Li kʼusitik tsjakʼ jkʼel vunetike

Ta Ezequiel 18:20 xi chale: «Li nichʼonile mu xuʼ ta xcuchbe smul li stote», pe li ta Éxodo 20:5 xi chal li Jeovae: «Ta xacʼbe xchuch smulic cʼalal to xchancʼolal smomnichʼnabic», xi. ¿Mi tskontrain van sba li tekstoetik taje?

Muʼyuk tskontrain sba maʼ li tekstoetik liʼe. Ti kʼusie, li baʼyel tekstoe jaʼ skʼan xal ti ta jujuntal chichʼ chapanel ta skoj li kʼusi tspas jun krixchanoe, yan li ta xchibale jaʼ skʼan xal ti yikʼaluk van chil svokol snitilulaltak kʼalal tspas smul li jun krixchanoe.

Ta kapitulo 18 yuʼun Ezequiele jaʼ tsots chalbe skʼoplal ti oy kʼusi jbainojtik ta jujuntale. Xi chal li ta versikulo 4: «Li bochʼo ta saʼ smule jaʼ ta xcham». Pe ¿kʼusi chkʼot ta stojolal li buchʼu «tucʼ yoʼntone, ti jaʼ tspas cʼusi lec, cʼusi tucʼ ta pasele»? «Jaʼ ta xcuxi.» (Eze. 18:5, 9.) Jech oxal chaʼa, skotol li buchʼutik snaʼik xa lek snopel kʼuchaʼal jun mukʼta krixchanoe jaʼ jech chichʼik chapanel «ta sventa ti cʼu xʼelan [yabtelike]» (Eze. 18:30).

Jaʼ jech chkiltik ta stojolal Coré li kʼusi chal mantal taje. Kʼalal jaʼo chanavik ta taki xokol balumil li j-israeletike, li jleví vinik taje mu xa junuk yoʼonton ta skoj li kʼusi tspas ta yabtel Jeovae, jech oxal tskʼan tspas yaʼi li kʼusi tspas jun palee. Ta skoj taje, li Coré xchiʼuk yan j-israeletike la stoy sbaik ta stojolal Moisés xchiʼuk Aarón ti jaʼik jkʼopojeletik yuʼun Jeovae. Milat yuʼun Jeova ta skoj ti muʼyuk xkʼexlal tskʼan yabtel ti maʼuk oy ta sbae (Núm. 16:8-11, 31- 33). Pe li xnichʼnabtak Coree muʼyuk bu xkuchinbe li smul stotike, yuʼun muʼyuk la stoy sbaik. Muʼyuk bu xchamik ta skoj ti tukʼ yakʼoj sbaik ta stojolal Jeovae (Núm. 26:10, 11).

¿Kʼuxi skʼan xkaʼibetik smelolal li Éxodo 20:5 une chaʼa? Jkʼelbetik stsʼak sloʼilal ek. Li pʼijubtasel taje jaʼ te tsakal skʼoplal ek li ta Lajuneb Mantal laj yakʼ Jeova kʼalal laj xaʼox xchapan li trato la spas xchiʼuk j-israeletike. Kʼalal laj xaʼox yaʼibeik li smantale xi laj yalike: «Scotol li cʼusi laj yal Mucʼul Diose ta jpascutic» (Éxo. 19:5-8). Lek tajek lik yil sbaik xchiʼuk Jeova li vaʼ kʼakʼal taje. Jech oxal chaʼa, li kʼusi chal Éxodo 20:5 jaʼ mas chalbe skʼoplal skotol li jteklume.

Ep la stabeik sbalil xchiʼuk ep la staik bendision li j-israeletik kʼalal tukʼ laj yakʼ sbaike (Lev. 26:3-8). Pe kʼalal la svalopatinik Jeova sventa chichʼik ta mukʼ yan diosetike, mu xa bu lek x-ilatik xchiʼuk muʼyuk xa bu xchabiatik, vaʼun ep tajek laj yil svokolik (Jue. 2:11-18). Melel onoʼox chaʼa, oy onoʼox buchʼutik tukʼ laj yakʼ sbaik ta stojolal Dios xchiʼuk la xchʼunbeik smantal akʼo mi jaʼ te nakalik ti bu chichʼanik ta mukʼ yan diosetike (1 Rey. 19:14, 18). Li tukʼil yajtuneltak Jeova taje laj onoʼox van yil svokolik bakʼintik ta skoj li stalelal jteklume, pe jech kʼanbilik-o yuʼun Jeova xchiʼuk kʼuxubinatik-o.

Pe kʼot skʼakʼalil ti toj tsots xa noʼox tajek la spas smul li j-israeletike, ti la xkʼexlaltasbeik sbi Dios ta stojolal li yan lumetike, jech oxal laj yakʼ Jeova ti akʼo xchukatik batel yuʼun li jbabiloniaetike. Jech onoʼox, laj yil svokolik ta komon xchiʼuk ta jujuntal (Jer. 52:3-11, 27). Ta melel, li Vivliae chal onoʼox ti toj echʼ xa noʼox tsots li smul jteklume, ti kʼot van ta yoxkʼolal o ta xchankʼolal yalab xnichʼnabik li vokolil ta skoj ti muʼyuk la xchʼunik mantal li jtoybaetike, jech onoʼox kʼuchaʼal yaloj Éxodo 20:5.

Li sKʼop Dios xtoke chal ti oy bu laj yil svokol snitilul jolil ta utsʼ-alalil ta skoj ti la spas smule. Jnopbetik skʼoplal li mero bankilal pale Elie. Muʼyuk bu slokʼes ta paleal li xnichʼnabtak ti «puru chopol viniquetic» jpas muliletike (1 Sam. 2:12-16, 22-25). Ilin Jeova kʼalal laj yil ti jaʼ mas tsots skʼoplal chil li xnichʼnabtak ti maʼuk li Jeovae, vaʼun laj yal mantal ti maʼuk xa chtunik ta paleal li yutsʼ yalale. Taje jaʼo kʼot ta pasel kʼalal laj yichʼ sabel xkʼexol li Abiatare, li snamtal mom Elie (1 Sam. 2:29-36; 1 Rey. 2:27). Ti buchʼu jaʼ jech chkiltik kʼot ta stojolal xtok li kʼusi chal Éxodo 20:5 jaʼ Giezi, li yajtunel Eliseoe. Chopol la stunes li yabtel staoje, yuʼun la slokʼes-o takʼin kʼalal ta skʼelobil juʼelal laj yichʼ poxtael li bankilal soltaro jsiria vinik ti Naamán sbie. Jaʼ yuʼun li Jeovae xi laj yal ta stojolal li j-alkʼope: «Li scʼaʼel chamel Naamane, voʼot chacuch o comel achiʼuc anichʼnab, amomnichʼnabtac» (2 Rey. 5:20-27). Kʼuchaʼal chkiltike, laj yil svokol snitilultak ek ta skoj ti jech la saʼ smule.

Ta sventa ti jaʼ Jpasvanej xchiʼuk ti jaʼ J-akʼ kuxlejal li Jeovae, oy me sderecho chal kʼusi li stojobil mulile xchiʼuk ti kʼuyelan sta-o li jpas mulile. Kʼuchaʼal laj xa kiltike, xuʼ me smakibeik smul stotik li alab-nichʼnabiletike xchiʼuk li snitilulalike. Pe jpatoj me lek koʼontontik ti «[ch]aʼay Dios yoqʼuel yavanelic [...] li bochʼotic abul sbaique» ti ta sjunul yoʼonton tsaʼik li Jeovae, vaʼun ta me xkʼuxubinatik xchiʼuk ta me x-akʼbat xkuxetel yoʼontonik ta skoj li vokolile (Job 34:28).

[Lokʼol ta pajina 29]

La stoj smulik li Coré xchiʼuk xchiʼiltak ta toybaile