¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa jun koʼontontik xchiʼuk li yantike?

«Jpastic tsatsal ta saʼel batel ti bu ta xacʼ jun oʼntonale.» (ROM. 14:19, Ch)

1, 2. ¿Kʼusi srasonaltak oy ti jun yoʼontonik xchiʼuk ti jmoj oyik li yajrextikotak Jeovae?

 LI AVIE mu junuk yoʼonton li krixchanoetik ta balumile, jech chkʼot ta pasel manchuk mi jmoj slumalik o skʼopik. Bakʼintike mu lekuk xil sbaik ta skoj li srelijionike, li politikae xchiʼuk li kʼusitik oy yuʼunik o skʼulejalike. ¡Toj jelel li steklumal Jeovae! Manchuk mi oy krixchanoetik ti jelel stsʼunbalik, slumalik xchiʼuk ta jujuchop skʼopike, jun noʼox yoʼontonik (Apo. 7:9).

² Pe taje mu jecheʼuk noʼox ikʼot ta pasel. ¿Kʼu yuʼun ti jun yoʼontonik li steklumal Jeovae? Li baʼyel srasonal xchiʼuk ti mas tsots skʼoplale jaʼ ti «jun [yoʼontonik] xchiʼuc ti Dios[e]», oy xchʼunel yoʼontonik ta stojolal Jesús xchiʼuk ti manbilik xa ta skoj xchʼichʼele (Rom.  5:1, Ch; Efe. 1:7). Li xchibal srasonale, jaʼ ta skoj ti tukʼ yoʼontonik ta stojolal Jeovae, vaʼun ch-akʼbatik chʼul espiritu, jech oxal oy stalelalik kʼuchaʼal li jun oʼontonale (Gál. 5:22). Li yoxibal srasonale jaʼ ti «muʼyu[kik] xa ta sventa banamil[e]» (Juan 15:19). Mu stikʼ sbaik ta politika, mi jaʼuk ta paskʼop ta slumalik, mi jaʼuk ta yanlum yuʼun «chlic scʼatajesic ta locub banamil li yespadaique» (Isa. 2:4).

3. ¿Kʼusi tstij koʼontontik spasel li jun oʼontonale, xchiʼuk kʼusi ta jchantik li ta xchanobil liʼe?

³ Ta skoj ti jun koʼontontike, ta jkʼan jbatik mu ventauk mi jeltos jtsʼunbaltik xchiʼuk jkuxlejaltik, jech, maʼuk noʼox ti mu xa kʼusi chopol jpasbe jbatike (Juan 15:17). Ta xkakʼbetik yipal ta «jpastic cʼusi lec ta stojol scotol cristianoetic [...]. Pero jaʼ echʼem to tscʼan ta jpastic ta stojol ti bochʼo coʼol jchʼunojtic Dios jchiʼuctique» (Gál. 6:10). Ta melel, kuxulutik ta jun paraiso yaʼeluk, jech oxal skʼan oyuk sbalil xkiltik xchiʼuk skʼan jchabitik. Ta skoj taje, ta jujuntal skʼan jnoptik kʼuxi xuʼ jsaʼtik li jun oʼontonal ta tsobobbaile.

Kʼalal oy kʼusi chopol tspasbutik jun ermanoe

4. ¿Kʼusi xuʼ jpastik mi oy jsaʼoj jmultik ta stojolal yantike?

⁴ Xi la stsʼiba li Santiagoe: «Jcotoltic ep bu ta jta jmultic. Me oy bochʼo mu sta smul ta sventa cʼusi chale, jaʼ xa tuqʼuil vinic» (Sant. 3:2). Stalel onoʼox ti xuʼ xlik kʼop xchiʼuk li kermanotaktik ta skoj ti mu jtosuk jnopbentike (Fili. 4:2, 3). Pe, ¿mi xuʼ van lek noʼox smelolal jchapan jkʼoptik sventa mu sok-o li jun oʼontonal ta tsobobbaile? Ta melel xuʼ. Li Vivliae chalbutik kʼusi xuʼ jpastik mi oy jsaʼoj jmultik ta stojolal yantike (kʼelo Mateo 5:23, 24).

5. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa junuk noʼox koʼontontik kʼalal tsaʼ smul ta jtojolaltik junuk kermanotike?

⁵ Pe, ¿mi jaʼ saʼoj smul ta jtojolaltik li yantik une? ¿Mi ta jnoptik van ti jaʼ persa baʼyel skʼan xtal skʼan perton li stuke? Moʼoj. Teuk me ta joltik ti melel kʼanelale «mu xacʼ ta venta li cʼusi [chopole]» (1 Cor. 13:5). Kʼalal maʼuk toj tsots li kʼope jaʼ lek ti jchʼay ta joltik xchiʼuk ti kakʼtik pertone (kʼelo Colosenses 3:13). Kʼalal jech ta jpastike muʼyuk noʼox me jkʼoptik xchiʼuk li yantike xchiʼuk jun noʼox me koʼontontik. Jech oxal xi chal li Vivliae: «Ti buchʼu xʼechʼ xjelav noʼox yuʼun ti bisel ta cotol chavale, jaʼ ichʼel ta mucʼ ta sta» (Pro. 19:11, Ch).

6. ¿Kʼusi xuʼ jpastik mi mu xchʼay ta joltik li kʼusi laj kichʼtik pasbele?

⁶ ¿Pe kʼusi xuʼ jpastik mi mu xchʼay ta joltik li kʼusi ikʼot ta pasele? ¿Mi jaʼ xa van lek ti chkalbetik li yantike? Mi jech ta jpastike jaʼ noʼox ta jsoktik li jun oʼontonal ta tsobobbaile. Sventa lek xchapaj li jkʼoptike, xi chalbutik Mateo 18:15: «Me oy bu muʼyuc lec cʼusi ta spasbot li achiʼile, batan, bat acʼbo snaʼ ta achibalic noʼox. Me laj yaʼibot acʼope, jech ivuʼ avuʼun scoltael li achiʼile». Manchuk mi jaʼ chalbe skʼoplal li kʼusitik tsots xuʼ chkʼot ta pasel li versikulo 15 kʼalal ta 17, li versikulo 15 yichʼoj tal beiltasel ti xuʼ jtunestik sventa li kʼusi laj xa kalbetik skʼoplale, taje jaʼ ti skʼan jkʼopontik ta stuk li buchʼu saʼoj smul ta jtojolaltike. Kʼalal ta jkʼopontike skʼan xkichʼtik ta mukʼ xchiʼuk lek noʼox smelolal xkalbetik. a

7. ¿Kʼu yuʼun skʼan jchapantik ta anil li jkʼoptike?

⁷ Xi la stsʼiba li jtakbol Pabloe: «Me chaʼilinique, mu me teuc xasaʼ amulic o. Mu me sbejeluc cʼacʼal xaʼilinic. Mu me xajambeic sbe li pucuje» (Efe. 4:26, 27). Xi laj yal mantal xtok li Jesuse: «Jaʼ tscʼan chachapan ta ora acʼop achiʼuc li avajcontrae» (Mat. 5:25). Li tekstoetik liʼe chakʼ ta ilel ti anil noʼox skʼan chapanel kʼusitik chkʼot ta pasel sventa oyuk noʼox jun oʼontonal xchiʼuk sventa mu stsatsaj batel li kʼope. Jech, li toybail, itʼixal oʼontonal xchiʼuk li pichʼ oʼontonale mu me jaʼuk smakutik sventa jchapantik ta anil li kʼopetike (Sant. 4:1-6).

Kʼalal ep buchʼutik te smakoj li kʼope

8, 9. 1) ¿Kʼusi kʼopal ilik ta stojolal li yajtsʼaklomtak Cristo ta Romae? 2) ¿Kʼusi tojobtasel laj yakʼ li Pabloe?

⁸ Jnoptik noʼox ti ep buchʼutik te smakoj li  kʼope, ti maʼuk noʼox chaʼvoʼike. Taje, jaʼ li kʼusi ikʼot ta pasel ta stojolal yajtsʼaklomtak Cristo ta Roma ta baʼyel sigloe. Jlome jaʼik judío vinik stsʼunbalik, li yantike maʼuk. Li skʼopike ilik ta skoj ti oy toʼox buchʼutik muʼyuk lek chilik li buchʼutik «muʼyuc to stsatsal yoʼntonique» xchiʼuk chlik svulik ta skoj li kʼusitik tspas ti jaʼ noʼox xuʼ snop stuke. ¿Kʼusi tojobtasel laj yakʼ li Pabloe? (Rom. 14:1-6.)

⁹ Li jtakbole laj stojobtas xchaʼchopalik. Li buchʼu lek xa xchʼunoj ti mu xa persauk skʼan chʼunel li Mantaletik i-akʼbat Moisese, laj yalbe ti mu stoy sba ta stojolal li buchʼu mu to xaʼibe lek smelolale xchiʼuk ti mu xkʼot-o chaʼi slajesel jlom veʼliletik ti chal ta Mantal ti mu stakʼ lajesele (Rom. 14:2, 10). Mi muʼyuk chakʼbe ta ilel kʼanelal li ermano taje, xuʼ van chikta sba ta mantal. «Mu me xasoquesbe yabtel Dios ta sventa noʼox veʼlil —xi la stsʼiba li Pabloe—. [...] Jaʼ lec mu xatiʼic tiʼbol, mu xavuchʼic yaʼlel tsʼusub, mu xatunic o li cʼusi jaʼ te chchibaj yoʼnton; jaʼ te tsoc yoʼnton avuʼunic li yantique.» (Rom. 14:14, 15, 20, 21.) Li buchʼu persa to skʼan chʼunel chaʼi li Mantale laj yalbe ti akʼo mu slaban li buchʼu mu koʼoluk snopben xchiʼuke (Rom. 14:13). Xi xa onoʼox yakʼoj tojobtasel ta baʼyele: «Jaʼ yuʼun jech chacalboxuc ta acotolic. Mu me bochʼo toj mucʼ spas sba avuʼunic» (Rom. 12:3). Xi to laj yal xtoke: «Jaʼ acʼo jpastic o batel li cʼusi sventa lec jun coʼnton jcotoltique, xchiʼuc li cʼusi jaʼ sventa chijtsatsubutic yuʼune» (Rom. 14:19).

10. Jech kʼuchaʼal li yajtsʼaklomtak Cristo ta Romae, ¿kʼusi skʼan jpastik yoʼ xchapaj-o li jkʼoptike?

¹⁰ Li tojobtasel laj yakʼ Pabloe, ¿kʼu yelan la xchʼamik li jromaetike? Ta melel, lek la xchikintaik xchiʼuk la sjelik li kʼuyelan toʼox tspasike. Li avi kʼakʼal eke, li yajtsʼaklom Cristoe jaʼ jech skʼan spasik kʼalal chlik skʼopike. Skʼan xchanik lek li beiltaseletik ta Vivlia ti smakojbe skʼoplal li kʼope, xchiʼuk kʼalal chichʼ tunesele akʼo vinajuk kʼanelal xchiʼuk bikʼit skʼan xakʼ sbaik. Ta melel, sventa «coʼoluc [yoʼonton]» skotolike skʼan sjel li stalelike, jech kʼuchaʼal laj spasik li yajtsʼaklomtak Cristo ta Romae (Mar. 9:50).

 Kʼalal chkoltavanik li moletik ta tsobobbaile

11. ¿Kʼusi skʼan spas li mol ta tsobobbail kʼalal ch-albat ti oy skʼop jun yajtsʼaklom Cristoe?

¹¹ Jnoptik noʼox ti oy jun ermano chbat skʼopon jun mol ta tsobobbail sventa chalbe ti oy skʼop xchiʼuk yutsʼ yalal o ta tsobobbaile. ¿Kʼusi van tspas li mol ta tsobobbaile? Li kʼusi baʼyel skʼan spase jaʼ ti skʼan xchikinta leke, yuʼun snaʼoj li tojobtasel liʼe: «Li bochʼo mu stucʼulanbe scʼop meʼone jaʼ noʼox jech mu xtucʼulanbat scʼop ec ti cʼalal tscʼan vocole» (Pro. 21:13). Mu jaʼuk xakʼbe rason ta anil li buchʼu oy kʼusi chopol ipasbate, yuʼun xi chal noxtok li jun pʼijil loʼile: «Li bochʼo tspoj sbae melel xa yaʼyel li cʼusi chale; pero cʼalal me icʼot li yane chlic vinajuc me melel» (Pro. 18:17). Li kʼusi xuʼ spas kʼalal mi laj xchikintabee, xuʼ sjakʼbe mi iloʼilaj xa xchiʼuk li buchʼu oy skʼop xchiʼuke. Xchiʼuk xtok, chakʼbe iluk ta Skʼop Dios li kʼusi skʼan spas sventa oyuk-o li jun oʼontonale.

12. ¿Kʼusi skʼelobiltak chakʼ ta ilel ti xibal sba kʼalal mu jchikintatik li kʼusi ikʼot ta pasel ta melele?

¹² Batsʼi melel xibal me sba kʼalal melel o mu meleluk xijchi ta anil mi muʼyuk to kaʼyojtik sloʼilik ta xchaʼvokʼale. Taje jech chakʼ ta ilel li kʼusi ikʼot ta stojolal oxvoʼ krixchanoetik ti te tsakal ta Vivliae. Li baʼyele jaʼ li Potifare, li vinik taje la xchʼun kʼalal i-albat yuʼun yajnil ti tsatsal tsakvan la li Josee. I-ilin tajek, vaʼun la stikʼ ta chukel manchuk mi muʼyuk smul (Gén. 39:19, 20). Li xchibale jaʼ li ajvalil Davide. Kʼalal laj yal Siba ti ipas ta jkontrainvanej li Mefi-bosete, ti jaʼ yajval li Sibae, la xchʼun ta anil li Davide, muʼyuk la skʼel mi melel o mi mu meleluk li kʼusi i-albate. Xi laj yalbe ta anile: «Lec oy. Liʼ ta orae jaʼ avuʼun scotol li cʼusi jaʼ toʼox yuʼun ti Mefi-bosete», xut (2 Sam. 16:4; 19:25-27). Li yoxibale jaʼ li ajvalil Artajerjes ta Persiae. Jun velta i-albat ti yakal la chchaʼvaʼanik smuroaltak Jerusalén li judioetike xchiʼuk ti ta la xlik skontrainik li ajvalile. Li kʼusi i-albate maʼuk melel, pe la xchʼun li ajvalile, vaʼun laj yal mantal ti akʼo xkechanik li abtele. Ta skoj taje, la xkechanik li xchaʼvaʼanel xchʼulna Diose (Esd. 4:11-13, 23, 24). Li ta loʼiletik taje, oy kʼusi chchanik li moletik ta tsobobbaile: skʼan baʼyel xchikintaik li kʼusi ikʼot ta pasel ta melele xchiʼuk jech kʼuchaʼal laj yal li Pabloe skʼan mu stʼujik li buchʼu mas xa noʼox lek chilike (kʼelo 1 Timoteo 5:21).

13, 14. 1) ¿Kʼusi skʼan jvules ta joltik kʼalal oy skʼop chaʼvoʼ krixchanoetike? 2) ¿Bu xuʼ staik koltael kʼalal chchapanvanik li moletike?

¹³ ¿Pe mi jaʼ noʼox van skʼan xkaʼitik xchaʼvokʼalik? Li Vivliae chal: «Me oy bochʼo tsnop ti lec xa snaʼe, leʼe mu to snaʼ li cʼusi lec ta otquinele» (1 Cor. 8:2). Xuʼ van skʼan to jnaʼtik o xkaʼibetik lek smelolal kʼuxi ilik talel li kʼope o kʼuyelan xkuxlejalik li buchʼutik te nitil skʼoplalike. Kʼalal oy kʼusi chchapanik li moletike skʼan skʼel sbaik sventa mu xichʼik loʼlael ta skoj ti oy buchʼutik xuʼ tsjoypʼinbeik smelolal li kʼusitik ikʼot ta pasel ta melele, ta skoj jutbil kʼop o ta kʼusitik ti oy noʼox butik laj yichʼ chikintaele. Skʼan svules ta sjolik, ti buchʼu svaʼanoj Dios sventa tukʼ chchapanvane jaʼ li Jesucristoe. Yuʼun xi onoʼox albil skʼoplale: «Mu jaʼuc noʼox jech ta xchapan ti cʼu xʼelan ta xil ta sate; mu jaʼuc noʼox jech ta spas ti cʼu xʼelan chaʼay ta xchiquine» (Isa. 11:3, 4). Jech xtok, li Jesucristoe tspas li kʼuyelan chbeiltasvan li xchʼul espiritu Jeovae, jech oxal skʼan jech akʼo spasik ek li moletike.

¹⁴ Jech oxal kʼalal skʼan toʼox xalik ti buchʼu oy smul ta melele, tsots skʼoplal ti tskʼanbeik xchʼul espiritu Jeova li moletike, skʼelik kʼusi chal Vivlia xchiʼuk li vunetik spasoj li «jʼabtel ti jun [«tukʼ», NM] yoʼnton [...], ti lec bije» (Mat. 24:45).

Mas tsots skʼoplal ti junuk koʼontontik xchiʼuk li Diose

15. ¿Bakʼin voʼotik skʼan xkalbetik moletik ti oy tsots smul la spas jun ermanoe?

¹⁵ Melel onoʼox ti yajtsʼaklomutik Cristoe skʼan jkʼeltik kʼusi xuʼ jpastik sventa jun koʼontontik xchiʼuk li yantike, pe manchuk mi jech, li Vivliae chal: «Li jbijiltic chlic tal ta stojol Diose, lec scotol cʼusitic ta jpastic yuʼun. Jech noxtoc mu jliquestic cʼop» (Sant. 3:17). Kʼuchaʼal chkiltike jaʼ mas tsots skʼoplal chil Dios ti lekuk skotol li kʼusitik ta jpastike, yuʼun jaʼ ta tsʼakal to laj yalbe skʼoplal li jun oʼontonale. Kʼalal chal: «Lec scotol  cʼusitic ta jpastic yuʼun» xie, te snitojbe skʼoplal ti skʼan sakutik-o ta jtalelaltik xchiʼuk ta mantale. Jaʼ yuʼun, mi laj kaʼitik ti oy tsots smul la spas jun ermanoe skʼan xkalbetik ti akʼo yalbe li moletike (1 Cor. 6:9, 10; Sant. 5:14-16). Pe mi muʼyuk chale skʼan voʼotik chbat kaltik, mu me jnoptik ti jaʼ jech jun-o koʼontontik xchiʼuk li buchʼu la spas smul kʼalal ta jmuktik eke. Mi la jmukbetik li smule jaʼ ta jmultik chkʼot ek, kʼuchaʼal chkiltike toj chopol (Lev. 5:1; kʼelo Proverbios 29:24).

16. ¿Kʼusi ta jchantik yuʼun li loʼil ta sventa Jehú xchiʼuk Jorame?

¹⁶ Oy kʼusi ikʼot ta pasel ta xkuxlejal Jehú ti chakʼ ta ilel ti jaʼ mas tsots skʼoplal ti junuk koʼontontik ta stojolal Diose, ti jaʼ xkom to skʼoplal ti kʼuyelan chkil jbatik xchiʼuk jun krixchanoe. Li Jehue i-albat yuʼun Jeova ti akʼo bat yakʼbe stoj smul yutsʼ yalal li ajvalil Acabe. Li ajvalil Jorame, skerem li Acab xchiʼuk Jezabele, kajal batel ta skaro bat snup li Jehue, xi la sjakʼbee: «¿Me muʼyuc chasaʼ cʼop, Jehú?». Xi la stakʼ li Jehue: «¿Cʼu xʼelan xuʼ mu xlic cʼop ti staoj yav o puru mulivajel xchiʼuc yan vinic tspas li ameʼ Jezabele, xchiʼuc ti oy ep jʼacʼchameletic yuʼune?» (2 Rey. 9:22). Ta anil la stʼiles batel jmoj sflecha, tikʼil ikʼot ta yoʼonton li Jorame. ¿Kʼusi xuʼ xchanik te li moletik avie? Ti kʼalal oy buchʼu tsots tspas smul xchiʼuk mu sutes yoʼontone, skʼan mu stsʼikbeik li xchopol talelal sventa noʼox jun yoʼontonik xchiʼuk li krixchano taje. Skʼan slokʼesik ta tsobobbail, yuʼun jaʼ noʼox jech jun yoʼonton xchiʼuk Dios li tsobobbaile (1 Cor. 5:1, 2, 11-13).

17. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa oyuk noʼox jun oʼontonal li ta tsobobbaile?

¹⁷ Jutuk mu skotoluk li kʼopetik ch-ayan ta ermanoetik avie, maʼuk ta skoj tsatsal mulil xchiʼuk mu persauk chichʼ kʼelel ta jun komite sventa chapanvanej. Ta skoj taje xchiʼuk ta skoj ti oy kʼanel ta koʼontontike jaʼ lek ti xkakʼtik perton xchiʼuk ti jchʼay ta joltike. Li Vivliae jamal chal: «Li bochʼo mu sventauc cʼusi chopol chile [o kʼusi chopol tspasbate] ta sta bochʼo lec chil sba xchiʼuc; yan li bochʼo tspuc batele tsvocʼ sba batel li bochʼo coʼol toʼox yoʼnton xchiʼuque» (Pro. 17:9). Mi laj kakʼtik persa yakʼbel perton li kermanotaktike, xuʼ me jtatik jun oʼontonal li ta tsobobbaile. Pe maʼuk noʼox taje, yuʼun lek chilutik xtok li Jeovae (Mat. 6:14, 15).

Li bendisionetik ta jtatik ta skoj ti jun koʼontontik xchiʼuk yantike

18, 19. ¿Kʼusitik bendisional ta jtatik mi la jsaʼtik li jun oʼontonale?

¹⁸ Li yajtsʼaklom Cristo ti «[tsaʼ] batel ti bu ta xacʼ jun oʼntonale» ep bendisionetik ta sta. Ta skoj ti chchanbe stalelal li Jeovae, lek ch-ilat yuʼun. Jech xtok, ta skolta sba sventa jun-o koʼontontik jkotoltik xchiʼuk jmoj noʼox oyutik kʼuchaʼal ta jun paraiso yaʼeluk. Jech xtok, ta skoj ti jech tspas ta tsobobbaile, mas kʼun chaʼi spasel kʼalal ta xcholbe skʼoplal «li Lequil Aʼyej ti tspas ta jun coʼntontic yuʼune» (Efe. 6:15). Jaʼ noʼox jech xuʼ xakʼ ta ilel ti «[oy] slequilal yutsilal yoʼnton[e]» xchiʼuk ti «[oy] smucʼul yoʼnton[...]» manchuk mi oy kʼusi chopol tspasbate (2 Tim. 2:24, Ch).

¹⁹ Jech xtok, chil chkʼot ta pasel li albilkʼop liʼe: «Ta xchaʼcuxiic li bochʼotic lequique xchiʼuc li bochʼotic chopolique» (Hech. 24:15). Kʼalal mi jech ikʼot ta pasel ta Balumile, ta xchaʼkuxi talel ep ta miyon krixchanoetik ti jelel stsʼunbalike, ti jelel stalel xkuxlejalike, ti kʼuyelanike xchiʼuk ti ikuxiik «cʼalal ilic li banamile» kʼalal to li avie (Luc. 11:50, 51). Ta skoj ti voʼotik chkakʼbetik yojtikinik li sbelel jun oʼontonale, skʼan jechuk xa noʼox jkuxlejaltik li avie.

[Tsʼib ta yok vun]

¿Kʼusi ta jtakʼtik?

• ¿Kʼusitik skʼan jpastik mi laj kakʼtik venta ti oy kʼusi chopol la jpasbetik junuk ermanoe?

• Sventa oyuk noʼox jun oʼontonale, ¿kʼusitik xuʼ jpastik kʼalal oy buchʼu chopol kʼusi tspasbutike?

• Kʼalal oy skʼop li ermanoetike, ¿kʼu yuʼun chopol ti jaʼ noʼox ta jtʼujtik li buchʼu mas xa noʼox lek chkiltike?

• ¿Kʼu yuʼun jaʼ mas tsots skʼoplal ti junuk koʼontontik xchiʼuk li Diose?

[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]

[Lokʼol ta pajina 29]

Li Jeovae skʼanoj li buchʼutik chakʼik perton xchiʼuk chchʼay ta sjolik li kʼusi tspasbatike