Kʼelo li kʼusi yichʼoje

Batan ta saʼobil

¿Mi chavakʼ iluk yutsilal li Jeovae?

¿Mi chavakʼ iluk yutsilal li Jeovae?

¿Mi chavakʼ iluk yutsilal li Jeovae?

«Ta xcacʼtic iluc yutsilal ti Cajvaltique jech cʼu chaʼal ta xacʼ xojobal ti nene.» (2 COR. 3:18, Ch)

¿KʼUSI CHATAKʼ?

¿Kʼu yuʼun xuʼ xkakʼtik ta ilel yutsilal Jeova akʼo mi jpasmulilutik?

¿Kʼuxi tskoltautik yakʼel ta ilel yutsilal Dios li orasion xchiʼuk li tsobajeletike?

¿Kʼusi xuʼ tskoltautik sventa mu xkikta jbatik ta yakʼel ta ilel yutsilal li Jeovae?

1, 2. ¿Kʼu yuʼun xuʼ xkakʼtik ta ilel li yutsilal Jeovae?

AKʼO mi ep o mi jutuk noʼox, jkotoltik jutuk mu xijkoʼolaj xchiʼuk li jtot jmeʼtike. Jaʼ yuʼun mu labaluk ta aʼiel ti oy buchʼu xi chalbe jun uni kereme: «¡Xa koʼolaj tajek xchiʼuk atot!». O xuʼ xi chalbeik jun uni tsebe: «Kʼalal chakilote ta xvul-o ta jol li ameʼe». Jech xtok, li ololetike jaʼ chchanik li kʼusi tspas stot smeʼike. Li voʼotik eke, ¿mi xuʼ jchanbetik stalelal li Jtotik Jeova ta vinajele? Akʼo mi mu xkiltik li Jeovae, ta xkilbetik li slekil talelaltak kʼalal ta xkilbetik li kʼusitik spasojane, kʼalal ta jchanbetik li Skʼope xchiʼuk kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li kʼusi la jkʼeltike, mas to li chanubtaseletik xchiʼuk ti kʼuyelan laj yakʼ ta ilel stalelal li Xnichʼone, ti jaʼ li Jesucristoe (Juan 1:18; Rom. 1:20). Jaʼ yuʼun, xuʼ xkakʼtik ta ilel yutsilal li Jeovae.

2 Kʼalal skʼan toʼox spas Adán xchiʼuk Eva li Diose, snaʼoj xa onoʼox ti spas yuʼunik li kʼusi oy ta yoʼonton tskʼan tspase, ti xakʼik ta ilel ti kʼuyelan stalelale xchiʼuk ti xalbeik yutsilale (kʼelo Génesis 1:26, 27). Kʼalal chkakʼtik ta ilel stalelal li Jpasvanej kuʼuntike, li yajtsʼaklomutik Cristoe jtaoj jmotontik ta yakʼel ta ilel li yutsilal Diose. Taje spas me kuʼun jkotoltik, manchuk mi jeltos li jtsʼunbaltike, mi jelel jtalel jkuxlejaltik o ti kʼuyelan chanubtasbilutike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun «muc tʼujbiluc bochʼo chcʼuxubin li Diose. Buyuc noʼox banamilal oy li cristianoetique lec ta xʼilatic yuʼun Dios me ta xichʼic ta muqʼue, me tspasic cʼusi tuqʼue» (Hech. 10:34, 35).

3. ¿Kʼu yelan chkaʼi jbatik kʼalal chijtun ta stojolal Jeovae?

3 Li buchʼutik tʼujbilik chbatik ta vinajele chakʼik ta ilel li yutsilal Jeovae. Li jtakbol Pablo ti chbat ta vinajel eke, xi la stsʼibae: «Jech ti voʼotique muʼyuc xa smac ti jsatique. Ta xcacʼtic iluc yutsilal ti Cajvaltique jech cʼu chaʼal ta xacʼ xojobal ti nene. Yacal ta xijcʼot jech cʼu chaʼal ti Cristoe» (2 Cor. 3:18Ch). Kʼalal yal talel ta vits Sinaí li j-alkʼop Moisés xchiʼuk li Lajuneb Mantale, solel xojobinaj sat yuʼun la skʼopon sbaik xchiʼuk li Jeovae (Éxo. 34:29, 30). Melel onoʼox ti muʼyuk jech kʼotem ta jtojolaltike, xchiʼuk muʼyuk xojobinaj li jsatik ta melele. Pe akʼo mi jech, ta onoʼox xkakʼtik ta ilel muyubajel ta jsatik kʼalal chkalbetik ta sventa Jeova li jchiʼiltike, jech kʼuchaʼal li stalelaltake xchiʼuk li kʼusi snopoj tspas ta sventa li krixchanoetike. Jech kʼuchaʼal li nenetik ti lek pasbil ta takʼin ta voʼnee, li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel xchiʼuk li yan yajtsʼaklomtak Cristoe chkakʼtik ta ilel yutsilal Dios ta jkuxlejaltik xchiʼuk kʼalal ta jcholtik mantale (2 Cor. 4:1). Jaʼ yuʼun, lek ti xi jakʼbe jbatik ta jujuntale: «¿Mi yakal chkakʼ ta ilel yutsilal Jeova li ta jtalelal kʼuchaʼal jun yajtsʼaklom Cristoe xchiʼuk kʼalal ta jcholilan-o li mantale?».

OY TA KOʼONTONTIK CHKAKʼTIK TA ILEL YUTSILAL JEOVA

4, 5. 1) ¿Kʼusi yakalutik ta stsalel jkotoltik jech kʼuchaʼal li Pabloe? 2) ¿Kʼusi tspasbutik li mulile?

4 Ta melel, li yajtunelutik Jeovae ta jkʼantik ti akʼo jaʼ x-ichʼat-o ta mukʼ xchiʼuk ti jaʼ x-albat-o yutsilal li Jpasvanej kuʼuntik li kʼusitik ta jpastike. Pe li kʼusi melele jaʼ ti ep ta velta muʼyuk jech chkʼot ta pasel kuʼuntike. Li jtakbol Pabloe jech la snuptan ta xkuxlejal ek (kʼelo Romanos 7:21-25). Xi laj yal ti kʼu yuʼun jech oy ta yoʼonton li krixchanoetik taje: «Scotol cristiano jpasmuliletic, batsʼi nom oy ta stojolic slequilal li Diose» (Rom. 3:23). Ta skoj ti la saʼ smul li Adane, skotol li krixchanoetike mosoinbilik yuʼun li mulile (Rom. 5:12; 6:12).

5 Pe, ¿kʼusi jaʼ li mulile? Jaʼ li kʼusitik mu jechuk stalelal chakʼ ta ilel li Jeovae, li smantaltake xchiʼuk li kʼusi tskʼan tspase. Li mulile tsokes ti kʼuyelan chkil jbatik xchiʼuk Diose. Taje jaʼ tsmakutik ti mu xa x-akʼ kuʼuntik ta ilel li yutsilal Jeovae, jech kʼuchaʼal jun j-akʼ flecha ti mu xkʼot yuʼun li bu tskʼane. Xuʼ van yolbaj jech tspas o moʼoj (Núm. 15:27-31). Li mulile solel lek tikʼil ta yut koʼontontik ta jujuntal, ti jaʼ tsnamajesutik ta stojolal li Jpasvaneje (Sal. 51:5; Isa. 59:2; Col. 1:21). Jutuk mu skotol li krixchanoetike nom oyik ta stojolal Jeova, ta skoj taje muʼyuk xa chakʼik ta ilel li yutsilale. Lek xvinaj un chaʼa ti jaʼ tsokes krixchanoetik li mulile.

6. Akʼo mi jpasmulilutik, ¿kʼu yuʼun xuʼ xkakʼtik ta ilel yutsilal li Diose?

6 Akʼo mi jpasmulilutik, li Jeovae jaʼ «jʼacʼ-pat-oʼntonal» (Rom. 15:13Ch). Li Jeovae oy kʼusi yakʼojbutik sventa xijkolutik lokʼel li ta mulile: li matanal pojelal laj yakʼ Jesucristoe. Kʼalal oy xchʼunel koʼontontik ta sventa li matanal pojelal laj yakʼ Jesucristoe, muʼyuk xa mosoinbilutik yuʼun li mulile xchiʼuk xuʼ xkakʼtik ta ilel li yutsilal Jeovae (Rom. 5:19; 6:6, Ch; Juan 3:16). Mi lek xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae, xuʼ me jpat koʼontontik ti lek chilutike, ta jtatik tukʼilal xchiʼuk kuxlejal sbatel osil ta jelavel. Xi jnoptike: akʼo mi jmulavilutik, li Diose snaʼoj ti xuʼ xkakʼtik ta ilel li yutsilale. ¿Mi mu labaluk sba taje?

TI KʼUXI CHKAKʼTIK TA ILEL YUTSILAL LI DIOSE

7. ¿Kʼusi skʼan xkakʼtik venta baʼyel sventa akʼo xkakʼtik ta ilel li yutsilal Diose?

7 Sventa xkakʼtik ta ilel yutsilal li Diose, skʼan me jkʼeltik ta jujuntal li kʼusi chopol ta jkʼan ta jpastike (2 Cró. 6:36). Mi laj xa kakʼtik ventae, skʼan me xkakʼbetik yipal ta stsalel li kʼusi chopol nopem xkaʼitik spasele. Mi jech ta jpastike, jech xuʼ xkakʼtik ta ilel li yutsilal Diose. Kaltik noʼox ti nop xkaʼitik skʼelel li pornografiae. ¿Kʼusi van skʼan jpastik? Mi jeche, kakʼtik venta ti ta jkʼantik koltael ta mantale xchiʼuk akʼo jsaʼtik xtok (Sant. 5:14, 15). Liʼe jaʼ li kʼusi baʼyel skʼan jpastik sventa xkichʼtik lek ta mukʼ Dios li ta jkuxlejaltike. Jaʼ yuʼun chaʼa, li yajtunelutik Jeovae skʼan nopolik noʼox jkʼel jbatik sventa jnaʼtik mi yakal chkakʼ ta jkuxlejaltik li stukʼil mantaltake (Pro. 28:18; 1 Cor. 10:12). Mi oy ta koʼontontik ta yakʼel ta ilel li yutsilal Diose, skʼan me jtsaltik li kʼusi xuʼ chijpʼaj-o ta mulil yuʼune, kʼusuk noʼox chtal ta jtojolaltik.

8. Manchuk mi maʼuk tukʼil krixchanoutik, ¿kʼusi skʼan jpastik?

8 Ti buchʼu lek ilat yuʼun Dios xchiʼuk ti laj yakʼbe ta ilel li yutsilale, jaʼ li Jesuse. Ta melel, li voʼotike maʼuk tukʼil krixchanoutik, pe spas kuʼuntik xchiʼuk skʼan xkakʼtik persa xchanbel li stalelal Jesuse (1 Ped. 2:21). Li Jeovae tstsak ta venta xchiʼuk chakʼbutik bendision mi chkakʼ kiptik ta yakʼel ta ilel li yutsilale.

9. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal chaʼiik yajtsʼaklomtak Cristo li kʼusi chal Vivlia ta sventa skʼupil kʼoptaik li Diose?

9 Li Vivliae tskoltautik sventa jnaʼtik bu chijbatutik. Jaʼ yuʼun toj jtunel ti jkʼeltik, jnoptik li kʼusi chale xchiʼuk jsabetik mas smelolal (Sal. 1:1-3). Mi ta jkʼelilantik jujun kʼakʼale, ep me kʼusitik xuʼ jel ta jkuxlejaltik (kʼelo Santiago 1:22-25). Kʼalal mas chkojtikintik li kʼusi chal Vivliae, mas me tstsatsub li xchʼunel koʼontontike xchiʼuk jpʼel me ta koʼontontik spʼajel li tsatsal muliletike, jech xtok ta jmuyubtatik li Jeovae (Sal. 119:11, 47, 48).

10. ¿Kʼuxi tskoltautik li orasion sventa mas lek xijtun ta stojolal li Jeovae?

10 Sventa xkakʼtik ta ilel yutsilal li Diose, skʼan jchʼuntik xtok li tojobtasel ta Vivlia liʼe: «Cʼopanic Dios scotol ora» (Rom. 12:12). Ta melel, skʼan jkʼanbetik koltael xchiʼuk jkʼanbetik akʼo skoltautik sventa xkichʼtik ta mukʼ kʼuchaʼal tskʼane. Jaʼ yuʼun skʼan jkʼanbetik ti akʼo xakʼbutik li xchʼul espiritue, ti akʼo stsatsubtas xchʼunel koʼontontike, ti akʼo xakʼbutik kiptik sventa xkuch kuʼuntik li akʼel ta prevae xchiʼuk ti lekuk tukʼ xbat ta «yalel [kuʼuntik] li scʼop Dios ti jaʼ melele» (2 Tim. 2:15; Mat. 6:13; Luc. 11:13; 17:5). Skʼan me jpat koʼontontik ta stojolal li Jtotik ta vinajele, jech kʼuchaʼal spatoj yoʼonton ta stojolal stot li jun uni olole. Kʼalal ta jkʼantik ti akʼo skoltautik sventa mas lek xijtun ta stojolale, skʼan jpat koʼontontik ti tskoltautike. Mu me jnoptik ti chopol chaʼi Jeova li orasion ta jpastike. ¡Taje mu me jechuk chkʼot ta pasel! Xuʼ jkʼopontik sventa jmuyubtatik, jtojbetik ta vokol xchiʼuk ti jkʼanbetik ti akʼo sbeiltasutik sventa xkuch kuʼuntik li jvokoltike. Jech xtok, xuʼ jkʼanilanbetik ti akʼo skoltautik sventa jkʼupil kʼoptatik ta cholmantal li xchʼul bie (Sal. 86:12; Sant. 1:5-7).

11. ¿Kʼuxi tskoltautik yakʼel ta ilel yutsilal Dios li tsobajeletike?

11 Li Diose yakʼojbe komel ta sba xchijtak li «jʼabtel ti jun [«tukʼ», NM] yoʼnton [...], ti lec bije» (Mat. 24:45-47; Sal. 100:3). Li «jʼabtel» taje oy ta yoʼonton ti xkakʼtik ta ilel li yutsilal Jeovae. Jech kʼuchaʼal li buchʼu tstsʼis kʼuʼile xuʼ smeltsan jlikuk jkʼuʼtik, li tsobajel ch-echʼ kuʼuntik eke chtun sventa «tsmeltsan» li jtalelaltik kʼuchaʼal yajtsʼaklom Cristoe (Heb. 10:24, 25). Jaʼ yuʼun, toj tsots skʼoplal ti sob noʼox xijkʼote. Mi nopem xkaʼitik ti toyol kʼakʼal chijkʼote, muʼyuk me ta jtabetik sbalil li veʼlil ta mantal ti xuʼ tskoltautik sventa xijkʼot ta lekil yajtunel Jeovae.

JCHANBETIK STALELAL LI DIOSE

12. ¿Kʼuxi ta jchanbetik stalelal li Diose?

12 Sventa xkakʼtik ta ilel yutsilal li Jeovae, skʼan jchanbetik stalelal (Efe. 5:1). Jtos kʼuxi xuʼ jpastike, jaʼo kʼalal ta jtsaktik ta venta ti kʼuyelan chil li stuke. Yuʼun mi muʼyuk la jtsaktik ta ventae chkakʼtik ta ilel ti muʼyuk chkichʼtik ta mukʼe xchiʼuk ta jsaʼ jvokol jtuktik. Li kʼusitik ta sba balumile jaʼ oy ta sba li Diabloe, jaʼ yuʼun skʼan jchantik spʼajel ta sjunul koʼontontik li kʼusitik spʼajoj li Jeovae xchiʼuk jaʼuk jkʼantik tajek li kʼusi skʼanoje (Sal. 97:10; 1 Juan 5:19). Sventa lek tukʼ chijtun ta stojolal li Diose skʼan jaʼ jpastik sventa lek chbat skʼoplal kuʼuntik li Diose (kʼelo 1 Corintios 10:31).

13. ¿Kʼu yuʼun skʼan jpʼajtik li mulile, xchiʼuk kʼusi skʼan jpastik?

13 Li Jeovae spʼajoj li mulile, jaʼ yuʼun skʼan me jech jpastik ek. Jech oxal, skʼan me nom oyutik li ta kʼusitik ti xuʼ xijtsʼuj yuʼun ta mulile. Sventa xuʼ xkakʼtik ta ilel li yutsilal Diose, skʼan nomuk oyutik ta stojolalik li buchʼu svalopatinojik komel mantale (Deu. 13:6-9). Mi jech ta jpastike jaʼ ta jpʼajtik ta j-echʼel li buchʼutik svalopatinojik komel mantale, li buchʼutik spʼisoj sbaik ta yajtsʼaklomtak Cristoe, ti chchopol kʼoptaik Diose, taje akʼo mi jaʼ kutsʼ kalaltik (1 Cor. 5:11). Muʼyuk me kʼusi ta jtatik mi chkakʼtik persa xij-och ta rason xchiʼuk li buchʼutik svalopatinoj komel mantale o li buchʼutik jaʼ noʼox chchopol kʼoptaik li s-organisasion Jeovae. Mu me lekuk ti jaʼ noʼox ta jkʼan ta jnaʼtik ti kʼu yuʼun jech chalike, akʼo mi stsʼibaojik ta jlikuk vun, ta internet o ta kʼusuk, yuʼun xibal sba mi xakʼutik ta vokol ta mantal (kʼelo Isaías 5:20 xchiʼuk Mateo 7:6).

14. ¿Kʼusi jtosukal stalelal Jeova skʼan mas xkakʼtik ta ilel, xchiʼuk kʼu yuʼun?

14 Jtos ti kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal li Jtotik ta vinajele, jaʼo kʼalal chkakʼtik ta ilel li kʼanelale (1 Juan 4:16-19). Melel onoʼox ti kʼanelal chkakʼtik ta ilel ta jujuntalutike jaʼ svinajeb ti jaʼ yajtsʼaklomutik Jesús xchiʼuk ti yajtunelutik Jeovae (Juan 13:34, 35). Akʼo mi tsmakutik bakʼintik li jkʼuniltike, skʼan me xkakʼtik persa jtsaltik komel xchiʼuk ti jaʼuk xkakʼtik ta ilel li kʼanele. Mi ta jchʼiestik li talelal taje xchiʼuk yantik talelaletik kʼuchaʼal jun yajtsʼaklom Cristoe, muʼyuk me ta jpastik ti kʼusitik chopole o li tsatsal mulile (2 Ped. 1:5-7).

15. ¿Kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel li kʼanelal oy kuʼuntik ta stojolal yantike?

15 Li kʼanelale jaʼ tskoltautik sventa xkakʼbetik ta ilel slekil koʼontontik li buchʼutik oy ta jpat jxokontike (Rom. 13:8-10). Mi jkʼanoj li jchiʼiltik ta nupunele, tukʼ me chkakʼ jbatik ta stojolal. Mi jkʼanojtik li moletik ta tsobobbail xchiʼuk mi ta jtsaktik ta venta li yabtel tspasike, ta me jchʼunbetik li kʼusi chalbutike xchiʼuk chkakʼ akʼo sbeiltasutik. Mi skʼanoj stot smeʼik li kerem tsebetike, ta me xichʼik ta mukʼ xchiʼuk ta me xchʼunbeik smantal xchiʼuk muʼyuk chopol chkʼopojik ta stojolalik. Mi jkʼanoj li jchiʼiltike, ta me xkichʼtik ta mukʼ li krixchanoetike, maʼuk me ti mas xa mukʼ chkaʼi jbatik ta stojolalike (Sant. 3:9). Mi skʼanojbeik xchijtak Jeova li moletik ta tsobobbaile, ta me xakʼ ta ilel slekil yoʼontonik ta stojolalik (Hech. 20:28, 29).

16. ¿Mi toj tsots skʼoplal skʼan xkakʼtik ta ilel kʼanelal li ta cholmantale?

16 Toj tsots me skʼoplal skʼan xkakʼtik ta ilel kʼanelal li ta cholmantale. Ta skoj ti jkʼanojtik tajek li Jeovae, muʼyuk chkikta jbatik ta xcholel li lekil aʼyeje, akʼo mi mu skʼanik li krixchanoetike. Jech xtok, ta jchapan jbatik lek xchiʼuk chkakʼtik persa sventa lekuk xijtojob ta xcholel li lekil aʼyej ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose. Mi jkʼanojtik ta melel li Diose xchiʼuk li jchiʼiltaktike, maʼuk me jun ikatsil chkiltik li cholmantale o ti sujbil chkaʼi jbatike, moʼoj, yuʼun jech chkiltik kʼuchaʼal jun matanal ti xijmuyubaj noʼox ta jpastike (Mat. 10:7).

MU ME XKIKTA JBATIK TA YALEL YUTSILAL LI JEOVAE

17. Kʼalal laj kaʼibetik smelolal ti xuʼ smakutik ta yalel yutsilal Jeova li mulile, ¿kʼusi skʼan jpastik?

17 Jutuk mu skotoluk li krixchanoetike mu xaʼibeik lek smelolal mi toj chopol li mulile, pe li voʼotike jnaʼojtik xa. Jaʼ yuʼun, sventa xkakʼtik ta ilel yutsilal li Diose, skʼan xkakʼtik persa stsalel komel li kʼusi chopol ta jkʼan ta jpastike. Yojtikinel li kʼusitik xuʼ xijpʼaj-o ta mulile jaʼ tskoltautik sventa jchanubtas jol koʼontontik yoʼ sbeiltasutik batel kʼalal mi tal ta joltik spasel li kʼusi chopole (Rom. 7:22, 23). Melel onoʼox ti kʼunutike, pe li Diose chakʼbutik kiptik sventa tukʼuk oyutik kʼusuk ti xtal ta jtojolaltike (2 Cor. 12:10).

18, 19. 1) ¿Kʼuxi xuʼ jkontraintik li pukujetike? 2) ¿Kʼusi skʼan jpʼeluk ta koʼontontik spasel?

18 Yan ti kʼusi xuʼ jpastik sventa xkakʼtik ta ilel yutsilal li Jeovae, jaʼ ti jkontraintik li pukujetike, sventa spas kuʼuntik taje oy lek kabtejebtik yakʼojbutik li Diose (Efe. 6:11-13). Li Satanase oy tajek ta yoʼonton chichʼbe yutsilal li Jeovae. Jech xtok, ep kʼusitik tstunes sventa mu xa lekuk xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae. Jaʼ yuʼun, kʼalal tukʼ chakʼ sba jun vinik, ants o junuk olol akʼo mi jpasmulile, yakal me chakʼbe ta ilel yutsilal li Diose, pe li Diabloe ta kʼexlal chkom. ¡Ta smiyonal xa noʼox me ti jech ta jpastike! Jech oxal, jmuyubtatik-o me li Jeovae, jech kʼuchaʼal tspasik li anjeletik ta vinajel ti xi chalike: «Cajval, voʼot Diosot cuʼuncutic, voʼot noʼox atuc oy ta aventa albel alequilal, ichʼel ta mucʼ, xchiʼuc voʼot noʼox atuc oy avuʼel. Yuʼun voʼot laj apas scotol li cʼusitic oye, yuʼun jech la scʼan avoʼnton ti jech oye, ti jech iʼayin scotole» (Apo. 4:11).

19 Kʼusuk ti xtal ta jtojolaltike, jpʼeluk-o me ta koʼontontik xkalbetik batel yutsilal li Jeovae. Ta melel, xmuyubaj me Jeova kʼalal chakʼ venta ti chakʼik persa krixchanoetik ta xchanbel li stalelaltake xchiʼuk kʼalal chakʼik ta ilel li yutsilale (Pro. 27:11). Jech kʼuchaʼal Davide, xi chkaltik eke: «Mucʼul Dios cuʼun, scotol coʼnton ta xcal alequilal; sbatel osil chaquichʼot o ta mucʼ» (Sal. 86:12). Ta jelavele, skotol li tukʼil yajtuneltak Diose, xuʼ xa tukʼ chakʼik ta ilel li yutsilale xchiʼuk tsmuyubtaik ta sbatel osil. ¡Taje toj labal me sba! ¿Mi oy van ta avoʼonton chavakʼ ta ilel yutsilal Jeova ta sbatel osil? Mi jaʼ jeche, ¿mi chavakʼ ta ilel ta skotol li kʼusitik chapas ta akuxlejal li avie?

[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]

[Lokʼol ta pajina 27]

¿Mi yakal chavakʼ ta ilel yutsilal Jeova jech kʼuchaʼal chvinaj liʼe?