Tsaluk kuʼuntik li espiritu liʼ ta balumile, jaʼ kichʼtik li chʼul espiritue
Tsaluk kuʼuntik li espiritu liʼ ta balumile, jaʼ kichʼtik li chʼul espiritue
«Li vuʼutique maʼuc laj quichʼtic li espíritu liʼ ta banamile. Jaʼ quichʼojtic li Espíritu liquem tal ta stojol Diose, yuʼun jech acʼo jnaʼtic li cʼusi snopoj Dios chijyacʼbutique.» (1 COR. 2:12)
1, 2. 1) ¿Kʼusi pas kʼopal ta jpastik li melel yajtsʼaklomutik Cristoe? 2) ¿Kʼusitik ta jkʼelbetik batel skʼoplal?
YAKALUTIK ta pas kʼop li yajtsʼaklomutik Cristoe. Li kajkontratike toj manya xchiʼuk toj ep sjuʼel ti lek chanem ta pas kʼope. Ti kʼusi mas toj chopole, jaʼ ti oy jun yabtejeb ti toj lek xtun ti jaʼ stsaloj-o jutuk mu stekeluk krixchanoetike. Pe mu me jnoptik ti muʼyuk buchʼu tspojutike xchiʼuk ti tsalbilutik xae (Isa. 41:10). Oy jun jpojobbailtik ti muʼyuk xa noʼox kʼusi xkoʼolaj-oe, ti xkuch yuʼun skotol kontrainele.
2 Li pas kʼop ta jpastike maʼuk batsʼi pas kʼop, yuʼun li kajkontratik ti jaʼ li Diabloe jaʼ tstunes «li espíritu liʼ ta banamile» (1 Cor. 2:12). Li kʼusi toj lek xuʼ jpoj-o jbatike jaʼ li chʼul espiritue. Jaʼ yuʼun skʼan me jkʼanbetik Dios xchiʼuk ti vinajuk ta jkuxlejaltik li yabteltake. Vaʼun kuxul me ch-echʼ kuʼuntik li pas kʼope xchiʼuk lek tsots-o xchʼunel koʼontontik (Gál. 5:22, 23). Veno, pe ¿kʼusi jaʼ «li espíritu liʼ ta banamile»? ¿Kʼu yuʼun toj tsots ch-abtej? ¿Kʼuxi xuʼ jnaʼtik mi muʼyuk yakal tspasutik ta mantal? ¿Kʼuxi laj yichʼ chʼul espiritu li Jesús ti jaʼ tsal yuʼun «li espíritu liʼ ta banamile», xchiʼuk kʼusi xuʼ jchantik ta stojolal?
¿Kʼu yuʼun toj tsots ch-abtej «li espíritu liʼ ta banamile»?
3. ¿Kʼusi jaʼ «li espíritu liʼ ta banamile»?
3 «Li banquilal jpasmantal [Satanás] liʼ ta banamile», jaʼ la slikes «li espíritu liʼ ta [balumil]» ti kontra xil sba xchiʼuk li chʼul espiritue (Juan 12:31; 14:30; 1 Juan 5:19). «Li espíritu liʼ ta banamile» jaʼ li talelalil ti mas xvinaj avi ti jaʼ tstijbe yoʼonton krixchanoetik sventa mu jechuk spasik kʼuchaʼal tskʼan yoʼonton Diose.
4, 5. ¿Kʼuxi toj tsots lik abtejuk «li espíritu liʼ ta banamile»?
4 ¿Kʼuxi toj tsots lik abtejuk «li espíritu liʼ ta banamile»? Veno, li Satanase la sloʼla ta nichimaltik Edén li Evae xchiʼuk laj yalbe ti mas to la chlekub xkuxlejal mi la xchʼak sba ta stojolal Diose (Gén. 3:13). ¡Bankilal jut kʼop ta jyalel! (Juan 8:44.) Vaʼun jaʼ xa tunesat yuʼun Satanás sventa mu xa tukʼuk xakʼ sba ta stojolal Jeova li Adane. Ta skoj li kʼusi la spas Adane, lik mosoinatikuk yuʼun mulil li krixchanoetike xchiʼuk jaʼ xa mas oy ta yoʼontonik ti muʼyuk chchʼunik mantal jech kʼuchaʼal tskʼan Diabloe (kʼelo Efesios 2:1-3).
5 Ep la sloʼla anjeletik xtok li Satanase, ti la svalopatinik komel Dios xchiʼuk ti pasik ta pukujetike (Apo. 12:3, 4). Ti vaʼ yelan la svalopatinik Diose jaʼo kʼalal mu toʼox chtal li Nojelal ta voʼ ta skʼakʼalil Noee. La snopik ti mas to la chlekub xkuxlejalik mi laj yikta li yabtel akʼbilik sventa chtalik ta Balumil yoʼ spasik li kʼusi tskʼan stukik ti toj chopole (Jud. 6). Laj yikta li sbekʼtal stakopalike, li avi une jmoj xa ch-abtejik xchiʼuk Satanás, «tsloʼla[ik] scotol [li] cristianoetic ta sbejel banamile» (Apo. 12:9). Kʼux ta alel, pe jutuk mu skotoluk li krixchanoetike mu snaʼik ti oy buchʼu chopol tspasvan ta mantale (2 Cor. 4:4).
¿Mi muʼyuk yakal tspasutik ta mantal «li espíritu liʼ ta banamile»?
6. ¿Kʼuxi xuʼ spasutik ta mantal «li espíritu liʼ ta banamile»?
6 Akʼo mi ep krixchanoetik ti mu snaʼik ti yakal ta loʼlavanej li Satanase, li yajtsʼaklomutik Cristoe jnaʼojtik lek (2 Cor. 2:11). Ta melel, mi mu jkʼantike muʼyuk me tspasutik ta mantal «li espíritu liʼ ta banamile». Jkʼelbetik skʼoplal chanib sjakʼobil ti chakʼ kiltik mi yakal tspasutik ta mantal «li espíritu liʼ ta banamile» o mi jaʼ tspasutik ta mantal li chʼul espiritue.
7. ¿Kʼuxi tsnamajesutik ta stojolal Jeova li Satanase?
7 ¿Kʼusi chkakʼ ta ilel ta sventa ti kʼusi ta jchʼay-o koʼontone? (Kʼelo Santiago 3:14-18.) Li Satanase snaʼoj ti chopol chil Jeova li majbaile, jaʼ yuʼun tskʼan tsnamajesutik ta stojolal kʼalal tstsʼun ta koʼontontik taje (Sal. 11:5). Jaʼ xa lek xaʼi tstunes Satanás li kʼusitik tskʼan jbekʼtal jtakopaltike, jaʼ yuʼun tslokʼes ta vunetik li majbaile xchiʼuk li mulivajele, tslokʼes ta pelikulaetik, ta sonetik xchiʼuk ta videojuegoetik. Li Satanase mu sventauk mi jkʼanojtik li tukʼilale. Yuʼun xuʼ noʼox chaʼi mi jkʼanojtik jutukuk li choplejal tspukbe skʼoplale (Sal. 97:10).
8, 9. ¿Kʼusi skʼan jakʼbe jbatik ta sventa li chʼayob oʼontonale?
8 Yan li chʼul espiritue jaʼ chakʼ jpastik li kʼusitik sak o leke, chi jkʼuxubinvan xchiʼuk mu jsaʼtik kʼop yuʼun. Jaʼ yuʼun toj lek me ti xi jakʼbe jbatike: «¿Mi tskoltaun sventa xlekub-o jtalelal li kʼusitik ta jchʼay-o koʼontone?». Li buchʼu kichʼojbetik spʼijil Diose muʼyuk me «ta jmactic satil». Ta melel, li buchʼu chbeiltasat yuʼun chʼul espiritue chbat xcholbe skʼoplal li kʼusitik leke xchiʼuk li kʼusi jun-o koʼontontik yuʼune, pe mi sut tal ta sna une muʼyuk me tskʼel li kʼusitik xkoʼolaj xa ta jtiʼvanej chonbolom chilbajin xchiʼil li jun krixchanoe mi jaʼuk tskʼel li mulivajele.
9 Li Jeovae tskʼan ti stuk noʼox xkichʼtik ta mukʼe. Pe mu jechuk maʼ Satanase. Xuʼ noʼox chaʼi junuk velta ichʼel ta mukʼ, jech kʼuchaʼal chkiltik kʼalal la spas ta preva li Jesuse (Luc. 4:7, 8, NM). Jech oxal xi jakʼbe jbatike: «¿Mi muʼyuk tsmakun ta yichʼel lek ta mukʼ Dios li kʼusitik ta jchʼay-o koʼontone? ¿Mi tskoltaun sventa stsal kuʼun «li espíritu liʼ ta banamile», o mi jaʼ xa mas chi xchukun? ¿Mi skʼan van jtʼuj lek li kʼusi ta jchʼay-o koʼontone?».
10, 11. 1) ¿Kʼusi tstikʼ ta oʼontonal ta sventa takʼin «li espíritu liʼ ta banamile»? 2) ¿Kʼusi tstij koʼontontik spasel li chʼul espiritue?
10 ¿Kʼu yelan jtalelal ta sventa li takʼine? (Kʼelo Lucas 18:24-30.) «Li espíritu liʼ ta banamile» jaʼ tstunes Satanás sventa xpichʼ oʼontaik «li cʼusi tscʼupin jsatique» xchiʼuk li kʼulejale (1 Juan 2:16). Jech, jaʼ tstsʼunbe mas ta yoʼonton krixchanoetik li skʼanel kʼulejale (1 Tim. 6:9, 10). Li kʼusi oy ta yoʼontone jaʼ ti jchʼuntik ti jaʼ la ta jta-o jlekilaltik mi ep kʼusitik oy kuʼuntike (Pro. 18:11). Pe mi jaʼ chbat ta koʼontontik li takʼine jaʼ me tsjutukajes li kʼanelal kuʼuntik ta stojolal Diose, vaʼun jaʼ me chkuch yuʼun li Diabloe. Jaʼ yuʼun skʼan me xi jakʼbe jbatike: «¿Mi jaʼ chbat ta koʼonton li skʼupinel kʼusitik lekike xchiʼuk li chʼayob oʼontonaletike?».
11 Pe li chʼul espiritue tstij koʼontontik ta Vivlia ti akʼo mu xbat ta koʼontontik li takʼine xchiʼuk chalbutik ti akʼo baxboluk xi j-abtej sventa jtatik li kʼusitik chtun kuʼuntik xchiʼuk kutsʼ kalaltike (1 Tim. 5:8). Jech xtok, li chʼul espiritue tskoltautik ta xchanbel stalelal Jeova ti lek snaʼ xakʼ li kʼusitik oy yuʼune. Jaʼ me skʼan xvinaj ta jtalelaltik jechuk ti jaʼ mas oy ta koʼontontik yakʼel li kʼusi jsetʼ-juteb kuʼuntike, maʼuk me ti voʼotik ta jkʼantik akʼbele. Jaʼ me masuk tsots skʼoplal xkiltik li krixchanoetike, maʼuk me li kʼusitike, jech xtok, mi xuʼ kuʼuntike skʼan me xkakʼtik li kʼusi oy kuʼuntike (Pro. 3:27, 28). Jech xtok, mu me stakʼ ti jaʼ baʼyel xkakʼ ta jkuxlejaltik li takʼine, ti jaʼ tsʼakal to ta jpasbetik yabtel li Jeovae.
12, 13. ¿Kʼuxi tskoltautik li xchʼul espiritu Jeova sventa stsal kuʼuntik «li espíritu liʼ ta banamile»?
12 ¿Kʼusi chakʼ ta ilel li jtalelale, mi jaʼ li xchʼul espiritu Diose o mi jaʼ «li espíritu liʼ ta banamile»? (Kʼelo Colosenses 3:8-10, 13.) Li kʼusi tskoltautik ta skʼelele jaʼ ti jkʼeltik lek kʼusi ta jpastik kʼalal oy bu mu jechuk o mu lekuk chbat li kʼusitike. ¿Mi jaʼ chkakʼtik ta ilel jtosuk li yabtel jbekʼtal jtakopaltik ti jaʼ chakʼ ta chanel «li espíritu liʼ ta banamile»? (Gál. 5:19-21.) Jech kʼuchaʼal liʼe, ¿kʼusi van ta jpastik kʼalal oy bu mu xichʼ smelol junuk ermano o ermana, ti chopol kʼusi tspasbutike o ti tsaʼ smul ta jtojolaltike? Jech xtok, ti bu chvinaj bu junukal espiritu yakal tspasutik ta mantale jaʼ li ta yut jnatike, mi jaʼ li chʼul espiritue o mi jaʼ «li espíritu liʼ ta banamile». Xi jakʼbe jbatike: «Li avi vakib u echʼ tale, ¿mi jaʼ xa jech jtalelal kʼuchaʼal li yajtsʼaklom Cristoe o mi jaʼ van jech chopol chi kʼopoj bakʼintik kʼuchaʼal ta jpas toʼox ta voʼnee xchiʼuk ti chopol ta jpas jtalelal xtoke?».
13 Li chʼul espiritue tskoltautik ta xchʼunbel li smantal Dios liʼe: «[Jipik] comel li pocoʼ atalelique xchiʼuc li yabtelal chapasic toʼoxe. Jaʼ xa xalapic o batel li achʼ atalelique». Kʼalal jech ta jpastike mas me chi jkʼanvan xchiʼuk mas me oy slekil koʼontontik, vaʼun mas me oy ta koʼontontik chi jpasvan ta perton akʼo mi oy jrasontik ti jech chi j-iline. Kʼalal oy kʼusi chopol chi jpasbat chkaʼitike, ta me jip lokʼel ta jtojolaltik «li cʼusitic toj cʼuxic [chkalbe jbatike], li scʼacʼal [koʼontontike], li sbicʼtal [koʼontontike], xchiʼuc ti [xi jkʼakʼet] noʼox [chi jkʼopoje], xchiʼuc li chopolcʼoptavaneje». Ti kʼusi chkakʼbetik yipal ta spasele jaʼ ti «cʼux [xkaʼi jbatik] ta jujuntal[e]» (Efe. 4:31, 32).
14. ¿Kʼusi chalik ta sventa Vivlia li epal krixchanoetike?
14 ¿Mi jkʼanoj xchiʼuk mi kichʼoj ta mukʼ li mantaletik sventa lekil talelal chal Vivliae? (Kʼelo Proverbios 3:5, 6.) «Li espíritu liʼ ta banamile» jaʼ tstijbe yoʼonton krixchanoetik ta spʼajel li sKʼop Diose. Jlome mu skʼan xchʼunik li tekstoetik ti bu muʼyuk lek chilike, jaʼ chakʼ ta yoʼontonik spasel li kʼusitik nopem xaʼi krixchanoetike xchiʼuk li kʼusitik chakʼik ta chanele (2 Tim. 4:3, 4). Jlome chchibal kʼoptaik sliklej li Vivliae. Ta skoj ti pʼij tskuy sbaike chalik ti muʼyuk la bu yakʼoj ta naʼel Dios li Vivliae o ti muʼyuk la chtun kuʼuntik li avie. Jaʼ yuʼun muʼyuk tsots skʼoplal chilik li stukʼil mantaltak ta sventa li sloʼlael chiʼilil ta nupunele, li skʼupinel xchiʼil ta vinikal o ta antsil li jun krixchanoe xchiʼuk li xtuchʼel nupunel ta registro civil. Xkaltikuke chalik ti jaʼ la «lec li cʼusi chopole, [...] jaʼ [la] chopol li cʼusi leque» (Isa. 5:20). ¿Mi yakal van tsokesutik «li espíritu liʼ ta banamile»? Kʼalal oy jvokoltike, ¿mi jech ta jpastik kʼuchaʼal tsnop krixchanoetike —ti te skʼoplal li kʼusi ta jnop jtuktike—, o mi jaʼ jech ta jpastik kʼuchaʼal chal Vivliae?
15. ¿Kʼusi skʼan jpastik skotol ora ti maʼuk ta jpat-o koʼonton li jpʼijil jtuktike?
15 Pe jaʼuk li chʼul espiritue chal ti skʼan xkichʼtik ta mukʼ li Vivliae. Jaʼ jech chkiltik kʼuchaʼal laj yil li jtsʼibajom yuʼun salmo ti xi laj yale: «Jaʼ luz cʼotem cuʼun li acʼope; jaʼ toj cʼotem cuʼun sventa chquil jbe» (Sal. 119:105). Jaʼ yuʼun maʼuk ta jpat-o koʼonton li jpʼijil jtuktike, moʼoj, jaʼ ta jpat-o koʼontontik li Vivlia sventa jnaʼtik kʼusi lek xchiʼuk kʼusi chopol. Maʼuk noʼox chkichʼtik ta mukʼ li Vivliae, yuʼun jkʼanojtik xtok (Sal. 119:97).
Jchanbetik li stalelal Jesuse
16. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa «jaʼ xa quichʼojbetic sjol yoʼnton li Cristoe»?
16 Mi ta jkʼan chkichʼtik li chʼul espiritue skʼan me «jaʼ xa quichʼojbetic sjol yoʼnton li Cristoe» (1 Cor. 2:16). Jaʼ xkaltik, skʼan jpastik liʼe: «Coʼol[uk] avoʼntonic acotolic jech chac cʼu chaʼal [...] li Cajvaltic Jesuse». Sventa spas kuʼuntike skʼan me xkojtikinbetik li snopbene xchiʼuk li stalelale, vaʼun jaʼ me jech ta jpastik ti kʼuyelan stalelale (Rom. 15:5; 1 Ped. 2:21). Jkʼeltik jaytosuk ti kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelale.
17, 18. 1) ¿Kʼusi laj yakʼ jchantik ta sventa orasion li Jesuse? 2) ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti jchʼuntik ti «cʼanilanic» me, xi j-utate?
17 Jkʼanbetik Dios sventa xakʼbutik li xchʼul espiritue. Kʼalal skʼan toʼox x-akʼat ta preva li Jesuse la skʼanbe sTot sventa x-akʼbat chʼul espiritu (Luc. 22:40, 41). Skʼan me jech jkʼantik ek. Mi oy xchʼunel koʼontontik kʼalal ta jkʼanbetik li Jeovae ta slekil yoʼonton chakʼbutik (Luc. 11:13). Xi onoʼox laj yalbutik stuk li Cristoe: «Cʼanilanic; chaʼacʼbatic. Saʼilanic, chataic. Cʼopojanic, chajambatic. Yuʼun scotol li bochʼo ta scʼanilane, ta xʼacʼbat. Scotol li bochʼo ta saʼilane, ta sta. Scotol li bochʼo ta xcʼopoje, ta xjambat» (Mat. 7:7, 8).
18 Jech kʼuchaʼal chkiltike skʼan jkʼanilanbetik Jeova sventa skoltautik xchiʼuk ti xakʼbutik li xchʼul espiritue. Jaʼ yuʼun skʼan van mas jal jpas li j-orasiontike xchiʼuk ti mas nopolik jpastike. Li kʼusi tspas bateltike, jaʼ ti chakʼ akʼo xkakʼtik ta ilel ti ta melel ta jkʼantike xchiʼuk ti oy xchʼunel koʼontontike, vaʼun jaʼ to chakʼ li kʼusi ta jkʼantike. a
19. ¿Kʼusi ti laj onoʼox spas li Jesuse, xchiʼuk kʼu yuʼun skʼan jchanbetik stalelal?
19 Jchʼunbetik-o smantal li Jeovae. Li Jesuse jaʼ onoʼox la spas li kʼusi lek chil Diose. Pe te van junuk velta ti mu jechuk tskʼan tspas laj yaʼi kʼuchaʼal tskʼan sTote. Akʼo mi jech, laj yakʼ ta ilel ti spatoj lek yoʼonton ta stojolal li Jeovae, xi laj yalbee: «Mu me xcʼot ta pasel cʼusi tscʼan coʼnton jtuc. Jaʼ acʼo cʼotuc ta pasel li cʼusi tscʼan avoʼntone» (Luc. 22:42). Xi jakʼbe jbatike: «¿Mi ta onoʼox jchʼun li kʼusi chal Dios akʼo mi mu toj kʼunuk ta pasele?». Toj tsots me skʼoplal ti jchʼuntik mantal sventa jtatik li kuxlejale. Jvules ta joltik ti skʼan jchʼunbetik skotol li smantale, yuʼun jaʼ yakʼoj li jkuxlejaltike xchiʼuk li kʼusi chtun kuʼuntike (Sal. 95:6, 7). Jaʼ mas toj tsots skʼoplal li xchʼunel mantale, yuʼun jaʼ to jech xuʼ lek xilutik li Diose.
20. ¿Kʼusi la spas ta sjunul xkuxlejal li Jesuse, xchiʼuk kʼuxi xuʼ jchanbetik li stalelale?
20 Kaʼibetik lek smelolal li Vivliae. Kʼalal pasat ta preva yuʼun Satanás li Jesús sventa chkʼelbat li xchʼunel yoʼontone, la stunes li Vivliae (Luc. 4:1-13). Jech xtok kʼalal kontrainat yuʼun li jbabeetik ta relijione laj yal ti jaʼ tspasvan ta mantal li Vivliae (Mat. 15:3-6). Li kʼusi onoʼox la spas ta sjunul xkuxlejale jaʼ ti laj yojtikinbe smantal Jeova xchiʼuk ti xkʼot ta pasel yuʼune (Mat. 5:17). Skʼan me jchanilantik ek li sKʼop Dios sventa xchʼi li xchʼunel koʼontontike (Fili. 4:8, 9). Jlom yajtsʼaklomtak Cristoe xuʼ van snopik ti mu noʼox xokobik ta xchanel li Vivlia ta stukike xchiʼuk li ta yutsʼ yalalike. Mi jeche, skʼan me jvules ta joltik ti maʼuk to ta jchantik kʼalal oy yorail kuʼuntike, yuʼun skʼan jchʼakbetik yorail (Efe. 5:15-17).
21. ¿Bu ora xuʼ xkojtikintik mas li sKʼop Diose xchiʼuk ti xkakʼ ta jkuxlejaltike?
21 Li «jʼabtel ti jun [«tukʼ», NM] yoʼnton [...], ti lec bije» tskoltautik sventa jchʼakbetik yorail ti jchan jVivlia jtuktike xchiʼuk li ta kutsʼ kalaltike (Mat. 24:45). Jaʼ yuʼun laj yal ti akʼo x-echʼ jujun xemana kuʼuntik li Akʼobal sventa Yichʼel ta Mukʼ Jeova ta Kutsʼ Kalaltike. ¿Mi yakal me ta jpastik sventa jechuk jnopbentik kʼuchaʼal Cristoe? Jtos ti kʼusi tskoltautike jaʼ ti jkʼeltik li chanubtaseletik yuʼun Jesús kʼalal chi jchanunaje. Xuʼ van jtunestik li vukub mantaletik bu chal «Chanubtaseletik yuʼun Jesús» ti lokʼ ta 2008 kʼalal ta 2010 li ta revista sventa skotol krixchanoetike. Xuʼ jtunestik xtok li mantal ti «Chanubtaso avalab anichʼnabik» xi sbi li ta revista taje. Ta skoj ti jaʼ tskoltautik sventa xkojtikintik mas li sKʼop Diose, ¿mi mu jaʼuk lek ti jtunestik kʼalal chkichʼtik ta mukʼ Jeova ta kutsʼ kalaltike?
Xuʼ me jtsaltik li balumile
22, 23. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa stsal kuʼuntik li balumile?
22 Mi ta jkʼantik jaʼ tsbeiltasutik li chʼul espiritue, skʼan me jaʼ jkontraintik «li espíritu liʼ ta banamile». Pe mu toj kʼunuk ta tsalel, yuʼun skʼan tsots xkakʼ kipaltik (Jud. 3). Pe xuʼ me stsal kuʼuntik, yuʼun li Jesuse xi laj yalbe li yajtsʼaklomtake: «Liʼ ta orae oy avocolic liʼ ta banamil, pero pato avoʼntonic ti tsalbil cuʼun li cʼusi sventa banamile» (Juan 16:33).
23 Li voʼotik eke xuʼ me stsal kuʼuntik li balumil mi muʼyuk ta jpastik li kʼusi tskʼane xchiʼuk mi chkakʼtik persa stabel li xchʼul espiritu Jeovae. Ta melel, «me jech oy [...] ta jtojoltic stuc li Diose, ¿bochʼo xuʼ chiscontrainutic?» (Rom. 8:31). Mi jaʼ chkichʼtik li xchʼul espiritu Jeovae xchiʼuk ti jaʼ ta jchʼuntik li beiltasel chakʼ ti te ta jtatik ta Vivliae, ta lekilal me chi jkuxi, xi jmuyubaj noʼox xchiʼuk jun noʼox me koʼontontik, jech xtok jpatoj me lek koʼontontik ti poʼot xa me jkʼupintik li kuxlejal ta jun achʼ balumile.
[Tsʼib ta yok vun]
a Mi cha kʼanbe to mas yaʼyejale kʼelo li livro ¿Kʼusi chchanubtasvan ta melel li Vivliae? ta pajina 170 kʼalal ta 173.
¿Mi xvul ta ajol?
• ¿Kʼu yuʼun toj tsots ch-abtej «li espíritu liʼ ta banamile»?
• ¿Kʼusi chantos sjakʼobiltak skʼan jakʼbe jbatik?
• ¿Kʼuxi oxtos xuʼ jchanbetik stalelal Jesús sventa jaʼ xkichʼtik li chʼul espiritue?
[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]
[Lokʼol ta pajina 8]
¿Kʼuxi pas ta pukujetik jlom anjeletik?
[Lokʼol ta pajina 10]
Tstunes «espíritu liʼ ta [balumil]» sventa tspas ta mantal krixchanoetik li Satanase, yan li voʼotike xuʼ me mu spasutik ta mantal