Jpastik li kʼusitik sventa mantal yoʼ xi jtsatsube

«Jaʼ cuchic li icatsil cuʼune [...]. Me jech chapasique, jech cux xi avoʼntonic.» (MAT. 11:29)

1. ¿Kʼusi mantal laj yakʼ Jeova li ta vits Sinaie, xchiʼuk kʼu yuʼun?

 KʼALAL laj yakʼ Mantal ta vits Sinaí li Jeovae, te laj yalbe skʼoplal ti skʼan xkuxik li ta sabadoe. Xi laj yalbe steklumal Israel ta stojolal Moisese: «Vaquib noʼox cʼacʼal xuʼ chaʼabtejic. Ta svucubal cʼacʼale tscʼan chacux avoʼntonic, yuʼun jech xuʼ chcuxic lec ec li avacaxique, li aburoique. Xchiʼuc jech xuʼ chcuxic ec li amozoique xchiʼuc li yanlumetique» (Éxo. 23:12). Ta skoj ti skʼanoj li yajtuneltak ti jaʼik li j-israeletike xchiʼuk ti laj yichʼ ta mukʼe, la xchʼak jun kʼakʼal ta xemana sventa «jech xuʼ chcuxic» o sventa stsak lek yipalik.

2. ¿Kʼuxi la stabeik sbalil j-israeletik li mantal ta sventa sabadoe?

² Pe ¿mi jaʼ noʼox sventa chkuxik li ta sabadoe? Moʼoj. Yuʼun jaʼ te tsakal lek skʼoplal ti chichʼik ta mukʼ Jeova li j-israeletike. Jtos ti kʼusi tspasik li vaʼ kʼakʼal taje jaʼ ti chchanubtas yutsʼ yalal li totil sventa «acʼo yichʼic ta mucʼ li chanubtasel» yuʼun Jeovae xchiʼuk ti jaʼuk spasik li kʼusi tukʼe (Gén. 18:19). Jech xtok, li utsʼ-alaliletik xchiʼuk li buchʼutik yamigo sbaike jaʼo me xuʼ snopbeik skʼoplal li kʼusitik spasoj Jeovae, vaʼun jaʼ jech xmuyubaj ch-echʼ yuʼunik li kʼakʼal taje (Isa. 58:13, 14). Pe li kʼusi mas to tsots skʼoplal ti vaʼ yelan la xkux yoʼontonik ta sabadoe jaʼ ti jaʼ svinajeb kʼuyelan li Ajvalilal ta Jmil Jabil yuʼun Cristo ti jaʼ chkux-o lek yoʼonton ta melel li krixchanoetike (Rom. 8:21). ¿Kʼusi xuʼ xkaltik li ta jkʼakʼaliltike? ¿Kʼuxi xuʼ jtsak kipaltik li melel yajtsʼaklomutik Cristo sventa jpastik-o batel «li chanubtasel» yuʼun Jeovae?

Tspat koʼontontik ti ta jchiʼintik li kermanotaktike

3. ¿Kʼuxi la skolta sbaik ta jujuntal li yajtsʼaklomtak Cristo ta baʼyel sigloe, xchiʼuk kʼusi kʼot ta pasel?

³ Xi la sbiiltas tsobobbail li jtakbol Pabloe: «Jaʼ yoyal; jaʼ snacleb cʼotem li cʼusi melele» (1 Tim. 3:15). Ta melel, laj yichʼik koltael yuʼun yermanotakik li yajtsʼaklomtak Cristo ta baʼyel sigloe. Tspatbe sba yoʼontonik ta jujuntal xchiʼuk tstsatsubtas sbaik ta slekil yoʼontonik (Efe. 4:11, 12, 16). Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal jaʼo te oy ta Éfeso li Pabloe ay vulaʼanatuk yuʼun junantik ermanoetik ta tsobobbail Corinto. ¿Kʼu yelan laj yaʼi Pablo taje? Xi chal kaʼitike: «Toj xcuxet coʼnton ti laj ataquic tal li Estefanase, xchiʼuc li Fortunatoe, xchiʼuc li Acaicoe. Yuʼun [...] jech ipat coʼnton ta sventaic» (1 Cor. 16:17, 18). Jaʼ jech la yaʼi sba ek li Tito kʼalal ay ta Corinto sventa chtun ta stojolal li ermanoetik tee, yuʼun ta mas tsʼakale xi laj yal Pablo ta sventa taje: «Toj jun yoʼnton avuʼunic acotolic» (2 Cor. 7:13). Jaʼ jech li yajrextikoutik Jeova avi eke, te ta jta spatobil koʼontontik kʼalal ta jchiʼintik li kermanotaktike.

4. ¿Kʼuxi tstsatsubtasutik li tsobajeletike?

⁴ Jnaʼoj lek jkotoltik ti xi jmuyubaj noʼox yuʼun li tsobajeletike. Te «coʼol chijtsatsub [...], yuʼun coʼol lec jchʼunojtic» (Rom. 1:12). Li kermanotaktike maʼuk noʼox me jecheʼ krixchanoetik ti bakʼintik noʼox ta jnuptik ta bee. Moʼoj, jaʼik kamigotaktik ta melel ti jkʼanojantike xchiʼuk ti chkichʼtik ta mukʼe. Jaʼ yuʼun xkuxet noʼox me koʼontontik xchiʼuk ta jta spatobil koʼontontik kʼalal chkiltik jujun xemana ta tsobajel li kermanotaktike (File. 7).

5. ¿Kʼuxi xuʼ jpatbe jba koʼontontik li ta mukʼta tsobajeletike?

 ⁵ Yan ti kʼusi tspat koʼontontik xtoke jaʼ ti kʼalal chi jkʼot li ta mukʼta tsobajeletike. Taje maʼuk noʼox jun xa koʼontontik yuʼun li mantal ti xkoʼolaj kʼuchaʼal voʼ ti jun yutsil chkaʼitike, yuʼun jaʼo xuʼ xkojtikintik yan ermanoetik xtok ti chkʼotik ta kamigotaktike (2 Cor. 6:12, 13). Pe ¿kʼusi van xuʼ jpastik mi xi jtsʼijet noʼoxe xchiʼuk ti vokol chkaʼitik chbat jchiʼintik ta loʼil li yantike? Jtos ti kʼusi xuʼ jpastike jaʼ ti xi jkoltavan li ta abteletik ta mukʼta tsobajele. Xi laj yal jun ermana ti la skolta sba ta mukʼta tsobajel ta internasionale: «Muʼyuk buchʼu yan xkojtikin, jaʼ noʼox li kutsʼ kalale xchiʼuk uni jayvoʼ kamigotak. Pe toj ep laj kojtikin ermanoetik xchiʼuk ermanaetik ti kʼalal laj kolta jba ta xchʼubaele. Toj echʼ xa noʼox kʼupil sba laj kaʼi».

6. ¿Bu xuʼ jtsak kipaltik ta mantal xtok kʼalal chkichʼ jvakasiontike?

⁶ Kʼalal to ta Jerusalén chbatik oxib velta ta jabil li j-israeletik sventa chbatik li ta kʼin sventa chichʼik ta mukʼ Diose (Éxo. 34:23). Ep ta velta ti muʼyuk chbatik jayibuk kʼakʼal ta abtel ta yosilike, muʼyuk chpʼolmajik xchiʼuk oy jayibuk kʼakʼal chanav ta yokik li ta beetik ti noj ta pukuke. Pe xtoj-o lek svokol laj yaʼiik, yuʼun «xcuxet noʼox yoʼntonic» kʼalal jmoj «tsqʼuejintabeic slequilal Mucʼul Dios» li ta chʼulnae (2 Cró. 30:21). Jaʼ jech li yajtuneltak Jeova avi eke, xkuxet noʼox yoʼonton chaʼiik kʼalal chbat xchiʼuk yutsʼ yalalik ta svulaʼanel Betel, ti jaʼ jech ojtikinbil li snail tsʼibajometik yuʼun yajrextikotak Jeovae. ¿Mi xuʼ van xa nop chbat avulaʼan Betel ti bu mas nopol kʼalal mi laj avichʼ avakasionike?

7. 1) ¿Kʼuxi tskoltautik li reunion sosialetike? 2) ¿Kʼusitik skʼan pasel sventa jta-o spatobil koʼontontik xchiʼuk ti mu xchʼay-o ta joltik li tsobajeletik taje?

⁷ Li reunion sosialetik xtoke xuʼ me spatbe yoʼonton li kutsʼ kalaltike xchiʼuk li kamigotaktike. Li pʼijil ajvalil Salomone xi la stsʼibae: «Li cʼusi noʼox xuʼ tspas li vinic ti xuʼ tsbalin jutuque, acʼo noʼox veʼuc, acʼo noʼox yuchʼ lec voʼ, acʼo noʼox scʼupin lec yaʼay li stojol yabtele» (Ecl. 2:24). Kʼalal ta jtsob jbatik xchiʼuk li kermanotaktike, maʼuk noʼox ta jpatbe jba koʼontontik, yuʼun mas chi jnopaj ta stojolalik jaʼ ti chkojtikintik mase.  Sventa lekuk spat koʼontontik li tsobajeletik taje xchiʼuk ti mu xchʼay ta joltike, jaʼ me lek ti mu toj mukʼuk xichʼ pasele xchiʼuk ti lekuk kʼelbile, mas to me jech skʼan pasel kʼalal chichʼ akʼel poxe.

Ta jtsak-o kipaltik li chol mantale

8, 9. 1) ¿Kʼuxi mu xkoʼolaj li chanubtasel laj yakʼ Jesús xchiʼuk li chanubtasel laj yakʼ jchanubtasvanejetik xchiʼuk fariseoetike? 2) ¿Kʼuxi ta jtsak-o kipaltik li yalbel skʼoplal Ajvalilal yuʼun Diose?

⁸ Li Jesuse ta sjunul yoʼonton la xchol mantal xchiʼuk jaʼ jech la stijbe yoʼonton yajtsʼaklomtak ti akʼo jech spasike. Xi laj yale: «Ta melel toj ep li cʼaoje, pero jaʼ muʼyuc ep li jcʼaojetique. Jaʼ lec cʼanbeic vocol li Yajval cʼaoje, yuʼun acʼo stac batel jcʼaojetic yuʼun» (Mat. 9:37, 38). La spat oʼontonal li kʼusi laj yale, yuʼun jaʼ jun «Lequil Aʼyej» laj yaʼi li krixchanoetike (Mat. 4:23; 24:14). ¡Toj echʼ noʼox jelel ta stojolal li fariseoetike, yuʼun naka alal ikatsil chakʼik xkaltik kʼalal tsots tspasvanik ta mantale! (Kʼelo Mateo 23:4, 23, 24.)

⁹ Kʼalal ta jcholtik echʼel li mantal sventa Ajvalilal yuʼun Diose, maʼuk noʼox ta jpajesbetik li takitiʼil chaʼi ta mantal li krixchanoetike, yuʼun mas to me chkom ta joltik xchiʼuk ta koʼontontik li yan sba yutsil mantaletike. Jaʼ yuʼun xi laj yal li jtsʼibajom yuʼun salmoe: «lchʼbiluc ta mucʼ li Mucʼul Diose. Toj lec ta qʼuejintael qʼueojetic ta sventa li Dios cuʼuntique; toj lec» (Sal. 147:1). ¿Mi xuʼ van xa chʼakbe mas yorail li yan sba yutsil abtelal sventa ta jkʼupil kʼoptatik Jeovae?

10. ¿Kʼu yuʼun chkaltik ti maʼuk chakʼbe sbalil kabteltik ta chol ti kʼuyelan chaʼi mantal li krixchanoetike?

¹⁰ Melel onoʼox ti oy butik lek chaʼiik mantale, pe jaʼuk li ta yane mu skʼanik (kʼelo Hechos 18:1, 5-8). Mi jaʼ te nakalot ti bu mu skʼan xaʼiik lek mantale, jaʼ lek jaʼ akʼo ta avoʼonton li kʼusi lek chkʼot ta pasel avuʼun ta chol mantale. Naʼo me ti mu jecheʼuk chavakʼ avokol ti chavakʼ ta ojtikinel li sbi Jeovae (1 Cor. 15:58). Yuʼun li kʼusi chakʼbe sbalil avabtele maʼuk ti kʼuyelan chaʼi mantal li krixchanoetike. Pato me avoʼonton ti jaʼ tskʼel stuk Jeova sventa xaʼi mantal li krixchanoetik ti oy ta yoʼontonik li yaʼyejal Ajvalilal yuʼun Diose (Juan 6:44).

Li Akʼobal sventa Yichʼel ta Mukʼ Jeova ta Kutsʼ Kalaltike ta jtsak-o kipaltik

11. ¿Kʼusi akʼbil sbainik yuʼun Jeova li totil-meʼiletike, xchiʼuk kʼuxi xuʼ spasik?

¹¹ Totil-meʼiletik, oy me ta abaik xchanubtasel li avalab anichʼnabik ta sventa Jeova xchiʼuk ta sventa li kʼusi tskʼan yoʼontone (Deu. 11:18, 19). ¿Mi oy xa yorail avuʼunik sventa xa chanubtasik ta sventa li jkʼanvanej Totil ta vinajel kuʼuntike? Li Jeovae tskoltaoxuk sventa spas avuʼunik li tsatsal abtel yakʼojboxuk yoʼ xa chabiik ta mantal li avutsʼ avalalike. ¿Kʼuxi? Jaʼ ti yakʼojboxuk epal livroetik, revistaetik, videoetik xchiʼuk li kʼusitik pasbil gravar ti jaʼ tsotsutik-o ta mantale.

12, 13. 1) ¿Kʼusi sbalil ta jtabetik li Akʼobal sventa Yichʼel ta Mukʼ Jeova ta Kutsʼ Kalaltike? 2) ¿Kʼusi xuʼ spasik li totil-meʼiletik sventa spat oʼontonal ta melel li chanune?

¹² Li j-abtel ti tukʼ yoʼontone xchʼakojbe yorail sventa xi jchanunaj li ta Akʼobal sventa Yichʼel ta Mukʼ Jeova ta Kutsʼ Kalaltike. Taje jaʼ sventa stsob sbaik li utsʼ-alaliletik yoʼ xchanik jujun xemana li Vivliae. Ep totil-meʼiletik yalojik ti jaʼ oy-o mas kʼanbail yuʼunik xchiʼuk jmoj oyik kʼalal jech chchanunajike xchiʼuk jaʼ nopajemik-o mas ta stojolal Jeova. Veno, pe ¿kʼuxi xuʼ spasik sventa spat oʼontonal ta melel?

¹³ Li Akʼobal sventa Yichʼel ta Mukʼ Jeova ta Kutsʼ Kalaltike skʼan me mu xi jchʼajub yuʼun xchiʼuk maʼuk me skʼan xal ti mu xa stakʼ xi jtseʼin o ti mu xa kʼusi stakʼ xichʼ pasele. Yuʼun jaʼ ta jpasbetik yabtel li Jeova «Dios ti echʼem slequile», jaʼ xkaltik, ti xmuyubaj noʼoxe, jech oxal tskʼan ti ta muyubajeluk xkichʼtik ta mukʼe (1 Tim. 1:11; Fili. 4:4). Jaʼ jun bendision ti akʼbilutik jun akʼobal sventa jchantik li yan sba yutsil mantaletik ta Vivliae. Li totil-meʼiletike skʼan me mu tsotsuk xakʼ sbaik, skʼan me oyuk lek spʼijilik xchiʼuk ti snopik kʼusitik xuʼ spasik kʼalal chchanunajike. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Brandon ti lajuneb jabil yichʼoje, laj yalbeik ti akʼo xchapbe skʼoplal liʼe: «¿Kʼu yuʼun chal Vivlia ti jaʼ kiletel chon li Satanase?». Taje oy xa skʼakʼalil ti mu junuk yoʼonton ta skoje, yuʼun toj lek chil li kiletel chonetike, jech oxal mu skʼan ti skoʼoltasik ta Diabloe. Yan utsʼ-alalil xtoke tstʼuj bu jotukal ta Vivlia xuʼ  xchanik xchiʼuk chalbeik ta jujuntal yutsʼ yalalik ti akʼo skʼelik o xakʼik ta ilel ti kʼusi la spasik li buchʼu te chalbe skʼoplale. Li kʼusitik chichʼ pasel taje maʼuk noʼox ti kʼupil sba ch-echʼe, moʼoj, yuʼun lek te kapal skʼoplal chaʼi sbaik li alab-nichʼnabiletike xchiʼuk mas me lek chkʼot ta yoʼontonik li beiltaseletik ta Vivliae. *

Mu me xkakʼtik smakutik li kʼusi mu xa jtuneluke

14, 15. 1) ¿Kʼu yuʼun mas xa sujom xchiʼuk mu xa noʼox snaʼ kʼusi tspas ta xkuxlejal li krixchanoetike xchiʼuk ti mu xa junuk yoʼontonik li ta slajeb kʼakʼale? 2) ¿Kʼusi yan vokolil ta jnuptantik li yajtsʼaklomutik Cristoe?

¹⁴ Li avie mas xa sujom xchiʼuk mu xa noʼox snaʼ kʼusi tspas ta xkuxlejal li krixchanoetike xchiʼuk mu xa junuk yoʼontonik li ta slajeb kʼakʼale. Ta smiyonal noʼox krixchanoetik chil svokolik ta takʼin xchiʼuk chʼabal yabtelik. Yan li buchʼutik oy yabtelike anil chlaj chaʼi li stakʼinik tspasik kanale, xkoʼolaj kʼuchaʼal ta jatal vorxa tstikʼik yaʼel, jech oxal batsʼi kʼajomal xa tajek xlokʼ-o li kʼusi chtun yuʼun yutsʼ yalalike (koʼoltaso xchiʼuk Hageo 1:4-6, Ch). Li politikoetik xchiʼuk li yan bankilaletik ta balumile mu xpaj yuʼunik li terrorismoe xchiʼuk li yantik vokolil tsnuptan krixchanoetike. Li ta xkuxlejal ta jujuntal krixchanoetik xtoke ep kʼusitik chopol tsnuptanik ta skoj ti oy kʼusi muʼyuk lek spasojike (Sal. 38:4).

¹⁵ Li yajtsʼaklomutik Cristo eke muʼyuk bu kolemutik li ta vokoliletike xchiʼuk li kʼusitik chakʼ sbalumil Satanase (1 Juan 5:19). Oy bateltik ti mas ta jnuptantik vokolil ta skoj ti chichʼ akʼel ta preva ti tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolal Jeovae. Jech kʼuchaʼal xi pʼijubtasvan li Jesuse: «Me laj yutsʼintaicun ec li vuʼune, jaʼ noʼox jech chayutsʼintaoxuc ec» (Juan 15:20). «Acʼo me ep chquichʼ[tik] utsʼintael, pero muʼyuc comtsanbilu[tik].» (2 Cor. 4:9.) ¿Kʼu yuʼun jech chkaltik?

16. ¿Kʼusi tskoltautik sventa xi jmuyubaj-o?

¹⁶ Xi chal li Jesuse: «Laʼic ta jtojol acotolic, voʼoxuc ti lubenoxuc yuʼun li tsatsal abtele, xchiʼuc li alal icatsile, vuʼun ta xcacʼ acux avoʼntonic» (Mat. 11:28). Chkakʼ jbatik ta skʼob Jeova xkaltik kʼalal chkakʼ lek xchʼunel koʼontontik ti la spojutik Cristoe, vaʼun jaʼ chakʼbutik «ti toj yan sba svuʼel stu[ke]» (2 Cor. 4:7). Jech xtok, «li Jpojvanej[e]» —li chʼul espiritue— jaʼ tstsatsubtas li xchʼunel koʼontontike. Kʼalal jech taje maʼuk noʼox ti chkuch kuʼuntik li vokoliletike, moʼoj, yuʼun tskoltautik xtok sventa xi jmuyubaj-o (Juan 14:26; Sant. 1:2-4).

17, 18. 1) ¿Kʼusi ti mu stakʼ jpastik li yajtunelutik Diose? 2) ¿Kʼusi xuʼ jnuptantik mi jaʼ tsots skʼoplal chkaʼi ta jkuxlejaltik li kʼusitik ta jkʼan ta jkʼupintike?

¹⁷ Jech xtok, mu me xkakʼtik akʼo stsalutik li stalelal balumil ti jaʼ batem ta yoʼonton li kʼusitik tskʼan tskʼupine (kʼelo Efesios 2:2-5). Yuʼun mi moʼoje xuʼ me xi jtsʼuj ta skʼob «li cʼusi chopol tscʼan jbecʼtaltique, li cʼusi tscʼupin jsatique [xchiʼuk] li toybail ta sventa cʼulejalile» (1 Juan 2:16). Yikʼaluk van jnoptik ti mas xi jmuyubaj kʼalal jaʼ chlik jpastik li kʼusitik mu skʼan Diose (Rom. 8:6). Jech kʼuchaʼal liʼe, oy krixchanoetik xchanojik slajesel droga, yuchʼel pox, skʼelel pornografia, tajimoletik ti chakʼ xa ta vokol xkuxlejalike xchiʼuk yan kʼusitik sventa xaʼiik la lek ti kʼuyelan ch-abtej sbekʼtalike. Ta skoj «li loʼlael chacʼ tal li pucuj ti toj lec yaʼyele», chakʼ jchʼuntik ti jun xa la koʼontontik yuʼun li kʼusi chopole (Efe. 6:11).

¹⁸ Ta melel, muʼyuk bu chopol kʼalal ta spʼisol  noʼox chi jveʼe, li kʼusitik chkuchʼtike xchiʼuk li skʼupinel lekil chʼayob oʼontonale. Pe skʼan me jkʼeltik lek un, ti mu jaʼuk tsots skʼoplal xkaʼi ta jkuxlejaltike. Toj tsots me skʼoplal ti oyuk noʼox spʼisol jpastik li kʼusitik taje xchiʼuk jnaʼuk me spajtsanel jbatik, mas to me toj tsots skʼoplal li avie. Mi jaʼ ta jsaʼtik batel li kʼusi ta jkʼan jtuktike xuʼ me xi jlubtsaj, vaʼun jecheʼ me li jkuxlejaltik unbi xchiʼuk jecheʼ ti laj kojtikintik li Kajvaltik Jesucristoe (2 Ped. 1:8).

19, 20. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa jtsak lek kipaltik?

¹⁹ Li buchʼutik jaʼ jech snopbenik kʼuchaʼal Jeovae snaʼojik me lek ti j-echʼel be noʼox li kʼusitik chichʼ kʼupinel ta balumile. Jaʼ jech la spas li Moisese xchiʼuk jaʼ jech ta jpastik ek (Heb. 11:25). Ta batsʼi melel: mi ta jkʼan lek tsotsutike xchiʼuk ti junuk noʼox koʼontontik ta melele skʼan me jpasbetik li kʼusi tskʼan yoʼonton jTotik ta vinajele (Mat. 5:6).

²⁰ Jpastik me li kʼusitik sventa mantal yoʼ jtsak lek kipaltike. Vaʼun jaʼ jech «[chkiktatik] comel ta spasel ti cʼusi chopole xchiʼuc ti scʼupijel oʼntonal yuʼun ti sba banomile, [...] ti jech to liʼ yacalotic ta smalael ti mucʼ ta cʼacʼal scʼacʼalil ti spatobil coʼntontic ti xi sʼelan ta xcʼot ta pasele: ti jun yutsil xojobin noʼox ta xchaʼsut talel ti Jcoltavanej Dios cuʼuntique, xchiʼuc ti Cajvaltic Jesucristoe» (Tito 2:12, 13, Ch). Jchʼunbetik me smantal li Jesuse. Jech, skʼan me jtsakbetik ta mukʼ li yabtele xchiʼuk kakʼtik me sbeiltasutik skotol ora. Taje jaʼ me tspat koʼontontik ta melel xchiʼuk xi jmuyubaj noʼox me yuʼun.

[Tsʼib ta yok vun]

¿Kʼusi cha takʼ?

• ¿Kʼuxi tstsak yipalik li yajtuneltak Jeova avie?

• ¿Kʼuxi ta jtsak kipaltik li ta chol mantale xchiʼuk kʼuxi tstsak yipalik ek li buchʼutik chaʼiik li mantal ta jcholtike?

• ¿Kʼusi skʼan spasik li totil-meʼiletik sventa sta spatobil yoʼontonik li ta Akʼobal sventa Yichʼel ta Mukʼ Jeova ta Kutsʼ Kalaltike?

• ¿Kʼusitik xuʼ sokesutik ta mantal?

[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]

[Lokʼol ta pajina 26]

Ta me jtsak kipaltik kʼalal ta jchʼunbetik smantal li Jesuse