Yakal ch-abtej li Bankilal kuʼuntike
Yakal ch-abtej li Bankilal kuʼuntike
«Ilocʼ batel jech chac cʼu chaʼal li bochʼo lec xuʼ yuʼun tstsalvane, yuʼun bat stsal scotol.» (APO. 6:2)
1, 2. 1) ¿Kʼuxi chalbe skʼoplal Ajvalil Jesucristo li Vivliae xchiʼuk li yabtel tspas leʼ xa tal ta 1914? 2) ¿Kʼusitik spasoj tal Cristo kʼalal laj yichʼ vaʼanel ta Ajvalile?
LI Jeovae la svaʼan ta ajvalil ta 1914 li Jesuse. ¿Kʼu yelan ta jnoptik ti yakal tspas yabtel li Ajvalil Mesiase? ¿Mi jech van kʼuchaʼal jun ajvalil ti jech noʼox te smeyoj skʼob, ti bakʼintik noʼox chakʼ tal sat ta Balumil sventa tskʼel kʼuyelan oy li stsobobbaile? Skʼan mu jechuk jnoptik, yuʼun mu jechuk maʼ taje. Li ta Salmos xchiʼuk ta slivroal Apocalipsise chakʼik ta ilel ti jaʼ jun ajvalil ti yakal ch-abtej li Cristoe, ti kajal batel ta skaʼ ti «lec xuʼ yuʼun tstsalvane, yuʼun bat stsal scotol» xchiʼuk ti «[ts]pas canal» ta j-echʼele (Apo. 6:2; Sal. 2:6-9; 45:1-4).
2 Li sba velta la spas kanal kʼalal vaʼanbil xaʼox ta ajvalile jaʼo kʼalal la stsal «li dragon [...] xchiʼuc li jʼalmantaletic yuʼune». Ta skoj ti jaʼ li bankilal anjel Miguele xchiʼuk ti sbainoj skotol li anjeletike, la snuts lokʼel ta vinajel li Satanás xchiʼuk spukujtake. Ta skoj taje jaʼ xa noʼox xuʼ x-ilbajinvanik liʼ ta Balumile (Apo. 12:7-9). Vaʼun, ta sventa ti jaʼ «li bochʼo tacbil tal sventa chtal yal cʼusi chapanbil onoʼox» li Jesuse, ay xchiʼin sTot sventa tskʼelik li xchʼulna Jeovae (Mal. 3:1). Kʼalal ayike, la xchapan li buchʼutik tskuy sbaik ta yajtsʼaklom Cristoe —li buchʼutik mas tsots smulik ti te skʼoplalik ta «mucʼta [...] Babiloniae»— yuʼun jaʼ ta smulik ti malem ep chʼichʼe xchiʼuk ti mulivajemik ta mantal xchiʼuk li ajvaliletik ta balumile (Apo. 18:2, 3, 24).
Tsakubtas li yaj-abtel ta Balumile
3, 4. 1) ¿Kʼusi abtelal la spas Cristo, «li bochʼo tacbil tal» yuʼun Jeovae? 2) ¿Kʼusi ivinaj skʼoplal kʼalal laj yichʼ kʼelel li chʼulnae? 3) Kʼuchaʼal Jolil ta tsobobbaile, ¿buchʼu la yakʼbe sbain yabtel li Cristoe?
3 Kʼalal ay skʼelik li yamakʼil chʼulna ta Balumil li Jeova xchiʼuk «li bochʼo tacbil tal[e]», li Jesuse, ivinaj skʼoplal xtok ti oy jtsop melel yajtsʼaklomtak Cristo ti mu teuk skʼoplalik xchiʼuk li buchʼutik tskuy sbaik ta yajtsʼaklom Cristoe. Akʼo mi jech, muʼyuk bu lek xtaatik ek li tʼujbil yajtsʼaklomtak Cristo liʼe, ti albil skʼoplalik kʼuchaʼal «smomnichʼnab Levie». Skʼan toʼox xichʼik sakubtasel ta mantal, jech onoʼox kʼuchaʼal laj yal Malaquiase: «[Li Jeovae] chlic chotluc, chlic slecubtas, chlic sloqʼues scotol li icʼubale. Chlic slecubtas li paleetic smomnichʼnab Levie, tslecubtas lec jech chac cʼu chaʼal bochʼo tslecubtas saquil taqʼuin xchiʼuc cʼanal taqʼuin. Jech xuʼ chlic yacʼbeic smoton li Mucʼul Dios jech chac cʼu chaʼal yabtelic onoʼoxe» (Mal. 3:3). Sventa chichʼ sakubtasel li Israel sventa Diose, li Jeovae la stunes «li bochʼo tacbil tal sventa chtal yal cʼusi chapanbil onoʼox[e]», li Jesucristoe.
4 Pe ¿kʼusi laj yil Cristo ta stojolal li buchʼutik tʼujbilik ti tukʼ yoʼontonik taje? Laj yil ti yakal xakʼbeik yipal ta yakʼbel sveʼelik ta mantal ta yorail noʼox li buchʼutik te ta tsobobbaile. Leʼ xa onoʼox tal ta 1879 stunesojik li revista liʼe sventa chichʼ akʼel ta aʼyel li kʼusitik melel sventa Ajvalilal yuʼun Diose, akʼo mi la snuptanik ep vokolil. Li Jesuse laj yal ti kʼalal «[ch]vul» sventa tskʼel li j-abteletik li ta «slajebal cʼacʼale», tsta jun j-abtel ti yakal «smacʼlin xchiʼiltac ta abtel ti cʼalal yorail ta xveʼique». Jech xtok, yaloj xa onoʼox ti tskʼupil kʼoptae xchiʼuk ti «[chakʼbe] sventain scotol cʼusitic oy yuʼun[e]» (Mat. 24:3, 45-47). Jaʼ jech kʼotem ta pasel. Li Cristo, li Jolil ta tsobobbaile, yakʼojbe sventain kʼusitik oy yuʼun ta Balumil li «jʼabtel ti jun [«tukʼ», NM] yoʼnton [...], ti lec bije». Li Jesuse jaʼ tstunes li Jtsop Jbeiltasvanej sventa tsbeiltas li j-abteletik ti tʼujbilike xchiʼuk li yan chijetike (Juan 10:16).
Li skʼajel «tsʼunobal oy ta banomile»
5. ¿Kʼusi abtelal tspas li Ajvalil Mesías jech kʼuchaʼal akʼbat yil yuʼun Dios li Juane?
5 Li jtakbol Juane akʼbat yil yuʼun Dios yan abtelaletik ti tspas li Ajvalil Mesías kʼalal jaʼo li «scʼacʼalil Cajvaltique», ti lik ta 1914 kʼalal laj yichʼ vaʼanel ta Ajvalile. Xi la stsʼiba li Juane: «Cʼalal te jqʼueloje, laj quil jun saquil toc. Ta sba li toque oy bochʼo te chotol xcoʼlaj xchiʼuc cristiano. Oy scoronail sjol pasbil ta cʼanal taqʼuin, xchiʼuc stsacoj jun sjoz lec juxbil ye», ti chapal xa sventa xlik ta kʼajoje (Apo. 1:10; 14:14). Jech xtok, li Jeovae la stak tal jun anjel ti xi laj yalbe li ajvalile: «Tsaco ti ajoze, liqueso ta stuchʼel, tsobo xa ti tsʼunobale, yuʼun sta xa yorail, yij xa ti tsʼunobal oy ta banomile», xi laj yaʼi li Juane (Apo. 14:15, 16, Ch).
6. ¿Kʼusitik chkʼotan ta pasel ta tsʼunobaltik kʼalal maʼuk to yorail kʼajoje?
6 Li jpʼel kʼop «tsʼunobal oy ta [balumil]» xie, tsvules ta joltik li lokʼolkʼop ta sventa trigo xchiʼuk chopol jobele. Li ta lokʼolkʼop taje, li Jesuse tskoʼoltas sba ta jun vinik ti la stsʼun lekil trigo li ta yosil ti smalaoj lek chakʼe. Li trigoe jaʼ skʼoplal «li xnichʼnab Diose», jaʼ xkaltik, li yajtsʼaklomtak Cristo ti tʼujbil ch-ajvalilajik xchiʼuke. Pe li Jesuse chal ti kʼalal ochem xaʼox lek akʼobale, ay jun yajkontra ti jaʼ «li pucuje», jaʼ xkaltik, li Diabloe. La stsʼun chopol jobel li ta stsʼunobe, taje jaʼ skʼoplal «li xnichʼnab pucuje». Li jtsʼunolajele laj yalbe smosotak ti jmojuk xchʼi li trigo xchiʼuk li chopol jobel jaʼ to mi kʼot yorail kʼajoje, jaʼ xkaltik, li «slajebal cʼacʼal[e]». Vaʼun tstak yaj-anjeltak sventa xchʼakik li trigo xchiʼuk li chopol jobele (Mat. 13:24-30, 36-41).
7. ¿Kʼu yelan yakal stsob Cristo li «tsʼunobal oy ta banomile»?
7 Sventa chkʼot ta pasel li kʼusi akʼbat yil Juane, li Cristoe yakal stsob li «tsʼunobal oy ta banomile». Li kʼusi baʼyel chkʼot spasele jaʼ ti chichʼ tsobel li skomenal 144,000 «xnichʼnab Diose», jaʼ xkaltik, li trigo ta slokʼolkʼop Jesuse. Kʼalal echʼ xaʼox li baʼyel mukʼta pas kʼop ta spʼejel Balumile, mas xa xvinaj ti jelelik li melel yajtsʼaklomtak Cristo xchiʼuk li buchʼutik maʼukike. Ta skoj ti mas xa jamal xvinaje jaʼ skoltaoj sba sventa chkʼot ta pasel li xchibal kʼusi skʼan pasele, li stsobel «tsʼunobal oy ta banomile», ti jaʼ li stsobel yan chijetike. Li yajtsʼaklomtak Cristo taje maʼukik «li xnichʼnab Diose», jaʼik li «epal cristianoetic» ti chventainatik yuʼun li Ajvalilal yuʼun Diose. Ti likemik «ta jujun lum, ta jujun banamil, ta jujuchop cʼope», ta sjunul yoʼonton chchʼamik li Ajvalilal yuʼun Mesiase, ti te skʼoplal Jesús xchiʼuk li 144,000 ti jmoj ch-ajvalilajik ta vinajele (Apo. 7:9, 10; Dan. 7:13, 14, 18).
Tsbeiltas li tsobobbailetike
8, 9. 1) ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti maʼuk noʼox tskʼelbe stalelal jun tsobobbail li Jesuse, ti tskʼel xtok ta jujuntal li buchʼutik te oyike? 2) Jech kʼuchaʼal xvinaj ta lokʼol ta pajina 26, ¿kʼusitik jlom te skʼoplal li ta «cʼu xʼelan yoʼnton li [Satanás]» ti skʼan mu jkʼeltike?
8 Jech kʼuchaʼal la jchantik li ta xchanobil echʼe, li Cristoe la skʼel lek kʼuyelan oy ta mantal li jujun tsobobbail ta baʼyel sigloe. Ta skoj ti jaʼ xa ajvalil xchiʼuk ti akʼbat «scotol [svuʼel] ta sventainel li vinajel xchiʼuc banamile», li Bankilal kuʼuntike yakal tsbeiltas li tsobobbailetik ta spʼejel Balumile xchiʼuk li moletik ti tskʼelik li tsobobbaile (Mat. 28:18; Col. 1:18). Li Jeovae svaʼanoj ta «Jolil [...] yuʼun scotol li steclumal[e]», jaʼ xkaltik, li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele (Efe. 1:22). Jaʼ yuʼun, mu xchʼay ta sat li kʼusi chkʼot ta pasel li ta tsobobbailetik yuʼun yajrextikotak Jeova ti oy mas ta sien mile.
9 Ta voʼnee, li Jesuse xi la stakbe batel aʼyej li tsobobbail ta Tiatirae: «Li Xnichʼon Dios ti xpulpun noʼox jujubej sat jech chac cʼu chaʼal yat cʼoqʼue [...] jech chayalboxuc: Vuʼune xcotquin li avabtelique» (Apo. 2:18, 19). Laj yil ti junantik ta tsobobbail taje tspasik li kʼusi tskʼan yoʼontonike xchiʼuk chmulivajik, jaʼ yuʼun xi laj yalanbee: «Vuʼun xcotquinbe yoʼnton li cristianoetique, xchiʼuc ti vuʼun ta xcacʼbe stojol ti cʼu xʼelan yabtelique» (Apo. 2:23). Li kʼusitik laj yale chakʼ ta ilel ti maʼuk noʼox tskʼelbe stalelal li jun tsobobbaile, yuʼun tskʼel ta jujuntal li buchʼutik te oyike. Ta yan xtoke, li Jesuse la skʼupil kʼopta jlom jchʼunolajeletik ta Tiatira ta skoj ti mu xojtikinik «cʼu xʼelan yoʼnton li Satanase» (Apo. 2:24). Li avi eke, lek chil skotol li yajtsʼaklomtake, manchuk mi jelel sjabilalik, yuʼun muʼyuk tstikʼ sbaik ta skʼelel «cʼu xʼelan yoʼnton li Satanase», ti chvinaj ta Internet, ta videojuegoetik ti naka majbail chlokʼe o ta snopben krixchanoetik ti muʼyuk noʼox smelolale. ¡Li Jesuse xmuyubaj tajek kʼalal chil chakʼbeik yipal ep yajtsʼaklomtak xchiʼuk ti oy kʼusitik muʼyuk tspasik yoʼ xchʼunbeik smantal ta sjunul xkuxlejalike!
10. 1) ¿Kʼu yelan chichʼ koʼoltasel ti chbeiltasatik yuʼun Cristo li moletike? 2) ¿Kʼusi skʼan xichʼik ta venta li moletik ta sventa ti kʼuyelan tsbeiltasutik li Jesuse?
10 Li Jesuse ta xkʼuxul yoʼonton tsbeiltas li tsobobbailetik ta stojolal li jkʼelvanejetike (Efe. 4:8, 11, 12). Li jkʼelvanejetik ta baʼyel siglo ti te chalbe skʼoplal ta Apocalipsise koʼoltasbilik kʼuchaʼal kʼanaletik ti te oy ta sbatsʼikʼob li Cristoe (Apo. 1:16, 20). Li vaʼ kʼakʼale li jkʼelvanejetike jaʼik toʼox li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele. Akʼo mi jutuk mu skotoluk jaʼik yan chijetik li moletik ta tsobobbail avie, xuʼ xkaltik ti te oyik ta sbatsʼikʼob li Cristoe —jaʼ xkaltik, chbeiltasatik—, yuʼun laj yichʼik biiltasel ta orasion xchiʼuk ta chʼul espiritu (Hech. 20:28). Akʼo mi jech, snaʼojik ti Jesuse tstunes uni jtsop ermanoetik ti tʼujbilike ti jaʼ li Jtsop Jbeiltasvanej sventa tsbeiltas li yajtsʼaklomtake (kʼelo Hechos 15:6, 28-30).
«Laʼ me, Cajval Jesús»
11. ¿Kʼu yuʼun ta jkʼantik ti akʼo xa xtal li Bankilal kuʼuntike?
11 Li ta kʼusi akʼbat yil yuʼun Dios li Juane, oy jayibuk velta laj yal Jesús ti poʼot xa xtale (Apo. 2:16; 3:11; 22:7, 20). Jaʼ chalbe skʼoplal ti kʼusi ora chtal yakʼbe slajeb li Mukʼta Babilonia xchiʼuk li kʼusitik kom to ta xchopol balumil Satanase (2 Tes. 1:7, 8). Ta skoj ti oy tajek ta yoʼonton tskʼel chkʼot ta pasel li kʼusitik labalik sba laj yil li jtakbol ti mol xaʼoxe, xi laj yale: «Laʼ me, Cajval Jesús». Li voʼotik eke, ti kuxulutik xa ta slajeb kʼakʼale, ta xa jkʼel kaʼitik kʼuxi chtal li Bankilal xchiʼuk li Ajvalil kuʼuntik ti tsots yabtele, sventa tspakbe skʼoplal li mukʼul pas mantal yuʼun Diose xchiʼuk ti chchʼultajesbe sbi li Jeovae.
12. ¿Kʼusi abtelal tstsʼakubtas Cristo kʼalal skʼan toʼox xichʼ koltael li ikʼ ti tslajesvane?
12 Kʼalal skʼan toʼox xtal slajesbe slumal Satanás li Jesuse, tsots skʼoplal ti xichʼik seyoalik ta j-echʼel li buchʼutik slajeb te tsakal skʼoplalik ta Israel sventa Diose. Li Vivliae chal ta jamal li «icʼ» ti jaʼ tslajes slumal Satanase jaʼ to chichʼ koltael kʼalal mi laj xaʼox yichʼ seyoalik li 144,000 (Apo. 7:1-4).
13. ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel Cristo ti liʼ xa oy kʼalal mi tal li kʼusi baʼyel chkʼot ta pasel li ta «tsots vocole»?
13 Jutuk mu skotoluk li krixchanoetike muʼyuk bu yakʼojik venta kʼusi ora chaʼtal o ti liʼ xa oy li Cristoe, ti lik ta 1914 (2 Ped. 3:3, 4). Pe li Jesuse poʼot xa xakʼ ta ilel taje. ¿Kʼuxi? Jaʼo kʼalal tslajes li kʼusitik oy ta xchopol balumil Satanase, yoʼ tspas li kʼusitik xchapanoj Diose. Jtos ti kʼuyelan jamal chvinaj ti liʼ xa oy li Cristoe jaʼo kʼalal chlaj li «chopol vini[ke]», jaʼ xkaltik, li jbabeetik yuʼun li buchʼutik tskuy sbaik ta yajtsʼaklomtak Cristoe (kʼelo 2 Tesalonicenses 2:3, 8). Jaʼ jech chakʼ ta ilel ti jaʼ li jchapanvanej ti biiltasbil yuʼun Jeovae (kʼelo 2 Timoteo 4:1). Li slajeb Mukʼta Babiloniae jaʼ te chlik kʼalal mi laj yichʼ lajesel li buchʼutik tskuy sbaik ta yajtsʼaklom Cristoe, ti jaʼ li buchʼutik mas tsots smulike, vaʼun jaʼ tslajes li yan jecheʼ relijionetik ta spʼejel Balumile. Li Jeovae chakʼbe ta yoʼonton li politikoetik ti tskʼan slajesik li jmulivajel ants ta lokʼolkʼope (Apo. 17:15-18). Taje jaʼ li kʼusi baʼyel chkʼot ta pasel li ta «tsots vocole» (Mat. 24:21).
14. 1) ¿Kʼu yuʼun chichʼ komajesbel skʼakʼalil li kʼusi baʼyel chkʼot ta pasel li ta tsatsal vokolile? 2) ¿Kʼusi skʼan xal ta stojolal steklumal Jeova li «senyail ta vinajel [...] ti Xnichʼon cristiano[e]»?
14 Li Jesuse laj yal ti «ta xichʼ comajesbel» skʼakʼalil li tsatsal vokolil ta skoj «li bochʼo tʼujbilique», jaʼ xkaltik, li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel ti liʼ to oyik ta Balumile (Mat. 24:22). Li Jeovae muʼyuk chakʼ ti akʼo xlaj li buchʼutik tʼujbil ti liʼ to oyik ta Balumile xchiʼuk li yan chijetik kʼalal mi la slajesik li jecheʼ relijion li ajvaliletike. Li Jesuse laj yal xtok ti mi echʼ «scotol li vocol[e]» oy kʼusitik chvinaj ta Kʼakʼal, ta U xchiʼuk ta kʼanaletik, vaʼun «ta xvinaj tal senyail ta vinajel [...] ti Xnichʼon cristiano[e]». Kʼalal jech chkʼot ta pasele li lumetike «ta xʼoqʼuic ta scoj xiʼel». Pe mu jechuk chkʼot ta stojolalik li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele, mi jaʼuk li xchiʼiltakik ti spatoj yoʼonton chkuxiik ta Balumile. Yuʼun jaʼ chchʼunik li mantal chakʼ Jesús liʼe: «Mu me xaxiʼic. Teteuc me asatic, yuʼun poʼot xa chacolic» (Mat. 24:29, 30; Luc. 21:25-28).
15. ¿Kʼusi abtelal tspas Cristo mi tale?
15 Pe kʼalal skʼan toʼox stsal skotol li xNichʼon krixchanoe, li Jesucristoe, oy to yan jtos kʼuyelan chtal. Jech chtal jech kʼuchaʼal laj yal stuke: «Jech laj yal noxtoc li Jesuse: “Cʼalal chital jchiʼuc jxojobal, vuʼun ti Xnichʼon cristiano licʼote, ta jchiʼin tal scotol li chʼul jʼalmantaletique; jaʼo chlic chotlicun ta jchotleb ti jun yutsil slequile. Ta stsob sbaic tal ta jtojol scotol li cristianoetic ta sbejel banamile. Ta xlic jvocʼan jech chac cʼu chaʼal jchabichij ti slecoj ta xacʼ li xchije xchiʼuc li stentsune. Li chijetique ta xcacʼ ta jbatsʼicʼob. Yan li tentsunetique jaʼ chcacʼ ta jtsʼet» (Mat. 25:31-33). Li kʼusi laj yakʼ ta ilel Cristoe jaʼ ti chtal kʼuchaʼal Jchapanvanej sventa chchʼak ta chaʼtsop li krixchanoetik ta «sbejel banamile». Ta jote te oy «li chijetique», ti jaʼ tskoltaik li yermanotak Ajvalile —li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel ti liʼ to oyik ta Balumile—, ta yan xtoke, te oy «li tentsunetique», ti muʼyuk chchʼunik li lekil aʼyej ta sventa li Kajvaltik Jesuse (2 Tes. 1:7, 8). Li chijetik ti biiltasbilik xtok kʼuchaʼal «li bochʼotic tucʼ yoʼntonique», «ta xcuxiic sbatel osil» ta Balumil, pe li tentsunetike «chbat tstoj smulic o sbatel osil», li lajel sbatel osile (Mat. 25:34, 40, 41, 45, 46).
Tstsal skotol li Jesuse
16. ¿Kʼuxi tstsal skotol li Bankilal kuʼuntike?
16 Kʼalal yichʼoj xaʼox seyoalik skotol li yajtsʼaklomtak Cristo ti chkʼotik ta ajvaliletik xchiʼuk ta paleetike, xchiʼuk ti te xa oyik ta sbatsʼikʼob Jesús li chijetik sventa chichʼik pojele, li Bankilal kuʼuntike ta me «stsal scotol» (Apo. 5:9, 10; 6:2). Li stuke jaʼ jbabe yuʼun yajsoltarotak ti jaʼik li anjeletik ti tsots sjuʼelike —ti te xchiʼukik ek li yermanotak ti chaʼkuxesbilik xae—, tslajes skotol li kʼusitik sventa politika, sventa soltaroetik xchiʼuk kʼusitik sventa pʼolmal ti jaʼ yuʼun Satanase (Apo. 2:26, 27; 19:11-21). Ta melel, spasoj xaʼox kanal skotol mi lajem xaʼox li chopol balumil liʼe. Vaʼun tstikʼ ochel ta xab li Satanás xchiʼuk spukujtake, jmil jabil te chkomik (Apo. 20:1-3).
17. ¿Bu tsbeiltas batel yan xchijtak ta Jmil Jabil li Cristoe, xchiʼuk kʼusi skʼan jpʼeluk-o ta koʼontontik spasel?
17 Li jtakbol Juane xi laj yal ta sventa li «epal cristianoetic» ti kuxul chkomik li ta tsatsal vokolile: «Jaʼ chabibilic o yuʼun li Chʼium Chij te oy ta oʼlol yoʼ bu chotol li Diose; jaʼ ch-icʼatic batel ta nioʼ sventa cuxlejal» (Apo. 7:9, 17). Jech kʼuchaʼal chkiltike, li ta Ajvalilal ta Jmil Jabile jaʼ tsbeiltas-o yan chijetik li Cristoe, ti ch-aʼibat li skʼope xchiʼuk chikʼan batel ta kuxlejal sbatel osil (kʼelo Juan 10:16, 26-28). ¡Mu me jkomtsantik ta stsʼakliel li Ajvalil kuʼuntike, li Bankilal ti chikʼutik batel ta albil achʼ balumile!
Svulesobil ta joltik
• ¿Kʼusitik lik spas kʼalal laj yichʼ vaʼanel ta ajvalil li Jesuse?
• ¿Kʼusitik tstunes Jesús sventa tsbeiltas li tsobobbailetike?
• ¿Kʼutik yelan chtal li Bankilal kuʼuntike?
• ¿Kʼu yelan tsbeiltasutik-o ta achʼ balumil li Cristoe?
[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]
[Lokʼol ta pajina 29]
Li Jesuse jamal chakʼ ta ilel ti liʼ xa oy kʼalal mi la slajes li xchopol balumil Satanase