Jpʼel koʼontontik tukʼ chkakʼ jbatik

«Li vuʼune tucʼ cʼusitic jpasoj ta atojol.» (SAL. 26:11)

1, 2. ¿Kʼuxi laj yal Job ti tukʼ yakʼoj sbae, xchiʼuk kʼusi laj yakʼ ta aʼiel ta stojolal li ta kapitulo 31 ta slivroal Jobe?

 LI TA voʼnee nopem xaʼiik spʼisel kʼusitik ta jun spʼisobil ti jokʼol chib xbochale, li ta jun boche te chichʼ akʼel li kʼusi chichʼ pʼisele, li ta jote chʼichʼ akʼel li skoʼoltasobil yalale. Li spʼisobil xchiʼuk skoʼoltasobil yalal ti tstunesik toʼox li yajtuneltak Diose skʼan lek tsʼakal (Pro. 11:1).

² Li ta kapitulo 31 ta slivroal Jobe, li tukʼil moltotile xi laj yal kʼalal jaʼo ch-akʼbat svokol yuʼun Satanase: «Acʼo sbisbun ta ora li cabtele; te chil [Jeova] ti ta melel tucʼ coʼntone» (Job 31:6). Li ta kapitulo taje laj yakʼ ta aʼiel ti kuchem xaʼox yuʼun epal vokoliletik sventa chichʼ ilel ti tukʼ yoʼontone, ti jaʼ jech chil svokolik ek skotol li yajtuneltak Diose. Ta melel, lek kʼusi laj yakʼ iluk ta xkuxlejal Job ti xuʼ jchanbetike. Mi jech ta jpastike, xuʼ jpʼel koʼontontik xi xkaltik kʼuchaʼal Davide: «Li vuʼune tucʼ cʼusitic jpasoj ta atojol» (Sal. 26:11).

3. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal Dios, akʼo mi tsots skʼoplal li kʼusitike o mi muʼyuk?

 ³ Li Jobe tukʼ laj yakʼ-o sba akʼo mi toj tsots li vokoletik la snuptane. Oy buchʼutik chalik ti toj lek ta chanbel stalelal ta skoj ti kuch yuʼune. Melel onoʼox ti mu koʼoluk li jvokoltik xchiʼuke. Akʼo mi jech, skʼan tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal Jeova, akʼo mi tsots skʼoplal li kʼusitike o mi muʼyuk. Jech chkichʼtik ojtikinel ti ta jpakbetik skʼoplal li mukʼul pas mantal yuʼun Jeovae (kʼelo Lucas 16:10).

Tukʼuk jtalelaltik

4, 5. ¿Kʼusi muʼyuk la spas li tukʼil Jobe?

⁴ Mi ta jkʼan tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolal Jeova jech kʼuchaʼal la spas Jobe, skʼan jchʼunbetik li smantaltake xchiʼuk ti mu xi jmulivaje. Li Jobe xi laj yale: «Li vuʼune calojbe coʼnton o ti muʼyuc ta jpichʼ-oʼnta tsebetique». Xi toj laj yal xtoke: «Me oy loʼlabil coʼnton yuʼun antse, me oy tete jsat me chcom stuc yajnil li jchiʼil ta nacleje, acʼo bat smacʼlin yan vinic li cajnile; acʼo cʼupinatuc ta yan viniquetic» (Job 31:1, 9, 10).

⁵ Li Jobe jpʼel ta yoʼonton ti tukʼ chakʼ sbae, jaʼ yuʼun la skʼel sba sventa mu xpichʼ-oʼonta li antsetike. Ta skoj ti oy yajnile, muʼyuk la sloʼlabe sjol tojol tsebetik mi jaʼuk la stikʼ sba xchiʼuk li buchʼu malijemik xae. Li ta Mantaletik ta Vitse, li Jesuse laj yal tsatsal mantal ta sventa li mulivajele, jun pʼijubtasel ti skʼan mu jchʼay ta joltik li tukʼil yajtunelutik Diose (kʼelo Mateo 5:27, 28).

Mu me xi jloʼlavan

6, 7. 1) Jech kʼuchaʼal ta stojolal li Jobe, ¿kʼusi tstunes Jeova sventa tspʼis stukʼil koʼontontik? 2) ¿Kʼu yuʼun skʼan mu xi jloʼlavan xchiʼuk ti mu joypʼinbetik smelolal li kʼusitike?

⁶ Li buchʼutik tukʼ chakʼ sbaike muʼyuk tsmukik mi jaʼuk tsjoypʼinbeik smelolal li kʼusitike (kʼelo Proverbios 3:31-33). Xi laj yal li Jobe: «Me oy bu liʼepalcʼopoje, me oy bochʼo la jloʼlae, acʼo sbisbun ta ora li cabtele; te chil [Jeova] ti ta melel tucʼ coʼntone» (Job 31:5, 6). Jech kʼuchaʼal chkiltike, li Jeovae lek tspʼis li krixchanoetike. Jech kʼuchaʼal la spas ta stojolal Jobe, kʼalal tspʼisbe stukʼil yoʼonton yajtuneltak li Diose, tstunes li smantal sventa tukʼilale.

⁷ Muʼyuk me tukʼ koʼontontik mi chi jloʼlavan o mi ta joypʼinbetik smelolal li kʼusitike, yuʼun li Diose tskʼan ti akʼo «[jiptik] comel li cʼusi mucul ta pasel ti qʼuexlal sbae» xchiʼuk ti muʼ «jtunes jbijil[tik] sventa [chi jloʼlavane]» (2 Cor. 4:1, 2). Pe ¿kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel mi chil svokol junuk ermano ta skoj li kʼusi chkaltik o kʼusi ta jpastik sventa chi jloʼlavane? Xuʼ van tskʼanbe koltael Jeova, jech kʼuchaʼal la spas li jtsʼibajom yuʼun salmoe: «Cʼalal toj tsots jvocole, xivocolet ta stojol li Mucʼul Diose, pero chistacʼbun onoʼox li jcʼope. Mucʼul Dios, coltaun me ta sventa li jʼepalcʼopetique xchiʼuc ta sventa li jloʼlavanejetique» (Sal. 120:1, 2). Li kʼusi ta jpastike xuʼ chakʼutik ta vokol. Mu me xchʼay ta joltik ti Diose tskʼel «scotol cʼusitic ta jnop[tik], [tsnaʼ] cʼusi oy ta yut [koʼontontik]», sventa tskʼel mi tukʼ koʼontontik ta melel ta stojolal (Sal. 7:8, 9).

Lekuk ta chanel jtalelaltik ta stojolal yantik

8. ¿Kʼu yelan laj yil krixchanoetik li Jobe?

⁸ Mi ta jkʼan tukʼ koʼontontike, skʼan jchanbetik stalelal li  Jobe, yuʼun bikʼit laj yakʼ sba, laj yakʼ ta ilel ti tukʼe xchiʼuk la xkʼuxubin li yantike. Xi laj yale: «Me oy muʼyuc stu laj quil jmozo, jquiara ti cʼalal tal scʼanic parteale, ¿cʼusi xuʼ ta jpas ta stojol li Diose? Cʼalal chisjacʼbune, ¿cʼusi ta jtacʼbe? Yuʼun jun noʼox li Dios ti la spasun jchiʼuque; jun noʼox li bochʼo la xchapanuncutic ta yut xchʼut jmeʼcutique» (Job 31:13-15).

9. ¿Kʼu yelan laj yil yajtuneltak li Jobe, xchiʼuk kʼuxi xuʼ jchanbetik?

⁹ Yaʼeluke, muʼyuk toʼox kʼusi lek yichʼoj pasel sventa chichʼ chapanel kʼopetik li ta skʼakʼalil Jobe. Akʼo mi jech, kʼalal chlik skʼopike lek chchapanik, yuʼun kʼalal ta mosoetik xuʼ xbatik ta snail chapanobbail. Li Jobe tukʼ ta stojolal li yajtuneltake xchiʼuk la xkʼuxubinan. Li yajtsʼaklomtak Cristo ti tukʼ chakʼ sbaike, skʼan jechikuk ek, mas to me mi moletik ta tsobobbaile.

Oyuk slekil koʼontontik, mu xi jpichʼ-oʼontavan

10, 11. 1) ¿Kʼuxi ti lek toʼox yoʼonton xchiʼuk lek xkoltavan li Jobe? 2) ¿Kʼusitik tojobtasel ta Vivlia xuʼ xtal ta joltik kʼalal ta jkʼeltik Job 31:16-25?

¹⁰ Li Jobe lek toʼox yoʼonton xchiʼuk lek xkoltavan, maʼuk noʼox la saʼ li kʼusi tskʼan stuke xchiʼuk muʼyuk chpichʼ-oʼontavan. Jaʼ yuʼun xi laj yale: «Mu teuc noʼox jqʼueloj chchamic ta viʼnal li meʼon antsetique. Muʼyuc baqʼuin jtuc noʼox la jveʼ li jveʼele; laj onoʼox jvocʼbe li meʼon ololetique; [...] cʼalal laj quil chcham xa li bochʼo muʼyuc scʼuʼe, [...] muʼyuc bu la jyeʼ jcʼob ta stojol li meʼon ololetique, acʼo me jnaʼoj ti chʼunbilun caʼyej yuʼun li jchapanvanejetique. Me mu jechuc la jpase, acʼo cʼasuc li steʼel jcʼobe; acʼo locʼuc o cʼalal ta jnecub». Ti xiuk laj yalbe li kʼanal takʼine: «Voʼot smucʼul coʼntonot» xutuke, muʼyuk tukʼ laj yakʼ sba ta stojolal Dios noxtok ti jechuke (Job 31:16-25).

¹¹ Li nichimal kʼopetik taje tsvules ta joltik li kʼusi laj yal li yajtsʼaklom Cristo Santiagoe: «Me ta melel lec xchʼunoje, muʼyuc cʼusi chopol tspas ta stojol li Jtotic Diose. Jaʼ noʼox jech tspas chac liʼi: Ta sqʼuel meʼon ololetic xchiʼuc meʼon antsetic ti cʼalal oy svocolique, xchiʼuc mu soques sba ta sventa li cʼusitic chopol liʼ ta banamile» (Sant. 1:27). Xchiʼuk chvul van ta joltik li kʼusi xi laj yal Jesuse: «Bijanic me, qʼuelo me abaic ta sventa li xpichʼetel avoʼntonique. Yuʼun li xcuxlejal jun cristianoe maʼuc te tsta o me batsʼi ep cʼusi oy yuʼune». Kʼalal laj xaʼox yal taje, li Jesuse laj yal jun lokʼolkʼop ta sventa jun jkʼulej vinik ti chpichʼ-oʼontavane, pe abol sba ta mantal icham, yuʼun «ta stojol Diose meʼon» (Luc. 12:15-21). Mi ta jkʼan tukʼ koʼontontik ta stojolal Jeovae, mu stakʼ xi jpichʼ oʼontavan. Yuʼun li pichʼ-oʼontone jaʼ jtos ti kʼuyelan chichʼ ichʼel ta mukʼ yan diosetike, yuʼun kʼalal oy buchʼu oy kʼusi tskʼan ti chʼabal xa spʼisole, chkʼot kʼuchaʼal sdios ti chuʼuninbe yoʼonton ti jaʼ yuʼun jechuk li Jeovae (Col. 3:5). Jech kʼuchaʼal chkiltike, mu xuʼ tukʼ chkakʼ jbatik mi chi jpichʼ oʼontavan xtoke.

Teukutik-o li ta melel relijione

12, 13. ¿Kʼu yuʼun lek ta chanbel ti kʼuyelan la spʼaj yichʼel ta mukʼ yan diosetik li Jobe?

¹² Li buchʼutik tukʼ chakʼ sbaike mu spasik mi jtosuk li kʼusi jaʼ sventa jecheʼ relijione. Jaʼ chchanbeik li Job ti xi laj yale:«Cʼalal laj quil xojoban xa loqʼuel tal cʼacʼale, xchiʼuc cʼalal toj cʼupil xa sba sepet li ue, muʼyuc bu laj quichʼ ta mucʼ ta mucul; muʼyuc bu jtsʼutsʼ xa jcʼob senyail ti ta jtsʼutsʼ muyele. Ti jechuque jaʼ xa jmoton li stojol mulile yuʼun jaʼ la jvaʼlupatin comel li mucʼul Dios ta vinajele» (Job 31:26-28).

¹³ Li Jobe muʼyuk laj yichʼ ta mukʼ li kʼusitik muʼyuk kuxule. Muʼyuk laj yakʼ sba ta loʼlael ta mukul ta stojolal li kʼusitik ta vinajel jech kʼuchaʼal li Ue. Kʼalal laj yile, «muʼyuc bu [s]tsʼutsʼ xa [s]cʼob senyail ti ta [s]tsʼutsʼ muyele», ti jaʼ van skʼan xal ti muʼyuk tstsʼuts muyel sventa chakʼ ta ilel ti chichʼ ta mukʼe. Ti jechuk la spase laj yichʼ ta mukʼ yan dios, jaʼ la spʼaj jechuk li Diose (Deu. 4:15, 19). Mi ta jkʼan tukʼ koʼontontik ta stojolal Jeovae, skʼan jpʼajtik li kʼusitik jaʼ sventa yichʼel ta mukʼ yan diosetike (kʼelo 1 Juan 5:21).

 Mu jpak jkʼoplaltik xchiʼuk mu jkuy jbatik

14. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti muʼyuk xchopolal yoʼonton li Jobe?

¹⁴ Li Jobe muʼyuk xchopolal yoʼonton xchiʼuk maʼuk simaron, yuʼun snaʼoj mi jech stalelale mu xuʼ tukʼ yoʼonton. Jkʼeltik li kʼusi laj yale: «Muʼyuc bu xcuxet xa coʼnton cʼalal oy svocol li bochʼo chopol chiyilune; muʼyuc bu xitseʼin xa ti cʼalal la sta svocole. Muʼyuc bu la jcʼanbe ti acʼo taluc tsots vocol ta stojole; muʼyuc bu la jcʼan ti acʼo chamuque» (Job 31:29, 30).

15. ¿Kʼu yuʼun chopol ti chi jmuyubaj ta skoj svokol li kajkontrataktike?

¹⁵ Li tukʼil Jobe muʼyuk xmuyubaj ta skoj ti chil svokol li yajkontratake. Ta tsʼakale, xi pʼijubtasvan li Proverbiose: «Cʼalal chyal ta lum li avajcontrae, mu me xatseʼinta; cʼalal me tsbosi yacane, mu me xcuxetuc xa avoʼnton. Leʼe mu lecuc chil li Mucʼul Diose; xuʼ voʼot chlic joybijuc ta aba scʼacʼal yoʼnton li Diose» (Pro. 24:17, 18). Li Diose xil li kʼusi oy ta koʼontontike, jech oxal snaʼoj mi chi jmuyubaj ta skoj li svokol yantike, taje muʼyuk bu lek chil ta jyalel (Pro. 17:5). Li buchʼu jech tspase chichʼbe stojol, yuʼun xi chal ta melel li Jeovae: «Vuʼun oy ta jventa ta xcacʼbe spacol, vuʼun jtuc ta xcacʼbe stoj» (Deu. 32:35).

16. ¿Kʼuxi xuʼ lek xi jchʼamvan akʼo mi maʼuk jkʼulejutik?

¹⁶ Jech xtok, lek snaʼ xchʼamvan li Jobe (Job 31:31, 32). Akʼo mi maʼuk jkʼulejutik kʼuchaʼal li stuke, xuʼ «[xkikʼtik] ochel li bochʼo chcʼot xchʼaman [jnatike]» (Rom. 12:13). Mi oy buchʼu chkikʼtik ta veʼel ta jnatike mu persauk lekil veʼlil xa ta jmeltsanbetik, jvules ta joltik ti «acʼo me yu itaj noʼox ta jloʼtic ti me jaʼ lec jcʼanoj jbatique; jaʼ altic me puru tiʼbol ta jtiʼtic me puru cʼacʼal oʼntonal noʼox te oye» (Pro. 15:17). Akʼo mi itaj noʼox, xuʼ xi jmuyubajutik jlikeluk xchiʼuk li kermanotaktike xchiʼuk xuʼ jtsatsubtasbe jba koʼontontik.

17. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk lek ti ta jmuktik li tsatsal mulile?

¹⁷ Ta melel, tsatsub van yoʼontonik ta mantal li yuloʼtak Jobe, yuʼun ta sjunul yoʼonton la xchʼam ta sna. Mu jechuk kʼuchaʼal li viniketik ti naka noʼox tskuy sbaik ti ochik li ta tsobobbail ta baʼyel sigloe, ti lek xa tskʼoponik yilel li krixchanoetik ti tsots yabtelik «sventa tsaʼic li cʼusi tscʼan stuquique» (Jud. 3, 4, 16). Jech xtok, muʼyuk bu la smuk smul ta skoj ti mu skʼan xkom ta kʼexlal li Jobe, yuʼun xi laj yale: «Mu yuʼunuc ta jnacʼ jmul» (Job 31:33-37). Li stuke lek laj yaʼi ti chkʼelbat yoʼonton yuʼun Diose xchiʼuk oy ta yoʼonton chalbe li smule. Mi oy bu laj jpas tsots jmultike, muʼyuk me lek ti ta jmuktik ta skoj ti mu jkʼan xi jkom ta kʼexlale. Moʼoj, skʼan chkakʼtik ta ilel ti tukʼ chkakʼ jbatik kʼalal chkaltik ta jamal li jmultike, ti jsutes koʼontontike, ti jsaʼtik koltael ta mantale xchiʼuk ti jpastik bu kʼalal xuʼ kuʼuntik sventa chlekub li kʼusi chopol la jpastike (Pro. 28:13; Sant. 5:13-15).

Chichʼ chapanel jun tukʼil vinik

18, 19. 1) ¿Kʼu yuʼun mu stakʼ stikʼbeik smul ti tsmil ta abtel yaj-abteltak li Jobe? 2) ¿Kʼusi oy toʼox ta yoʼonton tspas Job mi vinaj ti oy kʼusi chopol spasoje?

¹⁸ Li Jobe tukʼ yoʼonton xchiʼuk mu snaʼ x-elkʼaj. Jaʼ yuʼun xi laj yale: «Me oy xvocolet ta scʼanel parteal li cosiltac ta scoj quelcʼanoje, me oy xʼocʼoletic li banamil ta scoj pojbil cuʼune, me oy elcʼanbil noʼox la jpas li cʼusi la jveʼe, me oy bu laj cacʼbe svocol li yajvale, acʼo chʼiuc chʼixetic ta xqʼuexol li jtrigoe; acʼo chʼiuc chopol vomoletic ta xqʼuexol li cebada cuʼune» (Job 31:38-40). Kʼalal jech laj yale, li Jobe laj yakʼ ta ilel  ti muʼyuk bu la spojbe yosil xchiʼile mi jaʼuk la smil ta abtel junuk yaj-abtel. Li voʼotik eke, skʼan tukʼuk koʼontontik ta stojolal Jeova ta skotol, akʼo mi tsotsik skʼoplal o mi muʼyuk.

¹⁹ Ta yeloval li oxvoʼ xchiʼiltak xchiʼuk li kerem Elihue, li Jobe lek jamal laj yal ti muʼyuk kʼusi chopol spasoj ta xkuxlejale, xuʼ xkaltik ti laj yakʼbe sfirma li kʼusi laj yale. Jech noxtok li Jobe laj yalbe li yajkontra ti akʼo xal mi oy smul ilbile. Yuʼun ta sjunul yoʼonton chichʼbe stojobil mi vinaj ti oy kʼusi chopol spasoje. Kʼalal yaloj xaʼox sloʼil li Jobe xchiʼuk ti jaʼ xa noʼox tsmala ti chichʼ chapanel yuʼun Diose, te xa noʼox tsuts li kʼusi laj yale (Job 31:35, 40).

Xuʼ tukʼ xkakʼ jbatik

20, 21. 1) ¿Kʼu yuʼun tukʼ laj yakʼ-o sba li Jobe? 2) ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa jkʼantik mas li Diose?

²⁰ Li Jobe tukʼ laj yakʼ sba ta stojolal Jeova yuʼun skʼanoj tajek, vaʼun li Jeovae la xkʼuxubin xchiʼuk la skolta. Jaʼ yuʼun xi laj yalbe Jeova li Jobe: «Laj avacʼbun jcuxlejal, xchiʼuc laj acʼuxubinun [o tukʼ la akʼanun]; laj achabiun, jech liʼ to cuxulun» (Job 10:12). Pe li Job eke tukʼ la skʼan li yantike, yuʼun laj yaʼibe smelolal ti mi muʼyuk jech tspase xuʼ tskomtsan yichʼel ta mukʼ li Diose (Job 6:14, NM). Jech ta melel, li buchʼutik tukʼ chakʼ sbaike skʼanojik Jeova xchiʼuk li xchiʼiltakike (Mat. 22:37-40).

²¹ ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa jkʼantik mas li Diose? Jkʼeltik skotol kʼakʼal li sKʼope xchiʼuk jnopbetik skʼoplal li kʼusi chalbutik ta stojolale. Ta sjunul koʼonton jkʼopontik yoʼ jmuyubtatik xchiʼuk jtojbetik ta vokol ti toj lek yoʼonton ta jtojolaltike (Fili. 4:6, 7). Jtoybetik smukʼulal kʼalal chi jkʼejine xchiʼuk mu xkikta jbatik ti ta jtsob jbatik xchiʼuk li steklumale (Heb. 10:23-25). Jech xtok, jcholbetik batel skʼoplal «li coltael[e]» (Sal. 96:1-3). Mi ta jpastik skotol taje xuʼ tukʼ chkakʼ jbatik, xchiʼuk xuʼ jech xkaltik kʼuchaʼal li jtsʼibajom yuʼun salmoe: «Li vuʼune chinopaj ta atojol, yuʼun jaʼ toj lec chcaʼay. Voʼot noʼox cacʼoj jba o ta acʼob, Mucʼul Dios, voʼot li Cajvalote» (Sal. 73:28).

22, 23. Koʼoltaso li kʼusi ta jpastik xchiʼuk li kʼusitik la spasik li tukʼil yajtuneltak Dios ta voʼnee.

²² Li kʼu sjalil tal kuxlejale, jeltos yabtel yakʼojbe yajtuneltak li Jeovae. Li Noee albat akʼo spas jun arka xchiʼuk ti akʼo «yal ta jamal cʼusi tucʼ ta pasel[e]» (2 Ped. 2:5). Li Josuee albat ti akʼo stikʼ ta Albil Balumil li j-israeletike, taje pas yuʼun koliyal ti la skʼel «scotol cʼacʼal cʼusi chal ta svunal li mantaletic» yuʼun Diose xchiʼuk ti la xchʼune (Jos. 1:7, 8). Li jchʼunolajeletik ta baʼyel sigloe skʼan spasik ta yajtsʼaklomtak Cristo li krixchanoetike xchiʼuk ti stsob sbaik sventa xchanilanik li sKʼop Diose (Mat. 28:19, 20).

²³ ¿Kʼuxi ta jpakbetik skʼoplal avi li mukʼul pas mantal yuʼun Jeovae xchiʼuk ti chkakʼtik ta ilel ti tukʼ koʼontontik ta stojolale? Jaʼo kʼalal ta jcholbetik skʼoplal li tukʼilale, kʼalal ta jpastik ta yajtsʼaklom Cristo li krixchanoetike, kʼalal ta jkuxlebintik li tojobtaseletik ta Vivliae xchiʼuk kʼalal ta jtsob jbatik xchiʼuk kermanotaktik ta tsobajeletik xchiʼuk li ta mukʼta tsobajeletike. Skotol taje chakʼ kipaltik xchiʼuk tstsatsubtasutik ta mantal xchiʼuk tskoltautik ta spasel li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose. Ta melel, muʼyuk bu toj vokol ta pasel, yuʼun tskoltautik li jTotik ta vinajele xchiʼuk li xNichʼone (Deu. 30:11-14; 1 Rey. 8:57). Jech xtok, tskoltautik «li bochʼo coʼol jchʼunojtic Dios jchiʼuctique», ti chakʼbeik yipal yoʼ tukʼ xakʼ sbaike xchiʼuk ti chichʼik ta mukʼ li Mukʼul Jpasmantal Jeovae (1 Ped. 2:17).

¿Kʼusi cha takʼ?

• ¿Kʼu yelan skʼan chkiltik li smantaltak Jeova sventa talelale?

• ¿Kʼusitik stalelal Job mas lek chavilbe?

• Jech kʼuchaʼal chal Job 31:29-37, ¿kʼu yelan la spas sba li Jobe?

• ¿Kʼu yuʼun chkaltik ti jkotoltik xuʼ tukʼ koʼontontik ta stojolal Diose?

[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]

[Lokʼol ta pajina 29]

Xuʼ tukʼ koʼontontik ta stojolal Jeova jech kʼuchaʼal li Jobe

[Lokʼol ta pajina 32]

Jkotoltik xuʼ tukʼ xkakʼ jbatik