Li Jeovae «jaʼ chacʼ ta ilel li cʼusi muʼyuc bochʼo snaʼe»

«Li Dios avuʼune jaʼ Dios yuʼun li yantic diosetique, jaʼ Ajvalil yuʼun li mucʼtic ajvaliletique; jaʼ chacʼ ta ilel li cʼusi muʼyuc bochʼo snaʼe.» (DAN. 2:47)

¿KʼUSI CHATAKʼ?

¿Kʼusi yakʼojbutik ta naʼel Jeova ta sventa li kʼusi chtal ta jelavele?

¿Buchʼutik skʼoplal li baʼyel vakpʼej sjol li jtiʼvanej bolome?

¿Kʼuxi te stsakojbe sba skʼoplal li jtiʼvanej bolom xchiʼuk li mukʼta lokʼol laj yil ta svayich li Nabucodonosore?

1, 2. ¿Kʼusi yakʼoj jnaʼtik li Jeovae, xchiʼuk kʼu yuʼun?

¿BUCHʼU mukʼta tsatsal ajvalilal chichʼ ta venta Balumil kʼalal mi laj xaʼox yakʼbe slajeb skotol li ajvaliletik ta balumil li Ajvalilal yuʼun Diose? Li Jeova ti «jaʼ chacʼ ta ilel li cʼusi muʼyuc bochʼo snaʼe» xuʼ jnabetik li stakʼobil taje. Jaʼ yuʼun skʼan jkʼeltik batel li livroetik la stsʼibaik li j-alkʼop Daniel xchiʼuk li jtakbol Juane.

² Li Jeovae laj yakʼbe yil jayibuk kʼusitik ta sventa jtiʼvanej bolom li jtakbol Juan xchiʼuk li j-alkʼop Daniele. Jech xtok, li Daniele laj yichʼ albel smelolal li mukʼta lokʼol ti pasbil ta takʼin ti jaʼ jun albilkʼop ti akʼbat yil yuʼun Dios ta xvayiche. Li Diose laj yakʼ ti te tsʼibabiluk xkom skotol ta Vivlia sventa jtabetik sbalil li loʼiletik taje (Rom. 15:4). Taje jaʼ sventa tstsatsubtas xchʼunel koʼontontik, yuʼun li Ajvalilal yuʼune poʼot xa tslajes skotol li ajvaliletik ta balumile (Dan. 2:44).

3. Sventa xkaʼibetik smelolal li albilkʼopetik ta Vivliae, ¿kʼusi skʼan xkaʼibetik smelolal baʼyel, xchiʼuk kʼu yuʼun?

³ Li loʼiletik la stsʼibaik li Daniel xchiʼuk Juane, maʼuk noʼox chakʼ ta ilel vaxakib «ajvaliletic» o li mukʼta tsatsal ajvaliletike, moʼoj, yuʼun chakʼ ta ilel xtok kʼusi ora chvulanuk ta lokʼel. Sventa xkaʼibetik smelolal li loʼiletik taje skʼan xkaʼibetik baʼyel smelolal li baʼyel albilkʼop ta Vivliae. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun skotol li kʼusi chal Vivlia xchiʼuk skotol li albilkʼopetike te tsakal skʼoplal li baʼyel albilkʼope.

SNITULULAL KILETEL CHON XCHIʼUK LI JTIʼVANEJ BOLOME

4. ¿Buchʼu jaʼ li snitilulaltak antse, xchiʼuk kʼusi tspasik?

⁴ Kʼalal echʼ xaʼox jutuk li toybail ta Edene, li Jeovae laj yal onoʼox ti ch-ayan «snitilulal» li jun «antse»  (kʼelo Génesis 3:15, Ch). * Li snitilulal ants taje ta xpechʼbe ta tekʼel sjol li kiletel chone, jaʼ xkaltik, li Satanase. Ta tsʼakale, li Jeovae laj yakʼ ta naʼel ti te chlik tal ta yutsʼ yalal Abraham li snitilulal ants taje, ta steklumal Israel, ta jvokʼ snitilulal Judá xchiʼuk ta snitilulal ajvalil David (Gén. 22:15-18; 49:10; Sal. 89:3, 4, Ch; Luc. 1:30-33). Li bankilal nitilulale jaʼ li Jesucristoe (Gál. 3:16, Ch). Li xchaʼvokʼal nitilulale jaʼik skotol li buchʼutik chbatik ta vinajel ti tʼujbilik ta chʼul espiritue (Gál. 3:26-29). Li Ajvalilal yuʼun Diose jaʼ li Jesús xchiʼuk li buchʼutik chbatik ta vinajele, taje jaʼ tstunes Jeova sventa chakʼbe slajeb li Satanase (Luc. 12:32; Rom. 16:20).

5, 6. 1) ¿Jayib mukʼta tsatsal lumetik chalbe skʼoplal li kʼusi akʼbat yil yuʼun Dios li Daniel xchiʼuk Juane? 2) ¿Buchʼu skʼoplal li jtiʼvanej bolom ti vukpʼej sjol chal ta Apocalipsise?

⁵ Jech kʼuchaʼal chal li baʼyel albilkʼop ta Vivliae, chal ti oy snitilulal li Satanás eke ti kontra chil li snitilulal antse. ¿Buchʼutik jaʼ snitilulal li kiletel chone? Jaʼik skotol li buchʼutik jmoj sjolik xchiʼuk li Satanás ti spʼajojik li Dios xchiʼuk ti tstsakik ta kʼop li steklumale. Ti kʼu xa sjalil talel li kuxlejale, li Diabloe jeltos kʼuxitik xchapanoj li snitilulaltake, jaʼ xkaltik, li ajvaliletik ta balumile (Luc. 4:5, 6). Liʼe jlom noʼox ti te tsakal skʼoplal xchiʼuk li steklumal Jeovae, akʼo mi jaʼ xchiʼuk li jteklum Israele o jaʼ li yajtsʼaklom Cristo ti tʼujbil chbatik ta vinajele. Taje jaʼ tskoltautik ta yaʼibel smelolal kʼu yuʼun jaʼ noʼox vaxakib tsatsal ajvaliletik akʼbat yil yuʼun Dios li Daniel xchiʼuk Juane.

⁶ Te van ta sjabilal 96 ta jkʼakʼaliltike, kʼalal chaʼkuxiem xaʼox li Jesuse laj yakʼbe iluk jayibuk kʼusitik labalik sba li jtakbol Juane (Apo. 1:1). Li Juane laj yil jkot dragón, ti jaʼ skʼan xal li Diabloe, ti te kotol ta stiʼil nabe (kʼelo Apocalipsis 13:1, 2). Jech xtok, te lokʼ talel ta nab jkot mukʼta chon o jtiʼvanej bolom, vaʼun li Diabloe laj yakʼbe spas mantal. Ta mas jelavele, li jtakbol Juane albat yuʼun jun anjel ti jkot tsajal jtiʼvanej bolom ti vukpʼej sjole, jaʼ «slocʼobal» li jun mukʼta chon ti te chal ta Apocalipsis 13:1, taje jaʼ skʼan xal «vucub ajvaliletic», jaʼ xkaltik vukub mukʼta tsatsal lumetik (Apo. 13:14, 15; 17:3, 9, 10). Kʼalal laj yichʼ tsʼibael li Apocalipsise, li voʼob tsatsal lumetike yalik xaʼox ta lum, jaʼ tsots toʼox yip li svakibale, li svukubale «muʼyuc [toʼox vulem]». ¿Buchʼutik li mukʼta tsatsal lumetik taje? Li avie ta jkʼeltik batel ta jujuntal li  sjoltak li jkʼot jtiʼvanej bolome. Jech xtok, ta jkʼeltik batel mas skʼoplal ta sventa li jayvoʼ ajvaliletik ta slivroal Daniele, yuʼun li albilkʼop laj yale te chalbe lek skʼoplal kʼalal skʼan toʼox jayibuk siglo xvul ta lokʼele.

BAʼYEL CHAʼPʼEJ JOLIL: EGIPTO XCHIʼUK ASIRIA

7. ¿Buchʼu skʼoplal li baʼyel sjol jtiʼvanej bolome, xchiʼuk kʼu yuʼun?

⁷ Li baʼyel sjol jtiʼvanej bolome jaʼ skʼoplal Egipto. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jaʼ li baʼyel mukʼta tsatsal lum ti toj echʼ noʼox laj yilbajin li slumal Diose. Li buchʼu baʼyel la skontraine jaʼ li snitilulaltak Abrahame, ti te lokʼ talel snitilulal ants ti albil xa noʼox skʼoplale, taje jaʼo kʼot ta pasel kʼalal epajik xaʼox li ta jteklume. Sventa mu xvul ta lokʼel li nitilulale, li Satanase taʼox xakʼbe slajeb li slumal Diose. ¿Kʼuxi la spas? Jaʼ ti laj yakʼ ti akʼo smil skotol keremetik ti likemik tal ta Israel li faraone. Pe li Jeovae muʼyuk laj yakʼ ti akʼo jech xkʼot ta pasel taje, vaʼun la skolta lokʼel ta Egipto li yajtuneltake (Éxo. 1:15-20; 14:13). Ta mas tsʼakale laj yakʼbe Albil Balumil li j-israeletike.

8. ¿Buchʼu skʼoplal li xchaʼpʼejal sjol jtiʼvanej bolome, xchiʼuk kʼusi ox tskʼan tspas?

⁸ Li xchaʼpʼejal sjol jtiʼvanej bolome jaʼ skʼoplal li Asiriae, jun tsatsal ajvalilal ti tskʼan ox tslajesbe skʼoplal li slumal Diose. Melel onoʼox ti jaʼ la stunes Jeova sventa xakʼbe kastigo li lajunvokʼ nitilulal ta Israel ta skoj ti lik yichʼik ta mukʼ jecheʼ diosetik xchiʼuk ti la stoy sbaike. Pe akʼo mi jech, ta mas tsʼakal li Asiria eke la stsak ta kʼop li Jerusalene. Li kʼusi ox van tskʼan Satanase jaʼ ti akʼo slajesbe skʼoplal li ajvaliletik ti bu chlik talel li Jesuse. Pe taje maʼuk me jech tskʼan li Diose. Jaʼ yuʼun, li Jeovae la spoj li tukʼil yajtuneltak kʼalal la stak batel jun anjel sventa chbat slajes skotol li soltaroetik ta Asiriae (2 Rey. 19:32-35; Isa. 10:5, 6, 12-15).

YOXPʼEJAL JOLIL: BABILONIA

9, 10. 1) ¿Kʼusi laj yakʼ akʼo spasik jbabiloniaetik li Jeovae? 2) Sventa xkʼot ta pasel li albilkʼopetike, ¿kʼusi skʼan xichʼ pasel baʼyuk?

⁹ Li yoxpʼejal sjol jtiʼvanej bolome jaʼ skʼoplal ajvalilal ta Babilonia ti akʼbat yil yuʼun Dios li Juane. Li Jeovae laj yakʼ akʼo stsalatik yuʼun jbabiloniaetik li Jerusalene xchiʼuk ti xikʼik batel ta mosoil li jnaklejetike. Li Diose laj xa onoʼox spʼijubtas li jtoyba j-israeletik ti ta kʼexlal chkomike (2 Rey. 20:16-18). Li Jeovae laj yalbe j-israeletik ti muʼyuk xa chichʼ vaʼanel ajvaliletik ti te chlik «chotluc ta xchotleb» Jeova ta Jerusalene (1 Cró. 29:23). Pe akʼo mi jech, laj onoʼox yal ti jaʼ chakʼbe jun snitilulal ajvalil David, ti buchʼu akʼbil «yabtele», jaʼ xkaltik li buchʼu onoʼox oy ta sbae, taje jaʼ to mi vul ta lokʼele (Eze. 21:25-27).

¹⁰ Jech kʼuchaʼal chal yan albilkʼope, kʼalal mi vul ta lokʼel li Mesías ti albil skʼoplale, li Tʼujbil yuʼun Jeovae, li judioetike jaʼo te yakal chichʼik ta mukʼ Dios ta chʼulna ta Jerusalén (Dan. 9:24-27). Yan albilkʼope, chal ti te chvokʼ ta Belén li Mesiase, taje laj yichʼ tsʼibael kʼalal skʼan toʼox xichʼik ikʼel batel ta mosoil ta Babilonia li j-israeletike (Miq. 5:2). Sventa xkʼot ta pasel li albilkʼopetik taje, tsots skʼoplal ti xichʼik lokʼesel ta Babilonia li j-israeletike, ti sut batel ta slumalike xchiʼuk ti xchaʼmeltsanik li chʼulnae. Pe li jbabiloniaetike, mu nopemuk xaʼiik skoltael lokʼel li smosotake. ¿Kʼuxi van xuʼ sutik batel ta slumalik li yajtuneltak Diose? Taje laj yakʼ ta ilel ta stojolal yaj-alkʼoptak (Amós 3:7).

11. ¿Kʼutik yelan chichʼ albel skʼoplal ti bu kʼalal ch-ajvalilaj li Babiloniae? (Kʼelo li tsʼib ta yok vune.)

¹¹ Kʼalal laj yichʼik chukel batel ta Babilonia li j-israeletike, te laj yichʼ chukel batel ek li Daniele (Dan. 1:1-6). Li Jeovae la stunes Daniel sventa laj yakʼ ta naʼel buchʼu chtal ta xkʼexol li Babiloniae, jaʼ xkaltik buchʼu jaʼ li mukʼta tsatsal lum chtale. Jech  kʼuchaʼal liʼe, laj yakʼ akʼo yil ta svayich ajvalil Nabucodonosor jun mukʼta lokʼol ti ep ta tos ta takʼin pasbil-oe (kʼelo Daniel 2:1, 19, 31-38). Ta stojolal Daniel laj yal ti sjol pasbil ta batsʼi lekil kʼanal takʼin li mukʼta lokʼol taje, jaʼ skʼoplal ti bu kʼalal ch-ajvalilaj li Babiloniae. * Li sna yoʼonton xchiʼuk steʼeltak skʼob ti pasbil ta sakil takʼine, jaʼ skʼan xal li tsatsal lum chtal ta jelavele. ¿Buchʼu jaʼik li tsatsal lum taje, xchiʼuk kʼusi tspasbe li slumal Diose?

XCHANPʼEJAL JOLIL: MEDOPERSIA

12, 13. 1) ¿Kʼusi laj yakʼ ta naʼel Jeova ta sventa ti kʼuyelan chichʼ tsalel li Babiloniae? 2) ¿Kʼu yuʼun xuʼ xkaltik ti jaʼ xchanpʼejal sjol jtiʼvanej bolom li Medopersiae?

¹² Kʼalal skʼan toʼox mas ta jun siglo skʼakʼalil li Daniele, li Jeovae laj yal jun aʼyej ti tsots skʼoplal ta stojolal j-alkʼop Isaías ta sventa buchʼu li mukʼta tsatsal lum ti tstsal komel li Babiloniae. Maʼuk noʼox laj yal kʼuxi ti chʼichʼ tsalel li jteklum taje, yuʼun laj yal xtok kʼusi sbi li buchʼu tstsalvane: Ciro ta Persia (Isa. 44:28–45:2). Li Daniele chaʼtos kʼusi akʼbat yil yuʼun Dios ta sventa li mukʼta tsatsal lum Medopersiae. Li baʼyele xkoʼolaj xchiʼuk oso ti stoyoj jun skʼobe xchiʼuk ti albat ti akʼo saʼ «epal tiʼbol» stiʼe (Dan. 7:5). Li ta xchaʼkotale xkoʼolaj kʼuchaʼal jkot tot chij ti oy chib natik xulube (Dan. 8:3, 20).

¹³ Kʼot onoʼox ta pasel li albilkʼop laj yal Jeova ti tsalbil chkom yuʼun Medopersia li Babiloniae, jech xtok laj yakʼ ti akʼo sut batel ta slumalik li j-israeletike (2 Cró. 36:22, 23). Pe ta mas tsʼakale, jutuk xa mu laj yakʼbe slajeb steklumal Dios li Medopersiae. Li slivroal Estere te chal kʼuxi chakʼbe xaʼox slajeb skotol judioetik ti te nakalik ta sjunlej Persia li jun j-abtel ti jaʼ sbi Amane, yuʼun yalojbe xaʼox skʼakʼalil kʼusi ora chkʼot ta pasel taje. Pe koliyal ti koltavan li Diose, yan velta xtok muʼyuk xlaj li steklumal Jeova ta stojolal li snitilulal Satanase (Est. 1:1-3; 3:8, 9; 8:3, 9-14). Jech kʼuchaʼal chkiltike, lek xkʼot-o ti jaʼ xchanpʼejal sjol li jtiʼvanej bolom ti te chal ta Apocalipsis li Medopersiae.

SVOʼPʼEJAL JOLIL: GRECIA

14, 15. ¿Kʼusitik laj yakʼ ta naʼel Jeova ta sventa li ajvalilal ta Greciae?

¹⁴ Li svoʼpʼejal sjol jtiʼvanej bolom ti chal ta Apocalipsise jaʼ li Greciae. Kʼalal laj yichʼ albel skʼoplal li vaychil laj yil Nabucodonosore, laj xa onoʼox yal Daniel ti xchʼut xchiʼuk li xchibal yoʼ pasbil ta bronse li mukʼta lokʼole, jaʼ skʼan xal xtok li Greciae. Jech xtok, li Jeovae laj yakʼbe yil yan kʼusitik ta sventa li ajvalilal ta Greciae xchiʼuk li buchʼu ajvalilaj ti lek laj yichʼ ojtikinele.

¹⁵ Jun li kʼusi akʼbat yil yuʼun Diose, jaʼ laj yil kʼuchaʼal bolom ti oy chanib xikʼtak ti jaʼ li Greciae, taje jaʼ me senyail ti ta anil noʼox tstsalvane (Dan. 7:6). Akʼbat yil yuʼun Dios yan velta xtok, jkot tot tentsun ti oy smukʼta xulube ti xuʼ ta anil noʼox chakʼbe slajeb jkot tot chij ti chib xulube, li tot chij taje jaʼ skʼoplal Medopersia. Li Jeovae laj yalbe Daniel ti jaʼ skʼoplal Grecia li tot tentsune, li snatil xulube jaʼ skʼoplal li ajvalilal yuʼune. Ta jelavel jutuke laj yal Daniel ti chichʼ kʼasbel li xulube, vaʼun chchʼi talel chanib ti mas kʼoxik xae. Li albilkʼop taje laj yichʼ tsʼibael kʼalal epal sien toʼox jabil skʼan xkʼot ta mukʼta tsatsal lum li Greciae. Pe taje jech me kʼot ta pasel. Li ajvalilal ti mas tsots skʼoplal ta voʼneal Grecia ti jaʼ sbi Alejandro Magnoe, ay stsak ta kʼop li Medopersiae. Pe li «xulub» jkot tot tentsune muʼyuk bu xjalij, yuʼun li ajvalil Alejandro Magnoe cham kʼalal 32 toʼox sjabilale, jaʼo kʼalal tsots tajek yipe. Kʼalal cham xaʼox li Alejandroe, jaʼ te lik xchʼakbe sbaik li ajvalilal  li chanvoʼ sjeneraltake (kʼelo Daniel 8:20-22).

16. ¿Kʼusi la spas li Antíoco IV?

¹⁶ Kʼalal tsalbil xaʼox komel li Persiae, li Greciae jaʼo ch-ajvalilaj ta stojolal j-israeletik. Li vaʼ kʼakʼal taje sutemik xaʼox batel ta Albil Balumil li judioetike xchiʼuk laj xaʼox xchaʼmeltsanik li chʼulna ta Jerusalene. Li stukike jaʼik onoʼox li steklumal Jeovae xchiʼuk li chʼulnae jaʼ toʼox ti bu chichʼ ichʼel ta mukʼ li melel Diose. Pe li ta xchibal siglo kʼalal maʼuk toʼox jkʼakʼaliltike laj yil svokolik ta skoj li svoʼpʼejal sjol li jtiʼvanej bolome, jaʼ xkaltik, li Greciae. Li Antíoco IV, jun ti buchʼu laj yichʼ komel li ajvalilal yuʼun Alejandroe, la spas jun skajleb matanal sventa jecheʼ diosetik ta chʼulna ta Jerusalén xchiʼuk laj yal ti chichʼ milel li buchʼu tspas kʼusi li ta relijion yuʼun judioetike. ¡Toj echʼ xa noʼox pʼajbilik yuʼun li snitilulal Satanase! Pe akʼo mi jech, li Greciae laj yichʼ tsalel yuʼun li jun mukʼta tsatsal lum tal ta tsʼakale. ¿Buchʼu van ta xtal li ta svakpʼejal sjol jtiʼvanej bolome?

SVAKPʼEJAL JOLIL TI «TOJ YAN TO XʼELAN, TOJ XIʼBAL SBA»: ROMA

17. ¿Kʼusi laj yakʼ kʼotuk ta pasel li svakpʼejal sjol jtiʼvanej bolom sventa xkʼot ta pasel li kʼusi chal Génesis 3:15?

¹⁷ Kʼalal jaʼo la stsʼiba li kʼusi akʼbat snaʼ yuʼun Dios li jtakbol Juan ta sventa li jtiʼvanej bolome, li Romae jaʼo li mukʼta tsatsal lume (Apo. 17:10). Li svakpʼejal sjol jtiʼvanej bolome, jaʼ laj yakʼ kʼotuk ta pasel li kʼusi chal ta Génesis 3:15, ta Xchʼul Cʼop ti Jtotic Diose, ta skʼop Chamula. Li Satanase la stunes li jbabeetik ta Roma sventa tsyayijesbe jlikeluk «snucʼ [yakan]», jaʼ xkaltik xchak yakan, li snitilulal antse. ¿Kʼuxi laj yut? Jaʼo kʼalal laj yakʼik ti akʼo xakʼik ta milel Jesús ti jecheʼ noʼox la sabeik smule (Mat. 27:26). Pe li syayijemale mu jaluk kol, yuʼun li Jesuse chaʼkuxesat yuʼun li Jeovae.

18. 1) ¿Kʼusi achʼ jteklum la stʼuj Jeova, xchiʼuk kʼu yuʼun? 2) Li snitilulal kiletel chone, ¿kʼuxi laj yakʼilanbe-o svokol li snitilulal antse?

¹⁸ Li jnitvanejetik ta relijion ta Israele la skoʼoltas sjolik xchiʼuk li Roma sventa tskontrainik Jesús xchiʼuk jutuk mu skotoluk jech la spasik li jteklum eke. Jaʼ yuʼun li Jeovae la spʼaj komel li j-israeletike (Mat. 23:38; Hech. 2:22, 23). Jaʼ yuʼun la stʼuj jun achʼ jteklum, li «Israel chcʼotic ta sventa Diose» (Gál. 3:26-29; 6:16). Taje jaʼ li tsobobbail yuʼun li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel ti jaʼik judioetik o mi jyanlum krixchanoetike (Efe. 2:11-18). Kʼalal chaʼkuxiem xaʼox li Jesuse, li snitilulal kiletel chone laj yakʼilanbe-o svokol li snitilulal antse, yuʼun li Romae ep ta velta oy ox ta yoʼonton chakʼbe slajeb li xchaʼvokʼal snitilulal antse, li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele. *

19. 1) ¿Kʼuxi laj yalbe skʼoplal Daniel li svakibal mukʼta tsatsal lume? 2) ¿Kʼusi ta jchanbetik skʼoplal li ta yan xchanobile?

¹⁹ Li ta svayich laj yil Nabucodonosor ti laj yalbe smelolal li j-alkʼop Daniel ta sventa li steʼel yakan pasbil ta tsatsal takʼine jaʼ skʼoplal li Romae (Dan. 2:33). Li j-alkʼop taje oy kʼusi laj yichʼ akʼbel yil yuʼun Dios ti jaʼ lek xkʼot-o ti bu kʼalal ch-ajvalilaj Romae, yuʼun te chalbe skʼoplal li mukʼta tsatsal lum ti te chlokʼ talel ta Romae (kʼelo Daniel 7:7, 8). Ta epal siglo, li Romae solel «toj yan to xʼelan, toj xiʼbal sba, xchiʼuc toj ven echʼem stsatsal ta jyalel» ta stojolal li yajkontratake. Pe akʼo mi jech, li albilkʼope chal ti te chlokʼ talel ta stojolal Roma li «lajuneb xulub» xchiʼuk jun ti mas kʼoxe ti toj echʼ noʼox muk skʼoplal chkʼote. ¿Buchʼutik jaʼ skʼoplal li lajuneb xulube? ¿Buchʼu jaʼ skʼoplal li bikʼit xulube, xchiʼuk bu jotukal ta sbekʼtal mukʼta lokʼol jaʼ te sta-o li ta svayich Nabucodonosore? Li stakʼobiltake te ta jtabetik ta yan xchanobil ta pajina 14.

[Tsʼibetik ta yok vun]

[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]