakʼ jchantik li achʼ mantaletike?

⁴ Kʼalal echʼ xa ox jayibuk jabile, li Jeovae la sbeiltas Noe sventa mu xchamik li krixchanoetike. Kʼalal echʼ xa ox li Nojelal ta voʼe, laj yalbe krixchanoetik ti mu stakʼ slajesik chʼichʼe. ¿Kʼu yuʼun jech laj yal? Yuʼun ch-akʼbat xa stibeik sbekʼtal chonbolometik. Ta skoj ti jel xa ox li kuxlejal vaʼ kʼakʼale, akʼbatik achʼ mantaletik. Jaʼ yuʼun xi albatike: «Oy jun ti cʼusi mu xuʼ chatiʼique: jaʼ li tiʼbol ti oy xchʼichʼale yuʼun jaʼ ta xchʼichʼal ti cuxul oe» (Gén. 9:1-4). Kʼuchaʼal chkakʼtik ventae, li jun krixchanoe jaʼ ta xchʼichʼel ti ‹kuxul-oe›. Taje jaʼ chakʼ jchantik li kʼusi tsnop Jeova ta sventa li kuxlejale, ti jaʼ yuʼune. Jech oxal chaʼa, oy sderecho chalbutik mantal ta sventa li jkuxlejaltike. Jech xtok, laj yal ti mu stakʼ xijmilvane. Ta sat Diose toj chʼul li kuxlejale xchiʼuk li chʼichʼe. Jaʼ yuʼun ta me xakʼbe stoj smul ti buchʼu mu skʼan xichʼ ta mukʼe (Gén. 9:5, 6).

5. 1) ¿Kʼusi ta jchantik li ta xchanobil liʼe? 2) ¿Kʼuxi tskoltautik li xchanobil liʼe?

⁵ Li ta xchanobil liʼe ta jkʼeltik kʼuxi sbeiltasoj tal steklumal li Diose. Vaʼun jaʼ tskoltautik sventa jchʼunbetik-o batel li smantale. Mi jech ta jpastike ta me jtambetik-o batel sbelel li kuxlejal sbatel osile.

6. 1) ¿Kʼu yuʼun chtun yuʼunik Smantal Jeova li j-israeletike? 2) ¿Kʼusi skʼan spas li j-israeletike?

⁶ Li ta skʼakʼalil Moisese, jamal laj yalbe mantal yajtuneltak Jeova sventa snaʼ kʼu yelan skʼan stalelalik xchiʼuk ti kʼuxi skʼan xichʼik ta mukʼe. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jel xa ox xkuxlejalik xtok. Mas xa ox van ta chib sien jabil ti te nakalik ta Ejipto li j-israeletike. Toj ep kʼusitik chopol tspasik li krixchanoetik ta Ejiptoe, jtose jaʼ ti chichʼik ta mukʼ animaetik xchiʼuk santoetike. Jaʼ yuʼun kʼalal kolik lokʼel ta Ejipto li j-israeletike, akʼbatik achʼ mantaletik. Li jteklum taje jaʼ xa noʼox chchʼunbeik li Smantal Moisese. Li buchʼutik xchanojbeik skʼoplal «mantale» chalik ti jaʼ te likem tal ta evreo kʼop ti jaʼ skʼan xal «beiltasel» o «tojobtasele». Vaʼun li Smantal Moisese jaʼ koltavan sventa mu xmulivajik li j-israeletike xchiʼuk ti mu xichʼik ta mukʼ yan diosetik kʼuchaʼal tspas li jyanlumetike. Jech oxal mi tskʼan ch-akʼbatik bendision yuʼun Jeova li j-israeletike, skʼan me xchʼunbeik li smantale. Mi mu jechuk tspasike chopol me kʼusi tsnuptanik (kʼelo Deuteronomio 28:1, 2, 15).

7. 1) Alo kʼu yuʼun akʼbatik yan mantal li yajtuneltak Diose. 2) ¿Kʼu yuʼun jaʼ «jchabivanej» kʼot yuʼunik Smantal Moises li j-israeletike?

⁷ Pe akʼbatik yan mantaletik xtok li yajtuneltak Diose. ¿Kʼu yuʼun? Jaʼ sventa xkoltaatik kʼalal mi kʼot ta pasel li kʼusi toj tsots skʼoplal oy ta yoʼonton Dios kʼuchaʼal chal Smantal Moisese, jaʼ ti chvul ta lokʼel li Mesiase, li Jesukristoe. Koliyal li Mantale jaʼ laj yakʼik-o venta ti jpasmuliletike xchiʼuk ti skʼan xichʼik pojele. ¿Kʼuxi? Jaʼ ti xichʼ akʼel tukʼil matanal sventa xtupʼbat smulik ta sbatel osile (Gal. 3:19; Evr. 10:1-10). Jech xtok, li Mantale jaʼ sventa  xchabi talel li utsʼ alaliletik ti bu chvul ta lokʼel li Mesiase xchiʼuk jaʼ koltaatik yoʼ xakʼik venta ti buchʼue. Jaʼ yuʼun chal Vivlia ti ‹jaʼ kʼot ta jchabivanej yuʼun j-israeletik li Mantal ti jaʼ beiltasatik batel ta stojolal li Kristoe› (Gal. 3:23, 24).

8. ¿Kʼu yuʼun skʼan xkakʼ akʼo sbeiltasutik li Smantal Moisese?

⁸ Li yajtsʼaklomutik Kristoe ta me jtabetik sbalil ek li Mantal laj yakʼbe j-israeletik li Jeovae. ¿Kʼuxi? Jech kʼuchaʼal laj kaltik ta slikebale, skʼan me xijpaj xchiʼuk jkʼeltik lek kʼusi chakʼ jchantik li beiltaseletik ti te ta jtatik ta Mantale. Jaʼ yuʼun manchuk mi mu xa persauk skʼan jchʼuntik li Mantal taje, jtunel onoʼox me kuʼuntik sventa sbeiltas jkuxlejaltik xchiʼuk ti kʼu yelan skʼan xkichʼtik ta mukʼ li Jeovae. Jaʼ laj yal ti akʼo teuk tsʼibabil xkom ta Vivlia li Smantal Moisese, yuʼun tskʼan ti xkaʼibetik smelolale xchiʼuk ti sbeiltasutike. Jech xtok, skʼan me jtojtik ta vokol li kʼusi mas to toj lek laj yakʼ jchantik li Jesuse, ti jaʼ mu sta li Smantal Moisese. Jaʼ yuʼun, jchikintatik me li tojobtasel chal Jesus liʼe: «Avaʼiojik ti xi laj yichʼ alele: ‹Mu me xaloʼla anup achiʼil›. Pe chkalboxuk avaʼiik ti buchʼuuk noʼox ti te skʼeloj-o junuk ants ti oy ta yoʼonton tskʼupin yaʼie laj xa me sloʼla snup xchiʼil ta yoʼonton xchiʼuk li ants taje». Li Smantal Moisese laj yal ti mu stakʼ smukul sati snup xchiʼil li jun krixchanoe. Pe li Jesuse laj yakʼ ta chanel ti skʼan jlokʼes ta koʼontontik li kʼusi chopol ta jkʼantike xchiʼuk li kʼusi chopol ta jnoptike (Mat. 5:27, 28).

9. ¿Kʼu yuʼun akʼbatik achʼ mantaletik li yajtuneltak Dios kʼalal vulem xa ox li Mesiase?

⁹ Vaʼun kʼalal vul xa ox ta lokʼel li Mesiase, laj yakʼ yan mantaletik li Jeovae xchiʼuk oy kʼusitik achʼ laj yakʼ ta naʼel ta sventa li kʼusi tskʼan yoʼontone. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jel xa ox xkuxlejal yan velta xtok li yajtuneltake. Li ta sjabilal 33 jaʼ xa la stʼuj ta steklumal li stsobobbail yajtsʼaklomtak Kristoe, jaʼ la spʼaj li steklumal Israele.

10. 1) ¿Kʼu yuʼun laj yakʼ achʼ mantaletik Jeova kʼalal ay xa ox ta Balumil li Jesuse? 2) ¿Kʼu yuʼun mu xkoʼolaj kʼuchaʼal Smantal Moises «li smantal Kristoe»?

¹⁰ Kʼuchaʼal laj xa kaltike, li j-israeletike akʼbatik Smantal Moises yoʼ snaʼ kʼuxi chkuxiik xchiʼuk kʼuxi chichʼik ta mukʼ li Diose. Kʼalal ay xa ox ta Balumil li Jesuse, laj yakʼ yan achʼ mantaletik li Jeovae. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun maʼuk xa noʼox ta jun lum chlik talel li steklumale, moʼoj, te chlikik tal ta epal lumetik xchiʼuk jelel stalel xkuxlejalik, taje jaʼ xa li Israel yuʼun Diose. Taje jaʼ kʼotik li ta stsobobbail yajtsʼaklomtak Kristoe xchiʼuk och skʼoplalik li ta achʼ tratoe. Vaʼun jaʼ jech jamal laj yakʼ ta ilel ti «mu snaʼ xtʼujvan li Diose, moʼoj, yuʼun buyuk noʼox slumalik lek ch-ilat li buchʼu chiʼta xchiʼuk ti buchʼu tspas li kʼusi tukʼe» (Ech. 10:34, 35). Li achʼ tsobobbail taje jaʼ xa chchʼunbe ‹smantal li Kristoe›. Pe li achʼ mantal taje mi jaʼuk xkoʼolaj kʼuchaʼal li Smantal Moisese. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li beiltaseletik taje maʼuk xa ta ton tsʼibabil, jaʼ xa te tsʼibabil ta yoʼontonik ta jujuntal li yajtsʼaklomtak Kristoe. Li mantaletik taje jaʼ tsbeiltas xchiʼuk tskolta skotol li yajtuneltak Diose manchuk mi yan-o slumalik (Gal. 6:2).

11. ¿Kʼusi chaʼtos mantal laj yakʼ li Jesuse?

¹¹ Li Israel yuʼun Diose toj ep la stabeik sbalil «li smantal Kristoe». Kʼalal jutuk xa ox skʼan xlik li achʼ tratoe, laj yakʼ chaʼtos mantal ti toj tsots skʼoplal li Jesuse, ti skʼan xakʼ ta xkuxlejal xchaʼtosal li jun yajtsʼaklom Kristoe. ¿Kʼusitik taje? June jaʼ ti ta jcholtik mantale, yane jaʼ ti kʼu yelan skʼan jkʼan jbatike. Ta skoj ti jaʼ sventa yajtsʼaklomtak Kristo li mantaletik taje  skʼan me jchʼun jkotoltik, akʼo mi liʼ chijkuxi ta Balumile o mi ta vinajel.

12. ¿Kʼu yuʼun chkaltik ti jaʼ to lik li cholmantale?

¹² Li ta voʼnee, kʼalal oy buchʼu tskʼan chtun yaʼi ta stojolal li Jeovae, skʼan xbat saʼ stuk li steklumal Israele (1 Rey. 8:41-43). Pe ta mas tsʼakale, laj yalbe yajchankʼoptak Jesus ti jaʼ xa skʼan xbat saʼik li krixchanoetike (kʼelo Mateo 28:19, 20). Li ta kʼin Pentekostes ta sjabilal 33, jamal laj yakʼ ta ilel Jeova ti skʼan akʼo xcholik mantal ta spʼejel Balumil li yajtuneltake. Li vaʼ kʼakʼale, te van 120 yajchankʼoptak Jesus laj yichʼik chʼul espiritu, ti kʼotik ta stsobobbail yajtsʼaklomtak Kristoe. Vaʼun lik xcholik mantal ta jeltos kʼopetik, la xcholbeik mantal li judaetike xchiʼuk li buchʼutik ochemik xa ta srelijion judaetike (Ech. 2:4-11). Laje la xcholbeik mantal li jsamariaetike. Yan li ta sjabilal 36 lik xcholbeik mantal li buchʼutik maʼuk judaetike. Ta melel, jamal xvinaj ti skʼan xcholbeik mantal skotol krixchanoetik li yajtsʼaklomtak Kristoe.

13, 14. 1) ¿Bu to kʼalal smakoj li «achʼ mantal» laj yal Jesuse? 2) ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal li Jesuse?

¹³ Laj yal «jun achʼ mantal» xtok li Jesuse, jaʼ skʼoplal ti kʼu yelan skʼan jkʼantik li jchiʼiltaktike (kʼelo Juan 13:34, 35). Ta melel, skʼan onoʼox xkakʼbetik yil skotol kʼakʼal ti jkʼanoj li kermanotaktike. Pe maʼuk noʼox taje, skʼan me oyuk ta koʼonton xkakʼ jkuxlejaltik ta stojolalik xtok. Ti vaʼ yelan laj yal Jesuse, muʼyuk toʼox me te li ta Smantal Moisese (Mat. 22:39; 1 Juan 3:16).

¹⁴ Li Jesuse jaʼ li buchʼu toj lek skʼan jchanbetik stalelal ta sventa ti kʼu yelan la skʼan yantike. Batsʼi skʼanoj tajek li yajchankʼoptake, yuʼun muʼyuk bu vokol laj yaʼi ti laj yakʼ xkuxlejal ta stojolalike. Jaʼ yuʼun tskʼan ti jaʼuk jech oy ta koʼonton xkakʼ jkuxlejaltik ta stojolal li jchiʼiltaktik eke. Jech oxal, jkotoltik me skʼan oyuk ta koʼonton xkil jvokoltik o ti xijcham ta skoj li kermanotaktike (1 Tes. 2:8).

15, 16. 1) ¿Kʼuxi tsbeiltas steklumal avi li Jeovae? 2) ¿Kʼu yelan li jkuxlejaltik avie?

¹⁵ Li Jesuse la sbiiltas «li tukʼil xchiʼuk pʼijil mosoil» sventa xakʼbe sveʼel ta mantal ta yorail noʼox li yajchankʼoptake (Mat. 24:45-47). Taje te smakojbe skʼoplal smantaltak Jeova ti tsots skʼoplal ta sventa li steklumale. ¿Kʼu yelan li jkuxlejaltik avie?

¹⁶ Li avie ‹slajebal xa kʼakʼal› kuxulutik xchiʼuk poʼot xa me xkʼot «skʼakʼalil [li] tsatsal vokolil ti muʼyuk bu jech kʼotem-o ta [pasele]» (2 Tim. 3:1; Mar. 13:19). Jech xtok, li Satanas xchiʼuk spukujtake laj yichʼik jipel tal liʼ ta Balumile, avie tsots tskontrainutik (Apok. 12:9, 12). Pe li voʼotike yakal ta jchʼuntik li mantal laj yakʼbutik Jesus ti skʼan jcholtik mantal ta spʼejel Balumile. Muʼyuk bu jech ilbil-o ti kʼu to yepal ta jcholtik mantale xchiʼuk ti ta jeltos kʼopetike.

17, 18. ¿Kʼusi skʼan jpastik kʼalal chalbutik mantal li s-organisasion Jeovae?

¹⁷ Li s-organisasion Jeovae ep kʼusitik yakʼojbutik sventa jcholtik li mantale. ¿Mi yakal ta jtunestik? Li ta jtsobajeltike te chkichʼtik albel kʼuxi xuʼ lek jtunestik li koltaeletik taje. ¿Mi jchʼunojtik ta melel ti jaʼ te likem tal ta stojolal li Diose?

¹⁸ Mi ta jkʼan akʼo xakʼbutik bendision li Diose, skʼan me jchʼuntik skotol li mantaletik chalbutik ta tsobobbaile. Jaʼ yuʼun mi jchʼunej mantalutik li avie, mas me kʼun chkaʼitik ta xchʼunel mantal li ta «mukʼta tsatsal [vokolile]», kʼalal mi laj yichʼ lajesbel li sbalumil Satanase (Mat. 24:21). Ta mas tsʼakale, ta me xij-akʼbat  yan mantaletik li ta achʼ balumile, kʼalal chʼabal xa ox liʼ chventainvan li Satanase.

19, 20. 1) ¿Kʼusi chakʼbutik Jeova li ta Paraisoe? 2) ¿Kʼuxi ta jtabetik sbalil li achʼ balbalvunetike?

¹⁹ Li ta skʼakʼalil Moisese, akʼbatik Mantal yuʼun Jeova li j-israeletike. Ta mas tsʼakale, akʼbatik ‹smantal Kristo› li stsobobbail yajtsʼaklomtake. Vaʼun li ta Paraisoe chkichʼtik akʼbel achʼ mantaletik li ta ‹balbalvunetike› (kʼelo Apokalipsis 20:12). Li achʼ mantaletik taje jaʼ xa me li kʼusi tskʼan akʼo jpastik batel li Jeovae. Kʼalal mi lik jchantik li achʼ balbalvunetike, te chkakʼtik venta kʼusi tskʼan akʼo jpastik li Diose. Ta me stabeik sbalil ek li buchʼutik chchaʼkuxiike. Vaʼun mas to me chkaʼibetik smelolal kʼusi tsnop li Jeovae. Jech xtok, ta skoj ti mas xa xkaʼibetik smelolal li kʼusi chal Vivliae, mas me ta jkʼan jbatik, chkichʼ jbatik ta mukʼ xchiʼuk ta jkʼuxubin jbatik (Is. 26:9). ¿Mi xnop xa noʼox kuʼuntik kʼusitik ta jchantik li ta Paraisoe xchiʼuk ti kʼusi chkakʼtik ta chanel kʼalal mi ch-ajvalilaj xa ox li Jesukristoe?

²⁰ Mi ta jchʼuntik-o batel «li kʼusi te tsʼibabil ta balbalvunetike» xchiʼuk mi tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolal Jeova li ta slajebal prevae, ta me stsʼiba jbitik li ta «sbalbalvunal kuxlejale». Kʼuchaʼal chkakʼtik ventae xuʼ me jtatik li kuxlejal sbatel osile. Pe sventa jtatike, skʼan me XIJPAJ, jaʼ xkaltik, ti jchʼakbetik yorail sventa jaʼuk jchantik li Vivliae, ti JKʼELTIK lek li kʼusi chale xchiʼuk ti JCHIKINTATIK lek sventa xkakʼ ta jkuxlejaltik li smantaltak Jeovae. Mi jech ta jpastike, kuxul me chijkom li ta mukʼta tsatsal vokolile, vaʼun xijmuyubaj noʼox me chkojtikintik-o batel li Jkʼanvanej Dios kuʼuntike (Ecl. 3:11; Rom. 11:33).