Kerem-tsebetik, akʼo sbeiltasoxuk li sKʼop Diose

«Jaʼ me cʼano li abijile xchiʼuc ti oyuc cʼusi lec xanaʼe.» (PRO. 4:5)

1, 2. 1) ¿Kʼusi koltaat Pablo sventa stsal yuʼun li chaʼtos kʼusi tskʼan yoʼontone? 2) ¿Kʼuxi xuʼ xa ta apʼijilal xchiʼuk yaʼyobil?

 «ACʼO me ta jcʼan ta jpas li cʼusi leque, pero jaʼ xaʼox liʼ oy ta jtojol li cʼusi chopole.» ¿Mi xa naʼ buchʼu laj yal taje? Jaʼ li jtakbol Pabloe. Akʼo mi skʼanoj tajek li Jeovae, bakʼintike toj vokol laj yaʼi spasel li kʼusi leke. ¿Kʼu yelan laj yaʼi sba ta skoj ti chaʼtos kʼusi tskʼan yoʼontone? Xi la stsʼibae: «¡Toj abul jba!» (Rom. 7:21-24). ¿Mi jech chavaʼi aba ek? ¿Mi vokol chavaʼi bakʼintik ti lek cha pas aba xchiʼuk chchibaj avoʼonton jech kʼuchaʼal li Pabloe? Mi jeche, ¡tsotsan me! Li Pabloe tsal yuʼun li vokoliletike, jaʼ yuʼun xuʼ stsal avuʼun ek.

² Li Pabloe kuch yuʼun ta skoj ti laj yakʼ akʼo beiltasatuk li «lequil chanubtasel[etike]» (2 Tim. 1:13, 14). Jaʼ jech la sta spʼijilal xchiʼuk yaʼyobil ti tun yuʼun sventa tstsal li svokoltake xchiʼuk ti lek kʼusitik kʼot ta nopel yuʼune. Li Jeovae xuʼ skoltaot ek sventa xavaʼibe lek smelolal li kʼusitike xchiʼuk ti oyuk apʼijil cha pas abae (Pro. 4:5). Chakʼbot mantaletik ti mu albajuk sbalil li ta sKʼope, li Vivliae (kʼelo 2 Timoteo 3:16, 17). Jkʼeltik jlomuk mantal ti tskoltaot sventa lekuk xavil aba xchiʼuk atot ameʼe, ti lekuk xa tunes li atakʼine xchiʼuk ti lekuk xa pas aba kʼalal atuk oyote.

Ta avutsʼ avalal

3, 4. ¿Kʼu yuʼun xuʼ van tsots chavaʼi ta xchʼunbel smantal li atot ameʼe, xchiʼuk kʼu yuʼun ti chakʼboxuk mantaletike?

³ ¿Mi vokol chavaʼi ta xchʼunbel smantal li atot ameʼe? Jaʼ van ta skoj ti cha kʼan cha pas aba ta mantal atuk bakʼintike. Stalel maʼ taje, yuʼun yakal xa xa pas ta mukʼta krixchano. Akʼo mi jech, mi nakalot to xchiʼuk atot ameʼe, persa skʼan xa chʼunbe smantal (Efe. 6:1-3).

⁴ Mi chavaʼibe smelolal kʼu yuʼun oy smantaltak li atot ameʼe, jaʼ mas kʼun chavaʼi xchʼunbel li smantalike. Ta melel, jech van chavaʼi aba bakʼintik kʼuchaʼal María ti vaxaklajuneb sjabilale, * ti xi laj yalbe skʼoplal stot smeʼe: «Chʼay xa xaʼiik ti kerem-tsebik toʼox eke. Muʼyuk lek chaʼiik ti chkal kʼusi ta jnope, mi jaʼuk ti ta jnop jtuk kʼusi ta jkʼan ta jpase... ti antsun xae». Jech kʼuchaʼal Mariae, xuʼ van cha nop ti mu masuk kolemot yuʼun li atot ameʼe. Pe vuleso me ta ajol ti kʼalal chakʼboxuk mantale, jaʼ ta skoj ti oyot ta yoʼontonike. Jech xtok, mi jaʼik yajtsʼaklomtak Cristoe, snaʼojik ti jaʼ akʼbil ta sbaik yuʼun Jeova ta sventa ti kʼuyelan chchabioxuke (1 Tim. 5:8).

5. ¿Kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel mi cha chʼunbe smantal li atot ameʼe?

⁵ Li kʼusi oy ta atojolale xkoʼolaj xchiʼuk li buchʼu oy kʼusi tskʼan ta piale, mi lek snaʼ stoj yile mas me kʼun ch-akʼbat ta pial yan velta. Jech ek li voʼote, oy avil ta stojolal atot ameʼ: jaʼ ti skʼan chavichʼan ta mukʼe xchiʼuk ti xa chʼunbe smantalike (kʼelo Proverbios 1:8). Ta melel, mi mas chavichʼbe ta mukʼ li smantalike, mas chakʼik kʼusi cha pas (Luc. 16:10). Pe mi nopolik noʼox mu xa chʼunbe smantalike, mu me labaluk xavaʼi ti mu xa masuk  kʼusi xakʼik xa pase o ti mu xa xakʼik ta j-echʼele.

6. ¿Kʼuxi tskolta sventa xchʼunik mantal yalab xnichʼnabik li totil-meʼiletike?

⁶ Totil-meʼiletik, li alekil talelalike jaʼ jtos ti kʼuyelan xuʼ xa kolta sventa xchʼunik mantal li avalab anichʼnabike. Kʼalal ta sjunul avoʼonton cha chʼunbeik smantaltak Jeovae, chavakʼbeik xchanik ti oy srasonal li smantaltak Diose. Taje jaʼ chkoltavan sventa jechuk chilik ek li amantalike (1 Juan 5:3). Jech xtok, li Vivliae chalbe skʼoplal jayibuk loʼiletik ti bu chakʼ ta ilel ti laj yakʼ akʼo yal kʼusi tsnop yajtuneltak li Jeovae (Gén. 18:22-32; 1 Rey. 22:19-22). ¿Mi mu lekuk ti jech xa pasik xchiʼuk avalab anichʼnabik kʼalal oy kʼusitik cha loʼiltaike?

7, 8. 1) ¿Kʼusi vokol chaʼiik jlom kerem-tsebetik? 2) ¿Kʼusi tskoltaot yoʼ xa chʼam li tukʼibtasele?

⁷ Jlom kerem-tsebetike tsnopik ti muʼyuk srasonal li tojobtasel ch-akʼbat yuʼun stot smeʼike, jaʼ yuʼun vokol chaʼiik ta xchʼunel. Xuʼ van jech tsnopik kʼuchaʼal Andrés ti xi laj yale: «Li jmeʼe te noʼox xnapʼet ta jpat kʼuchaʼal jun polisia [...] sventa tskʼel bu ta jsaʼ jmul».

⁸ Bakʼintik li totil-meʼiletike chakʼbeik mantal yalab xnichʼnabik ta skoj li kʼusitik tspasike. Pe jech kʼuchaʼal chal Vivliae, mu kʼunuk ta chʼamel li tukʼibtasel taje akʼo mi oy lek srasonal (Heb. 12:11). Kerem-tseb, ¿kʼusi xuʼ skoltaot yoʼ xa balin li tukʼibtasel chavichʼe? Vuleso me ta ajol ti yuʼun skʼanojoxuk ta melel mi tstojobtasoxuke (Pro. 3:12). Tskʼanik ti akʼo xa chan kʼusitik leke xchiʼuk ti mu xnop xavaʼi spasel kʼusitik chopole. Ta melel, snaʼojik ti mi muʼyuk tstukʼibtasoxuke xkoʼolaj kʼuchaʼal spʼajojoxuk (kʼelo Proverbios 13:24). Jech noxtok, naʼo me ti yakal to cha chan batele, jaʼ yuʼun, oy onoʼox kʼusi muʼyuk lek chkʼot ta pasel avuʼun. Vaʼun, mi oy kʼusi laj yalboxuke, ¿kʼu yuʼun mu xavakʼ persa sventa xa tsʼet chikinta? Mi jech cha pase, oy kʼusitik tsots skʼoplal cha chan, yuʼun «jaʼ jeloven to [sbalil li pʼijilale], jaʼ jutuc cʼusi [cha] ta sventa li saquil taqʼuine; [...] jaʼ jutuc cʼusi [cha] ta sventa li cʼanal taqʼuine» (Pro. 3:13, 14).

9. ¿Kʼusi xuʼ xa pas sventa mu xa nop ti muʼyuk srasonal li mantal chavichʼe?

⁹ Melel onoʼox ti mu tukʼuk xa chbat yuʼunik skotol li atot ameʼe (Sant. 3:2). Kʼalal chakʼboxuk mantale, xuʼ van oy kʼusitik chalboxuk ti muʼyuk lek snopojike (Pro. 12:18). ¿Kʼu yuʼun? Jaʼ van ta skoj ti toj vokol li xkuxlejalike, o ta skoj li kʼusitik muʼyuk lek chkʼot ta pasel avuʼune xuʼ van tsnopik ti muʼyuk lek xchanubtasojoxuke. Pe mu teuk xa nopilan li kʼusi muʼyuk lek chavile, jaʼ lek tojbo ta vokol ti oy ta yoʼontonik tskoltaoxuke. Ti xa naʼ xchʼamel li tojobtasele toj jtunel me avuʼun mi la apas ta mukʼta krixchanoe.

10. ¿Kʼusi tskoltaot ta xchʼamel li mantaletik xchiʼuk tukʼibtasel chakʼbot atot ameʼe?

¹⁰ ¿Kʼusi yan xuʼ skoltaot sventa xa chʼam li mantaletik xchiʼuk tukʼibtasel chakʼbot atot ameʼe? Jaʼ ti xa tojob ta xchiʼinel ta loʼile. ¿Kʼuxi xuʼ spas avuʼun? Baʼyel, tsʼet chikintao li kʼusi chalboxuke. Xi chal li Vivliae: «Aʼyo lec avaʼyic li cʼusi chaʼalbatique», pe chal xtok ti «mu xacʼopojic ta anil[e]» xchiʼuk ti «mu xaʼilinic ta anil[e]» (Sant. 1:19). Jaʼ yuʼun, mu xa pak akʼoplal ta anil, jaʼ lek pajtsano aba xchiʼuk chikintao li kʼusi chalbot atot ameʼe. Jaʼ tsako ta venta li mantale maʼuk ti kʼuyelan chalboxuke. Ta tsʼakale, lekuk noʼox smelolal alo ta akʼop atuk li kʼusi la avaʼi la skʼanboxuke. Jaʼ jech tsnaʼik ti la avaʼibe smelolale. Pe, ¿ati mi cha kʼan chavalbe srasonal ti kʼu yuʼun jech la aval o la apase? Jutuk mu skotoluk veltae, jaʼ mas lek ti xa pajes avee xchiʼuk ti jaʼ to xaval ta tsʼakale, kʼalal mi apasoj xaʼox li kʼusi la skʼanboxuke (Pro. 10:19). Mi laj yilik ti la apas li kʼusi laj yalboxuke, mas me chaʼiboxuk li kʼusi chavale. Mi jech lek xa yij anopbene, chavakʼ ta ilel ti jaʼ tsbeiltasot li sKʼop Diose.

 Kʼalal cha tunes takʼine

11, 12. 1) Jech kʼuchaʼal chal Vivliae, ¿kʼu yelan skʼan xkiltik li takʼine, xchiʼuk kʼu yuʼun? 2) ¿Kʼuxi xuʼ skoltaot atot ameʼ sventa lek xa tunes li atakʼine?

¹¹ Jun versikulo ta Vivlia chal ti «lec chtun cuʼuntic li taqʼuine», pe chal xtok ti jaʼ mas ta jtabetik sbalil li pʼijilale (Ecl. 7:12). Akʼo mi chalbutik sKʼop Dios ti oyuk noʼox smelolal xkiltik li takʼine, tspʼijubtasutik xtok ti mu xbat ta koʼontontik skʼanele, yuʼun xuʼ chkʼataj ta petsʼ. Jun kuchilue xuʼ van jaʼ jun abtejebal ti toj jtunel mi jaʼ tspik jun jpas veʼlil ti lek xtojobe, pe xuʼ van xibal sba xtok mi jaʼ tspik jun bol krixchanoe. Jaʼ jech chkʼot ta pasel ta sventa li takʼin eke: li buchʼu lek pʼije tstabe sbalil, pe «li bochʼo tscʼan tspas ta jcʼuleje» toj chopol, yuʼun bakʼintike xuʼ tsokes ti kʼuyelan xil sbaik xchiʼuk li yamigotakike, li yutsʼ yalalike xchiʼuk li Diose. Skotol li buchʼutik jech tspasike ta «staic ep svocolic» (kʼelo 1 Timoteo 6:9, 10).

¹² ¿Kʼuxi xuʼ lek xa tunes li takʼine? Xi laj yal li Salomone: «Li bochʼo bij ti xaʼibe lec smelole, ta to xbijub batel; ep to ta xchan batel cʼusi lec ta pasel» (Pro. 1:5). Jaʼ yuʼun albo atot ameʼ ti akʼo xalboxuk kʼuxi xuʼ lek cha tunes li takʼine. Jaʼ jech la spas jun tseb ti Anna sbie, xi chale: «Li jtote la xchanubtasun ta stunesel li jtakʼine xchiʼuk laj kil ti tsots skʼoplal ti jchapan lek kʼuyelan ta jtunes li takʼine». Lek kʼusi chanubtasat yuʼun li smeʼ xtoke: «La xchanubtasun ta skʼelel bu yalel stojol li kʼusitik ta jmane». Li Annae laj yakʼ venta ti to ep sbalil staoje: «Laj xa jchan xchʼakel jtakʼin sventa li kʼusitik chtun kuʼune xchiʼuk ta jkʼel lek kʼuyepal ta jlajes xchiʼuk mu jecheʼuk noʼox ta jsaʼ kil. Mas jun koʼonton chkaʼi».

13. ¿Kʼusi xuʼ xa pas sventa oyuk noʼox spajeb li kʼusitik cha mane?

¹³ Sventa mu xa noj ta ilile, skʼan me xa kʼel aba ti mu kʼusiuk noʼox xa man ta anile o ti jaʼ noʼox sventa akʼo xil li yantike. ¿Kʼuxi xuʼ xa kʼel aba ta sventa li petsʼ taje? Jaʼ ti xa pajtsan abae. Jaʼ jech tspas Elena ti naka to stsakoj jtob sjabilale: «Mi chi lokʼ ta xanbal xchiʼuk kamigatake, ta jkʼel lek kʼuyepal ta jlajes jtakʼin xchiʼuk oy noʼox spajeb. [...] Ti kʼusi tskoltaun xtoke jaʼ ti chi bat ta manolajel xchiʼuk li kamigatak ti mu snaʼ xixtolanik li takʼine xchiʼuk ti jaʼ tsaʼik bu lek noʼox stojole, maʼuk tsmanik ta anil li kʼusitik toj kʼotel ta satike».

14. ¿Kʼu yuʼun skʼan xa kʼel aba ta sventa li «[loʼlael] yuʼun li cʼulejalile»?

¹⁴ Akʼo mi tsots skʼoplal ta jkuxlejaltik li spasel kanal takʼin xchiʼuk ti jnaʼtik stunesele, li Jesuse laj yal ti jaʼ noʼox tstaik melel muyubajel «li buchʼutik oy ta sjol yoʼontonik ti chtun yuʼunik mantale» (Mat. 5:3, NM). Xchiʼuk laj yal ti ta skoj li «[loʼlael] yuʼun li cʼulejalile» xuʼ smak ta be li kʼusitik tskʼan yoʼonton Diose (Mar. 4:19). Jaʼ yuʼun, ¡toj tsots skʼoplal ti xavakʼ aba ta beiltasel yuʼun li Vivliae xchiʼuk ti oyuk noʼox smelolal xavil li takʼine!

Kʼalal atuk oyote

15. ¿Bakʼin van mas chichʼ akʼel ta preva li stukʼil avoʼontone?

¹⁵ ¿Bakʼin van mas chichʼ akʼel ta preva li stukʼil avoʼontone? ¿Mi jaʼo kʼalal chiʼinbilote o mi jaʼo kʼalal atuke? Melel onoʼox ti cha kʼel aba li ta chanob vun o li bu cha abteje. Vikʼil lek asat sventa mu xa ta avokol ta mantal. Pe kʼalal jun noʼox avoʼontone,  muʼyuk xa cha kʼel aba lek xchiʼuk mas me kʼun xuʼ xavakʼ ta vokol ti kʼuyelan oyot ta mantale.

16. ¿Kʼusi tskoltaot yoʼ xa chʼunbe smantal Jeova akʼo mi atuk oyot?

¹⁶ ¿Kʼusi tskoltaot yoʼ xa chʼunbe-o smantal Jeova, akʼo mi atuk oyot? Jaʼ ti cha vules ta ajol ti xuʼ xavakʼ muyubajuk o xa yayijesbe yoʼonton ta skoj li atalelale (Gén. 6:5, 6; Pro. 27:11). ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jech kʼuchaʼal chal Vivliae «oy[ot] ta yoʼnton» (1 Ped. 5:7). Li Diose tskʼan ti akʼo xavaʼibe skʼop sventa xa ta alekilale (Isa. 48:17, 18). Li Jeovae laj yat tajek yoʼonton kʼalal muʼyuk chʼunbat smantal yuʼun li yajtuneltak ta voʼneal Israele (Sal. 78:40, 41). Yan li ta stojolal j-alkʼop Daniele jnaʼojtik ti xmuyubaj tajeke, yuʼun xi laj yalbe skʼoplal ta stojolal jun anjele: «Daniel, toj lec cʼanbilot» (Dan. 10:11). ¿Kʼu yuʼun xkʼuxubinoj tajek? Yuʼun tukʼ-o yoʼonton ta stojolal kʼalal kʼelbil yuʼun krixchanoetike xchiʼuk kʼalal stuk oye (kʼelo Daniel 6:10).

17. ¿Kʼusitik skʼan cha jakʼbe aba ta sventa li chʼayob oʼontonale?

¹⁷ Mi cha kʼan tukʼ avoʼonton ta stojolal Dios kʼalal atuk oyote, skʼan xa chanubtas li anopbene, jaʼ xkaltik, ti xa tojobuk «[s]tʼujel [...] li cʼusi leque xchiʼuc li cʼusi chopole». Te une skʼan cha chanubtas li anopben kʼalal cha tunese, jaʼ xkaltik, kʼalal cha pas li kʼusi leke (Heb. 5:14). Jech kʼuchaʼal liʼe, jtos ti kʼusi tskoltaot sventa cha naʼ mi lek o mi chopol li son cha tʼuje, li pelikula o li kʼusi cha kʼel ta Internete, jaʼ ti xi xa jakʼbe abae: «¿Mi tskoltaun van sventa mas xi kʼuxubinvan li kʼusi ta jtʼuje o mi jaʼ van xi muyubaj-o “ti oy svocol [chkil]” li yantike?» (Pro. 17:5). «¿Mi tskoltaun ta skʼanel li “cʼusi leque” o jaʼ sventa tsots chkaʼi ta skontrainel “li cʼusitic chopole”?» (Amós 5:15.) Li kʼusi cha pas kʼalal atuk oyote te chvinaj-o li kʼusitik tsots skʼoplal chavil ta melele (Luc. 6:45).

18. ¿Kʼusi xuʼ xa pas mi oy kʼusi chopol yakalot spasel ta mukule, xchiʼuk kʼu yuʼun?

¹⁸ ¿Kʼusi xuʼ xa pas mi oy kʼusi chopol yakalot spasel ta mukule? Mu me xchʼay ta ajol: «Li bochʼo ta smuc smule muʼyuc lec chbat; yan li bochʼo jamal chal, xchiʼuc me tscomtsane, chʼaybil chcʼot smul» (Pro. 28:13). ¡Toj bol me mi jech chopol kʼusi cha pas-o xchiʼuk ti jech chavakʼbe «yat yoʼnton li Chʼul Espíritue»! (Efe. 4:30.) Skʼan xaval ta jamal mi apasoj amule, yuʼun oy ta aba yalbel Dios, atot ameʼ xchiʼuk ta atojolal atuk. Li moletik ta tsobobbaile xuʼ ep tskoltaoxuk. Li yajtsʼaklom Cristo Santiagoe laj yal ti skʼan «acʼo cʼopanbatuc Dios ta stojol [li buchʼu la spas smule], xchiʼuc acʼo jaxbatuc aceite ta sbi li Cajvaltique [li Jeovae]. Me oy xchʼunojel yoʼnton ta scʼopan Diose, ta xcol li jchamele, yuʼun jaʼ ta stsatsubtasat yuʼun li Cajvaltique. Me oy smul li bochʼo icole, ta spasbat perdón noxtoc» (Sant. 5:14, 15). Kʼalal jamal chaval amule, melel onoʼox ti xuʼ van cha kʼexav xchiʼuk ti xuʼ van chavil-o  avokole. Akʼo mi jech, skʼan tsotsuk avoʼonton sventa xa kʼan koltael, jaʼ jech muʼyuk xa chavil mas avokol xchiʼuk xkuxet chavaʼi ti sak ajol avoʼonton yan veltae (Sal. 32:1-5).

Muyubtabo yoʼonton Jeova

19, 20. ¿Kʼu yelan tskʼan chavaʼi aba li Jeovae, pe kʼusi skʼan cha pas sventa jech cha tae?

¹⁹ Li Jeovae jaʼ li Dios ti «echʼem slequile», jaʼ xkaltik, ti xmuyubaje, xchiʼuk tskʼan ti xa muyubaj eke (1 Tim. 1:11). Oyot tajek ta yoʼonton. Akʼo mi mu snaʼik kʼu to yepal chavakʼbe yipal ta spasel kʼusi lek li yantike, li stuke snaʼoj, yuʼun tskʼel skotol li kʼusitik cha pase. Pe muʼyuk tskʼelot sventa tsaʼ amul, yuʼun tskʼan tskoltaot ta spasel li kʼusi leke. Ta melel, li Jeovae tskʼel tal spʼejel Balumil, yuʼun tskʼan «chacʼ ta ilel svuʼel ta stojol li bochʼo scotol yoʼntonic tscʼanic coltael yuʼune» (2 Cró. 16:9).

²⁰ Ta skoj skotol taje, akʼo sbeiltasot li sKʼop Diose xchiʼuk akʼo ta akuxlejal li tojobtaseletik chakʼe. Jaʼ jech cha ta apʼijil xchiʼuk ti xavaʼibe smelolal sventa stsal avuʼun li avokoltake xchiʼuk li kʼusitik tsotsik cha nop cha pase. Maʼuk noʼox chavakʼ muyubajuk li atot ameʼ xchiʼuk li Jeovae, yuʼun cha ta melel muyubajel ta akuxlejal ek.

[Tsʼib ta yok vun]

¿Kʼusi cha takʼ?

• ¿Kʼusi chkoltaatik li kerem-tsebetik sventa lek xchʼamik li mantal xchiʼuk li tukʼibtasel ch-akʼbat yuʼun stot smeʼike?

• ¿Kʼu yuʼun skʼan oyuk noʼox smelolal chavil li takʼine?

• ¿Kʼusi tskoltaot sventa tukʼ avoʼonton ta stojolal Jeova akʼo mi atuk oyot?

[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]

[Lokʼol ta pajina 6]

¿Mi tukʼ-o van avoʼonton ta stojolal Dios kʼalal atuk oyote?