«Mu xaxiʼ, vuʼun chajcoltaot»

XI LAJ yalbe yajtsʼaklomtak li Jesuse: «Li pucuje ta sticʼoxuc jayibuc ta chuquel, yuʼun ta sqʼuelboxuc avoʼntonic». Pe kʼalal muʼyuk toʼox yaloj taje, xi laj yale: «Mu me xaxiʼic yuʼun li vocol chtal ta atojolique». Li Satanás avie tskʼan tspajes li xcholbel skʼoplal Ajvalilal yuʼun Diose, sventa taje tsibtasvan ti chtikʼvan ta chukele. Jaʼ yuʼun, ta melel xuʼ van jtatik nutsel yuʼun jlom ajvaliletik li yajtsʼaklomutik Cristoe (Apo. 2:10; 12:17). ¿Kʼuxi xuʼ jchapan jbatik sventa mu xi jxiʼ ta stsalel li yabtejebtak Satanás jech kʼuchaʼal chalbutik Jesuse?

Akʼo mi jutuk mu jkotoltikuk kaʼyojtik xiʼel, li sKʼop Diose jpʼel chalbutik ti xuʼ mu stsalutik koliyal li koltael chakʼbutik Jeovae. ¿Kʼu yelan? Jtos ti kʼuyelan chchapanutik Jeova sventa tstsal kuʼuntik li kontrainele jaʼ ti chalbutik li kʼusitik tstunes Satanás xchiʼuk li sviniktake (2 Cor. 2:11). Sventa chichʼ akʼel ta ilele, jkʼelbetik skʼoplal jun loʼil ta skʼakʼalil Vivlia xchiʼuk kʼusitik yakʼojik ta ilel junantik yajtuneltak Dios ti mu toj voʼneuk ti «jech [kuch yuʼunik] li loʼlael chacʼ tal li pucuj ti toj lec yaʼyele» (Efe. 6:11-13).

Jun chopol ajvalil tsibtas jun ajvalil ti yichʼoj ta mukʼ Diose

Li ta xvaxakibal siglo kʼalal maʼuk toʼox jkʼakʼaliltike, li chopol ajvalil Senaquerib ta Asiriae, xcholet tstsal batel lumetik. Spatoj tajek yoʼonton laj yakʼ sat ta stojolal slumal Jeova xchiʼuk li kapital yuʼune, li Jerusalene, ti jaʼ te ch-ajvalilaj li tukʼil Ezequiase (2 Rey. 18:1-3, 13). Ta melel, jaʼ van yakal stunes Satanás taje, ti tstijbe yoʼonton Senaquerib sventa tspas li kʼusi snopoje, yuʼun oy ta yoʼonton tslajesbe skʼoplal ta Balumil li melel relijione (Gén. 3:15).

La stak batel sviniktak ta Jerusalén li Senaqueribe, jaʼ jbabe ta yajkʼopojel li Rabsacese, ti laj yal ti akʼo xakʼ sbaik ta tsalel ta orae (2 Rey. 18:17). * Li kʼusi mas tskʼan Rabsacese jaʼ ti tsibtas li judioetike xchiʼuk ti akʼo xakʼ sbaik ta tsalel ti muʼyuk tspasik kʼope. ¿Kʼusitik la stunes sventa tsibtasan?

Tukʼ yoʼontonik akʼo mi stuk oyik

Ta stojolal li yajkʼopojeltak la stak batel Ezequiase, xi laj yal li Rabsacese: «Li mucʼta ajvalil ta Asiriae jech chal: ¿Cʼusi apatoj avoʼnton yuʼun ti batsʼi jun noʼox avoʼntone? [...] Jnaʼoj ti jaʼ apatoj avoʼnton yuʼun li Egiptoe. Lec oy. Li Egiptoe jaʼ jech chac cʼu chaʼal jchʼix aj ti vochʼeme. Li bochʼo ta xoqʼui sba oe [o chikobine], ta xʼoch ta scʼob li sjepelile, toj jelovel ta  jot» (2 Rey. 18:19, 21). Mu meleluk li kʼusi laj yale, yuʼun muʼyuk spasoj ta jmoj sjol xchiʼuk Egipto li ajvalil Ezequiase. Jamal chkiltik ti kʼusi tskʼan tstikʼbe ta sjol judioetik li Rabsacese jaʼ liʼe: «Atuk oyoxuk xchiʼuk muʼyuk buchʼu tskoltaoxuk, atukik noʼox ta jyalel».

Mu to toj voʼneuke, li yajkontratak melel relijione jech stunesojik ek ti stuk bu chakʼik batel li yajtuneltak Dios sventa tsibtasike. Jech kʼuchaʼal jun ermana ti ep jabil laj yichʼ tikʼel ta chukel xchiʼuk chʼakbil ox ta stojolal yermanotak ta skoj xchʼunel yoʼontone. ¿Kʼusi tsatsubtasbat yoʼonton sventa mu stsalat yuʼun li xiʼele? Xi laj yale: «Li orasione jaʼ la skoltaun sventa xi nopaj ta stojolal Jeova [...]. Ep ta velta la jvules ta jol li kʼusi chal Isaías 66:2 [...] ti bu chal ti Diose skʼeloj “li bochʼo biqʼuit [chakʼ] sbaique, ti chat yoʼnton[e]”. Taje jaʼ onoʼox laj yakʼbun jtsatsal xchiʼuk spatobil koʼonton». Jaʼ jech kʼot ta stojolal yan ermano ti muʼyuk buchʼu xakʼik skʼopone, xi laj yale: «Lik kakʼ venta ti akʼo mi toj bikʼit li chukinabe xuʼ jech kʼuchaʼal vinajel-balumil xtok kʼalal lek chkil jbatik xchiʼuk Diose». Jech kʼuchaʼal chkiltike, ta skoj ti lek chil sbaik xchiʼuk Jeova li chaʼvoʼ ermanoetike jaʼ akʼbat stsatsalik yoʼ xkuch yuʼunik ti stuk bu akʼatik batele (Sal. 9:9, 10). Snaʼojik ti xuʼ xtikʼatik ta chukel xchiʼuk ti xchʼakatik ta stojolal yutsʼ yalalik, yamigotakik xchiʼuk li yermanotakike, pe mu xuʼ xchʼakatik ta stojolal li Jeovae (Rom. 8:35-39).

Toj tsots skʼoplal chaʼa ti akʼo jtunestik lek li kʼusitik oy kuʼuntik sventa mas chi jnopaj ta stojolal Diose (Sant. 4:8). Lek ti xi jakʼbe jbatike: «¿Kʼu to yepal jchʼunoj ti oy ta melel li Jeovae? ¿Mi chkakʼ sbeiltas kʼusi ta jnop ta jpas li sKʼope, akʼo mi tsots skʼoplal o mi moʼoj?» (Luc. 16:10). Mi chkakʼbetik yipal sventa lek tsotsuk-o ti kʼuyelan chkil jbatik xchiʼuk Diose, mu kʼusi ta jxiʼtatik. Xi laj yal Jeremías ta stojolal li judioetik ti chil svokolike: «Mucʼul Dios, la jcʼanbot tal vocol ta atojol ti cʼalal te tiqʼuilun ta yut natil joqʼue. [...] Cʼalal la jcʼopanote, lanopaj tal ta jtojol, jech laj avalbun: “Mu xaxiʼ”» (Lam. 3:55-57).

Mu xuʼ yuʼunik ta xchibajesbel yoʼontonik

Li Rabsacese toj manya, yuʼun la skʼan xchibajesbe yoʼonton krixchanoetik kʼalal xi laj yale: «¿Me mu jaʼuc Ezequías la sjines li cʼopojebaletic xchiʼuc li scajleb smoton Diose? [...] ¡Jaʼ ta smantal ti tal jlajes li lume!» (2 Rey. 18:22, 25). Kʼalal jech laj yale laj yakʼ ta aʼiel ti muʼyuk tspoj yajtuneltak li Jeovae, yuʼun la ilinem ta stojolalik. Pe li Diose xmuyubaj ta stojolal li Ezequías xchiʼuk li judioetike, yuʼun sutemik ta stojolal li melel yichʼel ta mukʼ Diose (2 Rey. 18:3-7).

Li avie, li kajkontratike toj jmanyaik ek. Bakʼintike tskʼan ti jpat koʼontontik ta stojolalik kʼalal chalik jlomuk kʼusi melele, pe te chalik jutbil kʼop sventa xchibaj-o koʼontontik. Jech kʼuchaʼal liʼe, jlom yajtsʼaklomtak Cristo ti tikʼilik ta chukele, albatik ti oy la jun ermano ti yichʼoj yabtele laj la svalopatin komel li kʼusi xchʼunoje xchiʼuk ti jech la skʼan spasik eke. Pe taje mu sloʼla li yajtsʼaklomtak Cristo ti lek vikʼil satike.

Jnoptik li kʼusi kʼot ta stojolal li jun ermana ti la stikʼik ta chukel kʼalal jaʼo li xchibal mukʼta pas kʼop ta spʼejel Balumile. Laj yakʼbeik yil vunetik ti chakʼ ta ilel ti laj la spʼaj komel kʼusi  xchʼunoj li jun ermano ti tsots yabtel ta skʼelel chol mantale. Kʼalal jakʼilanbat mi spatoj yoʼonton ta stojolal li yajrextiko Jeova taje, xi la stakʼ li ermanae: «Jaʼ noʼox jun jpas mulil vinik». Laj yal xtok ti tunesat yuʼun Dios ti kʼu sjalil la xchʼun li beiltaseletik ta Vivliae. Pe xi to laj yale: «Avi ti mu xa koʼoluk snopben kʼuchaʼal chal Vivliae, maʼuk xa kermano». Li ermana taje pʼij la xchʼun li tojobtasel ta Vivlia liʼe: «Mu xapat avoʼntonic yuʼun li banquilaletique, yuʼun cristianoetic noʼox; mu xuʼ yuʼun chcoltavanic» (Sal. 146:3).

Sventa jkʼel jbatik li ta loʼlael ti xuʼ skʼunibtas li kʼusi jnopoj ta jpastike, skʼan xkojtikintik lek li sKʼop Diose xchiʼuk ti xkakʼbetik yipal yakʼel ta jkuxlejaltik li tojobtaseletik yuʼune (Efe. 4:13, 14; Heb. 6:19). Mi ta jkʼan lek kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntik kʼalal tsujutik li kajkontratike, tsots skʼoplal skʼan jkʼeltik jujun kʼakʼal li Vivliae xchiʼuk ti jchan jvun jtuktike (Heb. 4:12). Li avie jaʼ me yorail ti jchantik leke xchiʼuk ti jtsatsubtastik li xchʼunel koʼontontike. Jun ermano ti ep jabil stuk bu laj yichʼ akʼel batele, xi laj yale: «Ta jkʼan chkalbeik skotolik ti akʼo xkʼuxubinik lek skotol li veʼlil ta mantal ti chkichʼtik akʼbele, yuʼun mu jnaʼtik lek kʼuxi chtun kuʼuntik». Ta melel, mi ta sjunul koʼonton ta jchantik li sKʼop Diose xchiʼuk li vunetik chakʼ li j-abtel ti tukʼ yoʼontone, kʼalal ta jnuptantik tsots vokole li chʼul espiritue jaʼ tsvules ta joltik skotol li kʼusitik chtun kuʼuntike (Juan 14:26).

Jun makobbail ta sventa li sibtasele

Li Rabsacese la skʼan ox tsibtas li judioetik kʼalal xi la saʼ ta kʼop li ajvalil yuʼunike: «Quere, xi sʼelan chap lec acʼopic xchiʼuc ti cajval ajvalil yuʼun ti Asiriae: Ta xcacʼbot chaʼmiluc ta cot (2,000) caʼetic mi ta xatabe yajval ta scajlebinele. Ti voʼote, mi jaʼuc jsetʼuc xuʼ ta xʼoch ta jatobal avuʼun ti jʼopisial asirioetique, acʼo mi talemic ti slajeb xa stʼujbenale» (2 Rey. 18:23, 24, Ch). Ta sat krixchanoetike, li Ezequías xchiʼuk steklumale mu stsal yuʼunik ta j-echʼel li tsatsal j-asiria soltaroetike.

Li avie eke, xuʼ van mu stsal kuʼuntik yilel li kajkontrataktike, mas to mi koltabilik yuʼun ajvaliletike. Jaʼ jech la spasik li jnazietike, ti la skʼan la sibtasik epal yajtuneltak Dios li ta Xchibal Mukʼta Pas kʼop ta spʼejel Balumile. Jun kermanotik ti ep jabil laj yichʼ chukele laj yal kʼuyelan laj yichʼ ilbajinel. Kʼalal xi albat yuʼun jun soltaroe: «¿Mi la avil kʼuyelan laj yichʼ milel li avitsʼine? ¿Kʼusi la achan ta sventa taje?», xi la stakʼe: «Yajrextikoun Jeova xchiʼuk muʼyuk chkikta jba». Xi la stakʼ li soltaroe: «Ta jkoje voʼot xa chavichʼ milel». Pe li soltaroe muʼyuk la spas li kʼusi laj yale. Li ermanoe laj yal kʼusi koltaat sventa tukʼ laj yakʼ-o sba: «Li voʼone jpatoj koʼonton ta sbi Jeova» (Pro. 18:10, NM).

Li xchʼunel koʼontontik ta stojolal Jeovae xkoʼolaj kʼuchaʼal jun makobbail ti chchabiutik ta skotol li yabtejebtak Satanás sventa tsokesutik ta mantale (Efe. 6:16). Jaʼ yuʼun, skʼan jkʼanbetik Dios ti akʼo stsatsubtas li xchʼunel koʼontontike (Luc. 17:5). Jech xtok, skʼan jtabetik sbalil li kʼusitik yakʼoj li j-abtel ti tukʼ yoʼonton sventa taje. Kʼalal mi jaʼo la jnuptantik kʼusuk vokolile, ta me jta stsatsal koʼontontik mi la jvules ta joltik li kʼusi albat yuʼun Dios li j-alkʼop Ezequiele, ti chcholbe mantal krixchanoetik ti toj pimik ta mantale. Xi albat yuʼun li Diose: «Li vuʼune echʼem to tsots avoʼnton ta jpas jech chac cʼu chaʼal li stuquique. Tsots avoʼnton chacʼot jech chac cʼu chaʼal tsatsal ton, xchiʼuc xjelov atsatsal chacʼot jech chac cʼu chaʼal tsatsal ton» (Eze. 3:8, 9). Kʼalal chtun kuʼuntike, li Jeovae chakʼ kipaltik sventa chkuchʼ kuʼuntik.

Tsal yuʼunik li prevaetike

Li kajkontrataktike yilojik ti kʼusi mas lek xuʼ stunesik sventa mu xa tukʼuk koʼontontik ta stojolal Diose, jaʼ li prevaetike. Jech la stunes ek li Rabsacese. Xi laj yalbe li jnaklejetik ta Jerusalene: «Li ajvalil ta Asiriae jech chal: “Laʼ jpastic ta coʼol coʼntontic; acʼo abaic ta jcʼob [...,] chaquicʼoxuc batel ta jun lequil banamil ti coʼol xʼelan jech chac cʼu chaʼal li avosilic  liʼi. Lec ta xacʼ ep trigo, tsʼusub, yaceiteal oliva, xchiʼuc pom. Jech jun avoʼnton te nacaloxuc; mu xachamic”» (2 Rey. 18:31, 32). Ta melel, ti xuʼ van tslajesik pan ti naka to pasbile xchiʼuk li achʼ yaʼlel tsʼusube toj lek van laj yaʼiik li buchʼutik nakalik ta jun jteklum ti joyobtabile.

Jun veltae, taje jaʼ li kʼusi la stunesik jlom soltaroetik sventa tskʼunibtasbeik yoʼonton jun ermano ti chukul yuʼunike. Laj yalbeik ti chikʼik batel ta jpʼej «na ti toj leke», ta jun «kʼupil sba nichimaltik» ti vakib u chtakat batel sventa tsnop leke. Pe li ermanoe vikʼil-o sat ta mantal ti kʼu sjalil taje xchiʼuk muʼyuk laj yikta ta xchʼunel li beiltaseletik kʼuchaʼal yajtsʼaklom Cristoe. ¿Kʼusi koltaat yoʼ xkuch yuʼun? Xi laj yalbe smelolale: «Jaʼ la jnopilan ti jaʼ noʼox xuʼ jpat koʼonton ta melel ta stojolal li Ajvalilal yuʼun Diose. [...] Jaʼ laj yakʼbun kipal li kʼusi jnaʼoj ta sventa li Ajvalilale, ti jchʼunoj ta melel taje xchiʼuk ti muʼyuk bu xchibaj koʼonton mi jsetʼuk ta stojolale. Muʼyuk bu xi stsalikun».

¿Mi jchʼunoj ta sjunul koʼontontik ti oy ta melel li Ajvalilal yuʼun Diose? Li moltotil Abraham, jtakbol Pablo xchiʼuk li xNichʼon Diose tsal yuʼunik tsatsal prevaetik ta sventa xchʼunel yoʼontonik, yuʼun melel laj yilik yilel (Fili. 3:13, 14; Heb. 11:8-10; 12:2). Mi baʼyel chkakʼ ta jkuxlejaltik li Ajvalilale xchiʼuk mi te-o ta jnopbentik li bendisionetik sbatel osil chichʼ tale, ta me xkuch kuʼuntik li preva ta jnuptantike, jaʼ yuʼun muʼyuk bu ta xchʼay li stukʼil koʼontontik ta skoj ti ta jkʼantik chʼabal jvokoltik jlikeluke (2 Cor. 4:16-18).

Muʼyuk chikta yajtuneltak li Jeovae

Akʼo mi laj yakʼbe yipal li Rabsacese, muʼyuk xiʼ yuʼun li Ezequías xchiʼuk li sviniktake, ti tukʼ spatoj yoʼontonik ta stojolal Jeovae (2 Rey. 19:15, 19; Isa. 37:5-7). Li Jeovae la stakʼbe li s-orasion kʼalal la stak tal jun yaj-anjel ti la smil 185,000 j-asiria soltaroetik ta jun noʼox akʼobale. Ta yokʼomale, ta kʼexlal xa sut batel ta slumal, ta Nínive, xchiʼuk li jayvoʼ yajsoltarotak ti kuxul komike (2 Rey. 19:35, 36).

Ta melel: li Jeovae muʼyuk yiktaoj li buchʼutik spatoj yoʼontonik ta stojolale. Taje jaʼ jtos kʼusi melel ti mu xjele, jech kʼuchaʼal chakʼ ta ilel li xchiʼiltakik kermanotaktik ti tukʼ yoʼonton laj yakʼ sbaik akʼo mi la staik prevaetike. Xuʼ jpat koʼontontik ti melel tajek li kʼusi xi chalbutik li jTotik ta vinajele: «Vuʼun li Mucʼul Diosun avuʼune; la jtsacbot lec ta abatsʼicʼob, jech laj calbot: “Mu xaxiʼ, vuʼun chajcoltaot”» (Isa. 41:13).

[Tsʼib ta yok vun]

[Lokʼol ta pajina 13]

Li ta sKʼope, li Jeovae mas ta 30 ta velta tspatbe yoʼonton li yajtuneltak ti akʼo mu xiʼike

[Lokʼol ta pajina 12]

¿Kʼusi xkoʼolaj-o li kʼusitik la stunes Rabsaces xchiʼuk li kʼusitik tstunes kajkontrataktike?

[Lokʼol ta pajina 15]

Ti lek chkil jbatik xchiʼuk Jeovae jaʼ chakʼ akʼo tukʼ koʼontontik kʼalal oyutik ta prevae