Juʼel tsatsalil sventa tstsʼik kuʼuntik prevaetik xchiʼuk chibetel oʼontonal

«Cʼalal me laj avichʼic li Chʼul Espiritue, chavichʼic avuʼel atsatsalic.» (HECH. 1:8)

1, 2. ¿Kʼusi koltael laj yal Jesús chichʼik li yajtsʼaklomtake, xchiʼuk kʼu yuʼun chtun yuʼunik?

 LI Jesuse snaʼoj ti mu xuʼ yuʼunik spasel ta yip stukik li kʼusi laj yakʼbe akʼo spas li yajtsʼaklomtake. Ta sventa ti ep li abtelal tspasike, li yip yajkontratakike xchiʼuk ti kʼunik ta skoj ti krixchanoetike, jamal ta ilel ti chtun yuʼunik ipalil ti mu jechuk kʼuchaʼal yuʼun krixchanoetike. Jaʼ yuʼun, kʼalal chmuy xaʼox batel ta vinajele, xi laj yale: «Cʼalal me laj avichʼic li Chʼul Espiritue, chavichʼic avuʼel atsatsalic. Jech voʼoxuc chavalic batel liʼ ta lum Jerusalén, xchiʼuc ta yosilal Judea, xchiʼuc ta Samaria banamil, xchiʼuc ta sbejel banamil li cʼusi laj avilic ta jventae» (Hech. 1:8).

² Li kʼusi laj yal taje, lik kʼotuk ta pasel ta Pentecostés ta sjabilal 33. Taje jaʼo kʼalal laj yichʼbeik sjuʼel chʼul espiritu li yajtsʼaklomtak Jesuse, ti jaʼ jech ivinaj yuʼunik ta sjunul Jerusalén li kʼusi chakʼik ta chanele. ¡Muʼyuk buchʼu pajtsanatik! (Hech. 4:20.) Ti vaʼ kʼakʼal taje, xchiʼuk «cʼalal to ta slajebal cʼacʼal[e]», jkotoltik li tukʼil yajtsʼaklomutik Cristoe tunem tajek kuʼuntik li sjuʼel chakʼ Diose (Mat. 28:20).

3. 1) ¿Kʼuxi jelel-o li chʼul espiritu xchiʼuk li juʼel tsatsalile? 2) ¿Kʼuxi tskoltautik li juʼel tsatsalil chakʼbutik Jeovae?

³ Jvules ta joltik li kʼusi laj yalbe ta melel yajtsʼaklomtak li Jesuse: «Cʼalal me laj avichʼic li Chʼul Espiritue, chavichʼic avuʼel atsatsalic». Pe, skʼan mu jnoptik ti jmoj skʼoplal li chʼul espiritu xchiʼuk li juʼel tsatsalile. Li chʼul espiritue jaʼ li yip Dios ti yakal ch-abteje, jaʼ li ipalil ti chakʼ Jeova xchiʼuk ti chakʼbe ta stojolal jun krixchano o kʼusiuk sventa tspas li kʼusi tskʼan yoʼontone. Yan li juʼel tsatsalile, jaʼ li «tojobel sventa spasel kʼusi xchiʼuk ti oy kʼusi chkʼot ta pasel yuʼune» (Diccionario Estudio Salamanca-Octaedro). Li juʼel tsatsalil taje xuʼ x-abtej-o ta stojolal jun krixchano o ta stojolal kʼusiuk jaʼ to mi kʼot ta pasel li kʼusi chichʼ kʼanele. Ta sventa li kʼusi laj xa kaltike, li chʼul espiritue xuʼ jkoʼoltastik xchiʼuk li yip lus ti chakʼbe skʼakʼal jun bateriae, yan li juʼel tsatsalile xuʼ jkoʼoltastik xchiʼuk li yip akʼbil ta yut bateriae. Li juʼel tsatsalil chakʼbutik ta stojolal xchʼul espiritu li Jeovae, tskoltautik sventa spas kuʼuntik li kʼusi laj kalbetik kʼalal laj kakʼ jbatik ta stojolale xchiʼuk sventa stsʼik kuʼuntik li yip kʼusitik chopol ta jnuptantike (kʼelo Miqueas 3:8 xchiʼuk Efesios 3:16).

4. ¿Kʼusi ta jkʼeltik li ta xchanobil liʼe, xchiʼuk kʼu yuʼun?

⁴ ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel li juʼel tsatsalil kichʼojtik ta stojolal li chʼul espiritue? Ta skoj ti ch-abtej ta jtojolaltik li chʼul espiritue, ¿kʼusi tstij koʼontontik spasel xchiʼuk kʼutik yelan chakʼ chi j-abtej? Akʼo mi chkakʼbetik yipal yoʼ tukʼ xi jtun ta stojolal li Diose, mu albajuk yepal vokolil ta jnuptantik ta skoj li Satanase, li balumile xchiʼuk ta skoj ti jmulavil krixchanoutike. Tsots skʼoplal ti stsal kuʼuntik li vokoliletik taje, yuʼun jaʼ noʼox jech xuʼ tukʼ-o koʼontontik, mu xi jpaj li ta chol mantale xchiʼuk ti lekuk xkil-o jbatik xchiʼuk li Jeovae. Jkʼeltik kʼuxi tskoltautik li chʼul espiritu sventa tstsʼik kuʼuntik li prevaetik, li lubel xchiʼuk li chibetel oʼontonale.

 Juʼel tsatsalil sventa tstsʼik kuʼuntik prevaetik

5. ¿Kʼuxi xuʼ stsatsubtasutik li orasione?

⁵ Li Jesuse xi la xchanubtas ta skʼanel ta orasion li yajtsʼaklomtake: «Mu me xavacʼ stsaluncutic li sujel ta mulile. Coltauncutic loqʼuel ta scʼob li pucuje» (Mat. 6:13). Li Jeovae muʼyuk chikta li tukʼil yajtuneltak ti jech xvokolet tskʼanike. Jun veltae, li Jesuse laj yal ta melel ti «[Totil] te oy ta vinajele Chʼul Espíritu chacʼbe li bochʼotic ta scʼanique» (Luc. 11:13). ¡Toj echʼ noʼox tspat koʼontontik ti jnaʼojtik ti yaloj Dios chakʼbutik li tsatsal juʼelal sventa tukʼ kʼusitik ta jpastike! Veno, taje maʼuk skʼan xal ti muʼyuk chakʼ akʼo xkichʼtik akʼel ta prevae (1 Cor. 10:13). Yuʼun li kʼusi skʼan chale jaʼ ti skʼan jaʼo masuk xi jvokolet ta jkʼopontik kʼalal yakal ta jnuptantik prevae (Mat. 26:42).

6. ¿Kʼusi la stunes Jesús sventa la spʼaj li kʼusitik akʼbat yuʼun Satanase?

⁶ Kʼalal akʼat ta preva yuʼun Diablo li Jesuse, la stunes sKʼop Dios kʼalal la stakʼbee. Lek xvinaj ti lek xojtikine. Kakʼtik venta li kʼusitik la stakʼe: «Jech tsʼibabil ta scʼop Dios», «Jech tsʼibabil ta scʼop Dios noxtoc» xchiʼuk «Batan, Satanás. Yuʼun jech tsʼibabil ta scʼop Dios: “Jaʼ noʼox xavichʼic ta mucʼ stuc li Cajvaltique, jaʼ li Dios avuʼune, jaʼ noʼox xaquejan aba ta stojol”». Ta skoj ti skʼanoj Dios xchiʼuk ti skʼanojbe li sKʼope, jaʼ tijbat yoʼonton sventa tspʼaj li kʼusitik kʼupilik xa sba akʼbat yil yuʼun li J-akʼvanej ta prevae (Mat. 4:1-10). Kʼalal laj yil ti muʼyuk stsʼuj mi ta junuk petsʼ li Jesuse, bat li Satanase.

7. ¿Kʼuxi tskoltautik ta stsʼikel prevaetik li Vivliae?

⁷ Mi la spat-o yoʼonton ta stojolal sKʼop Dios li Jesús sventa chkuch yuʼun li prevaetik akʼbat yuʼun Satanase, ¡mas to me ep srasonal sventa jech ta jpastik li voʼotike! Li kʼusi baʼyel skʼan jpastik sventa jpʼajtik li Satanás xchiʼuk ti jchʼak jbatik li ta spetsʼtake jaʼ ti jpʼeluk-o ta koʼontontik xkojtikintik li smantaltak Jeovae xchiʼuk ti jchʼuntike. Epal krixchanoetik ti xchanojik xa Vivlia xchiʼuk ti yaʼyojbeik smelolal li sbalil spʼijil Dios xchiʼuk li stukʼilale, yakʼoj ta yoʼontonik xchʼunel li smantaltak Jeovae. Ta melel, oy ep stsatsal o sjuʼel «li scʼop Diose», yuʼun xuʼ «snaʼ cʼusi oy ta coʼntontic, xchiʼuc cʼusitic ta jnoptic» (Heb. 4:12). Jech xtok, mi mas ta jkʼeltik xchiʼuk ta jnopbetik skʼoplal li sKʼop Diose, mas me chkaʼibetik smelolal ti jaʼ jun tukʼil Dios li Jeovae xchiʼuk ti melel li kʼusi chale (Dan. 9:13). Ta sventa ti jech sjuʼel li sKʼop Diose, skʼan me jchʼak jkʼakʼaltik sventa ta jnopbetik skʼoplal li loʼiletik chalbe skʼoplal li kʼusitik kʼunutik-oe.

8. ¿Kʼusitik koltael oy kuʼuntik sventa chkichʼtik li chʼul espiritue?

⁸ Li Jesuse maʼuk noʼox tsʼik yuʼun prevaetik ta skoj ti xojtikin li sKʼop Diose, moʼoj, yuʼun «nojem ta yoʼnton ti Chʼul [espiritu]» xtoke (Luc. 4:1, Ch). Jech kʼuchaʼal li Jesuse, li voʼotike xuʼ mas tsotsutik xchiʼuk oy jpʼijiltik ek mi lek tajek xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae. Pe, ¿kʼuxi xuʼ xi jnopaj ta stojolal li Diose? Jaʼ ti jtunestik bu kʼalal xuʼ kuʼuntik li kʼusitik yakʼojbutik sventa tsnojesutik ta xchʼul espiritue. Taje te tsakal skʼoplal li xchanel Vivliae, li spasel orasione xchiʼuk li tsobajeletike (Sant. 4:7, 8). Ep ermanoetik yakʼojik venta ti ep sbalil kʼalal mas chkakʼ ta koʼontontik spasel li kʼusitik sventa Diose. Chalik ti jaʼ chkoltaatik sventa teuk-o ta snopbenik li kʼusitik tstsatsubtasvan ta mantale.

9, 10. 1) ¿Kʼusitik preva mas tsnuptanik li yajtsʼaklomtak Cristoe? 2) ¿Kʼuxi xuʼ skoltautik ta stsalel prevaetik li orasion xchiʼuk ti ta jnopbetik lek skʼoplale, mas to mi lubem chkaʼi jbatike?

⁹ Jnoptik ta sventa li prevaetik ti xuʼ van jnuptanojtike. Mi nupunemutike, ¿mi oy van talem ta koʼontontik sloʼlabel sjol yan krixchano? Mi muʼyuk nupunemutik xchiʼuk oy buchʼu chalbutik ti akʼo xi jlokʼ ta paxyal ti maʼuk jchʼunolajele, ¿mi vokol kaʼyojtik ta yalbel ti moʼoje? Mi jtaojtik ta ilel kʼusitik ibal sba ta television o ta Internete, ¿mi vokol laj kaʼitik ta yiktael skʼelel? Sventa mu xkil jvokoltike, jaʼ baʼyel jnopbetik skʼoplal li kʼusi xuʼ xkʼot ta jtojolaltike: mi ta jboliltik oy kʼusi ta jpastike, xuʼ chikʼutik batel ta spasel junuk tsatsal mulil (Sant. 1:14, 15). Skʼan jnoptik xtok ti ta jyayijesbetik yoʼonton Jeova, tsobobbail xchiʼuk li kutsʼ kalaltik mi muʼyuk tukʼ koʼontontike. Yan  mi chkichʼtik ta mukʼ li beiltaseletik chakʼ Diose, ta me jkʼupintik ti lek sak li jol koʼontontike (kʼelo Salmo 119:37 xchiʼuk Proverbios 22:3). Kʼalal ta jnuptantik kʼusitik jech kʼuchaʼal laj xa kalbetik skʼoplale, jkʼanbetik kipaltik Dios sventa stsʼik kuʼuntik.

¹⁰ Li prevaetik la snuptan Jesuse oy to kʼusi yan chchanubtasutik. Kʼalal nopaj batel ta stojolal xNichʼon Dios ta taki xokol balumil li Satanase, 40 xaʼox kʼakʼal muʼyuk veʼem li Jesuse. Ta melel, li Diabloe laj van yil ti jaʼo yorail sventa chakʼ ta prevae (Luc. 4:13). Jaʼ jech tspas ta jtojolaltik ek li avie: tsabe lek yorail sventa chakʼutik ta preva xchiʼuk jaʼo tspas kʼalal mas kʼunutik chile. Jaʼ yuʼun toj tsots skʼoplal ti tsotsukutik ta mantal skotol orae. Kʼalal lubem chkaʼi jbatik xchiʼuk ti xchibet koʼontontike, skʼan me mas oy ta koʼontontik xi jvokolet ta stojolal Jeova sventa chchabiutik xchiʼuk ti xakʼbutik xchʼul espiritue (2 Cor. 12:8-10).

Juʼel tsatsalil sventa tstsʼik kuʼuntik lubel xchiʼuk chibetel oʼontonal

11, 12. 1) ¿Kʼu yuʼun oy ep krixchanoetik xchibet yoʼontonik li avie? 2) ¿Kʼusi chakʼ kipaltik sventa jtsaltik li chibetel oʼontonale?

¹¹ Ta skoj ti jmulavilutike, mu labaluk xkaʼitik ti oy chchibaj koʼontontike, mas to li avi kʼakʼal kuxulutik ti oy ep vokoliletike, xuʼ van jaʼ li skʼakʼalil mas tsots svokol yiloj tal li krixchanoetike (2 Tim. 3:1-5). Yoʼ to yakal xi jnopajutik batel ta skʼakʼalil Armagedone, yantik x-epaj li vokoliletike, mi ta skoj takʼin, mi ta skoj kʼusitik oy ta koʼontontik o ta yan kʼusitik. Mu labaluk ti mas xa ep krixchanoetik tsots chaʼiik xchabiel li yutsʼ yalalike. Ta skoj ti toj ep li at-oʼontone solel lubem chaʼi sbaik. Mi jaʼ jech chkʼot ta atojolale, ¿kʼusi xuʼ xa skoltaot sventa stsʼik avuʼun li vokoliletike?

¹² Vuleso ta ajol ti laj yal chakʼ jun jpat-oʼontonal o jkoltavanej li Jesuse: li chʼul espiritue (kʼelo Juan 14:16, 17). Jaʼ li juʼel tsatsalil ti mas tsots yipal ta sjunul vinajel-balumile. Ta sventa li chʼul espiritue, li Jeovae chakʼbutik «echʼem to jech» kipaltik sventa jtsaltik kʼusuk vokolil (Efe. 3:20). Li jtakbol Pabloe laj yal ti koliyal li chʼul espiritue chkichʼtik «svuʼel stuc li Diose, ti muc ta jtsatsaluc jtucti[ke]», akʼo mi «oy ep ta chop vocol chcaʼi[tik]» (2 Cor. 4:7, 8). Melel onoʼox ti muʼyuk tslajesbe skʼoplal jvokoltik li Jeovae, pe chalbutik ta melel ti chakʼ kipaltik ti kʼuyepal chtun kuʼuntik li xchʼul espiritue (Fili. 4:13).

13. 1) ¿Kʼuxi staoj yipal sventa tstsal yuʼun tsatsal vokoliletik li Stephanie? 2) ¿Mi oy buchʼu xavojtikin ti jech kʼotem ta stojolal eke?

¹³ Jkʼelbetik skʼoplal li Stephanie, jun prekursora regular ti balunlajuneb sjabilale. Kʼalal lajcheb sjabilale akʼbat derrame cerebral xchiʼuk  la stabeik jun tumor ta xchinab. Vaʼun chib xa velta laj yichʼ operasion, yichʼoj xa radioterapia xchiʼuk chib xa velta tsots ipaj ta sjol. Ta skoj taje jutuk xa x-ilvan xchiʼuk mu xbakʼ lek sjunul jot sbekʼtal li ta stsʼetkʼobe. Li Stephanie persa tstsob yipal sventa tspas li kʼusitik mas tsots skʼoplal chile, jech kʼuchaʼal li tsobajeletike xchiʼuk li chol mantale. Pe chil xtok kʼutik yelan chkoltaat yuʼun Jeova sventa tstsatsubtasat yoʼ stsʼik yuʼune. Jech kʼuchaʼal liʼe, li sloʼilal xkuxlejal ermanoetik chlokʼ ta jvuntike chpatbat-o yoʼonton kʼalal xchibet yoʼontone. Li ermanoetike tstakbeik batel bikʼtal vunetik xchiʼuk chchiʼinik ta loʼil kʼalal chlik o jaʼo kʼalal chlaj li tsobajeletike. Jlom krixchanoetik ti oy ta yoʼontonik mantale chbatik ta sna Stephanie sventa chichʼik chanubtasel ta Vivlia. Ta skoj taje, li Stephanie oy yil chaʼi sba ta stojolal Jeova xchiʼuk tsnop ti jaʼ jech chkʼot ta stojolal li kʼusi chal Salmo 41:3, ti jaʼ skʼupil tekstoe.

14. ¿Kʼusi skʼan mu jpastik mi toj lubem chkaʼi jbatike, xchiʼuk kʼu yuʼun?

¹⁴ Mi lubemutik o mi oy tsots jvokoltike, xuʼ van jnoptik ti mas lek chkaʼi jbatik mi jutuk noʼox yorail ta jchʼakbetik li xchanel jVivlia jtuktike xchiʼuk li ta kutsʼ kalaltike, li chol mantal xchiʼuk li tsobajeletike. Pe taje jaʼ li kʼusi skʼan mu jpastike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li kabteltik sventa mantale jaʼ chakʼ akʼo xkichʼtik chʼul espiritu. Jaʼ yuʼun ta onoʼox stsatsubtasutik (kʼelo Mateo 11:28, 29). ¿Mi mu jechuk ti toj lubemutik chi jkʼot ta tsobajel bakʼintike, pe ti oy xa kipaltik noxtok kʼalal chlaje? ¡Ta melel te ta jta kipaltik ta mantal yan velta!

15. 1) ¿Mi chal Jeova ti mu persauk chkakʼbetik yipal sventa tukʼ oyutike? Tuneso tekstoetik ta Vivlia sventa cha takʼ. 2) ¿Kʼusi chalbutik Dios ti chakʼbutike, xchiʼuk kʼusi ta jakʼtik ta sventa taje?

¹⁵ Taje maʼuk skʼan xal ti kʼun ta pasel li kʼusi oy ta sba spasel li jun yajtsʼaklom Cristoe. Skʼan tsots xkakʼbetik yipal sventa tukʼ oyutik (Mat. 16:24-26; Luc. 13:24). Pe mi chi jlubutike, xuʼ chakʼ kipaltik ta stojolal xchʼul espiritu li Jeovae. Xi la stsʼiba li j-alkʼop Isaiase: «Li bochʼotic jaʼ spatoj yoʼntonic o ta stojol Mucʼul Diose ch-achʼub lec stsatsalic, ta xlichʼan lec xiqʼuic jech chac cʼu chaʼal xic. Lec xuʼ yuʼun ch-anilajic, mu xlubic. Lec xuʼ yuʼun chanovic, mu xʼechʼ yoʼntonic o» (Isa. 40:29-31). Jech oxal xuʼ xi jakʼbe jbatike: ¿kʼu yuʼun oy buchʼutik chalik ti chakʼ tajek lubel li abtelaletik sventa mantale?

16. ¿Kʼusitik xuʼ jpastik sventa mu jpastik li kʼusitik chakʼ lubele xchiʼuk ti chchibajes koʼontontike?

¹⁶ Li Vivliae tstijbe yoʼonton skotol yajtuneltak Dios ti akʼo «[stʼujik] batel ti bu leque», jaʼ xkaltik, li kʼusitik mas tsots skʼoplale (Fili. 1:10). Li Pabloe la skoʼoltas ta jun namal anilajel li xkuxlejal jun yajtsʼaklom Cristoe xchiʼuk xi tojobtasvane: «Tscʼan acʼo jiptic loqʼuel scotol li cʼusi chismacutique [...,] junuc coʼntontic acʼo cacʼtic persa batel li canilajebtic ti jtamojtic xae» (Heb. 12:1). Li kʼusi skʼan xal li loʼil taje jaʼ ti skʼan mu jpastik li kʼusitik tslubtsanutike xchiʼuk ti jiptik komel li ikatsil ti tsmakutike. Xuʼ van ta jkʼan ta jpastik ep kʼusitik manchuk mi muʼyuk xa xokol jkʼakʼaltik, ti tslubtsanutik mas xchiʼuk ti chakʼ jvokoltike. Mi jaʼ jeche, lek van ti xi jakʼbe jbatike: ¿Kʼu sjalil xchiʼuk kʼuyepal kipal chlaj li ta kabtele? ¿Kʼutik sjalikil nom chi lokʼ batel ta paxyal? ¿Jayib ora ta jtunes sventa tajimoletik o yantik chʼayob oʼontonal? Li pʼijilal xchiʼuk ti bikʼit chkakʼ jbatike, tskoltautik ta yakʼel venta ti oy noʼox spajeb li kʼusitik spas kuʼuntike xchiʼuk ti mu xkakʼ ketik spasel li kʼusitik mu xa xuʼ kuʼuntike.

17. ¿Kʼu yuʼun chibajem yoʼonton chaʼiik jlom yajtsʼaklomtak Cristo, xchiʼuk kʼusi yaloj Jeova ti xuʼ stsatsubtasbat yoʼontonike?

¹⁷ Li yan yajtsʼaklomtak Cristoe xuʼ van  chibajem yoʼontonik ta skoj ti jal xa smalaojik chaʼiik slajeb li balumil liʼe (Pro. 13:12). ¿Kʼusi xuʼ x-akʼbat stsatsal yoʼontonik? Jaʼ li kʼusi chal Habacuc 2:3: «Acʼo me chjalij to li cʼusi laj cacʼbot avile, pero ta onoʼox xcʼot ta pasel, mu xa xjalij. Muc epalcʼopuc. Acʼo me jal ta malael, mal[ao] me; yuʼun mu alticuc noʼox, ta xcʼot onoʼox ta pasel». Jech kʼuchaʼal chkiltike, xuʼ jchʼuntik ta melel ti slajeb li kʼusitik ta jkʼakʼaliltike jaʼo chtal ti kʼusi ora onoʼox yaloj Jeovae.

18. 1) ¿Kʼusitik yaloj Dios ti tstsatsubtas koʼontontike? 2) ¿Kʼusi ta jkʼeltik li ta yan xchanobil chtale?

¹⁸ Ta melel, li tukʼil yajtunelutik Jeovae oy xa ta koʼontontik akʼo xlaj skʼoplal li lubel xchiʼuk li chibetel oʼontonale xchiʼuk ti akʼo skʼupin skotol krixchanoetik ti kerem-tsebik noʼoxe (Job 33:25). Li avie xuʼ jkʼupintik ti tsots koʼontontik koliyal li koltael chakʼ chʼul espiritu mi chi j-abtej-o li ta kʼusitik sventa mantal ti tspat oʼontonale (2 Cor. 4:16; Efe. 3:16). Mu xkakʼtik akʼo xchʼay kuʼuntik ta skoj lubel li bendisionetik sbatel osile. Skotol li jvokoltike —mi prevaetik, lubel o mi chibetel oʼontonal— te noʼox chlaj skʼoplal mi tal li achʼ balumile. Li ta yan xchanobil chtale, ta jkʼeltik kʼuxi chakʼ juʼel jtsatsaltik li chʼul espiritu sventa tstsʼik kuʼuntik li nutsele, li sujel chakʼbutik li buchʼutik ta jpat jxokontike xchiʼuk yan vokoliletik.

¿Kʼusi cha takʼ?

• ¿Kʼuxi chakʼ juʼel jtsatsaltik li skʼelel Vivliae?

• ¿Kʼuxi tstsatsubtas koʼontontik li orasion xchiʼuk li snopbel skʼoplale?

• ¿Kʼuxi xuʼ jutukajestik li kʼusitik chchibajes koʼontontike?

[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]

[Lokʼol ta pajina 24]

Tstsatsubtasutik ta mantal li tsobajeletike