Kʼusitik kʼot ta pasel ta voʼne

«Mas laj kʼan jujun kʼakʼal li colportorale»

TA 1886, lokʼ talel sien kopia li sbaʼyel volumenal li livro La Aurora del Milenio ta Casa Bíblica ta Allegheny (Pensilvania, Estados Unidos), te stukʼil xbat ta Chicago (Illinois). Li kʼusi oy ox ta yoʼonton tspas Charles Taze Russell jaʼ ti xichʼ chonel ti bu chichʼ chonel li livroetike. Jun empresa ti mas mukʼ ta sjunlej Estados Unidos ti tspuk livroetik sventa relijionetike la xchʼam spukel li livro La Aurora del Milenio sbie. Pe chib xemana ta jelavele, skotol chaʼsut batel ta Casa Bíblica li livroetike. ¿Kʼu yuʼun?

Yaʼeluke, jun j-almantal ti lek ojtikinbile toj chopol laj yaʼi kʼalaluk laj yil ti jmoj te oy xchiʼuk li slivrotake. Ta skapemal sjol xi laj yale: «Mi mu xa lokʼesik li livroetik liʼe, li jchiʼiltak xchiʼuk li voʼone chkichʼkutik batel ta yan xchonobil livro li jlivrokutike». Sventa mu kʼusi xkʼot ta pasele, li empresae la sutes batel li livroetik taje, akʼo mi sujbil laj yaʼi sba. Maʼuk noʼox taje, yuʼun li yajkontraike la skʼelik kʼuxi laj yutik sventa mu xa xlokʼ li aʼyej ta periodiko sventa chichʼ pukel li vunetike. ¿Kʼuxi van xuʼ xkʼot ta skʼob krixchanoetik li achʼ livro ti oy ta yoʼontonik snaʼele?

Sventa spukik batel li livroetike jaʼ koltavanik li buchʼutik tunik ta jtos abtelal ti colportor sbie, ti jech toʼox ojtikinbilik li buchʼutik chtunik ta tsʼakal orae. * Ta 1881, li revista ti jaʼ sbi Zionʼs Watch Tower (La Torre del Vigía de Sión) te chal ti akʼo x-ochik ta tsʼakal ora jmiluk ermanoetik sventa xakʼik li vunetike xchiʼuk ti xcholik mantale. Akʼo mi kʼajomal noʼox jayibuk sien tunik ta colportor, pe puk batel yuʼunik ta buyuk noʼox ta vun li sbekʼtak kʼusitik melele. Pe li ta sjabilal 1897 laj xaʼox spukik jutuk mu jun miyon ta lik li livro La Aurora del Milenio, taje jaʼ koliyal li buchʼutik tunik ta colportore. Jutuk mu skotolikuk li buchʼutik tunik ta colportore jaʼ chveʼik-o li uni takʼin chakʼik ta sventa li revista Zionʼs Watch Tower o jaʼo kʼalal chakʼik komel li livroetike.

¿Buchʼutik ti tunik ta colportor ti lek tsots yoʼontonike? Jlome jaʼik li chex kerem tsebetike, yantik xtoke jaʼik li buchʼutik oy xa sjabilalike. Ep kerem tsebetik ti chʼabal snup xchiʼilike, nupultsʼakaletik ti chʼabal yalab xnichʼnabike, pe oy utsʼ alaliletik xtok. Li buchʼutik chtunik ta colportor regulare chcholik mantal sjunul kʼakʼal, li buchʼutik tunik ta auksiliare jaʼ noʼox jun o chib ora jujun kʼakʼal. Jech kʼuchaʼal jnaʼojtik xa onoʼoxe, mu skotoluk xuʼ x-ochik ta colportor yikʼaluk van ta skoj chamel o ta skoj kʼusitik yan. Pe akʼo mi jech, ta jun mukʼta stsobajel ti echʼ ta 1906 laj yichʼik albel ti xuʼ x-ochik ta colportor, manchuk mi «muʼyuk ep chanunajemik, mi mu toj pʼijikuk, o ti jech chkʼopojik jech kʼuchaʼal anjeletike».

Kʼusuk krixchanoal la spasik li abtelal ta spʼejel Balumile, akʼo mi jaʼik krixchanoetik ti muʼyuk tsots skʼoplalike. Jech kʼuchaʼal liʼe, jun ermano la xchap ti yakʼoj xaʼox voʼlajun mil ta lik livro ta vukub jabil. Xi to laj  yale: «Maʼuk noʼox li-och ta colportor sventa ta jchon li livroetike, moʼoj, yuʼun jaʼ sventa chkal batel ta sventa li Jeovae xchiʼuk li kʼusitik melele». Buyuk noʼox xbatik li jun colportore, la spukik batel sbekʼtak li kʼusitik melele, jaʼ yuʼun epajik tajek li Jchanolajeletik ta Vivliae.

Pe li jbabeetik ta relijionetike kontrainvanik xchiʼuk laj yalik ti jaʼik noʼox jchon livroetik ta kayeetike. Li revista Zionʼs Watch Tower ta 1892 xi laj yale: «Jutuk mu skotoluk li krixchanoetike mu xakʼik venta mi jaʼ stakoj tal li Kajvaltike, jech xtok mu xakʼik venta ti manxo stalelalik xchiʼuk ti yakʼoj svokolike». Jun ermana ti tun ta colportorae chal ti «mu toj kʼunuk laj yaʼi li ta xkuxlejale». Sventa xbat spukik li livroetike, jaʼ noʼox venta mi oy svisikletaik o ti lekuk xonobike. Kʼalal chʼabal jsetʼuk stakʼinike, ta xchʼamik veʼlil ti ch-akʼbatik sventa stojol li livroetike. Kʼalal mi laj xaʼox xcholik mantal spʼejel kʼakʼale, tsut batel ta skarpanaik o ta skuartoik ti xchʼamunojike, ti solel lubem xa chvayike, pe xmuyubajik ta jyalel. Ta jelavel jutuke lokʼ talel «skaretaik sventa colportor», jaʼ jun uni na ti oy syantailtake, taje la smeltsan stukik, koliyal taje mas xa jutuk takʼin chlaj yuʼunik xchiʼuk skʼakʼalik. *

Li mukʼta tsobajel ti echʼ ta Chicago ta sjabilal 1893 te laj yichʼ albel skʼoplal ta sventa li buchʼutik tunik ta colportore. Li ta mukʼta tsobajel taje te laj yichʼ alel loʼiletik ti tspat oʼontonale, laj yichʼ alel xtok kʼutik yelan xuʼ jcholtik mantal xchiʼuk lekil beiltaseletik. Jun veltae, li ermano Russelle laj yal ti skʼan lek xveʼik ta sobe, ti xuchʼik junuk vaso leche ta sob mi laj xaʼox xcholik mantal jlikeluke xchiʼuk mi toj kʼixine akʼo la yuchʼik junuk sikil presko li buchʼutik chtunik ta colportore.

Kʼalal oy buchʼu tsaʼ xchiʼil ta cholmantale, ta xichʼik batel jun kʼanal liston ti lekuk xvinaj li ta mukʼta tsobajele, taje jaʼ svinajeb ti tskʼan xchiʼil ta cholmantale. Li buchʼutik achʼ to ochemik ta colportore ep kʼusi chchanik kʼalal jaʼ chchiʼinik li buchʼutik mas lek chanemike. Taje toj tsots me skʼoplal ti skʼan jech spasike, yuʼun oy jun achʼ colportor ti muʼyuk lek chapale, ta skoj ti solel ta xiʼe, xi laj yalbe jun antse: «¿Mi mu jechuk ti mu xa kʼan li livro liʼe?». Pe akʼo mi jech, li antse la chʼam li livroe xchiʼuk och ta mantal.

Jun ermano xi la sjakʼe: «¿Mi jaʼ van lek ti tikʼilun-o ta kabtel ti lek jtojole xchiʼuk ti xkakʼ batel matanal takʼin mil dolar ta jujun jabil ta sventa li cholmantale, o mi jaʼ mas lek ti xi-och ta colportore?». Xi takʼbat li ermanoe: «Li Kajvaltike tstoj ta vokol xchaʼtosal, pe li kʼusi mas chakʼbot bendisione jaʼ ti xachʼak akʼakʼal atuke». Jun ermana ti tun ta colportor ti jaʼ sbi Mary Hinds chal ti «jaʼ mas lek xichʼ koltael krixchanoetik xchiʼuk ti mas ep xuʼ jkoltatike». Li Alberta Crosby, ti mu snaʼ xloʼilaj leke, xi laj yale: «Mas laj kʼan jujun kʼakʼal li colportorale».

Li avi kʼakʼale, epal yalab xnichʼnabik ti vaʼ ermanoetik ti lek tsots yoʼontonike jech spasojik tal ek ti kʼu toʼox yelan la spasik li stot smeʼike, akʼo mi jaʼ yalab xnichʼnabik ta melel o mi jaʼ noʼox ta mantal. Mi muʼyuk to junuk colportor ta avutsʼ avalale o junuk prekursore, ¿kʼu yuʼun mu xalikesik li abtelal ta avutsʼ avalalike? Mi jech chapasike, ta me xlik akʼanik tajek li abtelal ta tsʼakal orae.

[Tsʼibetik ta yok vun]

[Tsʼib ti mukʼtik sletraile ta pajina 32]

Mu persauk skʼan «ep chanunajemik, mi mu toj pʼijikuk, o ti jech chkʼopojik jech kʼuchaʼal anjeletike»

[Lokʼol ta pajina 31]

Alfred W. Osei ta Ghana, ta sjabilaltik 1930

[Lokʼol ta pajina 32]

Ta akʼol: Edith Keen xchiʼuk Gertrude Morris ta Inglaterra, ta sjabilaltik 1918; ta olon: Stanley Cossaboom xchiʼuk Henry Nonkes ta Estados Unidos, ti bu oy epal kajaetik ti xokol xae