Kʼelo li kʼusi yichʼoje

Batan ta saʼobil

XCHANOBIL 3

Mu xijchibaj

Mu xijchibaj

¿KʼUSI SKʼAN XAL?

Jaʼ tskoltautik sventa xkuch kuʼuntik li vokolil ta jnuptantike. Ti muʼyuk ta xijchibaje ta kʼunkʼun ta jchantik batel. Jaʼ jech kʼuchaʼal jun olol ti ta onoʼox smak yok sventa xchan xanbale, kʼalal mi chʼi talele oy onoʼox kʼusi ta snuptan ta xkuxlejal.

¿KʼU YUʼUN TSOTS SKʼOPLAL?

Jlom ololetike ta xchibajik kʼalal oy kʼusi muʼyuk lek chbat yuʼunik ta pasele, kʼalal oy kʼusi ta snuptanike, kʼalal oy buchʼu ta x-albatik mantale, pe li jlome mu xa skʼan spasik li kʼusi muʼyuk lek bat yuʼunik ta pasele. Jaʼ yuʼun skʼan me xaʼibeik smelolal liʼe:

  • Oy onoʼox kʼusi muʼyuk lek chbat ta pasel kuʼuntik (Santiago 3:2).

  • Oy onoʼox kʼusi tsots ta jnuptan ta jkuxlejaltik (Eclesiastés 9:11TNM).

  • Jkotoltik onoʼox chtun kuʼuntik ti oy buchʼu xalbutik mantale, yuʼun jaʼ to jech ta jchantik batel (Proverbios 9:9).

Mi laj yaʼibe smelolal avalab anichʼnab ti skʼan mu xchibajike, ta me xkuch yuʼunik li kʼusi ta snuptan ta xkuxlejalike.

¿KʼUXI XUʼ JCHANUBTASTIK SVENTA MU XCHIBAJIK?

Kʼalal oy kʼusi muʼyuk lek chbat ta pasel yuʼunike

BEILTASEL TA VIVLIA: «Acʼo me chyal ta lum vucubuc velta li bochʼo tucʼ yoʼntone, ta onoʼox stam sba liquel yan velta» (Proverbios 24:16).

Koltao li avalab anichʼnab ti ta smeloluk noʼox xil li kʼusitik ta snuptane. Jech kʼuchaʼal liʼe, ¿kʼusi van tspas mi muʼyuk lek lokʼ li s-eksamene? ¿Mi jaʼ xa noʼox xi chale: «¡Mu kʼusi xitun-o!»?

Sventa xachanubtas li avalab anichʼnab ti mu xchibaje, akʼbo snop li kʼusi mas lek xuʼ spas ta tsʼakale. Taje jaʼ me jech chkuch batel yuʼun li vokoliletike, maʼuk noʼox chal ti maʼuk ta smule.

Pe mu me xavalbe li kʼusi skʼan spase. Jaʼ mas lek ti xakolta ti akʼo snop ti kʼusi xuʼ spase. Xuʼ van xi xajakʼbee: «¿Kʼusi stakʼ xapas sventa xavaʼibe lek smelolal li kʼusi yakal chakʼik achane?».

Kʼalal oy kʼusi chopol chkʼot ta pasele

BEILTASEL TA VIVLIA: «Mu xanaʼik kʼu yelan akuxlejalik li okʼome» (Santiago 4:14).

Mu jnaʼtik li kʼusi xuʼ jnuptan ta jkuxlejaltike, yuʼun ta ora noʼox xuʼ xjel ti kʼu yelan kuxulutike. Jech kʼuchaʼal chal li Vivliae, «mu skotoluk velta tspas kanal anilajel li buchʼu tsots x-anilaje, mu skotoluk velta tspas kanal paskʼop li buchʼutik lek tsots xuʼ yuʼunike, [...] yuʼun tsnuptan skotolik li yorail kʼusitik chkʼot ta pasel ti muʼyuk malabile» (Eclesiastés 9:11TNM).

Stalel onoʼox ti mu xakʼan kʼusi chopol snuptan li avalab anichʼnabe. Pe ti jnopbetik lek skʼoplale, muʼyuk onoʼox kʼusi xuʼ xapas sventa mu kʼusi chopol snuptan li ta xkuxlejale.

Pe xuʼ van muʼyuk to tsaʼ yabtel o tsvul yoʼonton ta takʼin li avalab anichʼnab ta skoj ti kʼox toe, pe xuʼ van oy kʼusi yan tsnuptan, yuʼun xuʼ van muʼyuk xa lek chil sbaik xchiʼuk li yamigotake o ti oy buchʼu chcham ta yutsʼ yalale. *

Kʼalal chichʼik mantal sventa slekilalike

BEILTASEL TA VIVLIA: «Aʼyo lec avaʼay li tojobtasele [...] jech lec bij chabat o» (Proverbios 19:20).

Kʼalal chichʼik albel mantale maʼuk skʼan xal ti ta xichʼik ilbajinele. Yuʼun jaʼ sventa mu xa spasik li kʼusi muʼyuk leke o ti stukʼibtas li xchopol talelalike.

Mi la achanubtas ta xchʼamel mantal li avalab anichʼnabe, muʼyuk me mas chavil avokol li voʼot eke. Li John ti jaʼ jun totile, xi chale: «Mi voʼot noʼox chakolta kʼalal oy kʼusi chopol tspasike, muʼyuk me kʼusi chchanik avuʼun. Jech-o tstikʼ sbaik ta kʼopetik, vaʼun voʼot noʼox te xatijet xchapanel li kʼusi chopol tspasike. Taje jaʼ noʼox me chakʼbot avokol xchiʼuk ta xil svokol li avalab anichʼnabe».

¿Kʼuxi xuʼ xakolta li avalab anichʼnab sventa mu chopoluk xaʼi sba kʼalal chichʼ akʼbel mantale? Kʼalal ch-akʼbat mantal ta eskuela o ta buyuk noʼox li avalab anichʼnabe, akʼo persa ti mu xapakbe skʼoplale. Mas lek ti xi xajakʼbee:

  • «¿Kʼuchaʼal xanaʼ ti laj yakʼboxuk mantale?».

  • «¿Kʼusi stakʼ xapas sventa mu xa jechuk xanuptan?».

  • «¿Kʼusi chapas mi jech la anuptan ta yan veltae?».

Kʼalal chichʼik albel mantal sventa slekilalik li avalab anichʼnabe maʼuk noʼox me chkoltaatik li avie, yuʼun jaʼ chchapanatik sventa lekuk xbat li xkuxlejalik ta mas jelavele.

^ par. 21 Kʼelo xtok li mantal ti xi sbie: «Ayude a su hijo a sobrellevar el dolor», ta revista La Atalaya 1 yuʼun julio ta 2008.