Vikʼiluk-o jsatik kʼuchaʼal Jeremías

«[Voʼon Jeovaun,] chcacʼ persa [o vikʼil-o jsat] ti acʼo cʼotuc ta pasel li cʼusi chcale.» (JER. 1:12)

1, 2. ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel almendro ti vikʼil-o sat li Jeovae?

 LI TA vitstikaltik yuʼun Israele xchiʼuk li ta Libanoe, oy jtekʼ teʼ ti baʼyel snaʼ xakʼ xnich kʼalal mi laj li yorail siktike, jaʼ li almendro ti sak o rosado chakʼ xnich ta slajebtik batel enero o ta slikebaltik fevreroe. Li ta hebreo kʼope xi sbie: «Jaʼ li jtijvaneje».

² Kʼalal la svaʼan ta j-alkʼop Jeremías li Jeovae jaʼ laj yalbe skʼoplal li almendro sventa oy kʼusi chakʼ ta ilele. Akʼbat yil skʼelom almendro yuʼun li Diose, laje xi chapbat kʼusi skʼan xale: «Chcacʼ persa [o vikʼil-o jsat] ti acʼo cʼotuc ta pasel li cʼusi chcale» (Jer. 1:11, 12). Jech kʼuchaʼal li almendro ti chlik yakʼ xnich ta slikebal jabile, li Jeova eke ta yorail noʼox chalbe krixchanoetik li kʼusi tspas ta jelavele. Li Jeovae la stak batel yaj-alkʼoptak ta voʼne sventa xbat spʼijubtas li steklumal ti oy kʼusi chopol chkʼot ta stojolik mi mu xchʼunik mantale (Jer. 7:25). Muʼyuk bu chkux, vikʼil-o sat jaʼ to mi kʼot ta pasel li kʼusi chale. Li ta sjabilal 607 kʼalal maʼuk toʼox jkʼakʼaliltike, jech onoʼox kʼuchaʼal laj yale, laj yakʼbe svokol li jvalopatinej mantal Judae.

3. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jpat koʼontontik ta stojolal li Jeovae?

³ Li avi eke vikʼil-o sat li Jeova sventa xkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi tskʼan tspase. Mu onoʼox me stselpʼuj li kʼusi chale. Pe ¿kʼuxi ch-abtej ta jtojolaltik taje? ¿Mi jpatoj lek koʼontontik ta melel li avi 2011 ti «[ch]acʼ persa [o vikʼil-o sat]» xchiʼuk ti chkʼot ta pasel li kʼusi yaloj Diose? Mi oy kʼusi xi jchibet yuʼun xchiʼuk ti yakal chi jvay ta mantale, skʼan me jvikʼ jsatik ta ora (Rom. 13:11).  Li buchʼu vikʼil-o sat sventa la spas li abtelal akʼbile jaʼ li Jeremiase. Mi ta jkʼeltik kʼuxi pas yuʼun xchiʼuk ti kʼu yuʼun jech la spase jaʼ me tskoltautik sventa spas-o batel kuʼuntik li abtelal yakʼojbutik Jeovae.

Jun aʼyej ti sujom skʼan xichʼ alele

4. ¿Kʼusitik vokolil la snuptan Jeremías sventa spas batel li yabtele, xchiʼuk kʼu yuʼun sujom skʼan xal batel?

⁴ Te van 25 jabil yichʼoj li Jeremías kʼalal laj yichʼ yabtel kʼuchaʼal jchabivanej ta mantale (Jer. 1:1, 2). Akʼo mi jech, toj kerem to laj yaʼi sba, mu xkʼopoj yuʼun laj yaʼi li moletik te ta lume xchiʼuk li viniketik ti tsots yabtelik xchiʼuk ti lek chanemike (Jer. 1:6). Skʼan xbat yalbe jun xibal sba aʼyej sventa chapanel xchiʼuk yalbel smulik li paleetike, li jecheʼ j-alkʼopetike, li jbeiltasvanejetike xchiʼuk skotol li buchʼutik «ta jujuntal laj [s]tam batel [s]beic» xchiʼuk ti «[tsjip] comel ta [yoʼontonik]» li Jeovae (Jer. 6:13; 8:5, 6). Lilijem chkom li labal sba yutsil xchʼulna Salomón ti jutuk xa mu 400 jabil tun ta mero yichʼobil ta mukʼ Jeovae. Jech xtok, li Jerusalén xchiʼuk Judae stuk xa slilijemal busul chkom xchiʼuk chchukatik batel sventa chbatik ta mosoil li jnaklejetike. ¡Taje jaʼ jun aʼyej ti sujom skʼan xal batel li Jeremiase!

5, 6. 1) ¿Kʼuxi chtunesatik yuʼun Jeova avi li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele? 2) ¿Kʼusi chkalbetik batel skʼoplal li ta xchanobil liʼe?

⁵ ¿Kʼusi xuʼ xkaltik li ta jkʼakʼaliltik eke? Akʼbil yabtelik yuʼun Jeova li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel ta skoj ti skʼanoj tajek krixchanoetik li Diose, yuʼun jaʼ jchabivanejetik ta mantal xchiʼuk chalik batel li chapanel ti poʼot xa xtale. Li jtsop krixchanoetik ti xkoʼolajik kʼuchaʼal Jeremiase oy xa ta sjaylajunebal jabil chalbeik batel skotol krixchanoetik ti akʼo yakʼik venta ti toj komkom xa li kʼakʼale (Jer. 6:17). Li Vivliae jamal chal ti mu kʼunuk snaʼ x-abtej li Jeovae. Chʼayal yoʼonton tsta li krixchanoetik kʼalal chtal li skʼakʼalile, akʼo mi jech chkʼot ta pasel ti kʼusi onoʼox ora yaloje (Sof. 3:8; Mar. 13:33; 2 Ped. 3:9, 10).

⁶ Mu me xchʼay ta joltik ti vikʼil-o sat li Jeovae xchiʼuk ti poʼot xa spas li achʼ Balumile. Li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele snaʼojik lek taje, vaʼun jaʼ chtijbat yoʼontonik sventa baxbolikuk ta abtel. Jaʼ jech tspasik ek li xchiʼiltak ta abtel ti spatoj yoʼonton chkuxiik ta Balumile, yuʼun vikʼil-o satik xchiʼuk snaʼojik lek ti mas xa sujom skʼan xichʼ alel li aʼyeje. Li Jesuse laj yal ti skʼan xaʼiik mantal skotol krixchanoetik sventa stʼuj stukik mi jaʼ te chakʼ sbaik ta stojolal li Ajvalilal yuʼun Diose o mi moʼoj. Li ta xchanobil liʼe ta jkʼeltik batel oxtos stalelal Jeremías ti jaʼ koltaat sventa mu xvay ta mantal xchiʼuk ti kʼu yuʼun jech la spas-o batel li yabtele xchiʼuk ti jaʼ tskoltautik sventa jech jpastik batel eke.

Skʼanel li krixchanoetike

7. ¿Kʼu yuʼun chkaltik ti jaʼ ta skoj kʼanelal tijbat yoʼonton Jeremías sventa xchol mantal akʼo mi oy kontrainele?

⁷ ¿Kʼu yuʼun laj yal batel mantal Jeremías akʼo mi ep vokolil la snuptan? Yuʼun skʼanoj li yermanotak ta Judae. Snaʼoj ti chil svokolik ta skoj li jecheʼ jchanubtasvanejetike (Jer. 23:1, 2). Jaʼ yuʼun kʼuxubaj ta yoʼonton xchiʼuk ta slekil yoʼonton la spas li yabtele. Oy ta yoʼonton ti xaʼiik li kʼusi chal Dios sventa mu xchamike. Yuʼun toj echʼ xa noʼox la svul yoʼonton ta stojolalik, vaʼun och ta okʼel kʼalal la snop li vokolil tstaike (kʼelo Jeremías 8:21 xchiʼuk 9:1). Li ta slivroal Lamentacionese te chal ti skʼanoj xchiʼuk ti oy ta yoʼonton li sbi Jeovae xchiʼuk li steklumale (Lam. 4:6, 9). ¿Kʼu yelan chkaʼi jbatik kʼalal «tanpuquic jech chac cʼu chaʼal chijetic ti muʼyuc [xchabiel]» li krixchanoetike? ¿Mi oy ta koʼontontik chbat kalbetik li aʼyej sventa Ajvalilal yuʼun Dios ti tspat oʼontonale? (Mat. 9:36.)

8. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti muʼyuk xat-o tajek yoʼonton Jeremías li vokolil la snuptane?

⁸ Mu skʼanik koltael li judioetike, kʼajomal noʼox laj yakʼbeik svokol li Jeremiase. Pe muʼyuk xat-o tajek yoʼonton xchiʼuk muʼyuk la spak skʼoplal. Oy-o slekil yoʼonton ta stojolalik xchiʼuk oy noʼox smalael yuʼun, jech la spasbe ek li chopol ajvalil Sedequiase. Li Jeremiase laj yalbe ta mas jelavel li ajvalil ti akʼo xchʼunbe smantal Jeovae, akʼo mi akʼe toʼox ta skʼob jmilvanejetik  (Jer. 38:4, 5, 19, 20). ¿Mi jech jkʼanoj tajek jchiʼiltaktik kʼuchaʼal Jeremiase?

Chakʼ stsatsal oʼontonal li Diose

9. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti akʼbat stsatsal yoʼonton yuʼun Dios li Jeremiase?

⁹ Kʼalal akʼbat yabtel yuʼun Jeova li Jeremiase laj yal ti mu spas yuʼune. Taje jaʼ chakʼ kiltik ti muʼyuk onoʼox yichʼoj tal ta svokʼel li stsatsal yoʼonton xchiʼuk ti ta sjunul yoʼonton kʼusi la spas ta mas jelavel li j-alkʼope. Ti jech laj yakʼ ta ilel ti toj echʼ xa noʼox stsatsal yoʼonton ti kʼu sjalil abtej ta j-alkʼope jaʼ ta skoj ti spatoj lek yoʼonton ta stojolal Diose. Jaʼ jech, koltaat yuʼun Jeova «jech chac cʼu chaʼal jun mucʼta vinic ti mu stacʼ tsalele» xchiʼuk akʼbat yipal sventa spas yuʼun li abtelal akʼbile (Jer. 20:11). Ta skoj ti ojtikinbil lek ti toj tsots yoʼonton li Jeremiase, kʼalal echʼ xaʼox jayibuk sigloe oy junantik judioetik la snopik ti jaʼ la Jeremías chaʼkuxiem kʼalal laj yilik ti kʼuyelan lek tsots yoʼonton li Jesuse (Mat. 16:13, 14).

10. ¿Kʼuxi ti «tsots [yabtelik] ta stojol mucʼtic ajvaliletic xchiʼuc ta stojol jujun banamil» li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele?

¹⁰ Jaʼ «Mucʼul [Ajvalil] yuʼun scotol jujun [balumil]» li Jeovae. Jaʼ yuʼun oy sderecho la stak batel yaj-alkʼoptak yoʼ xalbeik mantal sventa chapanel li lumetik xchiʼuk li ajvaliletik ta skʼakʼalile (Jer. 10:6, 7). Li yajtsʼaklomtak Cristo tʼujbil chbatik ta vinajel ti liʼ to kuxulik ta Balumile te skʼoplalik ek ti «tsots [yabtelik] ta stojol mucʼtic ajvaliletic xchiʼuc ta stojol jujun banamil[e]» (Jer. 1:10). ¿Kʼuxi taje? Yuʼun akʼbatem yabtelik yuʼun li Mukʼul Jpas mantal ta sjunul vinajel-balumil kʼuchaʼal Jeremiase, jech oxal chalbeik batel ajvaliletik xchiʼuk jujun balumil ti chichʼik lajesel ti kʼusi ora yaloj xchiʼuk ti kʼuyelan xchapanoj Jeovae. Chalik batel li mantal ta skoj ti akʼbil yabtelik yuʼun li Mukʼul Diose xchiʼuk jaʼ tstunesik li kʼusi lek jamal chal ta sKʼop Diose (Jer. 18:7-10; Apo. 11:18). Li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele jpʼel yoʼonton ti jech-o tspasik batele. Li jtsop krixchanoetik taje muʼyuk chkechan sbaik ta spasel li yabtel yichʼojik ta yalel batel ta spʼejel Balumil li chapanel chakʼ Jeovae.

11. ¿Kʼusi tskoltautik sventa jcholtik-o batel mantal akʼo mi oy vokoliletik?

¹¹ Bateltike chchibajes koʼontontik ti mu kʼusi skʼan li krixchanoetik, li kontrainele o yan vokoliletik ta jnuptantik (2 Cor. 1:8). Pe muʼyuk me chi jchibaj jech kʼuchaʼal la spas Jeremiase. Yuʼun ti kʼusie, ch-ayan lek «stsatsal coʼnton[tik]» kʼalal ta jkʼanbetik koltael Jeova ta orasione (1 Tes. 2:2). Toj tsots me skʼoplal ti vikʼiluk-o jsatik sventa spas kuʼuntik li abtelal yakʼojbutik jTotike. Skʼan me xkaltik-o batel li mantal ti chichʼ lajesel li buchʼutik tskuy sbaik ta yajtsʼaklom Cristo jech kʼuchaʼal kʼot ta stojolal li jvalopatinvanejetik ta mantal ta Jerusalene. Li buchʼutik tʼujbil chbat ta vinajele maʼuk noʼox oy tajek ta yoʼonton chalik batel «ti jaʼ xa sjabilal li cʼuxubinel yuʼun Diose», yuʼun chalik batel xtok «cʼusi ora tspacbe sutel li cajcontratique» (Isa. 61:1, 2; 2 Cor. 6:2).

«Xcuxetel coʼnton»

12. 1) ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti jech-o xmuyubaj li Jeremiase? 2) ¿Kʼusi koltaat sventa mu xchʼay yuʼun li xkuxetel oʼontonale?

¹² Jaʼ jun muyubajel laj yaʼi li yabtel Jeremiase. Jaʼ yuʼun xi laj yalbe Jeovae: «Cʼalal lacʼopanune, xcoʼlaj xchiʼuc la jveʼ yaʼyel li acʼope; jaʼ mero spatubil coʼnton, xcuxetel coʼnton icʼot. Avuʼunun o, voʼot li Mucʼul Diosot ti chapas ta mantal scotol te ta vinajele» (Jer. 15:16). Li j-alkʼope jaʼ jun mukʼta matanal laj yaʼi ti chalbe skʼoplal li Diose xchiʼuk ti chalbe batel li skʼope. Kʼalal chakʼ ta yoʼonton li kʼusi chalik li buchʼutik chlabanvane ta svul-o yoʼonton, pe kʼalal jaʼ chakʼ ta yoʼonton li yan sba yutsil mantal yichʼoj batele ta xchaʼmuyubaj xtok (Jer. 20:8, 9).

13. ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti jmakʼlin jbatik ta sKʼop Dios, ti jaʼ jlajestik li kʼusitik mas vokolik ta aʼibel smelolal sventa xkuxet noʼox koʼontontike?

¹³ Sventa xkuxet noʼox koʼontontik jcholtik echʼel mantal eke, skʼan me jlajestik li «tsatsal veʼlile», jaʼ xkaltik, li kʼusitik chal Vivlia ti mas vokolik ta aʼiele (Heb. 5:14). Kʼalal chkakʼtik persa xchanel lek li sKʼop Diose jaʼ me tstsatsubtas li xchʼunel koʼontontike (Col. 2:6, 7). Jech xtok tskoltautik ta yaʼibel smelol ti oy ta yoʼonton  Jeova li kʼusi ta jpastike. Jaʼ yuʼun mi toj tsots chkaʼitik xchʼakbel yorail ta skʼelel xchiʼuk ta xchanel li Vivliae, skʼan me jkʼeltik kʼusi xuʼ jpastik. Mi ta jchantik xchiʼuk mi ta jnopbetik skʼoplal uni jayibuk minuto ta kʼakʼale, mas me nopol chkaʼi jbatik ta stojolal li Jeovae xchiʼuk li «spatubil [xchiʼuk] xcuxetel coʼnton[tike]» jaʼ me jun koʼontontik yuʼun kʼuchaʼal Jeremiase.

14, 15. 1) ¿Kʼusi kʼot ta pasel yuʼun Jeremías ta skoj li kʼusi la spase? 2) ¿Kʼu yelan chkiltik li chol mantale?

¹⁴ Li Jeremiase toj ep la xchol batel mantal sventa pʼijubtasel xchiʼuk li chapanel chakʼ Jeovae, akʼo mi jech, muʼyuk xchʼay ta sjol xtok ti takbil batel yuʼun Dios «sventa [ts]vaʼan, sventa [ts]tsʼun lec», jaʼ xkaltik, yichʼoj batel jun aʼyej sventa spatobil oʼontonal xchiʼuk ti oy kʼusi chchaʼta yave (Jer. 1:10). Lek kʼusi kʼot ta pasel ta skoj li kʼusi la spase, yuʼun kʼalal laj yichʼ lajesel Jerusalén ta sjabilal 607 kʼalal maʼuk toʼox jkʼakʼaliltike, kolik jlom judioetik xchiʼuk yan krixchanoetik. Jech kʼuchaʼal li jrecabetique, li Ebed-melec xchiʼuk Baruque (Jer. 35:18, 19; 39:15-18; 43:5-7). Ti kʼuyelan stalelal li yamigotak Jeremías ti yichʼojik lek ta mukʼ Dios xchiʼuk ti tukʼ lek yoʼontonike, jaʼ chakʼ ta ilel ti kʼuyelan stalelal li buchʼutik spatoj yoʼonton chkuxiik ta Balumile. Taje jaʼ yamigotak li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele. ¡Toj echʼ xa noʼox xmuyubajik li skomenal buchʼutik chbatik ta vinajel ti  tstsatsubtasbe xchʼunel yoʼonton xchiʼuk spatobil yoʼontonik li «epal cristianoeti[ke]»! (Apo. 7:9.) Vaʼun li epal krixchanoetik ti tukʼ yoʼontonike jun yoʼonton tskoltaik echʼel li krixchanoetik ti oy ta yoʼonton tskʼan chojtikinik ta melel li mantale.

¹⁵ Li yajtsʼaklomutik Cristoe jnaʼojtik lek ti maʼuk noʼox sventa stabeik sbalil krixchanoetik kʼalal ta jcholtik mantale, yuʼun jaʼ sventa chkichʼtik-o ta mukʼ li Jeovae. Jaʼ jun muyubajel ti ta jpasbetik yabtel Jeova kʼalal ta jcholtik mantale, akʼo mi mu skʼan xaʼiik (Sal. 71:23; kʼelo Romanos 1:9).

Vikʼiluk-o me jsatik xchiʼuk jpas me li kabteltike

16, 17. ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel Apocalipsis 17:10 xchiʼuk Habacuc 2:3 ti toj komkom xa li kʼakʼale?

¹⁶ Li kʼusi tskoltautik ta snaʼel ti toj komkom xa li kʼakʼale jaʼ li albil kʼop chal ta Apocalipsis 17:10. Te chalbe skʼoplal li svukubal ajvalile, jaʼ li mukʼta tsatsal lum ti chib snitoj sbae, jaʼ li Gran Bretaña xchiʼuk li Estados Unidos ti yakalik xa ta abtele. Jech xtok te chal ti «mu xa jaluc» ch-abtejike. Li avi ora kuxulutike poʼot xa stsuts. Xi jamal chal li j-alkʼop Habacuque: «Li cʼusi laj cacʼbot avile [ta sventa li slajeb chopol balumil liʼe], [...] ta onoʼox xcʼot ta pasel». Laje xi laj yale: «Malo me; yuʼun mu alticuc noʼox, ta xcʼot onoʼox ta pasel» (Hab. 2:3).

¹⁷ Xi jakʼbe jbatike: «¿Mi chkakʼ ta ilel ta jkuxlejal ti jnaʼoj ti toj komkom xa li kʼakʼale xchiʼuk ti mu stselpʼuj li slajebe? ¿O mi chkakʼ ta ilel ta kʼusitik ta jnop o kʼusitik ta jpas ti jnatijesoj ta jnopben li slajeb kʼusitike o ti mu jnaʼ lek mi chkʼot ta pasele?».

18, 19. ¿Kʼu yuʼun maʼuk yorail chi jlubtsaj li avie?

¹⁸ Li buchʼutik chbatik ta vinajele mu to bu tsutsem li yabtelik kʼuchaʼal jchabivanejetik ta mantale (kʼelo Jeremías 1:17-19). ¡Jaʼ jun muyubajel ti chkiltik ti jech-o tspas li yabtelik «cʼu chaʼal jbej oy pasbil ta tsatsal taqʼuin», «jech chac cʼu chaʼal jun lum setbil lec ta tsatsal coralton»! Xi ch-albatike: «Chuquino me lec li achuquique, jaʼ li cʼusi melele», jaʼ xkaltik, lek tsotsik-o ta mantal yuʼun chchanilanik li sKʼop Dios sventa stsutses li yabtelike (Efe. 6:14). Li epal krixchanoetik eke jaʼ jech jpʼel yoʼonton chkoltavanik yoʼ stsuts yabtel li buchʼutik chbatik ta vinajele.

¹⁹ Li avie maʼuk me yorail xi jlubtsaj li ta chol mantale, jaʼ me lek ti jnopbetik skʼoplal li kʼusi chal Jeremías 12:5 (kʼelo). ¿Mi mu jechuk ti jtekeltik oy jvokoltik ti chakʼ ta preva li xchʼunel koʼontontike? Ti kʼalal ta jtsaltike xkoʼolaj kʼuchaʼal ta jtsal jbatik xchiʼuk j-anilajeletik ti «chanov ta yacanique». Pe kʼalal ta xa jtatik li «tsots vocole», mas me tstsatsaj li kʼusitik ta jnuptantike (Mat. 24:21). Sventa xkuch kuʼuntike skʼan tsots xkakʼbetik yipal, yuʼun xkoʼolaj me kʼuchaʼal ta jtsal jbatik ta anil xchiʼuk «li bochʼotic cajajtic ta caʼe». Ta melel skʼan xkuch kuʼuntik xchiʼuk ti oyuk lek yipal kuʼuntik sventa jtabetik yok li kaʼe. Jaʼ yuʼun li prevaetik ta jtatik avie, jaʼ me yakal chchapanutik sventa li tsatsal preva ta jtatik ta tsʼakale.

20. ¿Kʼusi oy ta koʼontontik ta jpastik?

²⁰ Jech kʼuchaʼal li Jeremiase, li yajtsʼaklomutik Cristo eke xuʼ me lek kʼusi xkʼot ta pasel li ta chol mantal ta jpastike. Li kʼusi koltaat-o li j-alkʼop ti tukʼ la spas li yabtel ti jalij 67 jabile, jaʼ van li talelaletik kʼuchaʼal kʼanelal, stsatsal oʼontonal xchiʼuk li xkuxetel oʼontonale. Li kʼupil sba almendro teʼ ti yakal chakʼ xniche, jaʼ tsvules ta joltik ti vikʼil-o lek sat Jeova sventa chakʼ kʼotuk ta pasel li skʼope. Oy lek srasonal kuʼuntik sventa lek vikʼil jsatik ek. Spas kuʼuntik kʼuchaʼal Jeremiase.

¿Mi xvul ta ajol?

• ¿Kʼu yuʼun chkaltik ti jaʼ koltaat-o Jeremías li kʼanelal sventa lek vikʼil sat xchiʼuk ti spas li yabtele?

• ¿Kʼu yuʼun chtun kuʼuntik ti akʼo yakʼ stsatsal koʼontontik li Jeovae?

• ¿Kʼusi koltaat-o li Jeremías yoʼ xkuxet noʼox yoʼontone?

• ¿Kʼu yuʼun skʼan vikʼiluk noʼox jsatik?

[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]

[Lokʼol ta pajina 31]

¿Mi jech-o van ta jcholtik mantal akʼo mi oy kontrainel?