Oyuk sbalil xkiltik li yabtel Jesús, li Bankilal David xchiʼuk Salomone

«Vuʼun tsots cabtel [kichʼoj,] jaʼ mu sta ti ajvalil Salomone.» (MAT. 12:42, Ch)

1, 2. ¿Kʼu yuʼun toj labal sba ta sat krixchanoetik ti albat yuʼun Jeova ti jaʼ akʼo stʼuj ta ajvalil David li Samuele?

 TE VAʼAL ta stojolal Samuel jun uni kerem ti muʼyuk noʼox mas tsots skʼoplal yilel ta spat xokone. ¿Kʼuxi xa noʼox ti ch-och ta ajvalil li kerem taje? Jech xtok, li ta Belén ti bu vokʼe muʼyuk bu tsots skʼoplal. Xi chal Vivlia ta sventa li Belene: «Biqʼuitot ta scotol li jaychop stsʼunubal Judae» (Miq. 5:2). Akʼo mi jech, li uni kerem taje poʼot xaʼox xichʼ tʼujel yuʼun j-alkʼop Samuel sventa ch-och ta ajvalil ta Israel ta mas tsʼakal.

² Li Samuele te bat ta sna Isaí (Jesé) sventa chbat stʼuj li buchʼu ch-och ta ajvalil ta tsʼakale. Li buchʼu chichʼ tʼujele jaʼ jun li ta xvaxakvoʼal xnichʼnab li tukʼil j-israelal vinik taje, pe li j-alkʼope mi jsetʼuk la snop mi jaʼ chichʼ tʼujel li kʼox itsʼinale, li David ti jaʼo chʼabal te oy ta snae. Pe bu cha  ta, jaʼ tʼujbil yuʼun li Jeovae, taje jaʼ me mas toj tsots skʼoplal (1 Sam. 16:1-10).

3. 1) ¿Kʼusi ti mas tsots skʼoplal chil Jeova kʼalal tskʼel jun krixchanoe? 2) ¿Kʼusi kʼot ta pasel kʼalal laj yichʼ tʼujel yuʼun Samuel li Davide?

³ Li Jeovae oy kʼusi xil ti jaʼ mu xil li Samuele, xilbe li yoʼonton Davide xchiʼuk toj lek laj yilbe. Yuʼun li kʼusi mas tsots skʼoplal chil Diose jaʼ ti kʼuyelan yoʼonton li krixchanoe, maʼuk li spat xokone (kʼelo 1 Samuel 16:7). Jaʼ yuʼun, kʼalal laj yakʼ venta Samuel ti muʼyuk tʼujbil yuʼun Jeova li xnichʼnab Isaí ti te oyik ta nae, laj yal mantal ti akʼo xbat yikʼel tal li itsʼinale, ti batem ta xchabibel xchij stote. Xi chal li Vivliae: «Jaʼ yuʼun li Isaie lic stac ta iqʼuel li xnichʼone. Li [Davide] toj cʼupil sba, chacvoxan lec yutsil. Li Mucʼul Diose jech laj yalbe li Samuele: “Leʼe jaʼ tʼujbil cuʼun. Lican me, bat jaxbo aceite ta sjol sventa ch-och ta ajvalilal” xut. Li Samuele la stsac li xcachual yaceitee; te ta sat scotol sbanquiltac la xjaxbe ta sjol li querem Davide yuʼun jaʼ ch-och ta ajvalilal. Jech li Davide lic ventainbatuc yoʼnton yuʼun li Espíritu yuʼun Mucʼul Diose» (1 Sam. 16:12, 13).

Li Davide laj yakʼ ta ilel kʼusi tspas li Cristoe

4, 5. 1) Alo kaʼitik kʼuxi xkoʼolajik li David xchiʼuk Jesuse. 2) ¿Kʼu yuʼun chkaltik ti jaʼ Bankilal David li Jesuse?

⁴ Koʼol te vokʼik ta Belén li David xchiʼuk Jesuse, jaʼ noʼox ti kʼusie, jaʼ jmil sien jabil baʼyel vokʼ li Davide. Jech li ta spat xokone, maʼuk ajvalil yilel ek li Jesuse, melel onoʼox ti mu jechuk yelan ajvalil smalaojik ch-och li judioetike. Pe jech kʼuchaʼal kʼot ta pasel ta stojolal li Davide, tʼuje yuʼun Jeova xchiʼuk kʼane ta sjunul yoʼonton (Luc. 3:22). a Jech li Jesús eke «lic ventainbatuc yoʼnton yuʼun li Espíritu yuʼun Mucʼul [Dios]» kʼalal laj yichʼ tʼujele.

⁵ Pe ep to kʼusitik xkoʼolajik-o. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Davide laj ta loʼlael yuʼun Ahitofel, ti jaʼ yajtojobtasvaneje, jech li Jesús eke laj ta loʼlael yuʼun li Judas Iscariotee, ti jaʼ jun yajtakbole (Sal. 41:9; Juan 13:18). Jech xtok, koʼol toj lek skʼanojik ti bu chichʼ ichʼel ta mukʼ Jeovae (Sal. 27:4; 69:9; Juan 2:17). Maʼuk noʼox taje, yuʼun li Jesús xtoke laj yichʼbe komel li kʼusitik yuʼun Davide. Jaʼ jech ta melel, ti kʼalal skʼan toʼox xvokʼ li Jesuse, xi albat yuʼun jun anjel li smeʼe: «Li Diose ta xacʼ ochuc ta ajvalilal jech chac cʼu chaʼal li smoltot David ta voʼonee» (Luc. 1:32; Mat. 1:1). Akʼo mi jaʼ chichʼ komel Jesús li kʼusitik yuʼun Davide, ta batsʼi melel jaʼ bankilal kʼotem li Jesuse, yuʼun jaʼ chkʼot ta pasel ta stojolal skotol li albil kʼopetik ta sventa Mesiase. Jaʼ yuʼun xuʼ chkaltik ti jaʼ Bankilal Davide. Jaʼ li Ajvalil Mesías ti voʼne xa smalaojike (Juan 7:42).

Jtsʼaklitik batel li Jchabi chij xchiʼuk Ajvalil kuʼuntike

6. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel David ti toj lek xtojob echʼ ta jchabi chije?

⁶ Jaʼ jech chchabi chij Jesús kʼuchaʼal la pas Davide. Veno, pe ¿kʼusi van skʼan pasel sventa xkʼot ta lekil jchabi chij li jun krixchanoe? Skʼan xichʼ chabiel li chijetike, skʼan julikel xichʼ makʼlinel xchiʼuk skʼan muuk jnaʼ xi jxiʼutik ta skʼelel kʼalal oy kʼusi tsnuptanike (Sal. 23:2-4). Toj lek la skʼelbe xchij stot ta skeremal li Davide xchiʼuk la xchabi ta skoj li kʼusitik chtiʼvane. Jech kʼuchaʼal liʼe, laj yakʼ ta vokol xkuxlejal sventa mu xlaj ta leon xchiʼuk ta jkot oso li xchije (1 Sam. 17:34, 35).

7. 1) ¿Kʼusi chanubtasat-o David sventa lek xtojob ta ajvalile? 2) ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jesús ti jaʼ li Lekil Jchabi chije?

⁷ Ti jayib jabil la xchabi chij ta osiltik li Davide, jaʼ la xchan-o lek spasel li kʼusitik tsotsik skʼoplal la sbain kʼalal jaʼ xa lik xchabibe li steklumal Israele (Sal. 78:70, 71). b Jech li Jesús eke, yakʼoj ta ilel ti toj lek ta chanbel stalelal ti kʼuyelan chchabi chije. Koliyal ti ch-akʼbat yip yuʼun Jeova xchiʼuk ti chbeiltasee jaʼ chchabi li juteb chijetike xchiʼuk li yan chijetike (Luc. 12:32; Juan 10:16). Ta melel, jaʼ me li Lekil Jchabi chije. Ta sbitak chikʼan li  xchije, yuʼun toj lek xojtikinan. Skʼanojan tajek xtok, laj yil ep svokol ta skoj ti kʼalal ay ta Balumile (Juan 10:3, 11, 14, 15). Veno, pe li Jesuse oy kʼusi kʼot ta pasel yuʼun ti muʼyuk bu spas yuʼun jechuk li Davide. Kʼalal laj yakʼ sba ta matanal li Jesuse, la sjam jun be sventa staik pojel lokʼel ta lajelal li krixchanoetike. Mu me kʼusi chmake-o ta be, ta onoʼox me sbeiltas echʼel ta vinajel li buchʼutik te skʼoplal ta juteb chijetike, ti bu tsta li xkuxlejal ti mu snaʼ xlaje, jech xtok ta onoʼox me sbeiltas echʼel ta jun achʼ tukʼil balumil li yan chijetike, ti bu xuʼ chkuxiik sbatel osile xchiʼuk ti muʼyuk xa kʼusi chiʼtaike (kʼelo Juan 10:27-29).

Jtsʼaklitik batel li Ajvalil kuʼuntik ti spasoj kanale

8. ¿Kʼu yuʼun chkaltik ti la spas kanal li Davide?

⁸ Li ajvalil Davide jaʼ jun soltaro echʼ ti muʼyuk xiʼ ta xchabibel li steklumal Diose xchiʼuk «iʼacʼbat spas canal yuʼun Mucʼul Dios ti buyuc noʼox ibate». Ti bu to kʼalal sventainoj li Davide jaʼ to te chlik ta yukʼumal Egipto kʼalal to ta yukʼumal Éufrates (2 Sam. 8:1-14). Koliyal ti akʼbat sjuʼel yuʼun Jeovae, kʼot ta tsatsal ajvalil. Xi chal li Vivliae: «Li Davide ipuc batel scʼoplal ta buyuc noʼox. Li Mucʼul Diose laj yacʼ xiʼicuc yuʼun David scotol li mucʼtic lumetique» (1 Cró. 14:17).

9. Alo kaʼitik kʼuxi ti jaʼ tsalvan li Jesuse.

⁹ Jech mu snaʼ xiʼ echʼ ek li Jesús kʼuchaʼal Davide. Kʼalal tʼujat yuʼun Jeova sventa ch-och ta ajvalile, laj yakʼ ta ilel ti xuʼ yuʼun ta spasel ta mantal li pukujetike, yuʼun la spoj lokʼel li krixchanoetik ti ochemik ta skʼob pukuje (Mar. 5:2, 6-13; Luc. 4:36). Jech xtok, li Jesuse mi jaʼuk onoʼox xuʼ spase ta mantal yuʼun Satanás, ti jaʼ li bankilal yajkontra Jeovae. Akʼo mi jaʼ sventainoj balumil li Diabloe, tsal yuʼun Jesús ta skoltaobba Jeova (Juan 14:30; 16:33; 1 Juan 5:19).

10, 11. ¿Kʼusi spasoj ta vinajel li Jesuse, xchiʼuk kʼusi tspas ta mas tsʼakal?

¹⁰ Kʼalal oy xaʼox ta 60 jabil xchaʼkuxesel li Jesuse xchiʼuk ti te xaʼox oy ta vinajele, li jtakbol Juane oy kʼusi laj yil ti jaʼ albil kʼope, laj yil ti kuchem yuʼun li Ajvalile xchiʼuk ti jaʼ jun tsatsal Jpas kʼop ta vinajele. Xi la stsʼiba li kʼusi laj yile: «Jaʼ to laj quil te oy jcot saquil caʼ. Li bochʼo scajlebinoje yichʼoj jun sflecha. Iʼacʼbat scorona, ilocʼ batel jech chac cʼu chaʼal li bochʼo lec xuʼ yuʼun tstsalvane, yuʼun bat stsal scotol» (Apo. 6:2). Li buchʼu kajal ta sakil kaʼe jaʼ li Jesuse. Ta 1914 laj yichʼ li skoronae, jaʼo ti kʼalal laj yichʼ chotanel ta Ajvalil li ta Ajvalilal ta vinajele, vaʼun tsalvan. Kʼuchaʼal chkiltike, spasoj kanal ta pas kʼop li Jesús jech kʼuchaʼal Davide. Kʼalal mu toʼox jaluk ochem ta ajvalil li Jesuse la spas kʼop xchiʼuk Diablo, la stsal xchiʼuk la sten yalel xchiʼuk spukujtak ta Balumil (Apo. 12:7-9). Jaʼ me jech to kajal-o ta kaʼ li Jesuse, jaʼ to me mi tsuts yuʼun li pas kʼope xchiʼuk ti tslajes skotol li kʼusitik yuʼuntak Satanase (kʼelo Apocalipsis 19:11, 19-21).

¹¹ Veno, pe li Jesuse jaʼ jun ajvalil ti toj lek yoʼonton kʼuchaʼal echʼ Davide. Jech oxal chchabi ta Armagedón li epal krixchanoetike (Apo. 7:9, 14, Ch). Jech xtok, kʼalal yakal ch-ajvalilaj li Jesús xchiʼuk li 144,000 xchiʼiltake «ta xchaʼcuxiic [ta Balumil] li bochʼotic lequique xchiʼuc li bochʼotic chopolique» (Hech. 24:15). Ti buchʼutik chchaʼkuxiik taje xuʼ me tsta xkuxlejalik sbatel osil. ¡Toj kʼupil xa noʼox sba ti kʼusi chkʼot ta pasele! Kakʼbetik me yipal ta spasel «li cʼusi leque» chaʼa. Yuʼun jaʼ noʼox me jech xuʼ xkiltik chkʼot skʼakʼalil ti jaʼ xa noʼox oy tukʼilal li ta Balumile xchiʼuk ti jaʼ xa liʼ nakajtik li krixchanoetik ti xkuxet noʼox yoʼontonik ti ventainbilik yuʼun li Bankilal Davide (Sal. 37:27-29).

La stakʼbe s-orasion Salomón li Jeovae

12. ¿Kʼusi la skʼanbe Jeova li Salomone?

¹² Li Salomón skerem Davide, laj yakʼ ta ilel ek li kʼusi tspas Jesuse. c Kʼalal och ta ajvalile, laj yakʼ sba ta ilel Jeova ta stojolal xchiʼuk albat ti ch-akʼbat ti kʼusi oy ta yoʼonton tskʼane. Xuʼ la skʼan mas skʼulejal jechuk li ajvalile, sjuʼelal o ti skʼan chnatubtasbat xkuxlejale. Pe xi la skʼanbe Jeova ta sventa slekilal li buchʼutik tsventainane: «Acʼbun lec jbijil; acʼbun lec jnaʼ cʼu xʼelan ta jcolta li jchiʼiltac liʼi. ¿Bochʼo xuʼ yuʼun tsventain li ateclumal liʼi ti yan to sba yepale?» (2 Cró. 1:7-10). Vaʼun li Jeovae laj yakʼbe li kʼusi la skʼane (kʼelo 2 Crónicas 1:11, 12).

13. 1) ¿Kʼu to yepal spʼijil li Salomone? 2) ¿Bu la sta spʼijil li Salomón ti mu kʼusi xkoʼolaj-oe?

 ¹³ Kʼalal tukʼ laj yakʼ sba ta stojolal Jeova li Salomone muʼyuk buchʼu yan xkoʼolaj spʼijil xchiʼuk. «Laj yal comel oxmil (3,000) ta vocʼ bicʼtal chanubtasel» (1 Rey. 4:30, 32, 34). Ep ti kʼusitik laj yal taje tsʼibabil kom, jech oxal xuʼ tstaik beiltasel xchiʼuk tojobtasel li buchʼutik skʼanojik pʼijilale. Sventa tskʼelbe spʼijil Salomón li meʼ ajvalil ta Sabae (Seba) xanav 2,400 kilometro, yuʼun «oy cʼusi toj tsotsic bat sjacʼbe», vaʼun toj labal to laj yaʼi ti kʼuyelan la stakʼ li ajvalile xchiʼuk toj lek laj yil ti ep kʼusitik x-ayan yuʼune (1 Rey. 10:1-9). Li Vivliae chal kaʼitik ti bu likem tal ta melel spʼijil li Salomone: «Scotol li ajvaliletic liʼ ta banamile chac sqʼuelbe yaʼyic sat li Salomone, xchiʼuc chac yaʼibe yaʼyic cʼu xʼelan li sbijil acʼbil yuʼun Diose» (1 Rey. 10:24).

Jtsʼaklitik batel li Ajvalil ti mas toj pʼije

14. ¿Kʼusi skʼan xal ti jaʼ mas tsots yabtel yichʼoj li Jesuse, «ti jaʼ mu sta ti ajvalil Salomone»?

¹⁴ Jaʼ noʼox jun vinik echʼem ta Balumil ti mas toj pʼije, ti jaʼ mu sta li Salomone, taje jaʼ li Jesucristoe. Xi laj yal stuke: «Vuʼun tsots cabtel [kichʼoj,] jaʼ mu sta ti ajvalil Salomone» (Mat. 12:42, Ch). Li Jesuse laj yal «li cʼop sventa cuxlejal sbatel osile» (Juan 6:68). Jech kʼuchaʼal liʼe, li ta Mantaletik ta Vits laj yale te laj yalbe skʼoplal ek beiltaseletik ti te ta jtatik ta Proverbiose. Ep kʼusitik laj yalbe skʼoplal Salomón ti tsta-o smuyubajelik li yajtuneltak Jeovae (Pro. 3:13; 8:32, 33; 14:21; 16:20). Jech li Jesús eke, laj yal ti jaʼ ta xichʼ tael-o melel muyubajel li kʼusitik ta sventa mantale, ti jaʼ skotol li kʼusitik tsakal skʼoplal ta yichʼobil ta mukʼ Diose xchiʼuk li skʼoteb ta pasel li kʼusi yaloje. Xi laj yale: «Xmuyubajik li buchʼutik oy ta sjol yoʼontonik ti chtun yuʼunik mantale, yuʼun jaʼ chuʼuninik li ajvalilal ta vinajele» (Mat. 5:3, NM). Li buchʼutik chakʼ ta xkuxlejalik li chanubtaseletik yuʼun Jesuse chnopajik ta stojolal Jeova, «li nioʼ sventa cuxlejale» (Sal. 36:9; Pro. 22:11; Mat. 5:8). Li Jesuse jaʼ chakʼ ta ilel li «mero sbijil Dios[e]» (1 Cor. 1:24, 30). Ta sventa ti jaʼ Ajvalil Mesías li Jesuse oy «lec sbijil» (Isa. 11:2).

15. ¿Kʼuxi xuʼ jtatik li pʼijilal chakʼ Diose?

¹⁵ ¿Kʼuxi xuʼ jtatik li pʼijilal chakʼ Dios li yajtsʼaklomutik Bankilal Salomone? Ta skoj ti te oy ta Vivlia li pʼijilal chakʼ Jeovae, skʼan me xkakʼtik persa ta xchanel lek xchiʼuk ti jnopbetik lek skʼoplale, pe jaʼ me mas skʼan jnopbetik skʼoplal li chanubtaseletik yuʼun Jesuse (Pro. 2:1-5). Jech xtok skʼan me jkʼanilanbetik-o Jeova ti akʼo xakʼbutik pʼijilale. Li Vivliae chalbutik ti tstakʼbutik Jeova li j-orasiontik ti ta sjunul koʼontontik ta jpastike xchiʼuk chakʼbutik li chʼul espiritu ti chtun kuʼuntik sventa jtatik li pʼijilal ti xkoʼolaj kʼuchaʼal kʼupil sba tonetik ti te nakʼale (Sant. 1:5). Taje jaʼ me tskoltautik ta stsʼikel li jvokoltike xchiʼuk ti akʼo lekuk jnoptik li kʼusi ta jkʼan ta jpastike (Luc. 11:13). Li Salomone la sbiin jvolvanej, yuʼun la stsob li jteklum sventa xichʼik ta mukʼ li Diose xchiʼuk yuʼun «ep bijubtasel laj yalbe li xchiʼiltaque» (Ecl. 12:9, 10, Ch). Jech li Jesús ti jaʼ Jolil li ta stsobobbail yajtsʼaklomtake, jaʼ jvolvanej li ta steklumal eke, yuʼun laj yalbe yajtsʼaklomtak ti akʼo xichʼik ta mukʼ li Jeovae (Juan 10:16; Col. 1:18, Ch). Jech oxal skʼan me xi jbat ta skotol li tsobajeletike, yuʼun me jaʼ te chkichʼtik chanubtasel.

16. ¿Kʼuxi xkoʼolajik li Salomón xchiʼuk Jesuse?

¹⁶ Li Salomone jaʼ jun ajvalil ti toj lek xtojob ta abtel echʼe. La xchapanbe lek skʼoplal ta svaʼanel kʼusitik ta sjunul lum. La svaʼan smukʼta natak, la spas beetik, la stikʼ voʼ, la svaʼan lumetik sventa tskʼej kʼusitik, sventa karetaetik, sventa kaʼetik; skotol ti vaʼ yelan la spase jaʼ sventa tstabeik sbalil li jteklume (1 Rey. 9:17-19). Jaʼ jech li Jesús eke, oy kʼusi la svaʼan xkaltik. Yuʼun la svaʼan «ta sba ton»  li stsobobbaile (Mat. 16:18, NM). Jech xtok, jaʼ me tskʼel li kʼusitik chichʼ vaʼanel ta achʼ balumile (Isa. 65:21, 22).

Jtsʼaklitik batel li Ajvalil ti chakʼ lekilale

17. 1) ¿Kʼu yuʼun toj lek ojtikinbil ti kʼu yelan ventainvan li Salomone? 2) ¿Kʼusi ti mukʼ spas yuʼun li Salomone?

¹⁷ Li biil Salomone likem tal ta jpʼel hebreo kʼop ti jaʼ smelolal «lekilal». Li ajvalil Salomone te to ch-ajvalilaj tal ta Jerusalén ti jaʼ smelolal «chaʼkʼol to lekilal staoj», jech xtok muʼyuk bu jech ilbil ti kʼuyelan la staik lekilal li j-israeletik ti 40 jabil ajvalilaj li Salomone. Xi chal kaʼitik li Vivlia ta sventa taje: «Ti jayib cʼacʼal cuxul li Salomone, lec jun yoʼnton chcuxic ta yolon tsʼusubtic yuʼunic, xchiʼuc ta yolon higo teʼ yuʼunic scotol li jnaclumetic ta Judá xchiʼuc ta Israel ti xlic ta Dan cʼalal to ta Beersebae» (1 Rey. 4:25). Pe akʼo mi toj echʼem spʼijil li ajvalil taje, muʼyuk bu xuʼ yuʼun ta spojel lokʼel ta chamel, ta mulil xchiʼuk ta lajelal li steklumale. Yan li Bankilal Salomone ta spoj lokʼel ta skotol svokoltak li steklumale (kʼelo Romanos 8:19-21).

18. ¿Kʼusi ti yakal xa ta jkʼupintik li ta stsobobbail yajtsʼaklom Cristoe?

¹⁸ Yakal xa ta jkʼupintik lekilal li ta tsobobbaile. Jech ta melel, te xa nakalutik ta jun paraiso ta mantal. Oy jlekilaltik xchiʼuk Dios xchiʼuk li jchiʼiltaktike. Li Isaiase laj yal jun albil kʼop ti jaʼ skʼoplal ti kʼu kelantik avie: «Jech chlic scʼatajesic ta locub banamil li yespadaique; chlic scʼatajesic ta jos li slanzaique. Muʼyuc xa tsmil sbaic ta espada li jujun mucʼtic banamile; muʼyuc xa bochʼo chchapan sba lec ta xchanel pleito» (Isa. 2:3, 4). Kʼalal jaʼ jech ta jpas jbatik kʼuchaʼal chalbutik li xchʼul espiritu Diose, jaʼ me jech ta jkolta jbatik sventa toj kʼupil-o sba yutsil li paraiso ta mantal kuʼuntike.

19, 20. ¿Kʼusi srasonal oy kuʼuntik sventa xkuxetuk noʼox koʼontontik?

¹⁹ Pe mas to me toj lek li kʼusi jmalaojtik chkʼot ta pasele. Ta me skʼupinik lekilal ta jyalel li jchʼunej mantaletik ti kʼalal jaʼo ch-ajvalilaj li Jesuse. Ta kʼunkʼun me «chcolic loqʼuel ta svocolic [...], jech mu xa xcʼaʼic, mu xa soquic», jaʼ to mi pasik ta tukʼil krixchanoetike (Rom. 8:21). Vaʼun, kʼalal mi echʼ xaʼox yuʼunik li slajebal preva ti kʼalal tstsuts xaʼox li Ajvalilal ta Jmil jabile, «li bochʼotic biqʼuit chacʼ sbaique jaʼ chuʼuninic o li yosilalique; jun noʼox yoʼnton te oyic o» (Sal. 37:11; Apo. 20:7-10). Ta batsʼi melel: li ajvalilal yuʼun Jesucristoe, mas to me toj lek ti mu xa noʼox xnop kuʼuntike, jaʼ me xkom to ta be li ajvalilal yuʼun Salomone.

²⁰ Xkuxet noʼox me koʼontontik ti kʼalal ch-ajvalilaj li Cristoe, jech kʼuchaʼal xkuxet noʼox yoʼonton echʼik li j-israeletik ti kʼalal beiltasatik yuʼun Moisés, David xchiʼuk Salomone (1 Rey. 8:66). Ta melel, oy ta koʼontontik ta stojbel ta vokol Jeova ta skoj ti laj yakʼbutik li jun noʼox xNichʼone: ti jaʼ li Bankilal Moisés, li Bankilal David xchiʼuk li Bankilal Salomone.

[Tsʼibetik ta yok vun]

¿Kʼusi cha takʼ li voʼote?

• ¿Kʼuxi ti jaʼ Bankilal kʼotem Jesús ta stojolal li Davide?

• ¿Kʼuxi ti jaʼ Bankilal kʼotem Jesús ta stojolal Salomone?

• ¿Kʼusi ti mas ep sbalil chavil ta stojolal li Bankilal David xchiʼuk li Bankilal Salomone?

[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]

[Lokʼol ta pajina 31]

Li spʼijil akʼbat yuʼun Dios li Salomone, jaʼ kak laj yakʼ ta ilel ti kʼuyelan spʼijil li Bankilal Salomone

[Lokʼol ta pajina 32]

Li ajvalilal yuʼun Jesucristoe, mas to me toj lek ti mu xa noʼox xnop kuʼuntike, jaʼ me xkom to ta be li ajvalilal yuʼun David xchiʼuk Salomone