Akʼo spatot li chanubtaseletik laj yakʼ Jesuse
Akʼo spatot li chanubtaseletik laj yakʼ Jesuse
«Li bochʼo jaʼ tacbil tal yuʼun Diose jaʼ scʼop Dios ta xal.» (JUAN 3:34)
1, 2. ¿Kʼusi xuʼ ta jkoʼoltastik-o li chanubtaseletik laj yakʼ Jesús li ta Mantaletik ta Vitse, xchiʼuk kʼu yuʼun chkaltik ti ta «scʼop Dios» la slokʼese?
JUN li ta epal chʼulbil diamante ti mas toj mukʼ ojtikinbile jaʼ li Estrella de África, jaʼ jun lekil ton ti 530 kilate yichʼoje. Pe jaʼ mas toj tsots skʼoplal li kʼupil sba tonetik ta mantal te ta jtatik ta Mantaletik ta Vitse. Toj echʼem sbalil ta melel, yuʼun li chanubtaseletik o li kʼopetik laj yal Jesuse te likem tal ta stojolal Jeova. Li Vivliae xi chalbe skʼoplal li Jesuse: «Li bochʼo jaʼ tacbil tal yuʼun Diose jaʼ scʼop Dios ta xal» (Juan 3:34-36).
2 Akʼo mi mu sta oʼlol ora laj yal-o skotol Mantaletik ta Vits li Jesuse, la sta ta alel 21 tekstoetik ta vaxakib livro ti lokʼemik tal ta Tsʼibetik ta Hebreo Kʼope. Ta melel, li mantal laj yale ta «scʼop Dios» la slokʼes. Jkʼeltikik kʼuxi xuʼ xkakʼ ta jkuxlejaltik jlomuk li chanubtaseletik ti toj ep sbalil laj yale.
«Chapano baʼyuc acʼop achiʼuc li achiʼile»
3. ¿Kʼusi pʼijubtasel laj yakʼ Jesús kʼalal laj xaʼox yalbe yajtsʼaklomtak ti kʼusi chkʼot ta pasel yuʼun ti jal chi j-iline?
3 Li chaʼtos yabtel xchʼul espiritu Diose jaʼ ti «xcuxet noʼox coʼntontic, jun noʼox coʼnton jcotoltic» yuʼune (Gál. 5:22, 23). Ta skoj ti kichʼojbetik xchʼul espiritu Dios li yajtsʼaklomutik Cristoe xi jmuyubajutik noʼox xchiʼuk jun noʼox koʼontontik. Li Jesuse tskʼan ti jechuk-o yajtsʼaklomtak kʼuchaʼal taje, jaʼ yuʼun laj yalbe skʼoplal kʼusi toj chopol chkʼot ta pasel mi jal chi j-iline (kʼelo Mateo 5:21, 22). Vaʼun xi laj yale: «Jaʼ yuʼun, me oy chavichʼ batel smoton Dios te ta scajlebe, me te chtʼab ta avoʼnton ti oy acʼop achiʼuc achiʼile, jaʼ lec te xacomtsan ta stuqʼuil scajleb matanal li smoton Dios avichʼoj batele. Bat chapano baʼyuc acʼop achiʼuc li achiʼile. Tsʼacal xuʼ chtal avacʼbe li smoton Diose» (Mat. 5:23, 24).
4, 5. 1) ¿Kʼusi jaʼ li «smoton Dios» laj yal Jesús ta Mateo 5:23, 24? 2) ¿Mi toj tsots skʼoplal ti jchap jkʼoptik xchiʼuk li jun ermano ti oy kʼusi chopol chaʼi ta jtojolaltike?
4 Li «smoton Dios» xi Jesuse jaʼ skʼoplal kʼusiuk matanal ti chichʼ akʼel li ta chʼulna ta Jerusalene, jech kʼuchaʼal ti chakʼik ta matanal li chonbolometike. Li matanaletik taje toj tsots skʼoplal, yuʼun jaʼ te smakojbe skʼoplal li ichʼel ta mukʼ chakʼbeik Jeova li steklumal Israele. Pe li Jesuse oy to kʼusi mas tsots skʼoplal laj yal: mi oy jun ermano ti oy kʼusi chopol chaʼi ta jtojolaltike, skʼan me jchap baʼyel li jkʼoptik kʼalal mu to chbat kakʼbetik jtosuk smoton li Diose.
5 ¿Kʼusi chchanubtasutik li kʼusi laj yal Jesuse? Jaʼ ti tukʼ te tsakal skʼoplal kʼuyelan oyutik ta stojolal Jeova ti kʼusi ta jpasbetik li jchiʼiltaktike (1 Juan 4:20). Jaʼ yuʼun muʼyuk me sbalil li matanal chakʼbeik Dios ta voʼne mi chilbajin xchiʼiltakike (kʼelo Miqueas 6:6-8).
Tsots skʼoplal ti bikʼit xkakʼ jbatike
6, 7. ¿Kʼu yuʼun skʼan bikʼit xkakʼ jbatik sventa jchapan jkʼoptik xchiʼuk jun ermano ti chopol chaʼi sba ta jtojolaltike?
6 Yikʼaluk van te chvinaj mi bikʼit chkakʼ jbatik kʼalal ta jchapan jkʼoptik xchiʼuk jun ermano ti chopol chaʼi sba ta jtojolaltike. Li jun krixchano ti bikʼit chakʼ sbae muʼyuk tsaʼ kʼop xchiʼuk xchiʼil ta chʼunolajel sventa chakʼ ta ilel ti jaʼ la oy sderecho ta alele. Xuʼ chopol kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel yuʼun taje, yikʼaluk van jech xkʼot ta pasel kʼuchaʼal la snuptanik li yajtsʼaklomtak Cristo ta voʼne Corintoe, ti xi akʼbat snopik yuʼun li jtakbol Pabloe: «Toj chopol ti chaliquesic cʼop voʼoxuc ti achʼunojique. ¿Cʼu yuʼun mu xatsʼiquic li cʼusi chopol chapasbatique? ¿Cʼu yuʼun mu xatsʼiquic ti chaloʼlaatique?» (1 Cor. 6:7).
7 Li Jesuse muʼyuk bu laj yal ti chbat kalbe jchiʼiltik ti voʼotik oy jrasontike, ti jaʼ muʼyuk srason li stuk kʼalal chbat jchiʼintik ta loʼile. Moʼoj, yuʼun ti kʼusie jaʼ ti oyuk lekilal kuʼuntike. Ta sjunuluk me koʼonton xkaltik li kʼusi ta jnoptike, pe skʼan me jnaʼtik xtok un ti oy kʼusi kʼux chaʼi li jchiʼiltike. Jech xtok, mi jnaʼojtik ti oy kʼusi chopol jpasojtike skʼan me bikʼit xkakʼ jbatik ta skʼanel perton.
«Me ta scoj noʼox abatsʼisat chata o amule»
8. Alo ta jaypʼeluk noʼox kʼop li kʼusi laj yal Jesús ta Mateo 5:29, 30.
8 Li ta Mantaletik ta Vits laj yal Jesuse, te laj yalbe skʼoplal pʼijil tojobtaseletik ta sventa li jtalelaltike. Snaʼoj onoʼox ti xuʼ tsots chopol ch-abtej ta jtojolaltik li kʼusitik ta jbekʼtaltik ti chʼabal stukʼile. Jaʼ yuʼun xi laj yale: «Me ta scoj noʼox abatsʼisat chata o amule, loqʼueso, jipo batel. Jaʼ lec ti juteb noʼox abecʼtal chchʼaye; jaʼ vocol me scotol abecʼtal chichʼ jipel ochel ta cʼoqʼue [Gehena]. Jech noxtoc me ta scoj noʼox abatsʼicʼob chata amule, cʼoco loqʼuel. Jaʼ lec me jun noʼox acʼob chchʼaye; jaʼ vocol me scotol abecʼtal chichʼ jipel ochel ta cʼoqʼue» (Mat. 5:29, 30).
9. ¿Kʼuxi ti xuʼ jpas jmultik yuʼun li jsatik xchiʼuk li jkʼobtike?
9 Li jsatik ti laj yalbe skʼoplal Jesuse jaʼ skʼan xal ti xkʼot jsatik ta skʼelel jtosuk kʼusie, yan li jkʼobtike jaʼ chalbe skʼoplal li kʼusi ta jpastik kʼalal ta jtunes li jkʼobtike. Mi muʼyuk ta jkʼel jbatik leke, li kʼusitik ta jbekʼtaltik taje xuʼ me jta-o jmultik, vaʼun muʼyuk xa me lek chkil jbatik xchiʼuk Dios (Gén. 5:22; 6:9). Jaʼ yuʼun chaʼa, kʼalal mu jkʼan lek jchʼunbetik smantal Dios chkaʼitike skʼan me oy kʼusi tsots tajek skʼoplal jpastik, skʼan me jpits lokʼel sbekʼ jsatik o jkʼok lokʼel jkʼobtik xkaltik.
10, 11. ¿Kʼusi tskoltautik sventa mu xi jtsʼuj li ta mulivajele?
10 ¿Kʼusi stakʼ jpastik sventa mu jaʼuk te pitil-o echʼel jsatik li kʼusi sventa mulivajele? Li tukʼil yajtunel Dios Jobe xi laj yale: «Li vuʼune calojbe coʼnton o ti muʼyuc ta jpichʼ-oʼnta tsebetique» (Job 31:1). Li Jobe jaʼ jun vinik ti oy yajnile xchiʼuk ti jpʼel ta yoʼonton ti muʼyuk bu tsvalopatinbe smantal Dios ta sventa talelalile. Jaʼ me jechuk koʼontontik ek, akʼo mi oy xa jnup jchiʼiltik o mi muʼyuk. Sventa mu xi jmulivaje skʼan me sbeiltasutik li chʼul espiritue, ti jaʼ tspajesutik ta spasel kʼusi chopol ta skoj ti jkʼanojtik Diose (Gál. 5:22-25).
11 Jaʼ yuʼun, lek ti xi jakʼbe jbatike: «¿Mi chkakʼ akʼo skʼel jsat li kʼusi tstij oʼontonal ta skoj lokʼoletik o kʼusitik tsʼibabil sventa mulivajel ti mu vokoluk ta tael ta livroetik, ta Internet o li ta kʼusitik ch-echʼ ta televisione?». Jvules ta joltik ti kʼusi laj yal yajtsʼaklom Cristo Santiagoe: «Li jujunutique scoj yuʼun jech coʼnton ta jpastic li cʼusi chopole, jech chijyicʼutic, chisloʼlautic. Yuʼun cʼalal chcacʼtic ayinuc li xpichʼetel coʼntontique, ta xlic vocʼuc li mulile. Cʼalal me laj xa xchanbe yipale, chacʼ lajel» (Sant. 1:14, 15). Jaʼ yuʼun chaʼa, mi oy buchʼu yakʼoj sba ta stojolal Dios ti «ta sqʼuel» junuk krixchano ti maʼuk yajnil o smalal ti chmulivaj yaʼi xchiʼuke skʼan me sjel ta anil li stalelale, xkoʼolaj xkaltik ti tspits lokʼel li sbekʼ sate xchiʼuk ti tsjip echʼele (kʼelo Mateo 5:27, 28, Ch).
12. ¿Kʼusi mantalil laj yal Pablo ti tskoltautik ta stsalel li kʼusitik tskʼan jbekʼtaltike?
12 Li jkʼobtike xuʼ me spas ta jun xibal sba abtejebal, yuʼun xuʼ tsots jsaʼ jmultik ta stojolal Jeova yuʼun. Jaʼ yuʼun skʼan xkakʼtik persa ti sakukutik xchiʼuk ti jchʼuntik li mantal laj yal Pablo liʼe: «Tscʼan jʼechʼel chamenoxuc o ta sventa li cʼusi sventa noʼox banamile [o li kʼusitik yuʼun jbekʼtaltike]: jaʼ li mulivajele, li cʼusitic toj chopolique, li cʼusi tscʼan abecʼtalique, li cʼusitic chopol oy ta avoʼntonique, xchiʼuc li xpichʼetel avoʼntonique, yuʼun xcoʼlaj xchiʼuc oy slocʼobal jdiostic chcʼot me jech coʼntontique» (Col. 3:5). Taje chakʼ kiltik ti toj ep kʼusitik skʼan jpastik sventa tsotsukutik ta stsalel li kʼusitik tskʼan jbekʼtaltike.
13, 14. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti xi jatavutik ta stojolal li kʼusitik chichʼ nopel sventa mulivajel xchiʼuk li kʼusitik chichʼ pasele?
13 Oy jlom krixchanoetike yakʼojik ta tuchʼel lokʼel jutuk sbekʼtalik sventa xkuxiik. Jaʼ jech ek, sventa mu xi jchamutik ta mantale skʼan xi jatavutik ta stojolal li kʼusitik chichʼ nopel sventa mulivajel xchiʼuk li kʼusitik chichʼ pasele, jaʼ yuʼun skʼan jpits lokʼel jsatik o jkʼok lokʼel jkʼobtik xkaltik. Melel, sventa mu xi jlajutik li ta Gehenae, jaʼ xkaltik, li ta lajelal sbatel osile, skʼan me sakutik ta jnopbentik, ta jtalelaltik xchiʼuk ta mantal.
14 Ta skoj ti jkuchojtik talel li mulile xchiʼuk ti chʼabal jtukʼiltike, toj tsots me skʼan xkakʼbetik yipal sventa sakukutik. Xi laj yal li Pabloe: «Chcacʼbe mantal li jbecʼtale, vuʼun ta jmozoin. Yuʼun naca me jaʼ noʼox vuʼun la jbijubtas li yantique, ti tsʼacal vuʼun muc xuʼ cuʼun jtuque» (1 Cor. 9:27). Jaʼ yuʼun chaʼa, jpʼeluk me ta koʼontontik ti xkakʼ ta jkuxlejaltik li tojobtaseletik laj yakʼ Jesús ta sventa talelalile. Mu me kʼusi jpastik ta jyalel ti chakʼ ta ilel ti muʼyuk kʼux chkaʼitik li matanal laj yakʼe (Mat. 20:28; Heb. 6:4-6).
«Acʼbeic ti cʼusitic xtun yuʼun ti yane»
15, 16. 1) ¿Kʼu yelan laj yakʼ ta ilel stalelal Jesús ta sventa ti oyuk slekil koʼontontik ta yakʼel kʼusi oy kuʼuntike? 2) ¿Kʼusi smelolal li kʼusi chal Lucas 6:38?
15 Li Jesuse la xchanubtasutik ta skʼopojel xchiʼuk ta stalelal ti oyuk slekil koʼontontik kʼusi xkakʼtike. Jech, ta sjunul yoʼonton tal ta Balumil sventa chakʼbe slekilal li jpas mulil krixchanoetike (kʼelo 2 Corintios 8:9). Ta sjunul yoʼonton la sten komel li smukʼulal ta vinajele, sventa xtal vokʼuk kʼuchaʼal jun krixchano xchiʼuk ti xakʼ xkuxlejal ta stojolal li jmulavil krixchanoetike. Koliyal ti laj yakʼ xkuxlejale, tsta skʼulejalik junantik ta vinajel kʼalal ta x-ajvalilajik xchiʼuk li ta Ajvalilal yuʼun Diose (Rom. 8:16, 17). Jech ta melel, li Jesuse laj yalbutik ti oyuk slekil koʼontontik ta yakʼel kʼusitik kuʼuntik kʼalal xi laj yale:
16 «Acʼbeic smoton achiʼilic, jech chaʼacʼbat amotonic ec. Lec staoj sbisol, lec tsinil, lec nojem, ta xa xtanij loqʼuel ta stiʼ chaʼacʼbatic. Yuʼun ti cʼu xʼelan sbisol chavaqʼuique, jaʼ jech sbisol chavichʼic ec.» (Luc. 6:38.) Li kʼusi laj yal Jesuse chakʼ ta ilel ti «lec staoj sbisol» chkichʼtik kʼalal jaʼo chtun tajek kuʼuntik mi nopem xkaʼitik ta yakʼel ta ilel slekil koʼontontik ta yakʼel kʼusitik oy kuʼuntike (Ecl. 11:2).
17. ¿Kʼuxi laj yakʼ kiltik Jeova ti toj ep slekil yoʼonton ta yakʼel kʼusi oy yuʼune, xchiʼuk kʼusi ti chakʼ jmuyubajeltike?
17 Kʼanbil yuʼun Jeova xchiʼuk chtojbat svokol li buchʼu xmuyubaj noʼox kʼusi chakʼe. Jaʼ laj yakʼ ta ilel stuk ti jech skʼan jpastike, yuʼun laj yakʼ li jun noʼox xNichʼon sventa «mu chʼayeluc chbat li bochʼotic ta xchʼunic ti jaʼ Jcoltavanej yuʼunique; jaʼ ta xcuxiic o sbatel osil» (Juan 3:16). Xi la stsʼiba li Pabloe: «Li bochʼo ep tstsʼune ep tscʼaj. Jech jujunoxuc aqʼuic ti cʼu yepal chlocʼ ta avoʼntonique. Mu me ta chibeteluc; mu me ta sujeluc xavaqʼuic. Yuʼun jaʼ chcʼanat yuʼun Dios li bochʼo xcuxet noʼox yoʼnton chaqʼue» (2 Cor. 9:6, 7). Jnaʼojtik lek ta melel: kʼalal chkakʼ jkʼakʼaltik, kipaltik xchiʼuk kʼusi oy kuʼuntik sventa xpuk echʼel skʼoplal li melel yichʼel ta mukʼ Diose jaʼ me chakʼ muyubajel xchiʼuk ep me ta jta jmotontik yuʼun (kʼelo Proverbios 19:17 xchiʼuk Lucas 16:9).
«Mu me xavaqʼuic ta aʼyel»
18. ¿Bakʼin ti muʼyuk chakʼ «[jmotontik] li Jtotic Dios ta vinajele»?
18 «Qʼuelo me abaic ti cʼalal chapasic cʼusi tscʼan Diose [o tukʼilal]. Mu me xapasic ta sventa yuʼun chacʼanic ti acʼo lec yiloxuc li cristianoetique. Me jech chapasique, muʼyuc chayacʼboxuc amotonic li Jtotic Dios ta vinajele.» (Mat. 6:1.) Li kʼusi tskʼan Dios o tukʼilal laj yal Jesuse jaʼ ti skʼan jechuk jtalelaltik kʼuchaʼal tskʼan yoʼontone. Maʼuk la skʼan laj yal ti muʼyuk chichʼ pasel jsetʼuk ta sat krixchanoetik li kʼusitik lekike, moʼoj, yuʼun xi onoʼox yalojbe mantal li yajtsʼaklomtake: «Tscʼan xaxojobanic ta stojol cristianoetic li voʼoxuque» (Mat. 5: 14-16). Pe muʼyuk me chakʼ jmotontik li jTotik ta vinajel mi jaʼ noʼox ta jkʼantik «ti acʼo lec [xilutik]» li krixchanoetik o ti labal xa sba xilike, jech kʼuchaʼal li buchʼu chakʼik elov ta teatroe. Mi jaʼ jech oy ta koʼontontik taje, muʼyuk me bu ta jkʼupintik-o ti lek xkil jbatik xchiʼuk Diose mi jaʼuk bu ta jkʼupintik li bendisionetik sbatel osil chakʼ Ajvalilal yuʼun Diose.
19, 20. ¿Kʼusi la ti mu stakʼ jpastik laj yal Jesús kʼalal oy kʼusi lek ta jpastik ta stojolal li buchʼu abol sbae?
19 Mi lek li kʼusi oy ta koʼontontike ta jchʼuntik li kʼusi chal Jesús liʼe: «Cʼalal me oy bochʼo chacoltaique, mu me xavaqʼuic ta aʼyel, jech chac cʼu chaʼal tspasic li jloʼlavanejetic te ta nail tsobobbailetique xchiʼuc ta xoraltique. Yuʼun jaʼ noʼox tscʼanic ti lec scʼoplalic yuʼun li cristianoetique. Melel li cʼusi chacalboxuque, leʼe yichʼoj xa o smotonic ti jech tspasique» (Mat. 6:2). Kʼalal oy «bochʼo chacoltaique» ti xie, jaʼ skʼoplal matanal sventa xichʼik koltael li buchʼutik oy svokolike (kʼelo Isaías 58:6, 7). Li Jesús xchiʼuk yajtakboltake oy skomon takʼinik sventa tskoltaik li buchʼutik abol sbaike (Juan 12:5-8; 13:29). Li Jesuse jloʼlavanejetik laj yalbe li fariseoetike, yuʼun chakʼik ta aʼiel «ta nail tsobobbaileti[k] xchiʼuc ta xoralti[k]» li matanal chakʼike. Li krixchanoetik taje «yichʼoj xa o smotonic ti jech tspasique». Li matanal tstaik ta skoj taje jaʼ noʼox ti chkʼupil kʼoptaatik yuʼun li krixchanoetike xchiʼuk ti yikʼaluk van sta xchotlebik ti bu ichʼbil ta mukʼe, jaʼ ti bu chchotiik li jchanubtasvanejetik ti lek ojtikinbilike. Pe jaʼuk li ta stojolal Jeovae mu kʼusi tstaik jsetʼuk (Mat. 23:6). Pe ¿kʼusi van skʼan spasik li yajtsʼaklomtak Cristoe? Xi albatik yuʼun Jesús xchiʼuk jech chi j-albat ek:
20 «Cʼalal chacoltavanic li voʼoxuque, mu me bochʼo xavacʼbeic snaʼ, yuʼun jech muʼyuc bochʼo snaʼ li cʼusi laj aqʼuelanique. Li Jtotic Diose yiloj li cʼusi laj apasic ta mucule, jech chayacʼboxuc amotonic.» (Mat. 6:3, 4.) Li kʼusi laj yal Jesuse jaʼ ti mu stakʼ xkakʼtik echʼel ta aʼiel li matanal chkakʼtik kʼuchaʼal la spas judioetik xchiʼuk fariseoetike, manchuk mi jaʼ li buchʼu toj echʼ noʼox lek xkil jbatik jchiʼuktike.
21. ¿Kʼusi tojolil chakʼ li Buchʼu skʼeloj tal ta mukule?
21 Ta skoj ti muʼyuk bu ta jtoy jbatik kʼalal ta slekil koʼonton chkakʼtik li kʼusi oy kuʼuntike, mukul me skʼoplal chkom kʼalal ta jkoltatik li buchʼutik abol sbaike. Vaʼun jaʼ chakʼ jmotontik «li Jtotic Diose [ti] yiloj li cʼusi [la jpastik] ta mucule». Ta skoj ti te nakal ta vinajele xchiʼuk ti mu xkiltike, mukul oy ta sat li krixchanoetike (Juan 1:18). Li jtojoltik chakʼe jaʼ ti lek tajek chkil jbatik xchiʼuke, ti tspas perton li jmultike xchiʼuk ti chakʼ jkuxlejaltik sbatel osile (Pro. 3:32; Juan 17:3; Efe. 1:7). Jaʼ mu tsotsuk skʼoplal li kʼupil kʼoptael chakʼ krixchanoetike, ¿mu jechuk?
Li chanubtaseletik ti skʼan jkʼuxubintike
22, 23. ¿Kʼu yuʼun skʼan jkʼuxubintik li chanubtaseletik laj yakʼ Jesuse?
22 Jech kʼuchaʼal chkiltike, li Mantaletik ta Vits laj yal Jesuse te yichʼoj tal epal kʼupil sba tonetik xkaltik ti ep kʼusitik smakoje. Li kʼusi laj yal ti toj ep sbalile chakʼ muyubajel, akʼo mi noj ta vokolil li balumil liʼe. Jech ta melel: mi ta jkʼuxubintik li chanubtaseletik laj yakʼ Jesuse xchiʼuk ti xkakʼ akʼo spat li jtalelaltike xchiʼuk ti kʼuyelan jkuxlejaltike, ta me xi jmuyubaj ta melel.
23 Skotol li buchʼutik ta xaʼiik xchiʼuk chchʼunik li kʼusitik laj yakʼ ta chanel Jesuse, ep me bendision tstaik (kʼelo Mateo 7:24, 25). Jaʼ yuʼun chaʼa, jpʼeluk me ta koʼontontik jtsaktik ta mukʼ li tojobtaseletik laj yakʼ Jesuse. Li ta slajeb oxib xchanobil liʼe ta to me jkʼelbetik skʼoplal yan chanubtaseletik li ta Mantaletik ta Vitse.
¿Kʼusi cha takʼ?
• ¿Kʼu yuʼun tsots tajek skʼoplal jchap jkʼoptik xchiʼuk li jun ermano ti oy kʼusi chopol chaʼie?
• ¿Kʼusi stakʼ jpastik sventa mu jsaʼ jmultik yuʼun li jbatsʼisatike?
• ¿Kʼu van yelan jtalelaltik skʼan kʼalal oy kʼusi chkakʼtike?
[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]
[Lokʼol ta pajina 11]
¡Toj lek ti jchap jkʼoptik xchiʼuk li kermanotik ti oy kʼusi chopol chaʼi ta jtojolaltike!
[Lokʼol ta pajina 13]
Chakʼbe bendision Jeova li buchʼu xmuyubaj noʼox kʼusi chakʼe