Kʼelo li kʼusi yichʼoje

Batan ta saʼobil

XCHANOBIL 1

Jpajtsan jbatik

Jpajtsan jbatik

¿KʼUSI SKʼAN XAL?

Jaʼ jun talelal ti tskoltautik sventa:

  • oyuk smalael kuʼuntik kʼalal oy kʼusi ta jkʼantike.

  • jnaʼuk jpajtsan jbatik ta sventa li kʼusi tskʼan koʼontontike.

  • jtsutsestik spasel li kʼusi mu jkʼupintik spasele.

  • baʼyeluk jnoptik ta stojolal li yantike.

¿KʼU YUʼUN TSOTS SKʼOPLAL?

Mi snaʼ spajtsan sbaik li alab nichʼnabiletike, xuʼ me spʼajik li kʼusi tskʼanik akʼo mi kʼupil sba tajek chilike. Pe jaʼuk li ololetik ti mu snaʼ spajtsan sbaike xuʼ me:

  • mas simaron chbatik.

  • x-ipajik ta at-oʼonton.

  • sikʼolajik, slajesik droga o chuchʼik pox.

  • muʼyuk lek chveʼik.

Kʼalal laj yichʼ chanbel skʼoplale, laj yichʼ ilel ti mi sna’ spajtsan sbaik li ololetike mas jutuk chil svokolik ta takʼin, muʼyuk mas tsta svokolik ta stojolal ajvaliletik o jutuk ch-ipajik kʼalal mi la sta svaʼlejike. Jaʼ yuʼun xi laj yal jun maestra ta Universidad ta Pensilvania ti Angela Duckworth sbie: «Muʼyuk onoʼox buchʼu ti solel lek snaʼ spajtsan sbae».

¿KʼUXI XUʼ JCHANUBTASTIK SVENTA SPAJTSAN SBAIK?

Kʼotuk ta pasel avuʼun mi moʼoj xachie

BEILTASEL TA VIVLIA: «‹Jech› mi xachiike, yuʼun jech; ‹Moʼoj› mi xachiike, yuʼun moʼoj» (Mateo 5:37).

Bakʼintike, li kʼoxetike ta yeloval krixchanoetik tstoy sbaik o tsaʼik kʼop sventa skʼelik kʼusi tspas li stot smeʼike. Mi tspas kʼusi tskʼan xnichʼon li totil meʼile, tspas me kʼusi tskʼan yoʼonton li jun olole, yuʼun chakʼ venta ti chchʼunbat onoʼox kʼalal mi lik stoy sba o tsaʼ kʼope.

Pe mi chkʼot ta pasel yuʼun li totil meʼil kʼalal moʼoj xiike, li olole ta xakʼ venta ti mu skotoluk velta ta jtatik li kʼusi ta jkʼan ta jkuxlejaltike. Xi la stsʼiba li doktor David Walsh: «Li krixchanoetik ti snaʼ spajes sbaike mas xmuyubajik». Jech noxtok, laj yal ti «muʼyuk me ta jkoltatik li ololetik mi chkakʼbetik yilik ti xuʼ staik skotol li kʼusi tskʼanike». *

Kʼalal muʼyuk chavakʼbe skotol li kʼusi tskʼan avalab anichʼnab ta sbikʼtalike, jaʼ me chkoltaatik-o sventa spʼajik li drogae, li chiʼinejbail ta vayel kʼalal muʼyuk to nupunemike o yan kʼusitik ti xuʼ tsokesvane.

Chanubtaso ti xuʼ lek o chopol kʼusi xuʼ xkʼot ta stojolalike

BEILTASEL TA VIVLIA: «Yuʼun kʼusiuk noʼox ti yakal tstsʼun li jun krixchanoe jaʼ tstsobbe sat xtok» (Galatas 6:7).

Li avalab anichʼnabe skʼan me xaʼibe smelolal ti xuʼ lek o chopol kʼusi chkʼot ta stojolal li kʼusi tspase, jaʼ yuʼun mi mu snaʼ spajtsan sbae, muʼyuk me lek chbat li xkuxlejale. Jech kʼuchaʼal liʼe, mi ch-ilin ta anil kʼalal oy kʼusi ch-albate, muʼyuk me bu tsta yamigotak. Pe mi snaʼ spajes sba o mi te tsʼijil chkom kʼalal oy kʼusi ch-albate, ta me sta yamigotak unbi. Akʼbo xchan li avalab anichʼnab ti xuʼ van lek xbat xkuxlejal mi snaʼ spajtsan sbae.

Akʼbo yilik li kʼusi mas tsots skʼoplale

BEILTASEL TA VIVLIA: Naʼik «stʼujel li kʼusi mas tsots skʼoplale» (Filipenses 1:10).

Kʼalal jnaʼ jpajtsan jbatike, maʼuk noʼox me skʼan xal ti muʼyuk ta jpastik li kʼusi muʼyuk leke, yuʼun te tsakal skʼoplal xtok ti skʼan jpastik li kʼusi oy ta jbatik spasel akʼo mi mu jkʼupintik spasele. Toj tsots me skʼoplal ti xchan li avalab anichʼnab ti jaʼuk baʼyel spas li kʼusi mas tsots skʼoplale. Jech kʼuchaʼal liʼe, skʼan me baʼyel spas starea mi tskʼan chbat ta tajimole.

Lekuk xavakʼ ta ilel atalelal

BEILTASEL TA VIVLIA: «Laj xa kakʼ avilik, jech kʼuchaʼal la jpasboxuke, jaʼ jech skʼan xapasik ek ti jechuke» (Juan 13:15).

Li ololetike chakʼik venta kʼusi tspas li stot smeʼik kʼalal oy kʼusi tsnuptanik ti muʼyuk lek chilike, jaʼ yuʼun akʼo ta ilel ta atalelal ti oy kʼusi lek chkʼot ta pasel kʼalal jnaʼ jpajtsan jbatike. Xi xajakʼbe abae: «¿Kʼusi ta jpas kʼalal yolbaj xa tsabun jol li kalab jnichʼnabe? ¿Mi ta anil chi-ilin o mi ta jpajtsan jba?».

^ par. 20 Te lokʼem li ta livro Saber decir no a los hijos: por qué los niños necesitan oírlo y cómo sus padres pueden decirlo.