Tstsakik ta venta Skʼop Dios li melel yajtsʼaklom Cristoe
Tstsakik ta venta Skʼop Dios li melel yajtsʼaklom Cristoe
«Li acʼope jaʼ melel.» (JUAN 17:17)
SAʼO LI KʼUSITIK TSOTS SKʼOPLALE:
¿Kʼusi jelel xvinaj li ta stsobajel la spasik ta Jerusalén ta sjabilal 49 xchiʼuk li tsobajeletik la spasik jnitvanejetik ta relijione?
¿Buchʼutik la spakbeik skʼoplal Skʼop Dios kʼalal chamemik xaʼox li jtakboletike?
¿Kʼuxi la xchanbeik Skʼop Dios li tukʼil yajtsʼaklomtak Cristo li ta balunlajuneb sigloe, xchiʼuk kʼu yuʼun toj jtunel kʼot yuʼunik?
1. Alo jtosuk kʼusi jelel aviloj ta yantik relijion li yajrextikotak Jeovae.
¿MI XVUL ta ajol li sba velta laloʼilaj xchiʼuk jun yajrextiko Jeovae? ¿Kʼusi li mas toj labal sba laj avaʼie? Epal yajtsʼaklomtak Cristoe xuʼ van xi tstakʼike: «Jaʼ toj labal sba laj kaʼi ti ta Vivlia la stakʼ skotol li kʼusi la jakʼbee». Ta melel jaʼ jun muyubajel ti la achan li kʼusi tskʼan tspas Dios ta sventa li Balumile, ti kʼuyelan oy li animaetike xchiʼuk li spatobil koʼontontik ti chkiltik yan velta li kutsʼ kalaltik ti chamemik xae.
2. ¿Kʼu yuʼun oy sbalil chavil li Vivliae?
2 Kʼalal la achan batel mas li Vivliae, laj avakʼ venta ti maʼuk noʼox chalbutik smelolal ta sventa li kuxlejale, li lajelale xchiʼuk li kʼusi chkʼot ta pasel ta mas tsʼakale. Li Vivliae jaʼ jun livro ti jtunel ta spʼejel Balumile, yuʼun mu xchʼay-o sbalil li mantaletik yuʼune xchiʼuk li buchʼutik tspasik li kʼusi chale, mas lek xkuxlejalik xchiʼuk mas xmuyubajik (kʼelo Salmo 1:1-3). Jaʼ yuʼun, li melel yajtsʼaklomtak Cristoe muʼyuk tsnopik «ti [jaʼ] yaʼyej noʼox cristiano» li Vivliae. Moʼoj, «[ch]chʼunic ti jaʼ scʼop Diose» (1 Tes. 2:13). Li ta xchanobil liʼe, ta jkʼeltik batel loʼiletik ti te chvinaj ti buchʼutik skʼanojik ta melel li Vivliae xchiʼuk li buchʼutik muʼyuk tstsakik ta ventae.
TI KʼUXI LAJ YICHʼ CHAPANEL JUN KʼOPE
3. ¿Kʼusi kʼopal lik yuʼunik li ta baʼyel siglo ti jutuk mu xchʼak-o sba li tsobobbaile, xchiʼuk kʼu yuʼun tsots tajek ta chapanel?
3 Li Cornelioe jaʼ li baʼyel vinik ti laj yichʼ tʼujel ta espiritue, ti maʼuk judío xchiʼuk ti muʼyuk yichʼoj sirkunsisione. Ta tsʼakale mas xa ep jyanlum krixchanoetik lik xchʼamik li chanubtasel yuʼun Cristoe, ta skoj taje tsots lik kʼop li ta tsobobbaile. Kʼalal skʼan toʼox xichʼik voʼe, ¿mi persa van skʼan xichʼik sirkunsision jech kʼuchaʼal chal li mantaletik akʼbilik ta Israele? Li buchʼutik judioetik onoʼoxe mu kʼunuk chaʼiik ta stakʼel taje. Jvules ta joltik ti judioetik ti chchʼunik li Mantaletik akʼbat Moisese mi jaʼuk ch-ochik ta sna jun jyanlum krixchano xchiʼuk mi jaʼuk stakʼ xilik kʼuchaʼal yermanoik. Ta yan xtoke, li buchʼu judío stsʼunbalik ti jaʼik xa yajtsʼaklom Cristoe yakal chil svokolik ta skoj ti laj yiktaik li svoʼneal relijionike. Mi la xchʼamik li buchʼutik maʼuk judioetik xchiʼuk muʼyuk yichʼojik sirkunsisione, mas chil svokolik, yuʼun mas xuʼ xnamaj batel ta stojolalik li buchʼutik jech xchʼunojik kʼuchaʼal stukike (Gál. 2:11-14).
4. ¿Buchʼutik la stsob sbaik yoʼ xchapanik li kʼope, xchiʼuk kʼusitik van xuʼ lik sjakʼbe sbaik?
4 Li jtakboletik xchiʼuk li moletik ta Jerusalene, jaʼ toʼox judío krixchanoetik ti yichʼojik sirkunsisione. Li ta sjabilal 49 «la stsob sbaic ta xchapanel» taje (Hech. 15:6). La stsob sbaik sventa tskʼelbeik skʼoplal li chanubtasel ta Vivliae, yuʼun jelel tajek li snopbenike. ¿Kʼuxi van chchapanik li kʼop taje? ¿Mi jaʼ van mas tsots skʼoplal chaʼiik li kʼusi chopol tsnopik ta stojolal yantike o li kʼusi tskʼan stukike? ¿Mi jaʼ to van chchapanik mi paj jutuk li kontrainel chakʼik li relijionetik ta Israele? ¿Mi lek noʼox van chkʼot ta nopel yuʼunik ti jaʼ xa mu tsotsuk skʼoplal chilik li kʼusi tsnop stukike?
5. ¿Kʼusi jelel vinaj li ta tsobajel la spasik ta Jerusalén ta sjabilal 49 xchiʼuk ti kʼuxi tstsob sbaik li jnitvanejetik ta relijion kʼalal echʼ xaʼox jayibuk sigloe?
5 Kʼalal tstsob sbaik li jnitvanejetik ta relijion ti tskuy sbaik ta yajtsʼaklom Cristoe, nopem onoʼox xaʼiik chchʼamik li kʼusi chal yantike, akʼo mi mu xkʼot ta yoʼontonik ta melel. Pe kʼalal la stsob sbaik ta Jerusalene mu jechuk kʼot ta pasel. Koʼol li kʼusi kʼot ta nopel yuʼunike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun akʼo mi toj jelel li kʼusi tsnopike, skotolik tstsakik ta venta li Vivliae xchiʼuk snaʼojik ti jaʼ te oy li stakʼobiltake (kʼelo Salmo 119:97-101).
6, 7. ¿Kʼuxi la stunesik Vivlia sventa xchapanik li kʼop ta sventa sirkunsisione?
6 Li kʼusi koltaatik-o ta xchapanel li kʼop taje jaʼ li kʼusi chal Amós 9:11, 12, ti te lokʼtabil xtok ta Hechos 15:16, 17 ti xi chale: «Cʼalal me la sta scʼacʼalile, li Diose ta xlic xchaʼvaʼanbe li sna David ti vuqʼuem xae; ta xchaʼmeltsanbe li yave, ta xchaʼtoy liquel yan velta. Yuʼun jech acʼo saʼic Dios li cristianoetic ti cʼu to yepal comenique, xchiʼuc jech acʼo yichʼic ta mucʼ Dios ec li yanlum cristianoetic ti mu xotquinic Diose».
7 Pe xuʼ van oy buchʼu chal ti teksto taje muʼyuk chal ti mu persa xichʼik sirkunsision li jyanlum krixchanoetike. Pe li judioetike lek tukʼ laj yaʼibeik smelolal. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun mi laj yichʼ sirkunsision li jyanlume, maʼuk xa chichʼ ilel kʼuchaʼal «yanlum [krixchano]», yuʼun jaʼ xa chkʼot ta yermano li judioetike (Éxo. 12:48, 49). Taje te chvinaj ta Ester 8:17, ti xi chal li ta Vivlia Septuaginta ti jaʼ la sjelubtas Bagstere: «Oy ep jyanlum krixchanoetik ti laj yichʼik sirkunsisione, pasik ta judío krixchanoetik». ¿Kʼusi laj yal chkʼot ta pasel li teksto ta Amose? Jaʼ ti laj la yal Jeova ti chlik jun achʼ jteklume. Li buchʼutik baʼyel chichʼ albel skʼoplalike jaʼik li kʼu to yepal skomelalik ta sna Israele, jaʼ xkaltik, viniketik xchiʼuk antsetik ti judioetik toʼoxe xchiʼuk li jyanlumetik ti yichʼojik xa sirkunsisione. Pe te xchiʼukik xtok «yanlum cristianoetic ti mu xotquinic Diose», jaʼ xkaltik krixchanoetik ti muʼyuk yichʼojik sirkunsisione. Lek jamal ta aʼyel ti mu persauk skʼan xichʼik sirkunsision sventa xkʼotik ta yajtsʼaklom Cristoe.
8. ¿Kʼu yuʼun laj yakʼik ta ilel ti muʼyuk xiʼik ta skoj ti kʼusi kʼot ta nopel yuʼunike?
8 Koliyal li Skʼop Diose xchiʼuk li beiltasel chakʼ chʼul espiritue, li vaʼ yajtsʼaklomtak Cristo taje komon kʼusi kʼot ta nopel yuʼunik (Hech. 15:25). Li kʼusi kʼot ta nopel yuʼunik ti lokʼem ta Vivliae, la xchʼamik li tukʼil jtuneletike, akʼo mi mas laj yichʼik nutsel (Hech. 16:4, 5).
LEK XVINAJ TI JELELIKE
9. ¿Kʼuxi sok li chanubtaseletik yuʼun Cristoe, xchiʼuk kʼusi jun chanubtasel ti sok skʼoplale?
9 Li Pabloe laj onoʼox yal ti ch-och jecheʼ chanubtaseletik ta tsobobbail kʼalal mi chamik xaʼox li jtakboletike (kʼelo 2 Tesalonicenses 2:3, 7). Jech xtok, oy onoʼox la buchʼutik ti oy yabtelik ta tsobobbaile chlik spʼajik o «mu scʼan xchʼunic li lequil chanubtasele» (2 Tim. 4:3). Xi la spʼijubtas jtsop moletik li Pabloe: «Oy te noʼox ta xlocʼ ta atojolic li bochʼotic toj chopol cʼusi chalic sventa tsloʼlaic batel li jchʼunolajeletique» (Hech. 20:30). Li The New Encyclopædia Britannica chal ti jun srasonal ti jech lik chanubtasvanikuke, jaʼ la ti yajtsʼaklomtak Cristo ti yichʼojik chanubtasel ta spʼijilal krixchanoetik ta Greciae, kʼot yorail tskʼan tstunesik li chanubtasel taje sventa chalbeik skʼoplal li chanubtaseletik yuʼun Cristoe. Jech la la spasik sventa jaʼuk xa pʼijik yilel xchiʼuk sventa xchʼamik Cristo li buchʼutik maʼuk toʼox jchʼunolajeletike. ¿Kʼusitik chanubtasel jel skʼoplal yuʼunik? Li june jaʼ ta sventa li Jesucristoe. Kʼalal li jnitvanejetik ta relijion chalilanik ti jaʼ la Diose, li Vivliae chal ti jaʼ Xnichʼon Diose.
10. ¿Kʼuxi chapaj yuʼunik ta anil jechuk ta sventa ti buchʼu jaʼ li Jesucristoe?
10 Taje la sloʼiltaik ta epal tsobajeletik yuʼun jnitvanejetik ta relijion. Chapaj ta anil jechuk ti lajuk stsakik ta venta Vivlia li buchʼutik te oyike, pe jutuk mu skotolik mu jechuk la spasik. Xuʼ jamal xkaltik, jutuk mu skotolikuk kʼalal chkʼotik li ta tsobajele, kak xa onoʼox tsnop kʼuxi tspak skʼoplalik. Kʼalal tstsutse mas xa noʼox chakʼ ta yoʼontonik li kʼusi tsnopike. Jaʼ jutuk tajek tstsakik ta venta kʼusi chal Vivlia sventa li kʼusi chkʼot ta nopel yuʼunik li ta tsobajeletik taje.
11. ¿Kʼu to yepal sjuʼel la staik li Paleetik ta chʼulnae, xchiʼuk kʼu yuʼun?
11 ¿Kʼu yuʼun muʼyuk la stunesik Vivlia li buchʼutik chalik ti jaʼ Dios li Jesuse? Li j-al-loʼil Charles Freeman chal ti jaʼ la yuʼun «mu staik kʼusi xuʼ spak-o skʼoplalike, yuʼun ep tekstoetik bu chal stuk Jesús ti jaʼ mas mukʼ skʼoplal li Stote». Ta skoj taje, li jnitvanejetik ta relijione la spʼajik li kʼusi laj yal Jesuse, jaʼ yuʼun jaʼ xa mas tsots skʼoplal laj yilik li kʼusi nopem xaʼiik spasel li ta chʼulnaetike xchiʼuk li snopben krixchanoetike, jaʼ muʼyuk li Evanjelioetike. Li avie, ep paleetik ta chʼulna chalik ti jaʼ la mas tsots skʼoplal li vunetik spasojik stukik ti muʼyuk yakʼoj ta naʼel Diose, ti jaʼ la mu masuk li Skʼop Diose. Mi oy achiʼinoj ta loʼil sventa Trinidad ti buchʼu chchanbe skʼoplal relijione, xuʼ van avakʼoj venta ti melele.
12. ¿Kʼusitik la spas li ajvalil ta Romae?
12 Li ajvaliletik ta Romae la stikʼ sbaik ek kʼalal ta stsob sbaik li jbabeetik ta relijione. Ta sventa taje, li jchanubtasvanej ti Richard E. Rubenstein sbie la stsʼiba ta sventa li Concilio de Niceae[e], chal ti Constantinoe «la skolta xchiʼuk mu xa noʼox albajuk kʼuyepal laj yakʼbe skʼulejal [li ovispoetike]. Mu sta jun jabil echʼ, li achʼ ajvalile la xchaʼsutesbe o la xchaʼmeltsanbe lek jutuk mu skotoluk li xchʼulnaike, xchiʼuk lik yakʼanbe yabtelik xchiʼuk sbiik ti pojbatik toʼoxe [...]. Li Constantinoe laj yakʼbe matanaletik li jnitvanejetik yajtsʼaklom Cristo ti jaʼ toʼox staojik li paleetik ti muʼyuk xchʼunojik Cristoe [...]. Ta skoj ti jaʼ la sjel Constantino li kʼusitik taje, oy sjuʼel sventa xal kʼusitik chkʼot ta pasel» li ta tsobajele xchiʼuk xuʼ xal mi chichʼ pasel o mi moʼoj. Ta yan xtoke, li Charles Freeman chal ti «ajvalil ta Romae lik stikʼ sba li ta kʼusitik chkʼot ta pasel sventa mas sta yip li Chʼulnae xchiʼuk la stikʼ sba xtok ta sventa li chanubtaseletike» (kʼelo Santiago 4:4).
13. ¿Kʼu yuʼun xanaʼ ti muʼyuk la xchʼamik kʼusitik melel ta Vivlia li jnitvanejetik ta relijione?
13 Li jnitvanejetik ta relijione mu skʼan xchʼamik ti jaʼ Xnichʼon Dios li Jesucristoe, pe li yan krixchanoetik ti muʼyuk mas spʼijilik yileluke, ta anil chakʼik venta buchʼu jaʼ. Ta skoj ti muʼyuk ta yoʼontonik ta stabeik skʼulejal li ajvalile xchiʼuk ti mu skʼan sta yabtelik li ta relijione, xuʼ xaʼibeik smelolal ta anil li kʼusi chal Vivliae. Yaʼeluke jech la spasik. Li Gregorio likem ta Nisa ti jaʼ jun jnitvanej ta relijion ti vaʼ kʼakʼal taje muʼyuk bu lek laj yaʼi ti oy krixchanoetik ti muʼyuk mas spʼijilik yileluke x-al noʼox yuʼunik ti jelel li Nichʼonil xchiʼuk li Totile, jaʼ xkaltik, ti jaʼ mas mukʼ skʼoplal li Totile, ti jaʼ laj yichʼ pasel li Nichʼonile. Li krixchanoetik ti labanatik yuʼun Gregorioe jaʼ uni jchonkʼuʼiletik, jeltakʼinetik, krixchanoetik ti tsman kʼusitik chtun yuʼunike, jchonolajeletik ta yentaetik xchiʼuk mosoiletik. Li krixchanoetik taje x-al yuʼunik smelolal kʼalal tstunesik li Vivliae. Taje jaʼ li kʼusi muʼyuk la spasilanik li Gregorio xchiʼuk li yantik jnitvanejetik ta relijione. ¡Jaʼ mas lek ti lajuk xchikintabeik li krixchanoetik ti muʼyuk mas spʼijilik yileluke!
JMOJ CHCHʼIIK LI TRIGO XCHIʼUK LI CHOPOL JOBELE
14. ¿Kʼu yuʼun chkaltik ti oy onoʼox melel tʼujbilik yajtsʼaklomtak Cristo ti te lik talel ta baʼyel sigloe?
14 Li Jesuse laj yal ta jun lokʼolkʼop ti muʼyuk chtupʼ skʼoplal li melel yajtsʼaklomtak ti tʼujbilike, ti te lik talel ta baʼyel sigloe. Li stuke la skoʼoltas ta trigo ti jmoj chchʼiik xchiʼuk li «chopol jobele» (Mat. 13:30). Li vaʼ kʼakʼal taje, ¿buchʼu krixchanoal o buchʼu jtsopukal skʼoplal li trigoe? Mu jnaʼtik ta melel. Pe jnaʼojtik lek ti oy onoʼox krixchanoetik ti tsots yoʼonton la spakbeik skʼoplal li kʼusitik melel ta Skʼop Diose xchiʼuk ti jamal laj yalik li jecheʼ chanubtasel chakʼik ta Chʼulnaetike. ¿Mi oy ta avoʼonton chakʼan chanaʼ jayibuk skʼelobiltak?
15, 16. Alo buchʼutik la spakbeik skʼoplal li Skʼop Diose.
15 Li bankilal ovispo likem ta Francia Agobardo likem ta Lyon (ti kuxi ta 779-840) laj yal ti chopol chil Dios li yichʼel ta mukʼ lokʼoletike, ti chichʼ ichʼel ta mukʼ santoetik li ta chʼulnaetike xchiʼuk ti ep kʼusitik chichʼ pasel ta chʼulna kʼalal mu jechuk chal Vivlia ti skʼan pasele. Li ovispo Claudio likem ta Turín ti kuxi ta skʼakʼalil Agobardoe, muʼyuk lek laj yil li kʼusitik nopem xaʼiik spasel ta chʼulnae, laj yal xtok ti muʼyuk lek ti chichʼik kʼoponel li santoetike xchiʼuk ti chichʼ ichʼel ta mukʼ li sbakiltak o sbekʼtal stakopal li animaetik ti pasbilik ta santoe o li kʼusitik ti jaʼ toʼox yuʼun li anima taje. Li ta sbuluchibal sigloe, li archidiácono Berengario likem ta Tours ta Franciae, laj yal ti jaʼ mas tsots skʼoplal li Vivliae, ti jaʼ muʼyuk li kʼusitik nopem xaʼiik spasel li ta Chʼulnae. Jech xtok, laj yal ti mu meleluk li chanubtasel ti chkʼataj ta sbekʼtal stakopal Jesús li pane xchiʼuk ti chkʼataj ta xchʼichʼel li yaʼlel tsʼusube.
16 Li ta xlajchebal sigloe chaʼvoʼ viniketik laj yakʼik ta ilel ti skʼanojik li melel chanubtaseletik ta Vivliae, taje jaʼik Pedro likem ta Bruys xchiʼuk Enrique likem ta Lausanne. Li Pedroe laj yikta li paleale yuʼun muʼyuk la stabe srasonal ta Vivlia ti skʼan xichʼ voʼ li neneʼetike, ti chichʼ alel ti chkʼataj ta sbekʼtal stakopal Jesús li pane xchiʼuk ti chkʼataj ta xchʼichʼel li yaʼlel tsʼusube, ti chichʼ kʼoponel li animaetike xchiʼuk li yichʼel ta mukʼ kruse. Ta skoj li kʼusitik la snope kuxul la xchikʼik ta sjabilal 1140. Li Enrique eke chopol laj yil ti chchon sbaik ta takʼin li buchʼutik te ta chʼulnae xchiʼuk ti kʼuyelan chichʼik ta mukʼ Dios ti mu jechuk chal Vivliae. Ta 1148 laj yichʼ chukel jaʼ to ti chame.
17. ¿Kʼusitik la spasik li Valdo xchiʼuk li yajtsʼaklomtake?
17 Kʼalal laj yichʼ chikʼel li Pedro likem ta Bruys ta skʼoj ti jamal la sloʼilta li Chʼulnae, vokʼ jun vinik ti tsots skʼoplal kʼusi la spas sventa chichʼ pukel li chanubtaseletik ta Vivliae. Li sjol sbie jaʼ Valdès, o Valdo. * Li stuke muʼyuk chanubtasbil ta relijion jech kʼuchaʼal li Pedro likem ta Bruys xchiʼuk li Enrique likem ta Lausannee, pe la xkʼuxubin tajek li Skʼop Dios eke. Li stuke laj yikta komel li kʼusitik oy yuʼune xchiʼuk laj yakʼ persa ti xichʼuk jelubtasel jayvokʼ livroetik ta Vivlia ta jun kʼop ti jech chkʼopojik li ta sural Franciae. Li buchʼutik la skʼelik taje, solel la skʼupinik ta skoj ti oy ta skʼopike, jaʼ yuʼun laj yiktaik ek li kʼusitik yuʼunike xchiʼuk laj yakʼ xkuxlejalik sventa chalbe slakʼnaik li kʼusi chal Vivliae. Ta skoj taje, muʼyuk lek laj yichʼik ilel yuʼun li jnitvanejetik ta relijion li vaʼ jtsop viniketik xchiʼuk antsetik ti oy tajek ta yoʼontonik Skʼop Diose. Jaʼ yuʼun, li ta sjabilal 1184 li jvaldenseetike, ti jech la sbiinik li krixchanoetik taje, nutsatik lokʼel ta relijion katolika yuʼun li palee, jech xtok laj yichʼik nutsel lokʼel ta snaik yuʼun li ovispoe. Taje jaʼ mas puk-o batel skʼoplal li aʼyej ta Vivliae. Li kʼusi la snopik li Valdo, Pedro likem ta Bruys, Enrique likem ta Lausanne xchiʼuk li buchʼutik kontra chilik li kʼusi chchanubtasvanik ta chʼulnaetike puk batel butikuk noʼox ta Europa. Te van jayibuk siglo ta tsʼakal, oy buchʼutik yan la spakbeik skʼoplal li Vivliae, jech kʼuchaʼal John Wyclef (ti kuxi nopol ta 1330-1384), William Tyndale (ti kuxi nopol ta 1494-1536), Henry Grew (ti kuxi ta 1781-1862) xchiʼuk George Storrs (ti kuxi ta 1796-1879).
«LI SCʼOP DIOSE MU STACʼ CHUQUEL TA CADENA»
18. ¿Kʼuxi la xchanbeik Skʼop Dios li jchanunetik ta Vivlia li ta balunlajuneb sigloe, xchiʼuk kʼu yuʼun toj jtunel kʼot yuʼunik?
18 Li yajkontratak Vivliae chakʼik persa sventa mu xichʼ pukel batel li yaʼyejale, pe mu xuʼ yuʼunik. Jaʼ yuʼun mu labaluk chkiltik ti xi chal 2 Timoteo 2:9: «Li scʼop Diose mu stacʼ chuquel ta cadena». Ta 1870 jtsop jchanunetik ta Vivlia lik saʼik li melel chanubtasele. ¿Kʼuxi la xchanik? Baʼyel oy buchʼu tsjakʼ kʼusitik ta Vivlia, mi laje koʼol ta xchanbeik skʼoplal. Tsabeik smelolal ta epal versikuloetik, mi koʼol xa li kʼusi kʼot ta nopel yuʼunike, tstsʼibaik ta vun. Jech kʼuchaʼal la spasik li jtakboletik xchiʼuk li moletik ta baʼyel sigloe, li tukʼil krixchanoetik laj kalbetik skʼoplal ek ti kuxiik ta slajebaltik balunlajuneb sigloe, jpʼel onoʼox ta yoʼontonik chakʼik iluk ti te oy ta Vivlia li kʼusitik xchʼunojike. Ta melel, oy lek srasonal ti jpat koʼontontik ta sventa li kʼusitik xchʼunojike.
19. ¿Kʼusi chal li teksto ta sventa 2012, xchiʼuk kʼu yuʼun toj lek sta-o?
19 Li kʼusi jchʼunojtik avie, jaʼ noʼox ta Vivlia lokʼem. Jaʼ yuʼun, li Jtsop Jbeiltasvanej yuʼun Yajrextikotak Jeovae jaʼ la stʼuj li teksto ta 2012 kʼalal xi laj yal Jesuse: «Li acʼope jaʼ melel» (Juan 17:17). Mi ta jkʼantik ti lekuk xilutik li Diose, skʼan xkakʼ ta jkuxlejaltik li melele. Jech oxal, jaʼuk me sbeiltasutik Skʼop Dios ta skotol li kʼusitik ta jpastike.
[Tsʼib ta yok vun]
^ par. 17 Akʼo mi mas ojtikinbil ta Pierre, o Pedro, mu stakʼ naʼel mi jech ta melel li sbie.
[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]
[Tsʼib ta mukʼtik sletraile ta pajina 8]
Li teksto sventa sjabilal 2012 jaʼ: «Li acʼope jaʼ melel» (Juan 17:17)
[Lokʼol ta pajina 7]
Valdo
[Lokʼol ta pajina 7]
Wyclef
[Lokʼol ta pajina 7]
Tyndale
[Lokʼol ta pajina 7]
Grew
[Lokʼol ta pajina 7]
Storrs
