Jkʼejintatik li Jeovae

«Ti cʼalal liʼ to chquichʼ iqʼue, ta jqʼuejinta ta qʼueoj li Dios cuʼune.» (SAL. 146:2)

1. ¿Kʼusi tijbat-o yoʼonton li kerem David sventa stsʼiba jlomuk li salmoetike?

 ¡MU XA noʼox albajuk jayib ora la xchabibe xchij stot ta stsʼel Belén li kerem Davide! Kʼalal te tskʼel chije, la skʼel lek li kʼanaletik ta vinajele, li «chonbolometic ta teʼtic, [li] mutetic ta toyol[e]» xchiʼuk li yan kʼusitik labalik sba pasbile. Toj labal sba laj yil, jaʼ yuʼun la stsʼiba kʼejojetik ta sventa Jeova ti chkʼot ta oʼontonale, li Dios ti jaʼ Jpasvanej yuʼun li kʼusitik  labalik sba taje. Ep te ta jtatik ta slivroal Salmos li kʼejojetik la stsʼibae (kʼelo Salmo 8:3, 4, 7-9). *

2. 1) ¿Kʼusi chkʼot ta pasel yuʼun li sone? Alo junuk kʼusi kʼotem ta pasel. 2) ¿Kʼu yelan laj yil sba xchiʼuk Jeova li David kʼuchaʼal chal Salmo 34:7, 8 xchiʼuk Salmo 139:2-8?

² Yikʼaluk van jaʼo kʼalal la xchan mas li kʼusitik sventa son li Davide. La xchan lek stijel li arpae, jaʼ yuʼun ikʼat batel ta stojolal ajvalil Saúl sventa stijbe yaʼi son (Pro. 22:29). Li son ti kʼupilik sba taje xkuxet noʼox yoʼonton yuʼun li ajvalil ti chat tajek yoʼontone, jaʼ jech kʼuchaʼal xkuxet noʼox koʼontontik yuʼun li lekil sonetik avie. Kʼalal chaʼi ti toj yan sba yutsil arpa «li Saule te chpat yoʼnton [xchiʼuk] xcuxet xa yoʼnton chaʼay» (1 Sam. 16:23). Li kʼejojetik ti jaʼ yichʼobil ta mukʼ Dios la stsʼiba David xchiʼuk ti la skʼejintae stuk xa noʼox jech yutsil ta sjunul kuxlejal. Nopo avaʼi ta sventa liʼe: akʼo mi echʼem xa oxmil jabil svokʼel li Davide yakal-o chichʼ tunesel li kʼusi la stsʼibae, yuʼun te tsta spatobil yoʼonton ta smiyonal noʼox krixchanoetik ti jeltos xkuxlejalik xchiʼuk slumalike (2 Cró. 7:6; kʼelo Salmo 34:7, 8 xchiʼuk 139:2-8; Amós 6:5).

Tsots skʼoplal ta melel relijion li sone

3, 4. ¿Kʼusi la spas David sventa xichʼ kʼejintael li chʼul sonetike?

³ Li Davide toj lek la stunes li spʼijile: la skʼupil kʼopta-o Jeova. Jech xtok, kʼalal och ta ajvalil ta Israele la skʼel ti oyuk kʼupilik sba sonetik li ta chʼulna pasbil ta nukule. Oy 38,000 jlevietik, jaʼ te laj yichʼ tʼujel lokʼel 4,000 sventa «qʼuejimol». Pe «li jtijsonetic ti lec chapalique» jaʼ 288 xchiʼuk «ti lec xchanojic qʼueoje» (1 Cró. 23:3, 5; 25:7).

⁴ Ep li kʼusitik tskʼejintaik jlevietik taje jaʼ li salmoetik stsʼibaoj Davide. Ta melel, li buchʼutik ta Israel ti staoj smotonike, jaʼ xkaltik, ti xuʼ xaʼiik li kʼupilik sba kʼejojetik taje kʼot ta yoʼontonik ta melel. Vaʼun kʼalal kʼot skʼakʼalil sventa xichʼik batel ta Jerusalén li xkaxail smantal Diose «li Davide laj yalbe banquilaletic yuʼun levietic ti acʼo stʼujic jqʼuejimoletic xchiʼuc sonic, arpaetic, sepsep taqʼuinetic, yuʼun jech chvinaj ti xcuxet noʼox yoʼnton chanovic batele» (1 Cró. 15:16).

5, 6. 1) ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal laj yilik li son kʼalal ajvalilaj Davide? 2) ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti toj tsots skʼoplal li son sventa xichʼik ta mukʼ Dios li j-israeletike?

⁵ ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal laj yilik li son kʼalal ajvalilaj Davide? ¿Mi jaʼ van ta skoj ti toj lek chaʼi son li ajvalile? Moʼoj. Oy lek srasonal ti toj tsots skʼoplale, jech kʼuchaʼal laj yichʼ alel ta mas tsʼakal kʼalal la slikes yan velta abtelaletik ta chʼulna li Ezequiase. Xi chal 2 Crónicas 29:25 ta sventa li tukʼil ajvalil taje: «Laj yacʼbe yabtel levietic te ta chʼulna sventa tstijic sepsep taqʼuinetic, mucʼtic arpa, bicʼtal arpa jech chac cʼu chaʼal laj yal mantal li ajvalil David xchiʼuc Gad, jaʼ li jʼalcʼop yuʼune, xchiʼuc li jʼalcʼop Natane, yuʼun jech laj yal mantal Mucʼul Dios ta sventa li yajʼalcʼoptaque».

⁶ Jaʼ jech: li Jeovae laj yal ta stojolal yaj-alkʼoptak ti skʼan xichʼ kʼupil kʼoptael ta kʼejojetik yuʼun li yajtuneltake. Jech onoʼox, li jlevietik ti chkʼejinike muʼyuk bu tspasik jlom abteletik sventa xakʼ ora stsʼibabeik sletrail li sone xchiʼuk sventa van chchanik (1 Cró. 9:33).

7, 8. ¿Kʼusi ti mas tsots skʼoplal kʼalal ta jkʼejintatik li kʼejojetik sventa Diose?

⁷ Veno, pe xuʼ van xi xkaltike: «Li voʼone mu xi tojob lek ta kʼejoj. Jaʼ yuʼun muʼyuk onoʼox xkichʼ tʼujel jechuk li ta jkʼejimoletik ti lek xchanojik li ta chʼulna pasbil ta nukule». Pe mu me xchʼay ta joltik ti mu skotolikuk lek xtojobik ta kʼejoj li jlevietike. Li ta 1 Crónicas 25:8 chal ti oy buchʼutik jaʼ to chchanike. Jech xtok, li Jeovae jaʼ noʼox la stʼuj li jvokʼ jlevietik ta sventa stijel son xchiʼuk ti tskʼejintaike, manchuk mi oy to buchʼutik mas xtojobik li ta yantik jvokʼ nitilulale. Jaʼ yuʼun, manchuk mi jaʼ to chchanik o mi lek  xtojobik, xuʼ xkaltik ta melel ti ta sjunul yoʼonton kʼejinike.

⁸ Li Davide toj lek xtojob xchiʼuk skʼanoj ta sjunul yoʼonton li kʼejimole, li stsʼibabel sletrail sone xchiʼuk li stijele. Akʼo mi jech, mu me stakʼ jnoptik ti jaʼ mas tsots skʼoplal chil Dios li jpʼijiltike. Xi chal Pablo ta Colosenses 3:23: «Scotol li cʼusiuc noʼox chapasique, pasic ta scotol avoʼntonic. Jaʼuc me chaʼabtejic yuʼun Cajvaltic chavaʼyic. Mu xanopic ti cristiano chaʼabtejic yuʼune». Jamal lek xkaʼitik chaʼa, ti kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti ta skotol koʼontontik xi jkʼejin sventa jkʼupil kʼoptatik li Jeovae.

Li son kʼalal muʼyuk xaʼox kuxul Davide

9. ¿Kʼu van yelan laj kiltik xchiʼuk laj kaʼitik ti jaʼuk-o te oyutik kʼalal laj yakʼbe ta skʼob Jeova li chʼulna la spas Salomone?

⁹ Li ta ajvalilal yuʼun Salomone laj yichʼ tunesel sventa yichʼobil ta mukʼ melel Dios li sone. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal laj yichʼ akʼel ta skʼob Dios li chʼulnae la stijik son skotol li jtijsonetike, 120 la sjupanik okʼesetik (kʼelo 2 Crónicas 5:12, Ch). Xi chal li Vivliae: «Jmoj lic sjupanic li oqʼuesetique [naka paleetik]; tsots lic qʼuejinicuc sventa chichʼic ta mucʼ, tstojbeic ta vocol li Mucʼul Diose». Xi chkʼejinike: «Toj lec yoʼnton, yuʼun sbatel osil mu xlaj o li cʼuxubinel yuʼune». Kʼalal laj yoʼontonik ta skʼejintael li kʼupil sba kʼejoje «ta ora noʼox inoj ta toc li chʼulna yuʼun» Jeovae, ti jaʼ svinajeb ti lek laj yile. ¡Jun yutsil laj yaʼiik ta melel li buchʼutik laj yaʼiik li epal okʼesetik ti jmoj xchapet yutsil xchiʼuk li jkʼejimoletik ti ta smilal xa noʼoxe! (2 Cró. 5:13.)

10, 11. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti la stunesik kʼejojetik sventa xichʼik ta mukʼ Dios li baʼyel yajtsʼaklomtak Cristoe?

¹⁰ La stunesik kʼejoj ek li yajtsʼaklomtak Cristo ta baʼyel siglo sventa xichʼik ta mukʼ li Diose. Veno, pe muʼyuk bu stsob sbaik ta chʼulnaetik o ta chʼulnaetik ti pasbil ta nukule, ta naetik noʼox; yuʼun ep ta velta ti mu kʼunuk laj yaʼiik ta skoj li nutsele xchiʼuk yantik vokolil. Akʼo mi jech, muʼyuk bu xchʼay ta sjolik ta skʼupil kʼoptael Dios ta kʼejojetik.

¹¹ Li jtakbol Pabloe xi laj yalbe li ermanoetik ta Colosas sventa spatbe sba yoʼontonike: «Qʼuejinanic, tojbeic ta vocol Dios ta sventa qʼueojetic, ta salmoetic xchiʼuc ta bicʼtal qʼueojetic» (Col. 3:16). Jech onoʼox, lek jal «la scʼopanic Dios li Pablo xchiʼuc Silase, xchiʼuc iqʼuejinic ta sqʼueoj Dios» kʼalal te tikʼilik ta chukele, akʼo mi chʼabal slivroik sventa kʼejoj (Hech. 16:25). Ta skoj ti vaʼ yelan la spasike, xi me skʼan jakʼbe jbatik ta jujuntale: «Ti xi stikʼik ta chukele, ¿jayib kʼejoj sventa Dios jnaʼ ta jol?».

12. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti oy sbalil chkiltik li kʼejojetik sventa Diose?

¹² Ta skoj ti toj tsots skʼoplal ta melel relijion li kʼejoje, skʼan me xi jakʼbe jbatike: «¿Mi chkakʼ ta ilel ti oy sbalil li kʼejojetike? ¿Mi chkakʼ persa sob chi kʼot li ta tsobajeletik xchiʼuk ta mukʼta tsobajeletik sventa jmoj chi kʼejin xchiʼuk kermanotak li ta slikebal tsobajele? ¿Mi ta sjunul koʼonton chi kʼejin? ¿Kʼu yelan chil kutsʼ kalal li kʼejojetik chichʼ kʼejintael kʼalal mi laj li Chanob vun sventa Kabteltik yuʼun Diose, o kʼalal tstsuts li Mantal sventa Skotol Krixchanoetike? ¿Mi ta jchanubtas kalab jnichʼnab ti maʼuk sventa ta jkuxtik xchiʼuk maʼuk sventa chi jlokʼ batel ta skoj noʼox kʼusi jsetʼ juteb, jech kʼuchaʼal ti chbat jxachʼ koktik kʼalal jaʼo yorail kʼejoje?». Mu me jchʼay ta joltik ti jaʼ te smakoj sventa chkichʼtik-o ta mukʼ Dios li kʼejoje. Akʼo mi xi jtojob lek o mi jaʼ to ta jchantik, jtekeltik me jtaoj jmotontik xchiʼuk ti skʼan jtsob yechʼomal ketik sventa jkʼupil kʼoptatik li Jeovae (koʼoltaso xchiʼuk 2 Corintios 8:12).

Yan-o xa kʼusi chtun ta skoj ti jelav xa tal li kʼakʼaletike

13, 14. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti ta sjunul koʼontontik xi jkʼejin li ta tsobajeletike? Alo junuk kʼusi kʼotem ta pasel.

¹³ Oy xa mas ta sien jabile, li revista Zionʼs  Watch Tower ta inglese laj yalbe srasonal kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal li kʼejojetik sventa Diose: «Skʼejintael li kʼusi melele jaʼ jtos kʼusi lek stakʼ pasel sventa x-och ta snopben xchiʼuk ta yoʼonton mantal li steklumal Diose». Ta skoj ti ep te lokʼem ta Vivlia li sletrail kʼejoje, mas me tstsʼun sba ta koʼontontik mi ta jkomes ta joltike. ¡Toj lek me ti jkomes ta joltik akʼo mi uni jayib noʼoxe! Ti ta sjunul yoʼonton chkʼejin ermanoetik ta junantik tsobobbaile toj labal to sba yiloj epal krixchanoetik kʼalal sba to velta chbatik ta Salon sventa Tsobobbaile.

¹⁴ Jnoptik avaʼi kʼusi kʼot ta pasel ta jun akʼobal li ta 1869. Kʼalal lokʼ ta yabtel li kerem Charles Russell sventa chbat ta snae, laj yaʼi chkʼejinik ta jun kuarto ta yut balumil ta jpʼej na. Ti vaʼ kʼakʼale yiktaoj xaʼox sba ta saʼel li kʼusi melel ta sventa Diose xchiʼuk snopoj xaʼox lek ti jaʼ chakʼbe mas yipal li yabtele. Ta skoj ti mu xkoltaj yuʼun laj yaʼi li krixchanoetik sventa xojtikinik Diose, la snop ti xuʼ skolta ta takʼin sventa smanik li kʼusitik chtun yuʼunike. Kʼalal yal batel li ta kuarto taje, te laj yil ti oy kʼusitik tspasik ta sventa relijione. Akʼo mi yan sba pukuk xchiʼuk ti abol sba tajek li kuartoe, te choti sventa chaʼi ek. Ta sventa li kʼusi laj yaʼi ta akʼobal taje, ta mas tsʼakale la stsʼiba ti «toj echʼem sbalil laj [yaʼi] sventa stsatsub li xchʼunel [yoʼonton] ta skoltaobba Diose, yuʼun [xchibet] noʼox mi jaʼ laj yakʼ ta naʼel Dios li Vivliae». Kʼuchaʼal chkiltike, li kʼusi tijbat yoʼonton yoʼ xbat ta tsobajele jaʼ li kʼejojetike.

15. ¿Kʼu yelan chavaʼi aba ti lokʼ li achʼ kʼejoje?

¹⁵ Kʼalal ch-echʼ batel kʼakʼaletike yakal chichʼ aʼibel batel mas smelolal li Vivliae. Xi chal Proverbios 4:18: «Li sbe bochʼotic tucʼ yoʼntonique lec sac jaman jech chac cʼu chaʼal chvocʼ tal yibel vinajel ta jujun sobe, jech ta cʼuncʼun tsacub batel jaʼ to cʼalal sac xa o lec li osile». Melel onoʼox chaʼa, ta skoj ti tsakub batel li osil ta mantale skʼan me xichʼ jelel ti kʼuyelan ta «[kʼejintael] li kʼusi melele». Li echʼ xa tal 25 jabile, li yajrextikoutik Jeova ta epal lumetike xi jmuyubaj noʼox jtunesojtik tal li livro Canten alabanzas a Jehová. * Pe ep xa kʼusitik jam tal smelolal li avie, jaʼ yuʼun oy junantik kʼop ti muʼyuk xa chichʼ tunesel ti kʼuxi lokʼ tale. Ta skoj ti mas xa laj yichʼ aʼibel smelolal li chanubtaseletike, jaʼ yuʼun persa laj yichʼ achʼubtasel li slivroal kʼejoje.

16. ¿Kʼuxi tskoltautik li achʼ svunal kʼejoj sventa jchʼuntik li tojobtasel chal ta Efesios 5:19?

¹⁶ Taje jaʼ junantik srasonal ti kʼu yuʼun laj yakʼ li Jtsop Jbeiltasvanej ti akʼo xlokʼ li vun Jkʼejintatik li Jeovae. Li ta tsotsile kʼajomal noʼox oy jlik foyeto ti 55 kʼejoj yichʼoje, jech oxal mas xa kʼun sventa jkomes ta joltik li sletraile, akʼo mi uni jayib noʼox kʼejoj. Taje jaʼ jech kʼuchaʼal laj yal mantal Pablo ta Efesios 5:19 (kʼelo).

 Jtojtik ta vokol

17. ¿Kʼusi tskoltautik sventa stsal kuʼuntik xiʼel kʼalal chi jkʼejin ta tsobobbaile?

¹⁷ ¿Mi lek van ti muʼyuk bu chi jkʼejin ta skoj ti chi jxiʼ mi mu lekuk xbat kuʼuntike? ¡Moʼoj, mu lekuk! ¿Mi mu jechuk ti «oy bu ep ti mu lecuc ta xbat [kuʼuntik]» kʼalal chi jkʼopoje? (Sant. 3:2, Ti Achʼ Rextomento yuʼun ti Jesucristoe, ta skʼop Chamula.) Pe taje maʼuk me skʼan xal ti mu xa bu ta jmuyubtatik Jeova ta naetike. Vaʼun chaʼa, ¿kʼu yuʼun mu xa bu ta jkʼupil kʼoptatik Dios ta kʼejoj ta skoj ti mu xi jtojob leke? Li Jeovae, ti jaʼ li «bochʼo la spasbe ye li cristianoetique», xkuxet noʼox me yoʼonton kʼalal ta jtunes ketik sventa ta jkʼupil kʼoptatike (Éxo. 4:11).

18. ¿Kʼuxi staojik koltael ep ermanoetik sventa xchanik li kʼejoje?

¹⁸ Li disko Cantemos a Jehová (acompañamiento de piano) xi sbie, skoltaoj ep ermanoetik sventa xchanik li achʼ kʼejojetike. Toj yan sba yutsil kʼalal chkaʼitik li sone. Mi chavaʼi ep ta velta ta ana li son taje xchiʼuk mi cha kʼel batel li kʼusi chal ta svunal kʼejoje jaʼ me tskoltaot sventa xkom ta ajol li sletrailtake xchiʼuk sventa jun avoʼonton xa kʼejin li ta Salon sventa Tsobobbaile.

19. ¿Kʼusi abtelal smakoj li xchapanbel sonal kʼejojetik sventa Diose?

¹⁹ Li ta mukʼta tsobajeletik ta jun kʼakʼal, ta chib kʼakʼal xchiʼuk li ta oxib kʼakʼale te chichʼ aʼiel kʼupil sba sonetik ti lek meltsanbile. Bateltike muʼyuk ta jtsaktik ta mukʼ, pe toj ep me abtel yichʼoj un. Baʼyuk chichʼ tʼujel li sone, vaʼun chichʼ tsʼibael kʼuxi tstij li jtijsonetik ta Watchtower, ti 64 ermanoetik xchiʼuk ermanaetike. Li buchʼutik tstij sone ep tajek ora chchan stukik li kʼusi tstunesik kʼalal chchanik kʼuxi ta tijele xchiʼuk ti kʼalal tspasik gravar ta Patterson (Nueva York). Skotolik taje —oy lajunvoʼ ti maʼuk te nakalik ta Estados Unidose— toj echʼ xa noʼox ep sbalil chilik li matanal staojik ta xchapanel li sonetik chichʼ tunesel ta jmukʼta tsobajeltike. Ta melel, ta jtojbetik tajek ta vokol li yabtelike. ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti ta jtojtik ta vokol li ta mukʼta tsobajeletike? Jaʼ ti xi jchoti noʼox kʼalal chi j-albate, vaʼun xkaʼitik li son ti ta sjunul oʼontonal yichʼoj chapanele.

20. ¿Kʼusi skʼan ti jpʼeluk ta koʼontontik spasele?

²⁰ Li jDiostike chaʼi li jkʼejojtik kʼalal jmoj tsobolutik chkichʼtik ta mukʼe. Yuʼun toj tsots skʼoplal chil. Jaʼ yuʼun ta sjunuluk koʼontontik xi jkʼejin sventa jmuyubtabetik yoʼonton. Mu ventauk mi xi jtojob lek o mi jaʼ to ta jchantik, ¡jkʼejintatik li Jeovae! (Sal. 104:33.)

[Tsʼibetik ta yok vun]

¿Kʼusi cha nop?

• ¿Kʼusi skʼelobiltak ta Vivlia ti chakʼ ta ilel ti toj tsots skʼoplal ta yichʼobil ta mukʼ Dios li kʼejojetike?

• ¿Kʼuxi snitoj sba skʼoplal ti ta jchʼuntik li mantal ta Mateo 22:37 xchiʼuk ti kʼalal ta sjunul koʼontontik ta jkʼejintatik li kʼejojetik sventa Diose?

• ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti oy sbalil chkiltik li kʼejojetik sventa Diose?

[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]

[Lokʼol ta pajina 23]

¿Mi ta jchanubtas kalab jnichʼnabtik ti mu xlokʼik batel ta skoj noʼox kʼusi jsetʼ juteb kʼalal jaʼo yorail kʼejoje?

[Lokʼol ta pajina 24]

¿Mi yakal ta jchan ta jnatik li sletrail achʼ kʼejojetik sventa xkom ta joltike?