Laj yichʼ tael jun kʼulejal ti ep sbalile

¿MI OY ataoj junuk kʼulejal ta bu jotukal ti muʼyuk bu anopoj ti te cha tae? Jaʼ jech kʼot ta stojolal jun yajrextiko Jeova te ta Estonia ta 27 yuʼun marso ta 2005 ti Ivo Laud sbie, yuʼun bat skolta jun ermana ti oy xa sjabilal ti Alma Vardja sbi sventa tslomesbe li smol nae. Kʼalal la slomes yalel jot li spakʼbalnae, te laj yilik jun tavla ta xokon jun yoyalna. Kʼalal la slokʼesik li tavlae, te laj yilik jpech kʼox tavla ti oy kʼusi te jomol smakoje, 10 sentimetro sjamlej, 1.2 metro staylej xchiʼuk 10 sentimetro snatil ochel. (1) ¡Jaʼ ti bu oy kʼusi te nakʼbile! ¡Oy jun kʼulejal te ta yut! ¿Kʼusi jaʼ taje? ¿Buchʼu te la snakʼ?

Li kʼusitik te tikʼile lek pixbil ta pimil vunetik. (2) Li kʼusitik pixbil taje te stikʼojik li vunetik ti pasbil  yuʼun yajrextikotak Jeovae, jaʼ mas li kʼusitik chichʼ chanel li ta revista Li Jkʼel osil ta toyole (jlome ta sjabilal 1947). (3) Lek tajek tsʼibabil ta kʼabal ta estonio kʼop li mantaletik taje. Kʼalal la jkʼelkutik lek li kʼusitik taje, te laj kilkutik vunetik ti chal buchʼu la snakʼe. Jaʼ svunal kʼusitik jakʼbat yuʼun jpasmantaletik leʼ xa ta sjaylajunebal jabil li smalal Alma ti Villem Vardja sbie. Te la stabeik sloʼilal xtok ti kʼu sjalil och ta chukele. Veno, pe ¿kʼu yuʼun och ta chukel li ermano taje?

Li Villeme jaʼ la skʼel li tsobobbail ta Tartue, ta mas tsʼakale jaʼ la skʼel li tsobobbail ta Otepääe, ti te oy xchibal lumetik ta Estonia, jaʼ li jun voʼneal lum ta Repúblicas Socialistas Soviéticas. Yaʼeluke jaʼo lik xchan mantal kʼalal jutuk xaʼox skʼan xlik li Xchibal Mukʼta Pas kʼop ta spʼejel Balumile. Ta mas tsʼakal ta 24 yuʼun disiembre ta 1948 chuke yuʼun jkomunistaetik ta skoj li yabtel tspas ta srelijione. Li polisiaetik ti ta mukul ch-abtejike ep kʼusitik la sjakʼbeik li ermanoe xchiʼuk la sujik ta persa ti akʼo xalbe sbi yan yajrextikotak Jeovae. Kʼalal muʼyuk x-akʼbat akʼo spak skʼoplal ta stojolal li jchapanvanejetike laj yichʼ takel batel lajuneb jabil ta chukel ta Rusia.

Li Villeme tukʼ laj yakʼ-o sba jaʼ to ti kʼalal cham ta 6 yuʼun marso ta 1990. Muʼyuk bu yabinoj yajnil ti te nakʼajtik li kʼusitik taje. Yikʼaluk van muʼyuk laj yalbe yajnil li ermano sventa jech chchabi jaʼ ti mi oy kʼusi xjotsʼol jakʼbat eke. ¿Kʼu yuʼun la snakʼ? Yuʼun li buchʼutik ta Comité de Seguridad del Estado soviético (KGB) ta anil noʼox chkʼotik li ta sna ermanoetike sventa tsaʼik li vunetik ti chalbe skʼoplal Vivliae. Li ermano Villeme la van snakʼ li vunetik sventa oyuk-o sveʼel ta mantal li yermanotake, manchuk mi toj ep ta velta tspoj echʼel li KGB. Li ta yorail kʼepelal ta 1990 la staik yan snakʼobiltak kʼusitik, jun taje te ta Tartu, jun lum ti te oy ta sur yuʼun Estoniae, ti jaʼ onoʼox la smeltsan xtok li Villem Vardjae.

¿Kʼu yuʼun ta jbiiltastik ta kʼulejaletik li kʼusitik taje? Yuʼun li vunetik ti lek tsʼibabil ta kʼabale xchiʼuk ti toj lek laj yichʼ nakʼele, jamal lek chakʼ ta ilel ti toj ep sbalil laj yilik li veʼlil ta mantal li ermanoetik taje (Mat. 24:45). ¿Mi jaʼ jech toj ep sbalil chavil ek? Li revista Li Jkʼel osil ta toyole, ti oy ta estonio kʼope xchiʼuk ti oy mas ta 170 jeltos kʼopetike, jaʼ me jtos li veʼlil ta mantal ti toj ep sbalile.