«Muʼyuc bochʼo xuʼ chisticʼbun xiʼel ta coʼnton»
«Muʼyuc bochʼo xuʼ chisticʼbun xiʼel ta coʼnton»
«Acʼo me xchapanoj xa sbaic chtal yacʼbicun, pero muʼyuc bu chloʼilaj o coʼnton.» (SAL. 27:3)
¿KʼUXI TSKOLTAUTIK SVENTA OYUK STSATSAL KOʼONTONTIK LI VERSIKULOETIK LIʼE?
1. ¿Kʼusi tstakʼbutik li kʼusi chal ta Salmo 27?
AKʼO mi mas xa tsok batel li balumile, ¿kʼu yuʼun mas xa ch-epaj batel li cholmantal ta jpastike? ¿Kʼu yuʼun xijmuyubaj noʼox chkakʼ kiptik xchiʼuk jkʼakʼaltik ti mas xa oy vokolil ta takʼine? ¿Kʼuxi xuʼ jpastik sventa oyuk stsatsal koʼontontik avi ti oy epal krixchanoetik ti chiʼtaik li kʼusi chtal ta jelavele? Li kʼejoj ti la stsʼiba li ajvalil David ti chal ta Salmo 27 tstakʼ li sjakʼobiltak taje.
2. ¿Kʼusi chkʼot ta stojolal jun krixchano kʼalal chiʼe, pe kʼusi jpatoj-o koʼontontik li voʼotike?
2 Li Davide xi ta xlik yal li kʼusi chal ta Salmoe: «Li Mucʼul Diose jaʼ luz cʼotem cuʼun, jaʼ jcoltavanej cuʼun, jech muʼyuc bochʼo xuʼ chixiʼ yuʼun. Li Mucʼul Diose jaʼ sventainojbun jcuxlejal, jech muʼyuc bochʼo xuʼ chisticʼbun xiʼel ta coʼnton» (Sal. 27:1). Li xiʼele chkʼunib yuʼun li jun krixchanoe, jaʼ yuʼun mu xa kʼusi stakʼ spas. Pe li buchʼu chiʼta Jeovae muʼyuk kʼusi xuʼ xiʼo (1 Ped. 3:14). Skotol li buchʼutik chakʼ ta ventainel xkuxlejal ta stojolal Diose «jun noʼox yoʼnton; mu xloʼilaj yoʼnton, mu xiʼ me oy cʼusi xiʼbal sba chtal ta stojole» (Pro. 1:33; 3:25). Jkʼeltik batel kʼu yuʼun.
«LI MUCʼUL DIOSE JAʼ LUZ CʼOTEM CUʼUN, JAʼ JCOLTAVANEJ CUʼUN»
3. ¿Kʼu yuʼun xuʼ xkaltik ti jaʼ lus kʼotem kuʼuntik li Jeovae, pe kʼusi skʼan jpastik?
3 Kʼalal chal Vivlia «li Mucʼul Diose jaʼ luz cʼotem cuʼun» xie, jaʼ skʼan xal ti chchanubtasutik ta sventa li kʼusi melele (Sal. 27:1). Li batsʼi lus ta melele, xuʼ chakʼbutik ta ilel kʼusi xibal sba o vokolil ti xuʼ smakutik ta bee, pe li luse muʼyuk me chakʼ chʼayuk li kʼusitik taje. Jaʼ yuʼun, skʼan oy kʼusi jpastik kʼalal oy kʼusi chkiltike. Li Jeova eke chakʼbutik me ta ilel li kʼusitik chkʼot ta pasel liʼ ta Balumile, tspʼijubtasutik li kʼusitik xibal sba yakal chkʼotanuk ta pasele xchiʼuk chakʼbutik beiltaseletik ta Vivlia ti lek onoʼox kʼusi chkʼot ta pasel yuʼune, pe skʼan xkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi ta jchantike. Jaʼ me jech chkakʼtik ta ilel jpʼijiltik jech kʼuchaʼal la stsʼiba li jtsʼibajom yuʼun Salmoe: «Ti amantaltaque [...] xjelav to laj jta jbijil yuʼun, mu sta sbijil ti jcontrataque. Xʼechʼ to xcaʼibe smelol, jcʼol to mu sta com cuʼun ti cajchanubtasvanejtaque» (Sal. 119:98, 99, Ch; 119:130).
4. 1) ¿Kʼu yuʼun laj yal ta sjunul yoʼonton David: «Li Mucʼul Diose jaʼ [...] jcoltavanej cuʼun» xie? 2) ¿Kʼusi ora chkʼot kʼuchaʼal jkoltavanej kuʼuntik li Jeovae?
4 Li kʼusi laj yal David ta Salmo 27:1, jaʼ van vul ta sjol ti laj onoʼox yichʼ koltael yuʼun li Jeovae. Yuʼun xi laj yale: «La scoltaun jech muc xismilun ta sniʼ yicʼach li leone xchiʼuc li osoe». Jech noxtok koltaat sventa xkuch yuʼun li paskʼop la spas xchiʼuk li mukʼta natil tsatsal krixchano Goliate. Ta mas tsʼakale, la xchabi ta stojolal ajvalil Saúl kʼalal jipbat batel lansa jaykojuke (1 Sam. 17:37, 49, 50; 18:11, 12; 19:10). ¡Jaʼ yuʼun xi laj yal ta sjunul yoʼonton li Davide: «Li Mucʼul Diose jaʼ [...] jcoltavanej cuʼun»! Kʼalal jaʼo li «tsots [...] vocol» ti jutuk xa skʼan xtale, li Jeovae ta me xchabi li yajtuneltake, jaʼ yuʼun jech me ta xkʼot ta stojolalik kʼuchaʼal li Davide: li jkoltavanej yuʼune (Apo. 7:14; 2 Ped. 2:9).
JVULES TA JOLTIK KʼALAL LA SKOLTAUTIK LI JEOVAE
5, 6. 1) ¿Kʼuxi chakʼbutik stsatsal koʼontontik li kʼusi ta jvules ta joltike? 2) ¿Kʼu yuʼun chakʼ stsatsal koʼontontik kʼalal ta jchantik kʼusi spasoj Jeova ta stojolal li steklumale?
5 Li kʼusi xuʼ tskoltautik sventa oyuk stsatsal koʼontontike jaʼ li kʼusi chal ta Salmo 27:2, 3 (kʼelo). Li Davide la svules ta sjol ti koltaat yuʼun Jeova ta stojolal li kʼusitik xibalik sba la snuptane (1 Sam. 17:34-37). Taje jaʼ akʼbat stsatsal yoʼonton sventa xkuch yuʼun li tsatsal vokoliletike. Li voʼote, ¿mi xvul ta ajol kʼuxi la skoltaot Jeova li ta voʼnee? ¿Mi laj yakʼbot stsatsal avoʼonton taj eke? Jech kʼuchaʼal liʼe, ¿mi oy la akʼanbe Jeova ta orasion ta sventa junuk tsatsal vokolil, vaʼun la avil atuk kʼuxi laj yakʼbot apʼijil o avip sventa xkuch avuʼun? ¿O mi xvul ta ajol kʼuxi chʼay batel li kʼusitik muʼyuk toʼox chakʼ muyubajan sventa chatun ta stojolal li Diose, o kʼalal laj avil kʼuxi «ijam lec tiʼna» sventa xavepajes li abtelal yuʼun Jeovae? (1 Cor. 16:9.) ¿Kʼu yelan chavaʼi aba kʼalal chavules ta ajol taje? ¿Mi mu meleluk ti jaʼ chakʼ spatobil avoʼonton ti xuʼ tskoltaot Jeova sventa stsal avuʼun li tsatsal vokoliletik chanuptane? (Rom. 5:3-5.)
6 ¿Kʼu van yelan chavil ti oyuk junuk tsatsal ajvalil ti oy ta yoʼonton chakʼbe slajeb li yajrextikotak Jeovae? Li ta jkʼakʼaliltike epal krixchanoetik oy ta yoʼontonik jech tspasik kʼuchaʼal taje, pe muʼyuk kʼotem ta pasel yuʼunik. Mi ta jvules ta joltik kʼusitik spasoj Jeova ta stojolal li slumal ta voʼnee, jaʼ me tskoltautik ta sventa li kʼusi chtal ta jelavele (Dan. 3:28).
KʼANO LI MELEL YICHʼEL TA MUKʼ DIOSE
7, 8. 1) Jech kʼuchaʼal chal ta Salmo 27:4, ¿kʼusi la skʼanbe Jeova li Davide? 2) ¿Kʼusi jaʼ li xchʼulna Jeovae, xchiʼuk kʼuxi chkichʼtik ta mukʼ li ta chʼulna taje?
7 Mi jkʼanojtik li melel yichʼel ta mukʼ Diose, jaʼ tskoltautik sventa oyuk stsatsal koʼontontik (kʼelo Salmo 27:4). Li ta skʼakʼalil Davide li «xchʼulna» Jeova xie, jaʼ toʼox li chʼulna pasbil ta nukule. Pe li Davide jaʼ la xchapan stuk li kʼusitik chtun sventa xichʼ vaʼanel li chʼulna ti jaʼ tspas ta tsʼakal li Salomone. Epal siglo ta tsʼakal, laj yakʼ ta ilel Jesús ti mu xa persauk xichʼ ichʼel ta mukʼ Dios ta junuk mukʼta na sventa lekuk x-ilatik yuʼun Dios li slumale (Juan 4:21-23). Li ta kapitulo 8 kʼalal ta 10 ta Hebreose, li jtakbol Pabloe laj yal ti ayan la xchʼulna Jeova, jaʼ xkaltik, li kʼusi xchapanoj sventa chichʼ ichʼel ta mukʼ li ta sjabilal 29 ta jkʼakʼaliltike, jaʼo kʼalal laj yichʼ voʼ Jesús xchiʼuk kʼalal laj yakʼ xkuxlejal sventa tspasbe li kʼusi tskʼan yoʼonton li Jeovae (Heb. 10:10). Li xchʼulna Jeova taje, jaʼ li kʼusi xchapanoj sventa xijnopaj ta stojolal koliyal li xchʼunel koʼontontik ta stojolal li matanal laj yakʼ Jesuse. ¿Kʼuxi chkichʼtik ta mukʼ li ta chʼulna taje? Jaʼo kʼalal ta jpastik orasion «ta scotol coʼntontic, xchiʼuc ta sventa ti jʼechʼel jchʼunojtic oe», kʼalal chkaltik batel ta sjunul koʼontontik li kʼusi jmalaojtike, kʼalal ta jpatbetik yoʼonton kermanotaktik ta tsobobbaile xchiʼuk kʼalal ta jpastik li yichʼel ta mukʼ Dios ta kutsʼ kalaltike (Heb. 10:22-25). Mi jkʼanojtik ta melel li yichʼel ta mukʼ Diose, ta me stsatsubtas koʼontontik li ta slajebal kʼakʼal avie.
8 Ta spʼejel li Balumile, oy epal tukʼil yajtuneltak Jeova ti chepajesik li yabtelik ta cholmantale, chchanik yan kʼopetik o chbat tunikuk ti bu chtun tajek jcholmantaletik ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose. Ta skoj li kʼusi tspasike, jaʼ chakʼik ta ilel li kʼusi la skʼanbe Jeova li jtsʼibajom yuʼun Salmoe: ti lek noʼox xil sbaike xchiʼuk ti chtunik ta stojolal kʼusiuk ti xkʼot ta stojolalike (kʼelo Salmo 27:6).
JPAT KOʼONTONTIK LI TA KOLTAEL CHAKʼ DIOSE
9, 10. ¿Kʼuxi tspat koʼontontik li kʼusi chal Salmo 27:10?
9 Li Davide chakʼ ta ilel ti lek spatoj yoʼonton ti chkoltaat yuʼun li Jeovae, jaʼ yuʼun xi laj yale: «Acʼo me chisjip chistenun li jtot jmeʼe, pero li voʼote Mucʼul Dios, aventainojun o» (Sal. 27:10). Li kʼusitik chal ti kʼotanuk ta pasel ta skapituloal 22 ta baʼyel yuʼun Samuele, chakʼ ta ilel ti muʼyuk jipat komel li stot smeʼ Davide. Ta yan xtoke, li avi kʼakʼale oy epal kermanotaktik ti kontrainbilik yuʼun yutsʼ yalalike xchiʼuk staojik koltael, chabiel li ta tsobobbaile.
10 Li Jeovae oy ta yoʼonton tskolta li tukʼil yajtuneltake, akʼo mi oy buchʼu chjipatik komel. Xuʼ jpat lek koʼontontik ti chchabi onoʼox mi laj yil tsots svokolike. Jech kʼuchaʼal liʼe, mi ta jvul koʼontontik kʼuxi chkichʼtik batel li kʼusi chtun yuʼun kutsʼ kalaltike xuʼ jpat koʼontontik ti tskoltautik li Jeovae (Heb. 13:5, 6.) Li Jeovae snaʼoj kʼusi chtun kuʼuntik xchiʼuk kʼuyelan li jkuxlejaltike.
11. ¿Kʼusi xuʼ xkʼot ta stojolal yan krixchano mi jpatoj koʼontontik ta stojolal li Jeovae? Albo junuk skʼelobil.
11 Jkʼeltik kʼusi kʼot ta stojolal Victoria ti yakal chchan Vivlia ta Liberiae. Kʼalal yakal chchʼi batel ta mantal sventa xichʼ voʼe, li vinik ti xchiʼuk ta nakleje iktaat komel xchiʼuk oxvoʼ yalab. Akʼo mi chʼabal sna xchiʼuk yabtel, laj onoʼox yichʼ voʼ. Ta jelavel jutuke, la sta jun yav takʼin ti noj ta takʼin li stseb ti oxlajuneb sjabilale. Sventa mu xpʼajik li ta prevae, mi jaʼuk la skʼelik jayib tikʼil talel, li kʼusi la spasike, la saʼik ta anil li soltaro ti jaʼ yajval li takʼine. Li soltaroe laj yal ti jamaluk xkʼopojik jech kʼuchaʼal yajrextikotak Jeova skotol li krixchanoetike, laj yal ti mas lek ti jechuke xchiʼuk ti oy jun oʼontonal ti jechuke. Vaʼun li Victoriae laj yakʼbe yil ta Vivlia ti chichʼ talel achʼ balumil li Jeovae. Solel labal sba laj yil ti sutesbat stakʼin li soltaroe, jaʼ yuʼun la skʼelanbe takʼin li Victoriae. Melel onoʼox ti lek jtalelaltik ojtikinbilutik li yajrextikoutik Jeova ta skoj ti jchʼunojtik ta stojolal Jeova ti jaʼ chakʼbutik li kʼusitik chtun kuʼuntike.
12. ¿Kʼusi chkakʼtik ta ilel mi chijtun-o ta stojolal Jeova akʼo mi chkiltik vokolil ta skoj abtelal xchiʼuk ta takʼine? Albo junuk skʼelobil.
12 Nopo noʼox avaʼi xtok kʼuyelan laj yaʼi sba li Thomase, jun jcholmantal ti muʼyuk to yichʼoj voʼ ti te ta Sierra Leonae. Lik abtejuk kʼuchaʼal maestro ta sekundaria, pe albat ti jaʼ to chichʼ stojol mi abtej xaʼox jutuk mu junuk jabile, kʼalal mi chapaj xaʼox lek li svunale. ¿Kʼusi skʼan spas sventa xtojate? Jaʼ ti xbat xchiʼin ta loʼil li buchʼu sbainoj chanobvune, ti jaʼ jun palee. Li pale taje laj yalbe Thomas ti muʼyuk la chʼambil li kʼusi xchʼunojik yajrextikotak Jeova li ta chanobvun taje, vaʼun albat mi jaʼ tskʼan li yabtele akʼo la yikta komel li kʼusi xchʼunoje. Kʼalal laj xaʼox yikta komel li yabtele xchiʼuk ti muʼyuk laj yichʼ tojel ti jutuk mu junuk jabile, li Thomase la sta yan yabtel, jaʼ tsmeltsan li radioetike xchiʼuk li telefonoetike. Jech kʼuchaʼal li loʼiletik liʼe xchiʼuk yantike, chakʼ ta ilel ti lek jpatoj koʼontontik ta stojolal li Buchʼu spasoj skotol li kʼusitik oye, jech xtok ta onoʼox xchabi li yajtuneltake, jaʼ yuʼun muʼyuk xa kʼusi chijxiʼ yuʼun.
13. ¿Kʼuxi yakal ch-epaj batel xcholel mantal li ta lumetik ti bu mu toj kʼunuk ta tael takʼine?
13 Li ta epal lumetik ti toj tsots ta ichʼel batel li kuxlejale, li jcholmantaletik sventa Ajvalilal yuʼun Diose jaʼ yakʼoj ta yoʼontonik li abtelal taje. ¿Kʼu yuʼun? Xi la stsʼiba jun Betele: «Li buchʼutik chchʼamik xchanel Vivliae jaʼ li buchʼutik muʼyuk staoj yabtelike, jaʼ yuʼun mas xokolik sventa xchanik li Vivliae. Li ermanoetik eke mas xokolik sventa xcholik mantal. Li krixchanoetik ti te nakalik ti bu mas abol sbaike, snaʼojik ti kuxulutik xa ta slajebal kʼakʼale, yuʼun chil stukik li kʼusitik chkʼotanuk ta pasele». Ta yan lum xtoke, chakʼik jutuk mu mas ta oxib chanubtasel ta Vivlia jujun jcholmantal. Jun misionero ti mas xa ta lajcheb jabil te chtune, xi la stsʼibae: «Ta skoj ti lek noʼox sba xkuxlejal li jcholmantaletike xchiʼuk ti muʼyuk kʼusi mas xchʼay-o yoʼontonike, mas xuʼ xcholik mantal xchiʼuk xakʼik chanubtasel ta Vivlia».
14. ¿Kʼutik yelan chchabi epal krixchanoetik li Diose?
14 Li Jeovae yaloj onoʼox ti tskolta, tspoj xchiʼuk ti chchabi li slumale, yuʼun chchabi ta mantal xchiʼuk ta yantik kʼusitik tsnuptanik, jaʼ yuʼun jpatoj koʼontontik ta stojolal (Sal. 37:28; 91:1-3). Li krixchanoetik ti kuxul chkomik ta «tsots [...] vocol[ile]» toj echʼ noʼox me epik (Apo. 7:9, 14). Jaʼ yuʼun, jnaʼojtik lek ti muʼyuk chichʼik lajesel li epal krixchanoetik li ta slajebal kʼakʼal liʼe. Sventa xkuch yuʼunik li prevaetik xchiʼuk sventa lekuk oyikuk xchiʼuk li Diose, ta me x-akʼbatik li kʼusitik chtun yuʼunike. Kʼalal jutuk xaʼox skʼan xlaj li tsatsal vokolile, li Jeovae chchabi li slumale.
«MUCʼUL DIOS, CHANUBTASUN TA SPASEL LI CʼUSI CHACʼANE»
15, 16. ¿Kʼuxi ta jtabetik sbalil mi ta jchʼuntik li chanubtasel chakʼ Diose? Albo junuk skʼelobil.
15 Sventa oyuk stsatsal koʼontontike, skʼan me xkichʼolantik chanubtasel yuʼun Dios, jech kʼuchaʼal la skʼan li Davide: «Mucʼul Dios, chanubtasun ta spasel li cʼusi chacʼane; tojobtasun batel ta tuqʼuil be, yuʼun jech mu xistaicun li cajcontrataque» (Sal. 27:11). Sventa jpastik jech kʼuchaʼal chal li orasion liʼe, skʼan jtsʼetanbetik lek xchikinal li mantaletik chkichʼtik ta s-organisasion Jeovae xchiʼuk jchʼuntik ta anil. Jech kʼuchaʼal liʼe, epal ermanoetik yakʼoj ta xkuxlejalik li pʼijil mantal taje. Jaʼ yuʼun, stojoj yilik xchiʼuk xchonojik li kʼusitik muʼyuk xa chtun yuʼunike. Jech oxal, kʼalal laj yil svokolik ta takʼine, muʼyuk mas laj yat yoʼontonik. Yuʼun muʼyuk chukul laj yaʼi sbaik ta skoj ti muʼyuk ep kʼusitik yuʼunike, jaʼ yuʼun xmuyubajik noʼox ti xuʼ xepajesik li cholmantal tspasike. Jaʼ yuʼun skʼan xijakʼbe jbatike: «¿Mi chkakʼ noʼox ta jkuxlejal skotol li kʼusi ta jchan ta Vivlia xchiʼuk li ta vunetik tslokʼes li j-abtel ti tukʼ yoʼonton, ti lek pʼije, akʼo mi tsots chkaʼi ta spasel?» (Mat. 24:45).
16 Mi chkakʼtik akʼo xchanubtasutik Jeova xchiʼuk ti tstojobtasutik batel ta tukʼil bee, muʼyuk me kʼusi chijxiʼo. Jun prekursor regular ta Estados Unidos la skʼan jun abtelal sventa xuʼ smakʼlin li yutsʼ yalal akʼo mi chchol mantal ta tsʼakal ora, pe li buchʼu tskʼel li abtelale albat ti muʼyuk jech tsta yabtel mi chʼabal chanunajem ta universidade. Ti voʼotuk jech kʼot ta atojolale, ¿mi laj van achaʼnaʼ jechuk ti muʼyuk xa chanunaj batel ta skoj ti la-och ta cholmantal ta tsʼakal orae? Chib xemana ta tsʼakale, li buchʼu tskʼel li abtelale laj yichʼ lokʼesel li ta yabtele. Li yan jkʼel abtelale jakʼbat kʼusi oy ta yoʼonton tspas li ermanoe. Vaʼun, li ermanoe laj yalbe ti jaʼik yajrextiko Jeova ti ch-abtejik ta tsʼakal ora xchiʼuk yajnile, vaʼun laj yalbe ti tskʼan jech-o tspasike. Kʼalal skʼan toʼox xal kʼusi yan li ermanoe, xi laj yal li jkʼel abtelale: «¡Jnaʼoj xa onoʼox ti jelelot li voʼote! Kʼalal jutuk xaʼox skʼan xcham li jtote, chaʼvoʼ yajrextikotak Jeova chtal skʼelbeik jujun kʼakʼal Vivlia li jtote. Jaʼ yuʼun laj kal onoʼox ti mi oy junuk velta skʼan jkolta jun yajrextiko Jeovae, la jnop ti ta jkoltae». Ta yokʼomale, akʼbat li abtelal la skʼanbe toʼox li baʼyel jkʼel abtelal ti muʼyuk x-akʼbate. Ta melel, kʼalal jaʼ baʼyel chkakʼ ta jkuxlejaltik li Ajvalilal yuʼun Diose, li Jeovae ta me xakʼbutik onoʼox li kʼusitik chtun kuʼuntike (Mat. 6:33).
LI XCHʼUNEL OʼONTONAL XCHIʼUK LI SPATOBIL OʼONTONALE TSOTS SKʼOPLAL
17. ¿Kʼusi tskoltautik sventa xkuch kuʼuntik li kʼusi chtal ta jelavele?
17 Li Davide laj yal ti toj tsots skʼoplal li xchʼunel koʼontontik xchiʼuk li spatobil koʼontontik kʼalal xi laj yale: «Jutuc xa mu chchibaj coʼnton ta atojol, pero jchʼunoj ti ta onoʼox xquil slequil avoʼnton liʼ ta banamile» (Sal. 27:13). Nopo avaʼi liʼe: ¿kʼu van kelantik ti muʼyukuk spatobil koʼontontik chakʼ Dios xchiʼuk ti muʼyukuk sbalil chkiltik li slekil yoʼonton Dios ta jtojolaltik ti te chal ta Salmo 27? Jechuk-o me jkʼanbetik ta sjunul koʼontontik Jeova ti akʼo xakʼbutik stsatsal koʼontontik xchiʼuk ti akʼo xchabiutik sventa xkuch kuʼuntik mi tal li Armagedone (kʼelo Salmo 27:14).
[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]
[Lokʼol ta pajina 23]
Kʼalal la svules ta sjol David ti koltaat yuʼun Jeovae, jaʼ te la sta-o stsatsal yoʼonton
[Lokʼol ta pajina 25]
Li vokolil ta jnuptantik ta sventa takʼine, ¿mi xuʼ van chkiltik ti jaʼo yorail ti xuʼ xkepajestik li cholmantal ta jpastike?
