¿Kʼuxi xuʼ xachanbe stalelal Finees kʼalal chavil avokole?

LI YABTEL staojik ta tsobobbail li moletike jaʼ jun mukʼta matanal. Manchuk mi jech, oy kʼusitik tsots chaʼiik ta spasel bateltik. Jech kʼuchaʼal kʼalal chchapanvanik ta sventa Mucʼul Dios ta skoj ti oy buchʼu tsots la spas smule (2 Cró. 19:6). Yan xtoke jaʼ van ta skoj ti muʼyuk chapal chaʼi sbaik kʼalal oy kʼusitik chlik sbainike. Jun ti buchʼu jech laj yaʼi sbae jaʼ li Moisese. Kʼalal i-akʼbat jun yabtele, xi noʼox laj yale: «¿Cʼusi xuʼ cuʼun ti vuʼun chibat ta stojol [faraone]?», xi (Éxo. 3:11).

Jech kʼuchaʼal jnaʼojtike, li Vivliae laj yichʼ tsʼibael koliyal li chʼul espiritue, li sjuʼel Dios taje jaʼ chkoltavan kʼalal chichʼ biiltasel jun ermano ta tsobobbaile. Li Skʼop Diose ep chalbe skʼoplal kʼusi la spasik kʼalal laj yil svokolik li buchʼutik oy yabtelik ta slumal Diose. Jech la spas li Fineese (Finehás). Li stuke jaʼ chkʼot ta xkʼexol li mero bankilal palee, yuʼun jaʼ stot li Eleazare xchiʼuk jaʼ smukʼtot li Aarone. Ti kʼu sjalil ikuxie, oy kʼusi la snup oxib velta, ta jujun taje laj yakʼ ta ilel ti tsots yoʼontone, ti pʼije xchiʼuk ti oy xchʼunel yoʼontone, taje xuʼ me jech xchanik ek li moletik ta tsobobbaile.

«Itots batel»

Jkʼeltik kʼusi la snup kʼalal toj kerem toʼox li Fineese. Kʼalal te toʼox oyik ta stenlejaltik Moab li j-israeletike «te lic mulivajicuc xchiʼuquic li tsebetic yuʼun moabetique» xchiʼuk «te lic stiʼic [kʼusitik], te lic yichʼic ta mucʼ ec li diosetic yuʼun moabetique» (Núm. 25:1, 2). Ta skoj taje li Jeovae laj yakʼbe stoj smul li jmulivajeletike, ep buchʼu ichamik. ¿Mi xnop kuʼuntik kʼuyelan laj yaʼi sba Finees kʼalal ikʼot ta xchikin li tsatsal mulil xchiʼuk ti ep buchʼutik chcham ta skoj taje?

Li Vivliae xi to chal li kʼusi ikʼot ta pasele: «Jun israel vinic laj yicʼ batel ta sna jun madián tseb. Te laj yicʼ jelovel ta stojol li Moisese xchiʼuc ta stojol li israeletic cʼalal jaʼo te tsobol ch-oqʼuic scotolic ta stiʼ li chʼulna pasbil ta nucule» (Núm. 25:6). ¿Kʼusi van tspas li Fineese? Li stuke toj kerem to, yan li jsaʼmulil vinike ep xa sjabilal xchiʼuk jaʼ jun bankilal ta jteklum sventa chichʼik ta mukʼ li Diose (Núm. 25:14).

Pe li Fineese jaʼ chiʼta li Jeovae maʼuk li krixchanoetike. Kʼalal laj yil li chaʼvoʼ jsaʼmuliletike, te napʼal ibat ta spatik, och kʼalal ta sna. Vaʼun la smil ta lansa xchaʼvoʼalik, toj jelavel noʼox ta xchʼut li vinike xchiʼuk li antse. ¿Kʼu yelan laj yil Jeova li kʼusi la spas Fineese? Lek laj yil ti jpʼel yoʼontone xchiʼuk ti oy stsatsal yoʼontone, jech oxal la spas jun trato xchiʼuk. Laj yalbe ti jaʼ «[ch]acʼbe o ta [skʼob] [xchiʼuk snitilultak] [...] li abtel ta paleale». Jech noxtok, la spajes ta anil li milele (Núm. 25:7-13).

Jech ta melel li moletik ta tsobobbail avie maʼuk xa jech tspasik kʼuchaʼal li Fineese. Akʼo mi jech, ta xchanbeik stalel ti jpʼel yoʼonton xchiʼuk ti mu snaʼ xiʼe. Jaʼ jech la spas Guilherme, ti oy toʼox jun-chibuk u yochel ta mole. Laj yalbeik ti akʼo xkoltavan ta xchapanel jun kʼop ti ikʼot ta pasele. Li jsaʼmulile jaʼ toʼox yan mol. Li mol taje laj toʼox skolta Guilherme kʼalal kerem toʼoxe. «Toj chopol laj kaʼi jba» xi li Guilherme. «Bateltike mi jaʼuk x-och jvayel. Ta jnopilan  tajek kʼuyelan lek xuʼ xichapanvan, ti mu smak jnopben ti kʼuyelan chkaʼi jbae. Jujun kʼakʼal ta jpas orasion xchiʼuk lek la jchanbe smelolal li vunetik lokʼem ta Vivliae.» Koliyal taje, muʼyuk ixiʼ ta xchapanel li kʼope xchiʼuk lek la skolta ta mantal li ermanoe (1 Tim. 4:11, 12).

Mi jpʼel yoʼontonik xchiʼuk mi mu xiʼik li moletik kʼalal chchapanik li kʼusitik chkʼot ta pasel ta tsobobbaile, lek ta chanbel li xchʼunel yoʼontonike xchiʼuk li stukʼil yoʼontonike. Ta melel, li yan yajtsʼaklomtak Cristoe skʼan jech yoʼontonik ek kʼalal snaʼojik ti oy buchʼu tsots smul la spase, skʼan mu xiʼik xchiʼuk skʼan xalbeik li moletike. Jech skʼan xakʼik ta ilel ti tukʼ yoʼontonik ta stojolal Jeova xtok kʼalal chichʼ lokʼesel ta tsobobbail junuk yutsʼ yalalik o junuk yamigoike, skʼan mu xa xchiʼinik (1 Cor. 5:11-13).

Ta skoj li spʼijile, muʼyuk la smil-o sbaik

Li kʼusitik ikʼot ta pasel yuʼun Fineese, jaʼ ta skoj ti baʼyel lek la snopbe skʼoplale, mu jechuk la spas kʼuchaʼal li kerem tsebetik ti mu snopik baʼyel li kʼusi tspasike. Ta melel oy lek spʼijil, taje te chvinaj kʼalal laj yaʼi ti la svaʼanik jun skajleb smoton Dios te ta tiʼ ukʼum Jordán li jvokʼ snitilulal Rubén, Gad xchiʼuk li oʼlol jchop snitilulal Manasese. Ta skoj taje ep j-israeletik la snopik ti la svalopatinik mantal li buchʼutik la svaʼanik skajleb smoton Diose, jech oxal, lik xaʼox xchapan sbaik sventa chbat smilik (Jos. 22:11, 12).

Pe, ¿kʼusi la spas li Fineese? Pʼij laj yakʼ ta ilel stalelal yuʼun la stsob li bankilaletik ta Israele, vaʼun la sjakʼbe ta jujuntal kʼu yuʼun ti la spasik li skajleb matanale. Li bankilaletike laj yalik ti jaʼ noʼox sventa chakʼik ta ilel ti tukʼ «[chtunik] yuʼun Mucʼul Dios[e]». Koliyal ti jech la spas li Fineese, muʼyuk xa la smil sbaik (Jos. 22:13-34).

Li voʼotik eke, skʼan me xkakʼtik ta ilel jpʼijiltik kʼuchaʼal la spas Finees kʼalal mi laj kaʼitik tstikʼbeik smul o tsloʼiltaik junuk ermanoe. Mi jech ta jpastike jaʼ jech mu xij-ilin ta anil o chopol xa kʼusitik chkaltik ek (Pro. 19:11).

Li moletik ta tsobobbaile, ¿kʼuxi xuʼ xchanbeik spʼijil li Fineese? Jun ermano ti Jaime sbie, yichʼoj xa lajuneb jabil kʼuchaʼal mol ta tsobobbail, xi chale: «Kʼalal oy buchʼu chalbun ti oy skʼop xchiʼuk jun ermanoe, li kʼusi baʼyel ta jpase jaʼ ti jkʼanbe Jeova ti akʼo skoltaun ti mu xkakʼ jba ta stojolal ta jun noʼoxe xchiʼuk ti xuʼ jtojobtas ta Skʼop Diose. Jun veltae, i-ay yalbun jun ermana ti oy la kʼusi ipasbat yuʼun jun ermano ti oy yabtel ta yan tsobobbaile. Li kʼusi la jpase jaʼ ti la jkʼelbe jayibuk beiltaseletik ta Vivlia li ermanae, muʼyuk i-ay kalbe ta anil li ermanoe akʼo mi jaʼ kamigo. Li ermanae laj kalbe ti tstots skʼoplal ti skʼan xloʼilaj xchiʼuk li ermanoe (Mat. 5:23, 24). Li ermanae la xchʼun li tojobtasel laj kalbee, pe muʼyuk bu ichapaj li skʼopike, jaʼ yuʼun laj kalbe yan tojobtaseletik ta Vivlia ti skʼan stsak ta ventae. Li kʼusi la spase jaʼ ti la skʼopon yan velta Dios ta sventa li kʼope xchiʼuk laj yakʼ persa x-akʼvan ta perton».

¿Kʼusi ikʼot ta pasel un? Xi chal li Jaimee: «Kʼalal echʼ xaʼox jayibuk ue, la skʼoponun yan velta li ermanae, laj yalbun ti la skʼan perton li  ermano ta skoj ti tsots kʼusitik laj yale. I-albat la ti akʼo koʼol xlokʼ xcholik mantale xchiʼuk i-albat ti kʼuxubinbil li ermanae. Xchaʼvoʼalik laj yakʼbe sbaik perton. Ti lajuk jtikʼ jba ta skʼopike, xuʼ van oy buchʼu mas lek laj kakʼbe rason ti jechuke xchiʼuk xuʼ van mu toj lekuk li kʼusi ikʼot ta pasele». Jaʼ yuʼun xi chal li Vivliae: «Mu me ta aniluc xavacʼ ta chapanel [junuk buchʼu]» (Pro. 25:8). Li moletik ti pʼijike chalbeik ti akʼo yakʼik persa akʼo spasik kʼusi chal Vivlia sventa xuʼ jun noʼox yoʼontonik li buchʼutik oy skʼopike.

La skʼopon Jeova

Ta mas jelavele i-och ta mero bankilal pale sventa steklumal Dios li Fineese. Ta melel li kʼusi ikoltaat ta skeremal onoʼoxe jaʼ ti tsots yoʼonton xchiʼuk ti oy lek spʼijile. Pe li kʼusi mas ikoltaat-oe jaʼ ti spatoj yoʼonton ta stojolal Jeovae.

Jun veltae, li viniketik likemik ta Gabaae (Guibeah), jun jteklum yuʼunik li jvokʼ snitilulal Benjamine, la stsatsal tsakik xchiʼuk ilbaj xa noʼox la smilik li yan ants yuʼun jun jleví krixchanoe. Ta skoj taje li yan jujuvokʼ nitilulale ibat saʼik ta kʼop li jbenjaminetike (Jue. 20:1-11). Manchuk mi la spasik orasion kʼalal skʼan toʼox xbat stsakik ta kʼope, chib to velta ipasatik ta kanal xchiʼuk ep buchʼutik ichamik (Jue. 20:14-25). ¿Mi laj van snopik ti muʼyuk stu li orasion la spasbeik Jeovae? ¿Mi laj van snopik ti muʼyuk ta yoʼonton Jeova ti chichʼ akʼbel stoj smulik li buchʼutik jech la spasik taje?

Li Fineese, li mero bankilal palee, lek tajek spatoj yoʼonton ta stojolal li Diose, xchiʼuk toj lek kʼusi ikʼot ta pasel yuʼun. Xi la sjakʼbe li Jeovae: «¿Me chbat jpascutic pleito yan velta xchiʼuc li jchiʼilcutic ta israelal, jaʼ li xnichʼnabtac Benjamine, o me jaʼ lec ti te tsalbil chicomcutique?». Li Jeovae la stakʼbe li s-orasione, laj yakʼ akʼo stsalik li jbenjaminetike xchiʼuk ti stikʼbeik skʼakʼal li Gabaae (Jue. 20:27-48).

Ta skoj taje, ¿kʼusi xuʼ xchanik li moletik ti oy noʼox kʼop ta stsobobbailike? Li kʼusi chchanike, jaʼ ti akʼo mu xchibaj yoʼontonik ta anil mi mu noʼox xchapaj yuʼun chilik junuk kʼop manchuk mi chakʼik persa xchiʼuk nopolik tskʼoponik Diose. Jaʼ lek akʼo svules ta sjolik li tojobtasel xi laj yal Jesuse: «Cʼanic [ta orasion], chaʼacʼbatic; saʼic, chataic; tijic, chajambatic» (Luc. 11:9). Xuʼ van tsnopik ti chjalij tajek sventa tstakʼ li Jeovae. Pe jaʼ noʼox snaʼoj stuk Jeova kʼusi ora tstakʼ.

Jkʼeltik kʼusi ikʼot ta pasel ta jun tsobobbail ta Irlanda. Li ermanoetike ta anil xa tskʼan tsvaʼanik jun Salon sventa Tsobobbail, yuʼun toj jtunel yuʼunik. Pe li j-abteletik te noʼox ta jteklum ti chalik mi xuʼ o mu xuʼ xichʼ vaʼanel naetike, mu xakʼik permiso sventa xichʼ vaʼanel. Kʼalal chichʼ alilanbel bu chichʼ vaʼanel li salone, mu noʼox xkʼot-o chaʼi. Vaʼun li ermanoetike persa bat skʼanik parte ta stojolal j-abteletik ti mas tsots yabtelike. Pe kʼalal skʼan toʼox xbatike, baʼyel la skʼoponik Jeova. ¿Mi itakʼbat s-orasionik jech kʼuchaʼal itakʼbat li Fineese?

Xi chal li jun mol ta tsobobbaile: «Kʼalal ep xaʼox la jkʼankutik vokol ta orasione ibat jkʼelkutik li j-abteletik ti mas tsots yabtelike. Manchuk mi laj yalbikun ti ch-echʼ to jayibuk xemana sventa xuʼ jchiʼinkutik ta loʼil li bankilal j-abtele, laj onoʼox jchiʼinkutik ta loʼil voʼobuk minuto. Kʼalal laj yilbe svunaltak li salon ti kʼuyelan chichʼ vaʼanele, ta ora noʼox laj yakʼ permiso. Ta skoj taje, li j-abteletik te noʼox ta jteklume ikoltavanik xa ek. Li kʼusi ikʼot ta pasel taje jaʼ te laj kilkutik ti tsots yip li orasione». Li moletik ti tsaʼik koltael ta orasion ta stojolal Jeovae, ta melel xuʼ spat yoʼontonik ti chtakʼbatik li kʼusi tskʼanik ta sjunul yoʼontonike.

Li ta voʼnee, toj tsots yabtel li Fineese, yuʼun jaʼ oy ta sba la xchabi li jteklum Israele. Li kʼusi ikoltaat sventa chchapan li kʼopetike jaʼ ti tsots yoʼontone, ti pʼije xchiʼuk ti oy lek xchʼunel yoʼontone. Ta skoj ti lek ch-abteje, lek ilat yuʼun Dios. Kʼalal i-echʼ xaʼox jmil jabile, xi laj yal li Esdrase: «Jaʼ to ox cʼotem ta banquilal yuʼunic ti Finees xnichʼon ti Eleazare. ¡Svaʼanojuc o sba [...] Dios ta stojol leʼe!» (1 Cró. 9:20, Ch). Ti kʼusi laj yichʼ alel ta stojolal Fineese, jechuk me skʼoplal skotolik li moletik ta tsobobbail avie, xchiʼuk jechuk skʼoplalik ek li yan tukʼil yajtsʼaklomtak Cristoe.