Kerem-tsebetik, tsalik li sujele

«Li cʼusi chavalique [...] oyuc me lec xchiʼil. Nopo lec cʼusi chavalbeic li bochʼotic chataic ta cʼopanele.» (COL. 4:6)

1, 2. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk lek chaʼiik ti jelelik ta stojolal xchiʼiltakik li kerem-tsebetike?

 TA MELEL aviloj van ta akuxlejal ti kʼalal cha sujot ta spasel kʼusitik li achiʼiltake, maʼuk noʼox avaʼioj. Oy van buchʼu sujojot junuk velta ta spasel li kʼusi anaʼoj ti chopole. ¿Kʼu yelan chavaʼi aba kʼalal cha nuptan taje? Yikʼaluk van jech chavaʼi aba kʼuchaʼal Christopher ti chanlajuneb sjabilal ti xi laj yale: «Toj chopol xa noʼox chkaʼi, mi moʼoje, jaʼ ta jkʼan yaʼel ti jechukun kʼuchaʼal li jchiʼiltak sventa mu lokʼeluk xi skʼelikune».

² Ti kʼuyelan chavaʼi abae, ¿mi jaʼ ta skoj li kʼusitik chalboxuk akʼo xa pas li achiʼiltake? Mi jeche, ¿kʼu yuʼun van xa naʼ? ¿Mi jaʼ ti cha kʼan lek chiloxuke? Muʼyuk onoʼox bu chopol maʼ taje, yuʼun kʼalal ta mukʼta krixchanoetik jech tskʼanik ek. Muʼyuk buchʼu tskʼan ti pʼajbil chkʼote, akʼo mi jeltos sjabilalik. Pe skʼan chavakʼ venta li kʼusi melele: mi cha pakbe skʼoplal li kʼusi leke, mu skotoluk krixchano lek chilot. Jaʼ jech la snuptan ek li Jesuse, akʼo mi jech, jaʼ onoʼox la spas li kʼusi leke. Akʼo mi oy buchʼutik la stsʼakliik li xNichʼon Diose xchiʼuk ti kʼotik ta yajtsʼaklomtake, li yantike la spʼajik xchiʼuk la skuyik ta jun vinik ti «muʼyuc stu[e]» (Isa. 53:3, Ch).

¿Kʼu to yepal stsatsal li sujele?

3. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk lek ti cha pas aba jech kʼuchaʼal li achiʼiltake?

³ Bakʼintike ta van xa kʼan xa pas li kʼusi tspas achiʼiltak sventa mu xa sloʼiltaike. Mu xa tsʼuj li ta petsʼ taje. Li yajtsʼaklomutik  Cristoe mu xuʼ jechutik kʼuchaʼal ololetik ti «talbat noʼox yoʼntonique» (Efe. 4:14). Ta melel, li ololetike mas kʼun ta jelbel snopbenik. Pe li voʼote yakal xa cha pas ta mukʼta krixchano. Jech oxal, mi jpʼel-o ta avoʼonton ti jaʼ sventa alekilal li smantaltak Jeovae, mu xavakʼ buchʼu spajtsanot ta xchʼunel. ¡Jaʼ avuʼun atuk! (Deu. 10:12, 13.) Mi yan kʼusi cha pase jaʼ skʼan xal ti chavakʼbe sventain yantik li akuxlejale. Yuʼun mi la apas li kʼusi chalboxuke, cha kʼot ta yixtolik (kʼelo 2 Pedro 2:19).

4, 5. 1) ¿Bakʼin tsʼuj ta sujel li Aarone, xchiʼuk kʼusi ta jchanbetik? 2) ¿Kʼutik yelan xuʼ xa sujoxuk li achiʼiltake?

⁴ Jun velta li Aarone, li sbankil Moisese, la spas li kʼusi sujat ta spasel yuʼun xchiʼiltake. Kʼalal albat yuʼun j-israeletik ti akʼo spasbatik junuk sdiosike, la spas li kʼusi kʼanbate. Pe mu me xa nop ti toj kʼun li Aarone. Vuleso ta ajol ti tsots yoʼonton laj yakʼ ta ilel kʼalal ay svaʼan sbaik xchiʼuk yitsʼin ta stojolal li faraone —li vinik ti mas tsots yabtel ta Egiptoe— xchiʼuk ti laj yalbe li aʼyejetik yuʼun Diose. Pe kʼalal laj yichʼ sujel ta stojolal li xchiʼiltak ta j-israelale, laj yakʼ sba ta tsalel. Mas tsots laj yaʼi stsalel li sujel akʼbat yuʼun xchiʼiltake, jaʼ muʼyuk kʼalal ay svaʼan sba ta stojolal li ajvalil ta Egiptoe. ¡Toj tsots yip li sujele! (Éxo. 7:1, 2; 32:1-4.)

⁵ Jech kʼuchaʼal chakʼ ta ilel li skʼelobil taje, li sujele maʼuk noʼox jech chkʼot ta stojolal li kerem-tsebetik o li buchʼutik toj kʼunik xchiʼuk li buchʼutik oy ta yoʼontonik li kʼusitik oy ta balumile. Xuʼ me jech chkʼot ta stojolal ek li buchʼutik chakʼbeik yipal ta spasel li kʼusi leke, jech kʼuchaʼal voʼote. Li achiʼiltake xuʼ van tsnaʼleoxuk, tsaʼoxuk ta kʼop o tsaʼik amul sventa xa pas li kʼusi chopole. Kʼusuk noʼox li avokole, mu kʼunuk ta tsalel. Mi cha kʼan chkuch avuʼune, baʼyel me skʼan jpʼeluk-o ta avoʼonton li kʼusitik achanoje.

«Aʼyo lec aba avaʼay atuquic cʼu xaʼelanic»

6, 7. 1) ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal skʼan jpʼeluk ta avoʼonton li kʼusi achʼunoje, xchiʼuk kʼuxi xuʼ xa ta? 2) ¿Kʼusitik xuʼ xa jakʼbe aba sventa tstsatsub li xchʼunel avoʼontone?

⁶ Li baʼyel kʼusi tskoltaot sventa chkuch avuʼun li sujele, jaʼ ti jpʼeluk-o ta avoʼonton li kʼusitik achʼunoje xchiʼuk ti jaʼ tukʼil mantaletik li kʼusi yakal xa chʼune (kʼelo 2 Corintios 13:5). Taje jaʼ tskoltaot sventa tsotsuk avoʼonton, akʼo mi mu noʼox xa naʼ lek xa kʼopoj (2 Tim. 1:7, 8). Yan ti mi muʼyuk yakʼoj lek yibel ta avoʼontone, tsots chavaʼi, akʼo mi tsots avoʼonton chavaʼi aba. Jech oxal, ¿kʼu yuʼun mu xa kʼel atuk mi melel li kʼusi xchanubtasojoxuk  ta Vivliae? Lik kʼelo baʼyel li kʼusitik mu masuk tsotsike. Jech kʼuchaʼal liʼe, li voʼote achʼunoj li Diose xchiʼuk avaʼioj ti chalik yantik kʼu yuʼun xchʼunojik ti oy li Diose. Pe xuʼ xi xa jakʼbe abae: «¿Kʼusi yakʼoj jchʼun ti oy li Diose?». Kʼalal cha jakʼbe aba taje, maʼuk sventa chchibaj-o avoʼonton, yuʼun jaʼ sventa tstsatsubtas xchʼunel avoʼonton. Jech xtok, xuʼ xi xa jakʼbe abae: «¿Kʼuxi ta jnaʼ mi jaʼ laj yakʼ ta naʼel Dios li Vivliae?» (2 Tim. 3:16). «¿Kʼusitik sprevail oy kuʼun ti kuxulutik xa ta “slajebal cʼacʼale”?» (2 Tim. 3:1-5.) «¿Kʼusitik srasonal oy kuʼun ti jaʼ sventa jlekilal li smantaltak Jeovae?» (Isa. 48:17, 18.)

⁷ Xuʼ van mu xa kʼan xa jakʼbe aba, yuʼun cha xiʼ mi mu xtakʼ avuʼun. Pe taje xkoʼolaj ti mu xa kʼan xa kʼel li bu chvinaj mi oy to sgasolinail li akaroe, yuʼun cha xiʼ mi chavakʼ venta ti xokol xa li stankeale. Mi jaʼ jeche, skʼan cha naʼ sventa oy kʼusi xa pas. Jaʼ jech ek, oy me kʼusi skʼan xa pas sventa chavakʼ venta mi skʼan xa tsatsubtas li xchʼunel avoʼontone (Hech. 17:11).

8. ¿Kʼuxi xuʼ mas jpʼeluk-o ta avoʼonton ti mas pʼij mi cha chʼunbe smantal Diose xchiʼuk ti cha pʼaj li mulivajele?

⁸ Kalbetik junuk skʼelobil. Xi chpʼijubtasvan li Vivliae: «Jatavanik ta stojolal li mulivajele». Jakʼbo aba: «¿Kʼu yuʼun toj pʼij li tojobtasel liʼe?». Nopo kʼu yuʼun chmulivajik li achiʼiltake xchiʼuk kʼu yuʼun chal Vivlia ti tsaʼ smul ta stojol sbekʼtal li buchʼu jech tspase (1 Cor. 6:18, NM). Vaʼun koʼoltaso li srasonaltak taje xchiʼuk xi xa jakʼbe abae: «¿Kʼusi ti mas leke? ¿Mi ta jtabe sbalil mi li tsʼuj ta mulivajele?». Pe maʼuk noʼox xa nop taje, nopbo lek skʼoplal kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel mi jech la apase. Xuʼ van chalboxuk jlom achiʼiltak ti lek ti jech la apase, pe ¿kʼu van yelan chavaʼi aba kʼalal jaʼo te oyot xchiʼuk atot ameʼ o xchiʼuk li ermanoetik ta Salon sventa Tsobobbaile? ¿Kʼu van yelan chavaʼi aba kʼalal cha kʼan cha kʼopon li Diose? ¿Mi jaʼ van cha kʼan ta melel ti mu xa lekuk xavil abaik xchiʼuk Jeova ta skoj ti cha kʼan lek chiloxuk li achiʼiltake?

9, 10. ¿Kʼuxi tskoltaot sventa stsal avuʼun li sujel ti jpʼel-o ta avoʼonton kʼusitik achʼunoje?

⁹ Mi chex kerem-tsebot toe, jaʼ to yorail ta akuxlejal ti chchʼi batel mas li anopbene (kʼelo Romanos 12:1, 2). Liʼe jaʼ me yorail sventa cha nop lek kʼusi smelolal chavaʼi ti yajrextikoot Jeovae. Taje jaʼ me tskoltaot sventa chakʼ yibel ta avoʼonton li kʼusitik achʼunoje. Vaʼun, kʼalal tsujoxuk li achiʼiltake, ta ora noʼox cha takʼbe xchiʼuk mas jpʼel avoʼonton cha pas. Jech chavaʼi aba kʼuchaʼal jun tseb yajtsʼaklom Cristo ti xi laj yale: «Kʼalal tukʼ-o koʼonton chkakʼ jba ta stojolal li jchiʼiltake, chkakʼbe yilik buchʼuun. Maʼuk noʼox jbiinoj li jrelijione. Yuʼun jaʼ chchanubtas li jnopbene, li kʼusi oy ta koʼonton ta jtae, li mantaletik jchʼunoje xchiʼuk sjunul li jkuxlejale».

¹⁰ Skʼan chkakʼbetik yipal sventa tukʼuk-o koʼontontik ta stojolal li kʼusi jnaʼojtik ti tukʼe xchiʼuk ti jpakbetik skʼoplale (Luc. 13:24). Xchiʼuk xuʼ van cha jakʼbe aba mi oy van sbalil ti jech chavakʼbe yipale. Pe vuleso ta ajol liʼe: mi chavakʼ ta ilel ti cha kʼan perton o ti cha kʼexav ta skoj li kʼusitik achʼunoje, ta me xakʼik venta li achiʼiltake xchiʼuk xuʼ mas to cha sujik. Yan mi jpʼel-o ta avoʼonton chavale, xuʼ van labal to chavil ti ta anil noʼox chakʼ sbaik ta tsalele (koʼoltaso xchiʼuk Lucas 4:12, 13).

«Ta snop lec cʼu xʼelan chtacʼov»

11. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti baʼyel skʼan xa nop sventa mu xa nuptan li sujel yuʼun achiʼiltake?

¹¹ Yan ti kʼusi tsots skʼoplal xuʼ xa pas sventa stsal avuʼun li sujele jaʼ ti baʼyel xa chapan abae (kʼelo Proverbios 15:28). Jaʼ xkaltik, skʼan baʼyel xa nop li kʼusitik xuʼ van xkʼot ta pasele. Mi baʼyel cha chapan aba jutuke xuʼ mu xa nuptan epal vokol. Jech kʼuchaʼal liʼe, nopo avaʼi ti yakal xa xanav batele, vaʼun cha ta ta kʼelel ti te tsobol jlom achiʼiltak ta  chanun ti yakal sikʼolajike. ¿Mi xiʼel van chalboxuk ti akʼo xa sikʼolaje? ¿Kʼusi xuʼ xa pas sventa mu jechuk xa nuptane? Proverbios 22:3 xi chale: «Li bochʼo bije ta xil li cʼusi xiʼbal [sba chtale], jech mu xbat sticʼ sba te». Mi cha joy abee, xuʼ van mu xa nuptan taje. Taje maʼuk skʼan xal ti cha xiʼe; jaʼ skʼan xal ti pʼijote.

12. ¿Kʼusi xuʼ xa pas mi oy kʼusi tsots la anuptane?

¹² Pe ¿kʼusi xuʼ xa pas mi mu xuʼ xa joy abee? Nopo avaʼi ti xi chalbot jun achiʼile: «¡Kʼusi la! ¿Muʼyuk to buchʼu achiʼinoj ta vayel?». ¿Kʼusi cha takʼ? Te cha tabe stakʼobil li ta tojobtasel ta Vivlia liʼe: «Li cʼusi chavalique oyuc me lec smuil, oyuc me lec xchiʼil. Nopo lec cʼusi chavalbeic li bochʼotic chataic ta cʼopanele» (Col. 4:6). Jech kʼuchaʼal chalbutik li versikulo taje, ti kʼuyelan cha takʼe jaʼ me ti kʼuyelan vokolil cha nuptane. Bakʼintike, mu van persauk chavalbe ep srasonal ti lokʼem ta Vivliae, xuʼ van xi noʼox jpʼel avoʼonton chavalbee: «Moʼoj, mu to bu jpasoj» o «Ta jujuntal ta jnoptik maʼ taje».

13. ¿Kʼu yuʼun skʼan jkʼelbetik smelolal li jujutos kʼusi ta jnuptantik sventa jnaʼtik kʼusi ta jtakʼbetik li jchiʼiltaktike?

¹³ Kʼelavil kʼusi la spas li Jesuse. Kʼalal snaʼoj ti mu kʼusi chkʼot ta pasel yuʼun akʼo mi lek chalbe skʼoplale, jpʼel-chaʼpʼel noʼox kʼusi tstakʼ o bakʼintike mi jpʼeluk kʼusi laj yal, jech kʼuchaʼal la spas ta stojolal Herodes kʼalal oy kʼusi jakʼbate (Luc. 23:8, 9). Jutuk mu skotoluk velta li kʼusi xuʼ xichʼ takʼbel li buchʼu muʼyuk smelolal kʼusi tsjakʼe, jaʼ ti mu kʼusi xkalbetike (Pro. 26:4; Ecl. 3:1, 7). Pe ¿ati mi chavakʼ venta ti ta sjunul yoʼonton tsjakʼbot li achiʼile? Akʼo mi chopol ti kʼuyelan tskʼoponote, xuʼ van jaʼ ta skoj ti mu xaʼibe lek smelolal kʼu yuʼun ti jech cha nop ta sventa li chiʼinejbail ta vayele o ta yan kʼusiuke (1 Ped. 4:4). Mi jeche, xuʼ van chavalbe mas smelolal li beiltaseletik ta Vivlia ti achʼunoje. Mu xavakʼ stsalot li xiʼele, jaʼ lek ti «[chapalukot] me scotol cʼacʼal cʼusi [cha takʼbe] me oy bochʼo chasjacʼboxuc ta sventa» li xchʼunel avoʼontone (1 Ped. 3:15).

14. ¿Kʼusi xuʼ xa pas sventa jaʼ chkʼot ta stojolal achiʼil li sujele, pe ti ta smelolaluk noʼox xa pase?

¹⁴ Bakʼintike, kʼalal oy kʼusi tsjakʼboxuke xuʼ van xa sutesbe li kʼusi tsjakʼboxuk yoʼ jaʼ sujbil chaʼi sbaike. Pe skʼan me ta smelolaluk noʼox xa pas sventa mu chopoluk xaʼi sba. Jech kʼuchaʼal liʼe, mi chalbot jun achiʼil ti akʼo xa sikʼolaje, xuʼ xi xavalbee: «Moʼoj, kolaval», xchiʼuk xuʼ xi to xavalbee: «¿Mi cha sikʼolaj chaʼa? Toj pʼijot maʼ kaloje». ¿Mi la avil ti buchʼu xa chichʼ sujele? Vaʼun maʼuk xa voʼot ti chavalbe smelolal li kʼusitike, jaʼ xa stuk ti buchʼu tsnopbe smelolal kʼu yuʼun tsikʼolaje. *

15. ¿Bakʼin ti mas lek ti xa lokʼ batele, xchiʼuk kʼu yuʼun?

 ¹⁵ Pe mi mu xpaj li sujel chavichʼ akʼo mi chavakʼbe yipale, jaʼ lek ti xa kʼej aba batele. Mi te noʼox oyote, mas van xuʼ xa tsʼuj. Jaʼ lek lokʼan batel. Pe mu me xa nop ti la laj ta tsalele. Vuleso ta ajol ti voʼot me la anop ti jech cha pase. Vaʼun jaʼ jech muʼyuk xa kʼot ta yixtol li achiʼiltake, jech xtok xmuyubaj yoʼonton avuʼun li Jeovae (Pro. 27:11).

«Li cʼusi chichʼ chapanel ti lec nopbile lec chbat»

16. ¿Kʼuxi xuʼ xa sujot yan kerem-tsebetik ti chtunik ta stojolal Jeova ta alele?

¹⁶ Bakʼintike li buchʼutik tsujvanik ta spasel kʼusitik chopole jaʼik li kerem-tsebetik ti chtunik ta stojolal Jeova ta alele. Nopo avaʼi ti cha yikʼoxuk batel ta kʼine. ¿Kʼusi van cha pas mi bikʼitot to mukʼta krixchano ti jaʼ sbainoj skʼelele? ¿O kʼusi van cha pas mi oy buchʼu yichʼoj kʼotel pox xchiʼuk ti muʼyuk to ajabilalik chavuchʼike? Li kʼusitik liʼe xchiʼuk yantike skʼan cha nop atuk kʼusi skʼan cha pas jech kʼuchaʼal chanubtasbil ajol avoʼonton ta Vivliae. Xi chal jun chex tsebe: «Kʼalal yakal ta jkʼelkutik li pelikula xchiʼuk jmuke li lokʼkutik batel yuʼun yichʼoj ep chopol kʼop, pe li yantike te ikomik. Li jtot jmeʼkutike la skʼupil kʼoptaunkutik, pe li yan kerem-tsebetik ti jchiʼinojkutik batele ilinik yuʼun muʼyuk lek skʼoplal ikom kuʼunkutik».

17. Kʼalal cha ikʼat ta junuk kʼine, ¿kʼusi xuʼ skoltaot sventa tukʼ xavakʼ aba ta stojolal li beiltaseletik yuʼun Diose?

¹⁷ Jech kʼuchaʼal laj xa kiltike, mi cha chikinta li kʼusi chal ajol avoʼontone, xuʼ van muʼyuk xa bu lek chavaʼi aba. Akʼo mi jech, jaʼ me xa pas li kʼusi lek chavaʼie. Pe skʼan me chapalot. Mi cha bat ta jun kʼine, kak nopo kʼusi yan xuʼ xa pas mi mu jechuk kʼot ta pasel kʼuchaʼal cha kʼane. Jlom kerem-tsebetike chalbe komel stot smeʼik ti chkʼopojik batel mi tskʼanik noʼox ikʼele (Sal. 26:4, 5). Jech kʼuchaʼal chal li Vivliae, «li cʼusi chichʼ chapanel ti lec nopbile lec chbat» (Pro. 21:5).

Kʼupino ti kerem tsebot toe

18, 19. 1) ¿Kʼuxi anaʼoj ti tskʼan akʼo xa muyubaj li Jeovae? 2) ¿Kʼu yelan chil Jeova li buchʼutik chkuch yuʼunik li sujele?

¹⁸ Li Jeovae la spasot sventa xa kʼupin li kuxlejale (kʼelo Eclesiastés 11:9). Vuleso ta ajol ti kʼusi yakal tspasik li junantik achiʼiltake jaʼ ti «jliquel noʼox xcuxet yoʼnton[ik]» yuʼun li mulile (Heb. 11:25). Li melel Diose chal ti oy kʼusi chakʼbot ti mas to toj leke: muyubajel sbatel osil. Jaʼ yuʼun, mi cha kʼan cha pas kʼusiuk ti anaʼoj ti chopol chile, naʼo me ti kʼusi cha skʼanbote jaʼ onoʼox sventa alekilal.

¹⁹ ¿Kʼusi sbalil cha ta ta tsʼakal mi jaʼ la apas li kʼusi lek chil li achiʼiltake? Muʼyuk ep sbalil, ta jayibuk noʼox jabil ta tsʼakale mi jaʼuk xvul ta sjolik kʼusi abi . Yan mi tsal avuʼun li sujel chakʼ achiʼiltake, chakʼ venta li Jeovae xchiʼuk mi jsetʼuk chchʼay ta sjol buchʼuot xchiʼuk ti tukʼ avoʼonton ta stojolale. «Ta [sjambot] li sventanail vinajele, [...] ta [smalbot] yalel tal li bendición sventa ch-epaj cʼusitic oy [avuʼune]» (Mal. 3:10). Ta melel, li avie ta slekil yoʼonton yakal xa chakʼbot tal xchʼul espiritu sventa chakʼbot stsatsal avoʼonton. Pato avoʼonton ta melel: koliyal li koltael chakʼ Jeovae xuʼ stsal avuʼun ti cha sujoxuk li achiʼiltake.

[Tsʼib ta yok vun]

¿Mi xvul ta ajol?

• ¿Kʼu to yepal stsatsal li sujele?

• ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti jpʼeluk-o ta avoʼonton kʼusi achʼunoj sventa tstsal avuʼun li sujele?

• ¿Kʼuxi xuʼ xa chapan aba sventa stsal avuʼun ti cha sujoxuk achiʼiltake?

• ¿Kʼuxi anaʼoj ti oy sbalil chil Jeova ti tukʼ avoʼontone?

[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]

[Lokʼol ta pajina 8]

¿Kʼu yuʼun la spas jkot chʼiom tot vakax ta kʼanal takʼin li Aarone?

[Lokʼol ta pajina 10]

Kak nopo li kʼusi chavale