¿Kʼusi xuʼ xapas yoʼ lek chbat akuxlejale?

KʼALAL «lec chbat akuxlejal» xie, ep tajek krixchanoetik lek chaʼiik. Oy buchʼutik chalik ti sventa lek chbat xkuxlejalike, skʼan la lek yabtel staik, jech oxal chakʼbeik tajek yipal stael mas mukʼ yabtelik jaʼ to mi ipasik ta jkʼulej o kʼalal lek xa ojtikinbilike. Manchuk mi jech tskʼan tspas epal krixchanoetik taje, jutuk mu skotoluk kʼajomal noʼox chil svokolik.

Oy oxtos kʼusitik skʼan tsakel ta venta yoʼ lek xbat kuʼuntik li kʼusitik ta jpas ta jkuxlejaltike. Skʼan jkʼeltik lek baʼyel ti kʼusi ta jkʼan ta jpas ta jkuxlejaltike, lek jtunes jkʼakʼaltik xchiʼuk kipaltik, ta slajebale, kakʼtik ta ilel ti oy ta koʼontontik spasel li kʼusitike.

Ep yajtsʼaklom Cristo yiloj ta xkuxlejalik ti ep chakʼ muyubajel kʼalal tspasbeik li yabteltak Diose. Ta melel, ta kerem tsebetik xchiʼuk ta mol meʼeletik kʼalal chcholik mantal ta tsʼakal orae yilojik ti jaʼ lek chbat-o xkuxlejalike. Manchuk mi jech, oy buchʼutik tsnopik ti chakʼ la chʼaj li spasbel yabtel ajvalilal yuʼun Diose, jech oxal, maʼuk xa baʼyel chakʼ ta xkuxlejalik, vaʼun jaʼ xa chlik spasik yan kʼusitik ti oy ta yoʼontonik staele. ¿Kʼu yuʼun ti jech tsnopike? Mi kerem tsebote, ¿kʼusi xuʼ xapas sventa mu xachʼay ta avoʼonton li kʼusi oy mas sbalil ta melele? Jech, ¿kʼusi tskoltaot sventa «lec chbat avuʼun [ti] buyuc noʼox chaxanov[e]»? (Jos. 1:8.)

Li kʼusitik chapas kʼalal maʼuk xaʼox yorail chanune

Li kerem tsebetik ti jaʼik yajtsʼaklom Cristoe skʼan mu kʼusi xmakatik-o, ti jaʼ xa mu spasbeik yabtel li Diose. ¿Mi spas avuʼun ti oyuk noʼox smelolal li kʼusitik chapase? Mi jech chapase pato avoʼonton ti te xa oyot ta sbelel ti bu «lec chbat» avuʼun akuxlejale.

Jlome, solel chbat ta yoʼontonik spasel yan kʼusitik kʼalal maʼuk xaʼox yorail chanune, bateltike te chkom ta xchanobvunik o yan bu jotukal chbatik. Manchuk mi muʼyuk chopol li kʼusi tspasike skʼan xi sjakʼbe sbaike: «¿Kʼu sjalil ta jchʼakbe yorail taje? Ta skoj li kʼusi chkom o chlokʼ spase, ¿buchʼutik chbat jchiʼinan, kʼusi ta jpaskutik xchiʼuk kʼusitik xuʼ chlik ochuk ta jol ta koʼonton yuʼunik? ¿Mi jaʼ chlik batuk-o ta koʼonton spasel taje?». Jun krixchanoe xuʼ xlik batuk ta yoʼonton spasel kʼusi tskʼupin tajek ti muʼyuk xa mas xokol xchiʼuk ti lubem xa noʼox chkom sventa tspasbe yabtel Diose. Ta melel tsots skʼoplal jkʼeltik o jnoptik kʼusi ti skʼan baʼyel chkakʼ ta jkuxlejaltike (Efe. 5:15-17).

«Kʼalal lajcheb toʼox jabilale la jtikʼ jba ta jun ekipo ti chtajinik ta volivole», xi chal Victor. a «Ep tajek jmoton xchiʼuk ep medalla la jta, xchiʼuk xuʼ van toj lek ojtikinbil likʼot jechuk ta sventa li tajimol taje», xi. Pe laj yakʼ venta ti yantik tsokesat ta mantale. Bateltike, vayal chkom kʼalal ta skʼel sVivliae. Jech xtok mu ta sjunuluk yoʼonton chlokʼ xchol mantal. Xi chale: «Toj lubem chiktaun toʼox li tajimole xchiʼuk yantik tsikub xaʼox ta koʼonton li melele. Jnaʼoj ti muʼyuk tajek chkakʼ persa li ta mantale».

¿Mi skʼan van chachanunaj to ta universidad?

Li Vivliae lek jamal chakʼ ta ilel ti jun yajtsʼaklom Cristoe skʼan smakʼlin xchiʼuk skʼan xchabi li yutsʼ yalale (1 Tim. 5:8). ¿Mi persa van chachanunaj to ta universidad sventa spas avuʼun taje?

Jtos kʼusi skʼan xapase jaʼ ti chanop mi tskoltaot o mi moʼoj sventa lek xavil aba xchiʼuk Jeova mi chachanunaj to batele. Li ta Vivliae oy jun skʼelobil ti xuʼ chaskoltaot sventa taje.

Li Baruque lek toʼox kʼupil sba yabtel staoj ta yabtel Jeova. Chtun toʼox kʼuchaʼal jtsʼibajom yuʼun li j-alkʼop Jeremiase. Pe ikʼot kʼakʼal ti mu xa  mas tsots skʼoplal laj yil li abtelal taje, jaʼ ibat ta yoʼonton saʼel li kʼusi tskʼan yoʼontone. Laj yil Jeova li kʼusi oy ta yoʼontone jaʼ yuʼun laj stunes Jeremías sventa chakʼbe mantal li Baruque. Xi laj yalbee: «¿Me oy cʼusi tsots scʼoplal chacʼan ta aventa? Jaʼ lec mu xacʼan» (Jer. 45:5).

¿Kʼusitik ti «tsots scʼoplal [tskʼan] ta sventa[e]»? Xuʼ van tskʼan ox chichʼ ojtikinel yuʼun li judioetike o xuʼ van tskʼan ox skʼulejal. Mu jnaʼtik bu junukal, pe li kʼusi stakʼ ilele jaʼ ti chʼay xaʼox xaʼi li kʼusitik mas lek o tsots skʼoplal skʼan xakʼ ta xkuxlejale, ti jaʼ li kʼusitik sventa Diose (Fili. 1:10). Li Baruque, la xchʼun li pʼijubtasel i-akʼbat yuʼun Diose, ta skoj taje muʼyuk icham kʼalal laj li Jerusalene (Jer. 43:6).

¿Kʼusi xuʼ jchantik ta sventa li kʼusi i-albat yuʼun Jeova li Baruque? Jvules ta joltik, ti kʼusi muʼyuk lek ibat ta pasel yuʼune jaʼ ti tskʼan ox chichʼ ojtikinel o tsots skʼoplal tskʼan ta sventae. Jech oxal lek ti xi xajakʼbe abae: «Ti mi chapalun xa sventa xuʼ jmakʼlin jbae, ¿mi persa to van ta jlajes jtakʼin, ta jlajes kipal xchiʼuk jkʼakʼal sventa chichanunaj to batel? ¿Mi jech van ta jpas sventa ta jlokʼes noʼox koʼonton o jaʼ ta jpas li kʼusi tskʼan jtot jmeʼ o yan kutsʼ kalaltake?».

Li Alejandroe jaʼ jun tekniko sventa komputadora. Tijbat yoʼonton yuʼun xchiʼiltak ta abtele sventa akʼo batuk ta jun kurso ti bu anil lek chichʼ chanubtasele. Jaʼ to laj yile, mu xaʼox xokob lek sventa tspasbe yabtel li Diose. Xi chale: «Solel jutuk xa mu lisikub kaʼi, xchiʼuk te noʼox xvulvun jol koʼonton ta skoj ti mu jta li kʼusitik tskʼan koʼonton ta slumal Jeovae».

Kʼalal chbat tajek ta oʼontonal li abtele

Li sKʼop Diose chal ti j-abteletike xchiʼuk ti yajval abteletike skʼan la oyuk ta yoʼonton li yabtelike xchiʼuk baxbolikuke. Xi onoʼox laj yal li jtakbol Pabloe: «Scotol li cʼusiuc noʼox chapasique, pasic ta scotol avoʼntonic. Jaʼuc me chaʼabtejic yuʼun Cajvaltic chavaʼyic. Mu xanopic ti cristiano chaʼabtejic yuʼune» (Col. 3:22, 23). Manchuk mi skʼan baxbolutik li ta abtele, pe jaʼ mas to tsots skʼoplal ti lekuk xkil jbatik xchiʼuk li Jpasvanej kuʼuntike (Ecl. 12:13). Mi ta jmil jbatik ta abtele, xuʼ van maʼuk xa baʼyel chkakʼ ta jkuxlejaltik li spasbel yabtel Diose.

Jech xtok, xibal me sba ti muʼyuk xa kiptik xi jkom ta spasel li kʼusitik jbainojtik ta tsobobbail xchiʼuk li ta jnatike. Vuleso me ta ajol ti ajvalil Salomone laj yal ti akʼo mi xchibal xa jkʼob «jmil[...] jbatic ta abtel[e]», altik, yuʼun la xkoʼolaj «jech chac cʼu chaʼal me ta jcʼan ta jnutstic iqʼue». Li buchʼu jaʼ xa chbat tajek ta yoʼonton yabtele, xuʼ ch-ipaj-o ta skoj ti mu xa snaʼ kʼusi tspase. Jech xtok, xuʼ jaʼ xlik mosoinvanuk li abtelale, ta skoj taj une lubem xa tajek chkaʼitik li jbekʼtal jtakopaltik xchiʼuk ti kʼuyelan chkaʼi jbatike. Kʼalal jech tspasik li krixchanoetike mi jaʼuk xa noʼox xuʼ «[xkuxet] yoʼntonic» xchiʼuk vokol ta «[skʼupinik] cʼu xʼelan slequil yutsil li [yabtelike]» (Ecl. 3:12, 13; 4:6). Pe, maʼuk noʼox taje, yuʼun xuʼ mu xa skʼan xchiʼuk muʼyuk xa yip  sventa xchabi ta mantal xchiʼuk mu xa xakʼbe li kʼusitik melel chtun yuʼunik li yutsʼ yalale.

Nopo ta venta Carlos, ti nakal ta Europa oriental, li stuke ibat ta yoʼonton li yabtel ta chon nichime. Xi tsvules ta sjole: «Li krixchanoetik ti maʼuk yajtsʼaklom Cristoe toj lek tajek chilik ti kʼuyelan chi-abteje, ti oy noʼox ta koʼonton spasel li kʼusitike. Pe li ta mantale solel sikubemun: baʼyele laj kikta li chol mantale, ta tsʼakale mu xa bu chikʼotilan li ta tsobajeletike. Manchuk mi laj yakʼbikun lekil mantal li moletike muʼyuk la jchʼunbeik, yuʼun pim xaʼox li koʼontone. Ta tsʼakale laj kikta-o li tsobobbaile».

Xuʼ lek chbat avuʼun akuxlejal

Laj xa kiltik oxtos kʼusitik ti xuʼ smakutik xchiʼuk ti xuʼ sokesutik ta mantale. ¿Mi oy bu junukal jech ta smakot chavil? Mi jech taje, ta jtijbotkutik avoʼontonik sventa xanopbeik skʼoplal li tekstoetik xtale, li sjakʼobiltake xchiʼuk li uni  loʼiletike. Taje jaʼ ta skoltaot sventa xavakʼ venta mi lek yakal chbat avuʼun li ta akuxlejale.

Li kʼusitik chapas kʼalal maʼuk xaʼox yorail chanune. ¿Mi jaʼ batem avoʼonton spasel? Li yorail achʼakojbe toʼox sventa li spasbel yabtel Diose, ¿mi jaʼ xa chatunes sventa li kʼusitik chapas kʼalal maʼuk xaʼox yorail chanune? ¿Mi jaʼ xa mu xakʼan xachiʼin li ermanoetike? Mi jech taje, skʼan xachanbe li ajvalil David ti xi la skʼanbe Jeovae: «Acʼbun jnaʼ lec bu beal xuʼ chixanov batel» (Sal. 143:8).

¿Kʼusi ikʼot ta pasel ta stojolal Victor ti laj kalbetik skʼoplal ta slikebe? Xi albat yuʼun jun viajantee: «Xkaʼitik ta akʼopojel ti jaʼ batem ta avoʼonton chavakʼbe batel yipal li volivole». Xi tsvules ta sjol li Victore: «Ikʼot ta koʼonton li kʼusi laj yalbune. Laj kakʼ venta ti li-echʼ xaʼox ta mase. Ta anil laj kikta komel li jchiʼiltak ta tajimole xchiʼuk lik jsaʼ kamigotak li ta tsobobbaile». Li avie, li Victore ta sjunul yoʼonton tspasbe yabtel li Jeovae. Xi chalbe tana li kerem tsebetike: «Jakʼbo avamigotak, atot ameʼ o moletik ta tsobobbail mi oy yakʼojik venta mi yakal chanamaj ta stojolal Jeova ta skoj junuk tajimol o ta skoj yan kʼusitik ti chichʼ pasel li ta achanobvune».

¿Kʼu yuʼun mu xavalbe moletik ta tsobobbail ti oy ta avoʼonton chakʼan chakoltavan mas li ta slumal Diose? ¿Mi xuʼ xakolta li buchʼutik mol meʼelik xa sventa chbat amanbe li kʼusitik chtun yuʼunike o sventa chapasbe li kʼusitik skʼan pasel ta snaʼike, o xuʼ van jaʼ noʼox xbat achiʼin? Jech xtok, yoʼ keremot to o tsebot toe xuʼ xatun ta spasbel yabtel Dios ta lek tsʼakal ora. Jech taje xuʼ xavichʼbe batel yan krixchanoetik li aʼyej ti chakʼ muyubajane.

Sventa li chanun ta universidade. Li Jesuse laj yal ti muʼyuk lek tspas li buchʼu «jaʼ noʼox tsaʼ ichʼel ta mucʼ[e]» (Juan 7:18). Kʼalal skʼan toʼox xanop mi chachanunaj to batele, vuleso me ta ajol ti Diose tskʼanbe yajtuneltak ti «acʼo [s]naʼic stʼujel batel ti bu leque», jaʼ xkaltik, ti bu tsots skʼoplale (Fili. 1:9, 10). ¿Mi oy xa jech apasoj voʼote?

Alejandro ti jaʼ jun tekniko sventa komputadora xijchie, chal ti oy kʼusitik la sjel ta xkuxlejale: «Laj kakʼ ta koʼonton li kʼusitik laj yalbikun li moletike xchiʼuk lajutukajes li kʼusitik ta jkuxlejale. Laj kakʼ venta ti mu xa persauk chichanunaj to batele. Jecheʼ xa noʼox la jchʼay jkʼakʼal xchiʼuk kipal ti jechuke». Kʼalal jech la spas taje, li Alejandroe lik koltavanuk mas li ta tsobobbaile. Ta tsʼakale inel yuʼun chanun li ta Chanob vun sventa Xchanubtasel Jtuneletike ti jaʼ xa Chanobvun ta Vivlia sventa Ermanoetike ti Chʼabal Yajnilik, sbi li avie. Ta melel la xchʼun li tojobtasel chal ti skʼan stunes lek skʼakʼal sventa xchanbe skʼoplal mas li Vivliae (Efe. 5:16).

Sventa li abtele. ¿Mi solel chamil aba ta abtel? ¿Mi mu xa mas chachiʼin ta loʼil li avutsʼ avalale? ¿Mi mu smakot ta spasbel yabtel li Diose? Jech kʼuchaʼal liʼe, ¿mi yakal chavakʼbe yipal sventa mas lek chavetʼes li aparte cha-akʼbat ta tsobobbaile? ¿Mi tstsatsubtasvan ta mantal li aloʼile? Mi jaʼuk me xachʼay ta ajol li mantal liʼe: «Ichʼo me ta mucʼ li Diose; chʼunbo scotol li smantaltaque». Mi jech la apase, ep bendisionetik chata yuʼun li Jeovae xchiʼuk chakʼupin lek li stojol avabtele (Ecl. 2:24; 12:13).

¿Mi imuy onoʼox ta takʼin li Carlose? Muʼyuk. Laj stakʼin xchiʼuk jaʼ noʼox la sta ep yil, kʼuchaʼal chkiltike muʼyuk lek ibat xkuxlejal. Li Carlose inopaj ta stojolal li Jeovae. La skʼel li kʼusitik mas tsots skʼoplale, jaʼ yuʼun li avie chtun ta prekursor regular xchiʼuk kʼuchaʼal mol ta tsobobbail. Xi chale: «Ta skoj ti jun koʼonton xchiʼuk li kʼusitik oy x-ayan jutuk kuʼune xchiʼuk ti chkakʼbe yipal skoltael ta mantal li yantike, lek noʼox xkuxet yuʼun li jol xchiʼuk koʼontone» (Fili. 4:6, 7).

Kerem tseb, nopo lek kʼusi ti tstij avoʼonton spasel li kʼusitike xchiʼuk kʼusi ti mas tsots skʼoplal chavile. Vuleso me ta ajol kʼusi beal skʼan xatam batel sventa lek xbat li akuxlejale. Jech ta melel, li spasbel yabtel li Jeovae jaʼ li kʼusi skʼan mas tsots skʼoplal skʼan chavil ta akuxlejale.

Xuʼ van oy kʼusitik skʼan xajel ta akuxlejal xchiʼuk xalokʼes ta avoʼonton li kʼusitik mu masuk tsots skʼoplale. Yuʼun jaʼ noʼox jech chavakʼ venta kʼuyepal bendision chata ta skoj ti chapas li «cʼusi tscʼan li Diose, [...] li cʼusitic lec chile, [xchiʼuk] li cʼusitic tuqʼue» (Rom. 12:2). Ta melel, mi ta sjunul avoʼonton chatun ta stojolal Jeovae, «lec chbat avuʼun [ti] buyuc noʼox chaxanov[e]».

[Tsʼib ta yok vun]

[Rekuadro ta pajina 31]

Ti kʼusitik skʼan xapas sventa «lec chbat avuʼun [ti] buyuc noʼox chaxanov[e]»

Ta skoj ti ep kʼusitik stakʼ pasele, ¿kʼusitik stakʼ xapas sventa mu kʼusi smakot ta spasel li kʼusitik ti melel oy sbalile? Skʼan xanop ti kʼu yuʼun oy ta avoʼonton spasel li kʼusitik chakʼan chapase xchiʼuk kʼusitik ti baʼyel avakʼoj ta akuxlejale. Xuʼ van xaskoltaot li sjakʼobiltak chtale:

LI KʼUSITIK CHAPAS KʼALAL MAʼUK XAʼOX YORAIL CHANUNE

▪ ¿Kʼusitik xuʼ chlik ochuk ta jol ta koʼonton yuʼunik?

▪ ¿Kʼu sjalil ta jchʼakbe yorail?

▪ ¿Mi jaʼ chlik batuk-o ta koʼonton spasel?

▪ Li yorail jchʼakojbe toʼox sventa li spasbel yabtel Diose, ¿mi jaʼ xa ta jtunes sventa li kʼusitik ta jpas kʼalal maʼuk xaʼox yorail chanune?

▪ ¿Mi jaʼ chlik jchiʼin yuʼun li chopol amigoiletike?

▪ ¿Mi jaʼ mas lek chkaʼi yamigoinel li ermanoetike o mi jaʼ li buchʼutik maʼuk yajtsʼaklomtak Cristoe?

SVENTA LI CHANUN TA UNIVERSIDADE

▪ Ti mi chapalun xa sventa xuʼ jmakʼlin jbae, ¿mi persa to van ta jlajes jtakʼin, ta jlajes kipal xchiʼuk jkʼakʼal sventa chichanunaj to batel?

▪ ¿Mi persa van chi-och ta universidad sventa xman kuʼun li kʼusitik chtun kuʼune?

▪ ¿Mi xakʼ to van ora chibat li ta tsobajeletik li universidade?

▪ ¿Mi laj xa kakʼ persa «stʼujel batel ti bu leque», jaʼ xkaltik, ti bu tsots skʼoplale?

▪ ¿Mi mu van jaʼuk lek ti jtsatsubtas koʼonton ti xuʼ tskoltaun-o li Jeovae?

SVENTA LI ABTELE

▪ ¿Mi chakʼ ximuyubaj li kabtele xchiʼuk mi chakʼ «acʼo noʼox [j]cʼupin lec [...] li stojol [k]abtele»?

▪ ¿Mi toj lubem xa tajek chkaʼi li jbekʼtal jtakopale xchiʼuk ti kʼuyelan chkaʼi jbae ti mu xa jchabi ta mantal xchiʼuk mu xa xkakʼbe li kʼusitik melel chtun yuʼunik li kutsʼ kalale?

▪ ¿Mi mas xa chi-abtej ti mu xa bu mas jchiʼin ta loʼil li kutsʼ kalale?

▪ ¿Mi ta jmil jba tajek ta abtel ti mu xa jmakʼlin jba ta mantale?

▪ ¿Mi yakal chkakʼbe yipal sventa mas lek chketʼes li jparte chi-akʼbat ta tsobobbaile?

[Lokʼol ta pajina 30]

Li Jeovae laj yalbe Baruc ti akʼo mu xbat ta yoʼonton saʼel li kʼusi tskʼane