Skʼan jkoltatik sventa xtunik ta tsobobbail
Skʼan jkoltatik sventa xtunik ta tsobobbail
«Me la xchan lec scotole, coʼol xa ta xcʼot xchiʼuc li jchanubtasvanej yuʼune.» (LUC. 6:40)
1. Kʼalal iʼay ta Balumil li Jesuse, ¿kʼusitik la spas sventa xlik komel li tsobobbaile?
KʼALAL chlaj xaʼox stsʼiba Evanjelio li jtakbol Juane, xi laj yale: «Oy to cʼusitic yan ep la spas li Jesuse. Ti xquechetuc laj yichʼ tsʼibael ta vun scotole, ta jnop ti mu xlaj ochuc ta banamil yepal vunetic ti jechuque» (Juan 21:25). Akʼo mi muʼyuk jal iʼay ta Balumil li Jesuse, pe tsots tajek i-abtej ta cholmantal. Li kʼu sjalil taje, la stʼuj, la xchanubtas xchiʼuk la xchapan viniketik sventa sbainik li abtelal mi isut xaʼox batel ta vinajele. Vaʼun, kʼalal isut batel ta vinajel ta sjabilal 33 xchanubtasoj xaʼox jtsop viniketik sventa xlik jun tsobobbail, ti mu jaluk i-epaj li jcholmantaletike (Hech. 2:41, 42; 4:4; 6:7).
2, 3. 1) ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal skʼan xchapan sbaik lek li ermanoetik sventa chtunik li ta tsobobbaile? 2) ¿Kʼusi ta jchantik li ta xchanobil liʼe?
2 Li avi kʼakʼale, oy xa mas ta vukub miyon li buchʼutik chcholbeik skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Dios ti te tstsob sbaik ta mas ta sien mil tsobobbailetike. Ta skoj taje, skʼan oyuk mas ep viniketik sventa chbeiltasvanik batel ta mantal. Jech kʼuchaʼal liʼe, skʼan to ep moletik ta tsobobbail. Skotol ermanoetik ti tsots ch-abtejik sventa staik li matanal ta tsobobbaile «jaʼ jun lequil abtel tscʼan tspas[ik]» xchiʼuk toj lek ti jech tspasike (1 Tim. 3:1).
3 Pe li buchʼutik tskʼan tsta yabtelik ta tsobobbaile, mu ta jechuk noʼox tstaik. Maʼuk tstaik-o ta skoj ti ep chanunajemike o ti ep kʼusi snaʼ ta xkuxlejalike. Li kʼusie, jaʼ ti skʼan xakʼ ta xkuxlejalik jaytosuk li kʼusitik chal ta Vivliae. Ta melel, li kʼusi mas ep sbalile jaʼ ti lekuk stalelalik ta mantale, maʼuk li spʼijilike xchiʼuk li kʼusitik staojike. ¿Kʼusi koltael xuʼ staik li viniketik sventa spas yuʼunik li abtelal taje? Xi laj yal li Cristoe: «Me la xchan lec scotole, coʼol xa ta xcʼot xchiʼuc li jchanubtasvanej yuʼune» (Luc. 6:40). Li ta xchanobil liʼe chakʼ ta ilel ep ta tos kʼuyelan la xchapan batel yajtsʼaklomtak li Jesuse, li Mukʼta Jchanubtasvaneje, sventa oyuk kʼusi mas xuʼ sbainik li ta tsobobbaile. Ti kʼuyelan la spas li Jesuse oy me kʼusi xuʼ jchantik.
«Batsʼi jchiʼiloxuc [o kamigooxuk] xa»
4. ¿Kʼuxitik laj yakʼ ta ilel Jesús ti jaʼ yamigotak li yajtsʼaklomtake?
4 Li Jesuse ep sbalil laj yil li yajtsʼaklomtake, yuʼun laj yil kʼuchaʼal yamigotak. Jal tajek la xchiʼinan xchiʼuk laj yakʼ ta ilel ti spatoj yoʼonton ta stojolalike. Jaʼ yuʼun xi laj yalanbee: «Yuʼun laj xa calboxuc avaʼyic scotol li cʼusitic caʼyoj tal ta stojol Jtote» (kʼelo Juan 15:15). Li yajtsʼaklomtak Jesuse xi la sjakʼike: «¿Cʼusi sqʼuelubil ti cʼalal poʼot xa slajebal cʼacʼale?», kʼalal takʼbatike solel xmuyubajik van tajek (Mat. 24:3, 4). Jech xtok, li Cristoe laj yakʼbe ta ilel li kʼusi tsnope xchiʼuk li kʼusitik oy ta yutil yoʼontone. Jech kʼuchaʼal liʼe, li ta akʼobal kʼalal laj yichʼ valopatinele, li Jesuse laj yikʼ batel Pedro, Santiago xchiʼuk Juan ta nichimaltik Getsemaní ti bu laj yilik ti xvokolet la spas orasion ta skoj ti chat yoʼontone. Li oxvoʼ yajtsʼaklomtake, xuʼ van muʼyuk bu laj yaʼiik li kʼusitik laj yale, pe laj yaʼibeik smelolal li kʼusi tsots skʼoplal yakal chkʼot ta pasele (Mar. 14:33-38). Jnoptik xtok kʼuyelan laj yaʼi sbaik kʼalal laj yilik ti la skʼatajes sba li Jesuse (Mar. 9:2-8; 2 Ped. 1:16-18). Ta melel, ta skoj ti lek laj yil sbaik xchiʼuk Jesuse lek nakal ikom ta yoʼontonik, taje jaʼ ikoltaatik-o kʼalal oy kʼusitik lik sbainik spasel ta tsʼakale.
5. ¿Kʼuxitik xuʼ skoltaik yan ermanoetik li moletik ta tsobobbaile?
5 Jech kʼuchaʼal la spas li Jesuse, li moletik ta tsobobbaile tskoltaik xchiʼuk skʼanojik li xchiʼilik ta chʼunolajele. Li stukike chkʼanvanik, oy ta yoʼontonik ta melel li yermanoike xchiʼuk chchʼak skʼakʼalik ta stojolalik. Akʼo mi snaʼojik ti tsots skʼoplal ti oy kʼusitik mu stakʼ xalik li moletik ta tsobobbaile, maʼuk skʼan xal ti tsmukik skotole. Spatoj yoʼontonik ta stojolal li yermanoike, jaʼ yuʼun chalik li kʼusitik xchanojik xa ta Vivliae. Oy sbalil chilik li buchʼutik chtunik ta yajkoltaobbaike, akʼo mi keremik to. Yuʼun li kʼusi tspasike, jaʼ ti xuʼ xchʼiik batel ta mantal chilik li viniketike xchiʼuk oy sbalil chilik li abtelal tspasik ta tsobobbaile.
«Laj cacʼboxuc avili[k]»
6, 7. ¿Kʼusi laj yakʼbe komel ta ilel yajtsʼaklomtak li Jesuse, xchiʼuk kʼuxi ikoltaatik taje?
6 Akʼo mi lek oyik ta mantal li yajtsʼaklomtak Cristoe, pe li snopbenike jelajtik ta skoj ti kʼuyelan ichʼiik tale xchiʼuk li stalelal xkuxlejalike (Mat. 19:9, 10; Luc. 9:46-48; Juan 4:27). Pe muʼyuk bu naka noʼox te xvulvun xchiʼuk mi jaʼuk la sibtasan. Jech xtok, muʼyuk bu la sujan sventa spasik li kʼusi mu spas yuʼunike xchiʼuk muʼyuk bu xi laj yalanbee: «Jaʼ pasik li kʼusi chkale, maʼuk li kʼusi ta jpase». Moʼoj, laj yakʼbe yil ta xkuxlejal li kʼusi skʼan spasike (kʼelo Juan 13:15).
7 ¿Kʼusi laj yakʼbe komel ta ilel yajtsʼaklomtak li Jesuse? (1 Ped. 2:21.) Li stuke lek noʼox li xkuxlejale, taje jaʼ muʼyuk bu makat-o ta be sventa skolta li yantike (Luc. 9:58). Li Jesuse snaʼoj ti oy noʼox spajeb tspas mantale. Jaʼ yuʼun, ta Vivlia tslokʼes skotol velta li kʼusitik chchanubtasvane (Juan 5:19; 17:14, 17). Xnopajik noʼox ta stojolal xchiʼuk lek yoʼonton, li kʼusitik la spas taje, jaʼ ta skoj ti chkʼanvane (Mat. 19:13-15; Juan 15:12). Li yajtsʼaklomtake ep la stabeik sbalil ti jech la spas taje. Jkʼeltik kʼusi ikʼot ta stojolal li Santiagoe. Li stuke muʼyuk ixiʼ ta skoj ti chichʼ milele, yuʼun tukʼ itun ta stojolal Dios kʼalal to ta slajebal (Hech. 12:1, 2). Li Juan eke tukʼ laj yakʼ sba, yuʼun la stsʼakli mas ta 60 jabil li Jchanubtasvanej yuʼune (Apo. 1:1, 2, 9).
8. ¿Kʼusi lek skʼelobil xuʼ chakʼik ta ilel li moletik ta tsobobbail ta sventa li buchʼutik keremik toe xchiʼuk li yan ermanoetike?
8 Li moletik ta tsobobbail ti bikʼit yakʼoj sbaike, ti lek yoʼontonike xchiʼuk ti chakʼ svokolik sventa chtunik ta stojolal li yantike, taje xuʼ me chchanik li buchʼutik mas to keremike (1 Ped. 5:2, 3). Ta skoj ti lek spatoj yoʼontonik ta stojolal Dios, ti xtojobik ta chanubtasvanej xchiʼuk ti xtojobik ta cholmantale, xuʼ xmuyubajik noʼox ti snaʼojik ti xuʼ xchanbatik yan ermanoetik ti kʼuyelan xchʼunel yoʼontonike (Heb. 13:7).
«Lic stacan batel li Jesuse, la xchanubtas lec batel»
9. ¿Kʼuxi xuʼ jnaʼtik ti la xchanubtas yajtsʼaklomtak ta cholmantal li Jesuse?
9 Kʼalal lokʼ xaʼox chib jabil chcholmantal li Jesuse, la stak batel lajchaʼvoʼ yajtsʼaklomtak sventa x-epaj li abtelal taje. Pe baʼyel la xchanubtasan (Mat. 10:5-14). Jech xtok, kʼalal skʼan toʼox spas skʼelobil juʼelal ti bu la smakʼlin ta smilal noʼox krixchanoetik li Jesuse, la xchanubtas yajtsʼaklomtak ti kʼuyelan skʼan oyikuk li buchʼutik chichʼ sveʼelik xchiʼuk ti kʼuyelan chchʼakik li veʼlile (Luc. 9:12-17). Jech kʼuchaʼal chkiltike, li Jesuse lek jamal xchiʼuk lek tukʼ onoʼox la xchanubtas li yajtsʼaklomtake. Li chanubtasel akʼbatik yuʼun Jesús xchiʼuk li koltael akʼbatik yuʼun chʼul espiritue, li jtakboletike jaʼ ikoltaatik ta mas tsʼakal sventa chchapanik li mukʼta kampanya ta cholmantale. Ti lik ta sjabilal 33.
10, 11. ¿Kʼuxi xuʼ xichʼ chanubtasel batel li buchʼu achʼiktoe?
10 Li avi kʼakʼale, kʼalal chlik xchan Vivlia li jun vinike, jaʼo me te chlik yichʼ chanubtasel ta mantal. Bateltike xuʼ van tskʼanik koltael sventa xchanik lek skʼelel li vune. Kʼalal ta jchanubtastik batel ta Vivliae, tskʼan to me jkoltatik batel ta yan kʼusitik. Mi chkʼotilanik xaʼox ta tsobajeletik jujun xemanae, skʼan me jtijbetik yoʼontonik sventa xchʼiik ta mantal. Jech kʼuchaʼal liʼe, xuʼ stsak sbiik ta Chanobvun sventa Kabteltik yuʼun Dios, ch-ochik ta jcholmantal o yantik kʼusitik. Kʼalal mi laj xaʼox yichʼik voʼe, ti kʼuyelan xuʼ xichʼik chanubtasele xuʼ te smakoj yan abtelaletik, jech kʼuchaʼal kʼalal tskolta sbaik ta skʼelel li Salon sventa Tsobobbaile. Ta mas jelavele, xuʼ xichʼ albel kʼusi xuʼ spas sventa ch-och ta yajkoltaobba mol.
11 Kʼalal chichʼ akʼbel yabtel junuk ermano ti yichʼoj xa voʼe, jun mol ta tsobobbail chalbe smelolal li kʼusitik xuʼ spas sventa li abtelale. Kʼalal lek chichʼ albel ti kʼusi malabil ta stojolale, taje jaʼ me chanubtasel ek. Mi vokol chaʼi spasel junuk abtelal li jun ermanoe, li mol ta tsobobbail ti lek yoʼontone skʼan me mu snop ta anil ti muʼyuk chapale. Li kʼusi xuʼ spase jaʼ ti chalbe ti bu skʼan ch-abtej mase xchiʼuk chalbe kʼu yuʼun xchiʼuk ti kʼuxi xuʼ stae. Ta melel, li moletik ta tsobobbaile chmuyubajik tajek kʼalal chilik ti chchʼam koltael xchiʼuk ti ta sjunul yoʼonton chtun ta tsobobbail li jun vinike (Hech. 20:35).
«Li bochʼo bije chaʼibe smelol ti cʼalal chtojobtasate»
12. ¿Kʼu yuʼun chkʼot ta oʼontonal li tojobtaseletik chakʼ Jesuse?
12 Kʼalal la xchanubtas yajtsʼaklomtak li Jesuse ta jujuntal laj yakʼbe tojobtasel, jaʼ ti kʼuyelan chtun yuʼunike. Jech kʼuchaʼal liʼe, la stojobtas Santiago xchiʼuk Juan ta skoj ti la snopik ti tskʼanik akʼo xyal tal kʼokʼ ta vinajel ta stojolal jlom jsamariaetik kʼalal muʼyuk xchʼamatike (Luc. 9:52-55). Jun veltae, li smeʼ Santiago xchiʼuk Juane la sjakʼbe Jesús mi xuʼ tsots yabtel x-akʼbatik li ta Ajvalilal yuʼun Dios li yalabtake. Li Jesuse snaʼoj ti jaʼ Santiago xchiʼuk Juan li kʼusi la skʼanik taje, jaʼ yuʼun xi laj yalbe xchaʼvoʼalike: «Ti chacʼan chachotiic jun ta jbatsʼicʼob; jun ta jtsʼete, muc vuʼcun chcal mantal. Jaʼ noʼox xuʼ chchotiic li bochʼo jech chapal scʼoplalic yuʼun li Jtote» (Mat. 20:20-23). Li Jesuse maʼuk noʼox ti lek jamal chalbe smelolal ti jtunelik xchiʼuk ti tukʼik li beiltaseletik yuʼun Diose, li kʼusi tspase jaʼ ti chchanubtas kʼuyelan xuʼ srasonajik ta sventa li beiltaseletik yuʼun Dios li yajtsʼaklomtake (Mat. 17:24-27). Li Jesuse snaʼoj ti oy kʼusi mu spas yuʼunike xchiʼuk ti maʼuk tukʼil krixchanoetik li yajtsʼaklomtake. Kʼalal tstojobtasane jaʼ ta skoj ti skʼanojane (Juan 13:1).
13, 14. 1) ¿Buchʼutik li mas tskʼanik akʼbel mantale? 2) Alo jlomuk kʼusi tojobtasel xuʼ xakʼ mol ta tsobobbail kʼalal oy buchʼu mu xchʼi ta mantale.
13 Skotol li viniketik ti tskʼan tstaik matanal ta tsobobbaile, chtun onoʼox me yuʼunik tojobtasel ta Vivlia li ta xkuxlejalike. Xi chal ta Proverbios 12:15: «Li bochʼo bije chaʼibe smelol ti cʼalal chtojobtasate». Jun ermano ti kerem toe laj yal ti mu noʼox xtojob chaʼi sba ti chtun ta tsobobbaile. Laj yal xtok ti jaʼ ikoltaat yuʼun jun mol ta tsobobbail sventa xaʼibe smelolal ti mu persauk tukʼil krixchano sventa chtun ta tsobobbaile.
14 Kʼalal chakʼik venta ti mu xchʼi ta mantal jun vinik li moletik ta tsobobbail ta skoj ti chopol stalelale, skʼan xchiʼinik ta loʼil xchiʼuk skoltaik ta smukʼul yoʼontonik (Gál. 6:1). Jech xtok, xuʼ stojobtasik junuk ermano ta skoj jtosuk xchopol talelal. ¿Kʼusi xuʼ spas jun mol ta tsobobbail mi laj yakʼ venta ti oy jun ermano ti jutuk noʼox oy ta yoʼonton li yabtel sventa Diose? Xuʼ jvulesbetik ta sjol ti ta sjunul yoʼonton la xcholbe skʼoplal Ajvalilal yuʼun Dios li Jesuse, xchiʼuk ti laj yalbe yajtsʼaklomtak ti akʼo bat spasik ta jchʼunolajel li krixchanoetike (Mat. 28:19, 20; Luc. 8:1). Pe, ¿kʼusi skʼan pasel mi oy buchʼu tskʼan mukʼ skʼoplale? Xuʼ van yichʼ akʼbel yil ti kʼuxi la skolta yajtsʼaklomtak Jesús ti xibal sba mi tskʼan mukʼ skʼoplalike (Luc. 22:24-27). ¿Kʼuxi xuʼ xichʼ koltael li buchʼu vokol chaʼi chakʼ pertone? Xuʼ koʼol xchanik li lokʼolkʼop ta sventa li j-abtel ti muʼyuk xkʼuxul yoʼonton la xchʼaybe yil jun xchiʼil akʼo mi uni juteb. Pe li stuke ichʼaybat yil akʼo mi ep tajek (Mat. 18:21-35). Kʼalal oy buchʼu tskʼan mantal chil li mol ta tsobobbaile, mas me lek ti ta anil noʼox xichʼ pasele (kʼelo Proverbios 27:9).
«Nopeso aba»
15. ¿Kʼuxi xuʼ lek skolta sba utsʼ-alalil sventa xtun ta tsobobbail li vinike?
15 Akʼo mi jaʼ oy ta sba moletik ta tsobobbail xchanubtasel li viniketik sventa oy kʼusi sbainik ta tsobobbaile, oy me yantik xtok ti xuʼ tskolta sbaike. Jech kʼuchaʼal liʼe, xuʼ skolta sba yutsʼ yalal sventa xchʼi ta mantal. Mi jaʼ xa jun mol ta tsobobbail li ermanoe, li yajnil xchiʼuk xnichʼnabe xuʼ xkoltavanik sventa spas li yabtel ta tsobobbaile. Li mol ta tsobobbaile, chchʼakbe skʼakʼalil xchiʼuk yipal sventa tskolta li yan ermanoetike. Jaʼ yuʼun li utsʼ-alalile skʼan xaʼibeik smelolal taje. Mi ta sjunul yoʼonton chkoltavanik li yutsʼ yalal mol ta tsobobbaile, xmuyubaj noʼox me tspas li yabtele, jech xtok toj kʼanbilik me chkʼotik yuʼun li tsobobbaile (Pro. 15:20; 31:10, 23).
16. 1) ¿Buchʼu oy ta sba sventa xchʼi ta mantal li jun ermanoe? 2) ¿Kʼuxi xuʼ chakʼ ta ilel jun vinik mi oy ta yoʼonton tsta jun abtelal ta stsobobbaile?
16 Melel onoʼox ti xuʼ xichʼ akʼbel koltael li jun vinike, pe li buchʼu oy ta sba sventa xchʼi ta mantale, jaʼ li stuke (kʼelo Gálatas 6:5). Ta melel, mu me persauk jaʼuk mol ta tsobobbail o yajkoltaobba sventa xuʼ skolta yantik xchiʼuk ti xlokʼilan ta cholmantale. Pe li buchʼu oy ta yoʼonton tskʼan tsta junuk matanal ta tsobobbaile, skʼan me xakʼbe yipal sventa spas yuʼun jlomuk li kʼusi chichʼ kʼanel ta Vivliae (1 Tim. 3:1-13; Tito 1:5-9; 1 Ped. 5:1-3). Sventa sta junuk matanal li ermanoe, skʼan me skʼel lek butik skʼan x-abtej mas. Skʼan me skʼel jujun kʼakʼal Svivlia xchiʼuk xchanilan stuk, ti tsnopbe lek smelolale, ti tspasilan orasione xchiʼuk ti chlokʼilan ta cholmantale. Mi jech tspas taje, jaʼ me chakʼ ta xkuxlejal li tojobtasel laj yakʼbe Timoteo li Pabloe: «Jaʼ nopeso aba ta yichʼel ta mucʼ li Diose» (1 Tim. 4:7).
17, 18. ¿Kʼusi xuʼ spas jun ermano ti muʼyuk oy ta yoʼonton stael junuk matanal ta tsobobbail ta skoj ti tsvul yoʼonton o ti mu xtojob chaʼi sbae?
17 Pe, ¿kʼusi xuʼ spas jun ermano ti muʼyuk oy ta yoʼonton stael junuk matanal ta tsobobbail ta skoj ti tsvul yoʼonton o ti mu xtojob chaʼi sbae? Li kʼusi xuʼ spase, jaʼ ti akʼo svules ta sjol li kʼusitik spasoj Jeova xchiʼuk Jesús ta stojolale. Ta melel, li Jtotik ta vinajele ta «jujun cʼacʼal jaʼ chixcuchbutic li quicatstique» (Sal. 68:19). Jaʼ yuʼun, li Jeovae xuʼ tskolta li buchʼu oy ta yoʼonton tskʼan tsta yan matanal ta tsobobbaile. Li ermano ti maʼuk to mol ta tsobobbail o yajkoltaobbae, mi tsvules ta sjol ti ep tajek skʼan viniketik ti lekikuk ta mantal sventa xtunik li ta s-organisasion Diose, mas me xuʼ x-ayan ta yoʼonton stael li abtelal ta tsobobbaile. Kʼalal mi tsnopbe lek skʼoplal li kʼusitik taje, xuʼ van chakʼbe-o yipal sventa xuʼ stsal komel yuʼun ti mu noʼox xtojob chaʼi sbae. Li kʼusi xuʼ spas xtoke, jaʼ ti akʼo skʼanbe ta orasion Jeova li xchʼul espiritue, ti teuk ta yoʼonton li yabtel chʼul espiritu ti jaʼ li xkuxet noʼox oʼontonal xchiʼuk ti jnaʼtik spajesel jbatike. Li talelaletik taje, jaʼ chkoltaat sventa stsal yuʼun ti tsvul yoʼonton xchiʼuk ti mu noʼox xtojob chaʼi sbae (Luc. 11:13; Gál. 5:22, 23). Skʼan me spat yoʼonton ti ch-akʼbat bendision yuʼun Jeovae mi chakʼ persa chchʼi ta mantale, pe jaʼ noʼox me mi ta slekil yoʼonton tspase.
18 Oy jlom ermanoetike muʼyuk oy ta yoʼontonik chtunik ta tsobobbail. ¿Kʼusi xuʼ chkoltaatik? Xi la stsʼiba li jtakbol Pabloe: «Jaʼ Dios laj yacʼ ta avoʼntonic ti chacʼan chapasic [...] xchiʼuc jaʼ chacʼ cʼotuc ta pasel» (Fili. 2:13). Jech kʼuchaʼal chkiltike, jaʼ Jeova li buchʼu tstij koʼontontik sventa chijtun ta stojolal li yantike. Jaʼ yuʼun li buchʼu tspas li chʼul abtelale, xuʼ tstsatsubtasat yuʼun li xchʼul espiritue (Fili. 4:13). Pe maʼuk noʼox taje, li voʼotike xuʼ jkʼanbetik skotol velta li kʼusi lek skʼan jpastike (Sal. 25:4, 5).
19. ¿Kʼusi spatobil oʼontonal chakʼ li albilkʼop ta sventa ti ta xlik «vucub (7) viniquetic ti banquilal[etike]»?
19 Li Jeovae chakʼbe bendision li yip chakʼ moletik ta skoj ti chchanubtasik li viniketike. Jech xtok, chakʼbe bendision li buchʼutik chchʼamik li koltaele xchiʼuk ti ch-abtejik sventa tstaik yantik abtelal ta tsobobbaile. Li Vivliae yaloj onoʼox ti chakʼ xlik «vucub (7) viniquetic ti banquilal[etike]», jaʼ xkaltik skotol li viniketik ti lek chanemik sventa tskʼelik li s-organisasion Jeovae (Miq. 5:5, Ch). ¡Jaʼ jun muyubajel chkaʼitik ti oy ep ermanoetik ti yakal chichʼik chanubtasel xchiʼuk ti chakʼik persa chlik sbainik li kʼusitik ta tsobobbail sventa chichʼ kʼupil kʼoptael li Jeovae!
¿Kʼusi chatakʼ?
• Li Jesuse, ¿kʼuxi la xchanubtas yajtsʼaklomtak sventa oyuk kʼusi mas xuʼ sbainik li ta tsobobbaile?
• ¿Kʼuxi xuʼ xchanbeik Jesús li moletik ta tsobobbail kʼalal tskoltaik viniketik sventa chtunik ta tsobobbaile?
• ¿Kʼuxi xuʼ lek skolta sba utsʼ-alalil sventa xchʼi ta mantal li malalile?
• ¿Kʼusi xuʼ spas stuk li vinik ti oy ta yoʼonton stael matanaletik ta tsobobbaile?
[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]
[Lokʼol ta pajina 31]
¿Kʼuxi xuʼ jkoltatik li buchʼu yakal chchan Vivlia mi oy ta yoʼonton chchʼi ta mantale?
[Lokʼol ta pajina 32]
¿Kʼuxi chakʼik ta ilel viniketik ti oy ta yoʼonton tstaik mas abtelal ta tsobobbaile?
