Tstsob yutsʼ yalal li Jeovae

«Avocolicuc [...] jechuc jun oyanic o jech chac cʼu chaʼal la spasoxuc ta jun li Chʼul Espiritue.» (EFE. 4:1, 3)

¿MI XANAʼ YALBEL SMELOLAL?

¿Kʼusi tspas Dios mi kʼot yorail yuʼune?

¿Kʼusi skʼan xal ti «jun oyanic o jech chac cʼu chaʼal la spasoxuc ta jun li Chʼul Espiritue»?

¿Kʼusi tskoltautik sventa lekuk xkil jbatik xchiʼuk li yantike?

1, 2. ¿Kʼusi yaloj tspas Jeova ta sventa li Balumil xchiʼuk li krixchanoetike?

KʼALAL utsʼ alalil xie, ¿kʼusi chakʼ anop li jpʼel kʼop taje? ¿Kʼanelal? ¿Muyubajel? ¿Mi jaʼ ti jmoj cha-abtejik sventa koʼol xataik li kʼusi chakʼanike? ¿Mi jaʼ ti bu jun noʼox koʼontontik xijchʼi, jchantik xchiʼuk ti jmoj xijloʼilajutike? Xuʼ van jech xkʼot ta pasel mi oy onoʼox kʼanelal li ta avutsʼ avale. Yuʼun li Jeovae jaʼ li buchʼu laj yakʼbe slikeb li utsʼ alalile (Efe. 3:14, 15). Li Diose tskʼan ox ti akʼo skʼupinik li kʼusitik leke, spatojuk yoʼontonik ta jujuntal xchiʼuk ti jmojuk noʼox oyikuke, akʼo mi te nakalik ta vinajel o ta Balumil.

² Kʼalal la saʼ smul Adán xchiʼuk Evae, li krixchanoetike maʼuk xa kʼot ta yutsʼ yalal Jeova, pe taje maʼuk li kʼusi ox tskʼane. Li stuke yaloj onoʼox ti tsnojesik Balumil li snitilulaltak Adán xchiʼuk Eva kʼalal mi pasem xaʼox ta nichimaltike (Gén. 1:28; Isa. 45:18). Oy onoʼox kʼusitik yakʼoj sventa xkʼot ta pasel, li kʼusitik taje te chvinaj li ta karta sventa Efesios ti jaʼ chalbe mas skʼoplal ta sventa ti jmoj oyutike. Jchantik batel junantik versikuloetik ta slivroal Efesios sventa jkʼeltik kʼuxitik xuʼ jkolta jbatik sventa xkʼot ta pasel li kʼusi tskʼan Jeova ti jmojuk oy li kʼusitik spasojane.

LI KʼUSI YAKAL TSPAS AVI SVENTA XKʼOT TA PASEL LI KʼUSI TSKʼANE

3. Jech kʼuchaʼal chal ta Efesios 1:10, ¿kʼusi lik spas Dios kʼalal la sta yorail yuʼune xchiʼuk kʼusi ora lik spas?

³ Li kʼusitik tspas Jeovae jaʼ tstsak ta venta yoʼ jechuk xkʼot ta pasel kʼuchaʼal tskʼan yoʼontone. Jaʼ yuʼun, kʼalal mi la sta yorail yuʼun Diose, jaʼo chlik stsob skotol li spʼijil pasbentake (kʼelo Efesios 1:8-10). Sventa xkʼot ta pasel taje, ta chaʼvokʼ la spas li Diose. Li ta baʼyuke, jaʼ la xchapan li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel ti ch-ajvalilajik xchiʼuk Jesucristo ti jaʼ Jolil yuʼunike. Taje jaʼ te lik  talel ta Pentecostés ta sjabilal 33 ta jkʼakʼaliltik, jaʼo kʼalal lik spas ta jmoj li buchʼutik ch-ajvalilajik ta vinajel xchiʼuk li Cristoe (Hech. 2:1-4). Li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele ch-albatik skʼoplal ti muʼyuk xa smulike, taje jaʼ koliyal li matanal laj yakʼ Cristoe, jaʼ yuʼun xuʼ xkuxiik ta sbatel osil. Jaʼ yuʼun xmuyubajik ti snaʼoj ti kʼotemik xa kʼuchaʼal xnichʼnabtak Diose (Rom. 3:23, 24; 5:1; 8:15-17).

4, 5. ¿Kʼusi skʼan xal li xchaʼvokʼal kʼusi yakal tspas Dios ti te chal ta Efesios 1:10?

⁴ Li ta xchibale, jaʼ chchapan li buchʼutik chkuxiik ta Balumil sbatel osil ti jaʼ ch-ajvalilaj ta stojolalik li Mesiase. Li buchʼutik te skʼoplalik taje, jaʼ li «epal cristianoeti[ke]» (Apo. 7:9, 13-17; 21:1-5). Kʼalal jaʼo yakal li Ajvalilal ta Jmil Jabile, te me chtalik ek ta smiyonal xa noʼox li buchʼutik ta xichʼik chaʼkuxesele (Apo. 20:12, 13). Taje, ¡jaʼ me te xuʼ xkakʼtik ta ilel ti lek tsobolutike! Kʼalal mi tsʼaki xaʼox li jmil jabile, li «cʼusitic oy liʼ ta banamil[e]» ta to me xichʼik akʼel ta preva, li buchʼutik tukʼ chakʼ sbaik kʼalal to ta slajebe ta me xkʼotik ta «xnichʼnab [Dios]» ti liʼ chnakiik ta Balumile (Rom. 8:21; Apo. 20:7, 8).

⁵ Li avie, yakal xa ta xkʼotanuk ta pasel xchaʼtosal: li buchʼutik chkuxiik ta vinajele xchiʼuk li ta Balumile. Pe, ¿kʼusi xuʼ jpastik sventa sta yorail yuʼun li Diose?

«JUN OYANIC O JECH CHAC CʼU CHAʼAL LA SPASOXUC TA JUN LI CHʼUL ESPIRITUE»

6. ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel Vivlia ti skʼan stsob sbaik li yajtsʼaklomtak Cristoe?

⁶ Li Vivliae chal ti skʼan stsob sbaik li yajtsʼaklomtak Cristoe (1 Cor. 14:23; Heb. 10:24, 25). Taje maʼuk noʼox me te skʼoplal kʼalal te stsoboj sbaik ta jpʼejuk nae, jech kʼuchaʼal buchʼutik chbatik ta chʼivit o ta jun estadio ti bu chtajinike. Sventa lekuk tsobolutike maʼuk noʼox skʼan jpastik jech taje. Taje jaʼ to me xuʼ jech jtatik mi ta jchʼuntik li mantaletik yakʼoj Jeova xchiʼuk mi chkakʼtik ti akʼo stukʼibtas jtaleltik li chʼul espiritue.

7. ¿Kʼusi skʼan xal ti «jun oyanic o jech chac cʼu chaʼal la spasoxuc ta jun li Chʼul espiritue»?

⁷ Koliyal li matanal laj yakʼ Cristoe, li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele ch-albatik yuʼun Jeova ti muʼyuk xa smulike, yuʼun kʼotemik xa kʼuchaʼal xnichʼnab Dios, li yan chijetik eke ch-albatik yuʼun Jeova ti muʼyuk xa smulike yuʼun kʼotemik xa ta yamigotak. Pe akʼo mi jech, kʼalal liʼ to kuxulutik ti kʼu sjalil chkʼotanuk ta pasel li kʼusitik ta balumile ta onoʼox x-ayan jkʼoptik xchiʼuk li yan ermanoetike (Rom. 5:9; Sant. 2:23). Ti muʼyukuk jech chkʼot ta pasel taje, mu toj persauk laj yichʼ alel li mantal ti skʼan «talbat xatsʼicbe abaic» xie. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa jmojuk oyutik xchiʼuk li kermanotaktike? Jaʼ skʼan jpastik liʼe: «Biqʼuit xavacʼ abaic, manso noʼox xapas abaic». Jech xtok, li Pabloe chal ti skʼan xkakʼtik persa spasel liʼe: «Jun oyanic o jech chac cʼu chaʼal la spasoxuc ta jun li Chʼul Espiritue junuc avoʼntonic o ta sventa ti lijpasutic xa ta jun jcotoltique» (kʼelo Efesios 4:1-3). Sventa xkakʼ ta jkuxlejaltik li tojobtasel taje skʼan xkakʼ jbatik ta beiltasel li ta chʼul espiritue xchiʼuk xkakʼtik ti akʼo x-abtej ta jtojolaltike. Li yabtel chʼul espiritue mu xkoʼolaj xchiʼuk li yabtel jbekʼtaltike, yuʼun li chʼul espiritue tskoltautik mi oy lik jkʼoptike.

8. ¿Kʼuxitik tsnamajesutik ta stojolal yan krixchanoetik li yabtel jbekʼtaltike?

⁸ «Li yabtel jbecʼtaltique» ta xchʼakutik ta stojolal li yantike (kʼelo Gálatas 5:19-21). Jech kʼuchaʼal liʼe, li mulivajele tsnamajes ta stojolal Jeova xchiʼuk ta tsobobbail li buchʼu jech tspase, kʼalal oy buchʼu tsloʼla xchiʼil ta nupunele xuʼ chnamaj ta stojolal yalab xnichʼnab xchiʼuk chchʼak sbaik li buchʼutik nupunemike, akʼo mi oy junuk ti muʼyuk smule. Li buchʼutik tspas kʼusitik toj chopole jaʼ chchʼakvan ta stojolal Dios xchiʼuk ta stojolal kamigotik. Mi oy kʼusi ta jkʼan ta jpakʼtik ta resistole, jnaʼojtik ti skʼan muʼyukuk yikʼobal sventa lek spakʼ sbae. Li buchʼutik jaʼ tspas li kʼusitik kʼupil chaʼi sbekʼtale jaʼ me chakʼ ta ilel ti muʼyuk skʼanoj jsetʼuk li tukʼil mantaletik chakʼ  Diose. Li yantik yabteltak jbekʼtaltike jaʼ me tsnamajesutik ta stojolal li yan krixchanoetike xchiʼuk ta stojolal li Diose. Li talelaletik taje, muʼyuk me lek chil ta j-echʼel li Jeovae.

9. ¿Kʼusi xuʼ sjakʼbe sba jun yajtsʼaklom Cristo sventa xakʼ venta mi yakal chakʼ persa ta spasel liʼe: «Jun oyanic o jech chac cʼu chaʼal la spasoxuc ta jun li Chʼul [espiritu]» xie?

⁹ Jaʼ yuʼun chaʼa, skʼan xi jakʼbe jbatik ta jujuntale: «¿Mi chkakʼbe yipal ta xchʼunel li mantal ti “jun oyanic o jech chac cʼu chaʼal la spasoxuc ta jun li Chʼul Espiritue junuc avoʼntonic o ta sventa ti lijpasutic xa ta jun jcotoltique”? ¿Kʼusi ta jpas kʼalal chlik kʼope? ¿Mi chkalbe batel kamigotak li kʼusi laj kichʼ pasbel sventa skoltaikune? ¿Mi jaʼ van ta jmala ti akʼo spojikun li moletik ta tsobobbaile o mi chkakʼbe yipal ta xchapanel li kʼusi kʼot ta pasele? Mi jnaʼoj ti oy jkʼopkutik xchiʼuk junuk krixchanoe, ¿mi ta jchʼak jba ta stojolal sventa mu jloʼiltakutik li kʼusi kʼot ta pasele?». Ta melel li talelaletik taje, mu me jechuk kʼuchaʼal tskʼan li Diose, yuʼun li stuke oy ta yoʼonton tstsob yan velta skotol ta stojolal Cristo li kʼusitik spasojane.

10, 11. 1) ¿Mi toj tsots skʼoplal ti lekuk jtalelaltik xchiʼuk li kermanotaktike? 2) ¿Kʼusi stakʼ jpastik sventa oyuk lekilal xchiʼuk sventa xakʼbutik sbendision li Jeovae?

¹⁰ Li Jesuse xi laj yale: «Me oy chavichʼ batel smoton Dios te ta scajlebe, me te chtʼab ta avoʼnton ti oy acʼop achiʼuc achiʼile, jaʼ lec te xacomtsan ta stuqʼuil scajleb matanal li smoton Dios avichʼoj batele. Bat chapano baʼyuc acʼop achiʼuc li achiʼile. Tsʼacal xuʼ chtal avacʼbe li smoton Diose. Jaʼ tscʼan chachapan ta ora» (Mat. 5:23-25). Xi la stsʼiba li Santiagoe: «Li bochʼotic chacʼ persa ch-abtejic ta sventa acʼo muʼyucuc cʼope, jun yoʼnton scʼajbe sat li yabtelique, jaʼ li cʼusi tuqʼue» (Sant. 3:17, 18). Jaʼ yuʼun chaʼa, mi muʼyuk ta jchapan li jkʼoptike mu me spas kuʼuntik li kʼusitik tukʼe.

¹¹ Kalbetik junuk skʼelobil. Ta jlom lumetik ti oy echʼem paskʼop tee, mas ta oʼlol li balumile mu xa stakʼ stsʼunolajik li krixchanoetike, yuʼun oy vomba te mukajtik. Kʼalal mi tʼom junuk li vombae mu xa skʼan stsʼunolajik, jaʼ yuʼun mu toj kʼunuk ta tael abtelal ti bu nakajtike xchiʼuk mu xa bu sta li sveʼelike. Jaʼ jech ek, mi muʼyuk lek jtalelaltik xchiʼuk li kermanotike muʼyuk me jun koʼontontik xchiʼuk mu me xijchʼi ta mantal. Mi chkakʼtik noʼox pertone xchiʼuk mi oy ta koʼontontik li yantike, oy me lekilal xchiʼuk chakʼbutik sbendision li Jeovae.

12. ¿Kʼusi xuʼ spasik li moletik ta tsobobbail sventa jmojuk noʼox oyutike?

¹² Jech xtok, li Diose «laj yakʼ krixchanoetik kʼuchaʼal matanaletik», taje xuʼ skoltautik sventa jmoj noʼox oyutik. Yuʼun li kʼusi oy ta yoʼontone, jaʼ tskʼan tskoltautik sventa «coʼol oy xchʼunojel coʼntontic» xijkʼot (Efe. 4:8, NM; 4:13). Li moletike tskoltautik sventa jechuk jtalelaltik kʼuchaʼal yajtsʼaklom Cristo, jaʼ yuʼun tskoltautik batel ta spasbel yabtel li Diose xchiʼuk chalbutik  mantaletik ti lokʼemik ta Skʼop Diose (Efe. 4:22-24). Li mantaletik chakʼbutike, ¿mi jaʼ chanubtasel chakʼ Jeova chkiltik sventa xijnaki ta achʼ balumil ti jaʼ ch-ajvalilaj ta jtojoltik li Xnichʼone? Moletik, kʼalal chavakʼik mantale, ¿mi chatsakik ta venta taje? (Gál. 6:1.)

«LEC XAVIL ABAIC»

13. ¿Kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel mi muʼyuk la jpastik li tojobtasel chal ta Efesios 4:25-32?

¹³ Li ta Efesios 4:25-29 chalbutik junantik talelaletik ti tsokesvane. Li junantike jaʼ liʼe: jutkʼop, ilinel, chʼajil xchiʼuk li jloʼiltik ti solel chlajesvane. Kʼalal oy buchʼu muʼyuk tstsak ta venta li tojobtasel liʼe, ta me xat yoʼonton li xchʼul espiritu Diose, yuʼun jaʼ yip Dios ti chakʼ ti jmoj noʼox oyutike (Efe. 4:30). Sventa jkʼupintik li jun oʼontonal xchiʼuk ti jmojuk oyutike, tsots me skʼoplal ti jpastik li kʼusi chal Pabloe liʼe: «Jipic loqʼuel ta atojolic li cʼusitic toj cʼuxic chavalbe abaique, li scʼacʼal avoʼntonique, li sbicʼtal avoʼntonique, xchiʼuc ti xacʼaqʼuet noʼox chacʼopojique, xchiʼuc li chopolcʼoptavaneje, xchiʼuc li cʼusitic yantic chopole. Lec xavil abaic, cʼux xavaʼay abaic ta jujuntal. Talbat xapasbeic abaic perdón jech chac cʼu chaʼal la spasboxuc perdón Dios ta sventa li Cristoe» (Efe. 4:31, 32).

14. 1) ¿Kʼusi skʼan xal ti «lec xavil abaic» xie? 2) Sventa lekuk koʼontontike, ¿kʼusi tskoltautik sventa xkakʼtik ta ilel?

¹⁴ Kʼalal chal «lec xavil abaic» xie, jaʼ tskʼan chakʼ ta aʼyel ti yuʼun oy to bu skʼan jel li jtalelaltike. ¡Toj tsots me skʼoplal ti jaʼ xkakʼ ta koʼontontik ti kʼuyelan chaʼi sba li yantike! (Fili. 2:4.) Xuʼ van toj lek chkaʼitik li kʼusi chkaltike o mas xa toj pʼij chkaʼi jba kalojtik, pe, ¿mi lek van ti jech chkaltik taje? Kʼalal baʼyuk ta jnoptik ta sventa taje, jaʼ me tskoltautik sventa jchʼuntik li mantal laj yakʼ Pabloe.

KʼANEL XCHIʼUK ICHʼBAIL TA MUKʼ TA UTSʼ ALALIL

15. ¿Kʼu yelan xil sbaik Cristo xchiʼuk tsobobbail jech kʼuchaʼal laj yal Pablo ta Efesios 5:28?

¹⁵ Li Vivliae la skoʼoltas ti jaʼ jech chil sbaik li buchʼutik nupunemik ti kʼuyelan chil sbaik Cristo xchiʼuk li tsobobbaile. Taje jaʼ chakʼ ta ilel ti skʼan sbeiltas batel, ti akʼo skʼan xchiʼuk ti xchabi yajnil li malalile, li ants eke skʼan me xichʼ ta mukʼ li smalale (Efe. 5:22-33). Xi la stsʼiba li Pabloe: «Jaʼ yuʼun li viniquetique tscʼan jech acʼo scʼan yajnilic ec jech chac cʼu chaʼal cʼux ta yoʼnton sbecʼtal stuquique. Li bochʼo lec scʼanoj yajnile jaʼ scʼanoj sba stuc chcʼot» (Efe. 5:28). ¿Kʼusi tskʼan chal kʼalal «jech acʼo» xie? Yuʼun jaʼ toʼox laj yal ti «scʼanoj steclumal li Cristoe, yuʼun laj yacʼ sba ta milel ta scoj [...], la spoc ta sventa li scʼope». Jaʼ yuʼun, sventa lekuk noʼox xkil jbatik jech kʼuchaʼal tskʼan Jeova ti tskʼan tstsob yan velta li yutsʼ yalal ta stojolal Cristoe, skʼan me jech-o smakʼlin ta mantal yutsʼ yalal li malalile.

16. ¿Kʼusi xuʼ lek chkʼot ta pasel kʼalal tspasik li kʼusi ch-albatik ta Vivlia li totiletike?

¹⁶ Totiletik mu me xchʼay xavaʼiik ti jaʼ Jeova laj yakʼ ta abaik skʼelel li anichʼnabike. Kʼux ta alel pe oy epal krixchanoetik «muʼyuc slequil yoʼntonic» (2 Tim. 3:1, 3). Epal totiletike muʼyuk tspasik li kʼusi oy ta sbaik spasele, jaʼ yuʼun chil svokol li xnichʼnabike. Pe li Pabloe xi laj yalbe mantal li viniketik ti jaʼik yajtsʼaklom Cristoe: «Mu me xasaʼbeic scʼacʼal yoʼnton li avol anichʼonique. Tucʼ xatsʼitesic, tojobtasic lec, chanubtasic lec ta sventa li Cajvaltique» (Efe. 6:4). ¿Mi mu jechuk ti jaʼ ta yut na te baʼyel chchanik kʼanelal xchiʼuk ichʼbail ta mukʼ li alab nichʼnabiletike? Jaʼ yuʼun, li totiletik ti yakʼojbeik xchan xnichʼnabik li talelaletik taje, jaʼ chakʼik ta ilel ti spasojik jech kʼuchaʼal tskʼan yoʼonton Dios sventa jmojuk oyike. Kʼalal oy jun oʼontonal ta jnatik xchiʼuk kʼalal chʼabal utbaile, jaʼ te ta jchanubtas kalab jnichʼnabtik ta sventa li kʼanelal xchiʼuk ti akʼo xichʼik ta mukʼ li stot smeʼike. Taje jaʼ chchapanatik sventa xkuxiik li ta achʼ balumil chakʼ Diose.

17. ¿Kʼusi skʼan kuʼuntik sventa xkuch kuʼuntik li loʼlael chakʼ Diabloe?

¹⁷ Skʼan me xkaʼibetik smelolal ti buchʼu  baʼyuk la sokes li lekilal ta spʼejel Balumile, jaʼ li Diabloe, ti jaʼ kontra chil kʼalal ta jpastik li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose. Melel onoʼox ti epajem xa ti buchʼutik chtuchʼ snupunelik ta registro civil, ti koʼol nakalik akʼo mi chʼabal nupunemik xchiʼuk nupultsʼakaletik ti chnupunik ta xchiʼil sbaik ta vinikal o ta antsile, taje jaʼ li kʼusi tskʼan yoʼonton Satanase. Li kʼusitik chopol taje, muʼyuk chkakʼtik ti akʼo sokes jtalelaltik xchiʼuk ti kʼuyelan chkiltik taje. Moʼoj, yuʼun li buchʼu ta jchanbetik stalelale jaʼ li Cristoe (Efe. 4:17-21). Jaʼ yuʼun xi chalbutik li Vivliae: «Lapic me scotol li amaquic, li avabtejebic yacʼoj Diose», yuʼun jaʼ sventa xkuch kuʼuntik li loʼlael chakʼ Diablo xchiʼuk spukujtake (kʼelo Efesios 6:10-13).

«CʼANO ABAIC»

18. ¿Kʼusi skʼan xkakʼtik ta ilel sventa jmoj noʼox oyutike?

¹⁸ Sventa jmoj noʼox oyutike skʼan me jkʼan jbatik. Li koʼontontike solel xmuyubaj ta stojolal li Kajvaltike, ti jaʼ stuk noʼox Dios chkichʼtik ta mukʼe xchiʼuk ta stojolal kermanotik ti jmoj kʼusi jchʼunojtike. Ta melel jpʼel koʼontontik ta jpastik jech kʼuchaʼal chal liʼe: «Jechuc jun oyanic o jech chac cʼu chaʼal la spasoxuc ta jun li Chʼul Espiritue junuc avoʼntonic o ta sventa ti lijpasutic xa ta jun jcotoltique» (Efe. 4:3-6). Kʼalal la skʼopon stot li Jesuse, xi laj yal ta sventa li kʼanelale: «Mu jaʼuc noʼox ta jcʼanbot vocol ta stojolic liʼi. Ta jcʼanbot vocol ta stojolic noxtoc ti bochʼotic chlic yichʼicun ta mucʼ ta sventaique. Yuʼun jech jun noʼox acʼo cʼoticuc ta scotolic, jech chac cʼu chaʼal jun noʼox oyutic li vuʼutique [...]. Laj xa cacʼ yotquinicot. Pero echʼem to ta xcacʼ yotquinicot; yuʼun jech te oy o ta stojolic ti cʼanel avuʼun jech chac cʼu chaʼal lec acʼanojune, jech te oyun o ta stojolic ec» (Juan 17:20, 21, 26).

19. ¿Kʼusi jpʼel koʼontontik ta jpastik?

¹⁹ Mi oy kʼusi chopol laj kiltik ta yut koʼontontike, li kʼanelale jaʼ me tstij koʼontontik sventa jtukʼibtastik li chopol talelale, jech kʼuchaʼal chal ta s-orasion li jtsʼibajom yuʼun salmo liʼe: «Acʼbun ta coʼnton ti voʼot noʼox xuʼ chaquichʼot o ta muqʼue» (Sal. 86:11). Jpʼeluk me ta koʼontontik jkontraintik li kʼusi oy ta yoʼonton tspas li Diabloe, yuʼun tskʼan ti xijnamaj ta stojolal li jkʼanvanej Totile xchiʼuk ta stojolal li buchʼutik lek chile. Ta melel skʼan me xkakʼtik persa ti «jaʼ [jchanbetik] yoʼnton li Diose, yuʼun xnichʼnabo[tik] xa, lec scʼanoj[utik]. Cʼano abaic» xi chal li Vivliae, taje skʼan me xkakʼtik ta ilel ta kutsʼ kalaltik, ta cholmantal xchiʼuk ta tsobobbail (Efe. 5:1, 2).

[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]

[Lokʼol ta pajina 29]

Te xakomtsan ta stukʼil skajleb matanal li smoton Dios avichʼoj batele xchiʼuk bat chapano baʼyuk akʼop xchiʼuk li achiʼile

[Lokʼol ta pajina 31]

Totiletik, chanubtaso anichʼnabik sventa x-ichʼvanik ta mukʼ