Tsotsuk koʼontontik sventa stsal kuʼuntik li vokoliletike

«Li Diose jaʼ jchabivanej, jaʼ stsatsal coʼntontic o; jaʼ chiscoltautic ti cʼalal oy jvocoltique.» (SAL. 46:1)

¿KʼUSI CHATAKʼ?

¿Kʼuxi xuʼ xkutik sventa mu masuk jvul-o koʼontontik yuʼun li vokoliletike?

¿Kʼusi srasonal oy kuʼuntik sventa tsotsuk li koʼontontike?

¿Kʼusi koltaeletik yakʼojbutik Jeova sventa jtsaltik li jvokoltike?

1, 2. ¿Kʼusi vokoliletik oy li avi kʼakʼale, xchiʼuk kʼusi chtun kuʼuntik?

LI AVI kʼakʼal kuxulutike ep kʼusitik tsots chkʼotanuk ta pasel. Oy nikeletik, tsunamietik, kolemal kʼokʼetik, nojelal ta voʼ, volkanetik, mukʼtik tsatsal sutub-ikʼ xchiʼuk tsatsal ikʼal voʼetik ti ep chakʼ jvokoltik ta spʼejel Balumile. Jech xtok, li krixchanoetike jeltos chil svokol stukik o ta yutsʼ yalalik ti jaʼ chiʼik xchiʼuk ti chat-o yoʼontonike. Oy srason Vivlia kʼalal chal ti buchʼuuk noʼox chkʼot ta stojolal «li kʼusitik muʼyuk malabil chkʼot ta pasele» (Ecl. 9:11, NM).

² Ta skotol taje, li yajtunelutik Diose lek tsots koʼontontik sventa xkuch kuʼuntik li vokoliletik taje. Pe akʼo mi jech, skʼan me lekuk chapalutik li avi kʼakʼal ti yantik xa xnopaj talel slajebal li kʼusitik oy ta balumile. ¿Kʼuxi xuʼ xkuch kuʼuntik li vokoliletike? ¿Kʼusi xuʼ tskoltautik sventa oyuk stsatsal koʼontontik kʼalal ta jnuptantik li vokoliletike?

JCHANBETIK LI BUCHʼUTIK LAJ YAKʼIK TA ILEL TI TSOTS YOʼONTONIKE

3. Jech kʼuchaʼal chal ta Romanos 15:4, ¿kʼuxi tspat koʼontontik sventa xkuch kuʼuntik li vokoliletik ta jnuptantike?

³ Li avie, buchʼuuk xa noʼox xil svokol, pe taje jech xa onoʼox talel leʼ xa ta smilal jabile. Kalbetik batel skʼoplal junantik yajtuneltak Dios ta skʼakʼalil Vivlia ti kʼusi la spasik sventa kuch yuʼunik li vokoliletik la snuptan ta xkuxlejalike (Rom. 15:4).

4. ¿Kʼusi la snuptan li Davide, xchiʼuk bu la sta stsatsal yoʼonton?

⁴ Baʼyel kalbetik skʼoplal li Davide. Li kʼusitik la snuptane jaʼ ti la stsʼikbe skʼakʼal yoʼonton jun ajvalil, ilbajinel ta stojolal li yajkontratake, laj yichʼ chukel batel yajniltak, laj yichʼ valopatinel yuʼun sviniktak xchiʼuk ep at-oʼonton laj yaʼi (1 Sam. 18:8, 9; 30:1-5; 2 Sam. 17:1-3; 24:15, 17; Sal. 38:4-8). Li loʼiletik chal Vivlia sventa  xkuxlejale, jaʼ te chakʼ ta ilel ti ep laj yil svokole. Pe akʼo mi jech, li vokoliletik laj yil ta xkuxlejale, maʼuk kʼunib-o ta mantal. ¿Bu la sta li stsatsal yoʼontone? Yuʼun xi laj yal ta sjunul yoʼontone: «Jaʼ jcoltavanej cuʼun [...]. Li Mucʼul Diose jaʼ sventainojbun jcuxlejal, jech muʼyuc bochʼo xuʼ chisticʼbun xiʼel ta coʼnton» (Sal. 27:1; kʼelo Salmo 27:5, 10).

5. ¿Kʼuxi laj yut Abraham xchiʼuk Sara sventa stsal yuʼunik li kʼusitik tsots la snuptan ta xkuxlejalike?

⁵ Li avie kalbetik skʼoplal Abraham xchiʼuk Sara. Jutuk mu skotol xkuxlejalik, xchaʼvoʼalik kuxiik kʼuchaʼal jyanlum krixchanoetik ta jun karpana. Bakʼintike mu kʼunuk laj yaʼiik li xkuxlejalike, yuʼun laj yilik viʼnal xchiʼuk la snuptanik kʼopetik xchiʼuk li jteklumetik te noʼox nopajtik ti bu nakiike (Gén. 12:10; 14:14-16). ¿Kʼuxi laj yutik? Li Skʼop Diose chakʼ ta ilel ti Abrahame «jaʼ la smala chcʼot ta mucʼta lum ti lec pasbil, ti lec tsots acʼbil snaclebe, ti jaʼ svaʼanoj stuc li Diose» (Heb. 11:8-10). Jaʼ yuʼun muʼyuk laj yakʼik ti akʼo xchibajesatik li kʼusi kʼot ta stojolalike, moʼoj, yuʼun li nupultsʼakal taje jaʼ laj yakʼ ta yoʼontonik li kʼusi tstaik ta jelavele.

6. ¿Kʼusi xuʼ jchanbetik li Jobe?

⁶ Li Job eke tsots laj yil svokol. Toj chopol van laj yil ti ep kʼusitik chopol kʼot ta xkuxlejale (Job 3:3, 11). Li kʼusi mas chopole, jaʼ ti muʼyuk laj yaʼibe smelol ti kʼu yuʼun jech kʼot ta stojolale. Pe muʼyuk xlubtsaj, yuʼun oy-o xchʼunel yoʼonton ta stojolal Dios (kʼelo Job 27:5). ¡Jaʼ jun skʼelobil kuʼuntik ti tukʼ laj yakʼ sbae!

7. ¿Kʼusi la snuptan ta xkuxlejal Pablo kʼalal yakal tspasbe yabtel li Diose, xchiʼuk kʼusi akʼbat-o stsatsal yoʼonton?

⁷ Li avie kalbetik skʼoplal li Pabloe. Li jtakbol taje toj xibalik sba kʼusi la snuptan «ta lumetic», «ta xocol banamil» xchiʼuk «ta nab». Jech xtok laj yil «ep viʼnal xchiʼuc taqui-oʼnal», «ta sic; oy bu jecheʼ [tʼanal]» kom. Maʼuk noʼox taje, yuʼun «jun cʼacʼal xchiʼuc jun acʼubal» te xkajet ta natil nab, taje jaʼo van kʼot ta pasel jun velta kʼalal vokʼ li varko ti jaʼo te tikʼile (2 Cor. 11:23-27). Pe muʼyuk onoʼox mas toj chopol laj yaʼi, jech kʼuchaʼal laj yakʼ ta ilel kʼalal jutuk xaʼox mu cham ta skoj ti chtun ta stojolal Diose: «Lec ti jech icʼot ta pasele yuʼun jech mu me jchʼuncutic ti xuʼ ta jcolta jba jtucutique. Jaʼ noʼox la jpat coʼntoncutic yuʼun li Dios ti xuʼ yuʼun ta xchaʼcuxes animaetique. Jaʼ la scoltauncutic ta tsots vocol ti jaʼ sventa xuʼ chichamcutic oe» (2 Cor. 1:8-10). Muʼyuk ep krixchanoetik jech yiloj tsots svokolik kʼuchaʼal li Pabloe. Pe akʼo mi jech, ti kʼuyelan laj yaʼi sbae jech chkaʼi jbatik xchiʼuk kʼalal ta jchanbetik stalele xuʼ stsatsubtas koʼontontik.

MU ME XKAKʼTIK TI JVUL-O KOʼONTONTIK LI VOKOLILETIKE

8. ¿Kʼusi xuʼ xkʼot ta jtojolaltik? Albo junuk skʼoplal ti melel kʼot ta pasele.

⁸ Ep krixchanoetik tsvul-o yoʼontonik ti chil svokolik ta nikel, nojelal ta voʼ xchiʼuk yan kʼusitik, epal vokoliletik xchiʼuk li sujel liʼ ta balumile. Taje jaʼ jech chkʼot ta stojolal junantik yajtuneltak Cristo. Lani, * ti chtunik toʼox ta spasbel yabtel Dios ta tsʼakal ora xchiʼuk smalal ta Australiae, solel chʼayal to kʼot yoʼonton kʼalal albat ti tsakbil ta kanser ta xchuʼe. Xi chale: «Li poxiletik laj kichʼe toj echʼ noʼox li-ipaj-o yuʼun xchiʼuk la jvul tajek koʼonton yuʼun». Pe oy to kʼusi kʼot ta pasel xtok, yuʼun li smalale laj yichʼ pasbel operasion ta spat (columna vertebral), vaʼun jaʼ la xchabi. ¿Kʼusi xuʼ jpastik mi jech kʼot ta jtojolaltike?

9, 10. 1) ¿Kʼusi skʼan mu xkakʼtik spas li Diabloe? 2) ¿Kʼu yelan skʼan xkaʼitik li kʼusi chal Hechos 14:22?

⁹ Mu me xchʼay xkaʼitik ti Satanase tstunes vokoliletik sventa tskʼunibtas li xchʼunel koʼontontike. Mu me xkakʼtik ti akʼo xchʼayes li muyubajel chkaʼitik ti kuxulutike. Li Proverbios 24:10 xi tspʼijubtasutike:  «Me chchibaj avoʼnton cʼalal yorail oy avocole, yuʼun muʼyuc stsatsal avoʼnton». Mi la jnopbetik lek skʼoplal li skʼelobiltak chal ta Vivlia ti laj xa kalbetik skʼoplale, xuʼ me stsal kuʼuntik li vokoliletik ta jnuptantike.

¹⁰ Mu stakʼ jnoptik ti muʼyuk kʼusi chopol chkʼot ta jtojolaltike, skʼan teuk noʼox ta joltik ti oy kʼusi chkʼot ta jtojolaltike (2 Tim. 3:12). Li Hechos 14:22 chalbutik ta jamal «ti tscʼan ta jtsʼictic vocol ti jech xuʼ chijʼoch yoʼ bu chventainvan li Diose». Mu me xkakʼ jbatik ta tsalel, yuʼun li vokoliletik ta jnuptantike jaʼ me te xuʼ xkakʼtik ta ilel stsatsal koʼontontik xchiʼuk jpat lek koʼontontik ti chkoltavan li Diose.

11. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa mu jvul-o tajek koʼontontik yuʼun li vokoliletik ta jnuptantike?

¹¹ Li voʼotike skʼan jnoptik ta sventa li kʼusitik lekik chkʼot ta jkuxlejaltike. Li Skʼop Diose xi chale: «Li xcuxetel oʼntonale stseʼin noʼox jsatic yuʼun, pero me oy svocol coʼntontique chcat noʼox coʼntontic yuʼun» (Prov. 15:13). Ep li buchʼutik xchanojbeik skʼoplal li poxiletike yakʼojik venta ti xuʼ xijkol ta jchameltik mi jaʼ ta jnoptik li kʼusitik lek ta jnuptantike. Ep jchameletik ti yichʼojik akʼbel li placebo (pastiyaetik o kʼusitik yan ti muʼyuk yichʼoj poxiletike) solel chpoxtaj chaʼi sbaik yuʼun tsnopik ti chkoltaatike. Jech xtok, ilbil xa ti jelel kʼusi chakʼ kʼotuk ta pasel kʼalaluk mi mu jechuk chichʼ pasele, ti ojtikinbil kʼuchaʼal nocebo: taje mas ch-ipaj-o kʼalal mi oy buchʼu albat ti chopol kʼusi tspasbat li poxil chichʼe. Jaʼ yuʼun, mi jaʼ chkakʼ ta koʼontontik li kʼusitik mu xa stakʼ jelele, kʼajomal noʼox me chijchibaj yuʼun. Li kʼusi mas leke, jaʼ ti Jeovae maʼuk noʼox chakʼbutik li kʼusitik naka noʼox chakʼ jnoptik ti chpoxtautik xa yileluke. Yuʼun kʼalal chkil tsots jvokoltike, tstsatsubtasutik ta Skʼop, ta stojolal li kermanotik ti skʼanojutike xchiʼuk ta xchʼul espiritu. Mi la jsaʼtik li oxtos koltael taje, ta me jtsak kiptik. Jaʼ yuʼun, jaʼ lek mu jnopilantik ta sventa li kʼusitik chopol jnuptanojtike, jaʼ mas lek ti kak jchapan jbatik sventa jtsaltik kʼusiuk vokolal chtal ta jtojolaltik xchiʼuk jaʼuk kakʼ ta koʼontontik snopel li kʼusitik lek kʼotem ta jkuxlejaltike (Prov. 17:22).

12, 13. 1) ¿Kʼusi koltael yichʼojik li yajtuneltak Dios ta sventa li tsatsal vokoliletik snuptanojike? Albo junuk skʼelobil. 2) Kʼalal chkil jvokoltik ta nojelal ta voʼ, nikel o yan kʼusitike, ¿kʼuxi chvinaj li kʼusi jaʼ mas tsots skʼoplal chkaʼitike?

¹² Li ta jabiletik echʼemik talele, epal mukʼtik lumetik yiloj tsots svokolik, pe jaʼuk li yajtsʼaklomtak Cristo ti te nakalike solel labal sba ti kʼuyelan kuchem talel yuʼunike. Ta slikebaltik noʼox jabil 2010, echʼ tsatsal nikel xchiʼuk tsunami ta Chile, ti solel la sokesbe sna epal ermanoetike. Li ermanoetik taje ep kʼusitik laj yuʼunik xchiʼuk li jlome chʼabal xa yabtel komik. Pe muʼyuk xkʼunibik ta mantal. Li Samuel ti chʼabal kom snae, xi chale: «Akʼo mi toj tsots li vokolil laj kilkutike, li kajnil xchiʼuk voʼone muʼyuk laj kikta jbakutik ta xcholel mantal xchiʼuk ta tsobajeletik. Ta jnop noʼox li voʼone, jaʼ la skoltaunkutik sventa oyuk smalael kuʼunkutik». Tunik-o ta stojolal Jeova xchiʼuk li epal ermanoetike.

¹³ Ta septiembre ta 2009, li tsatsal voʼe la snojes mas ta 80% li jun lum ti jaʼ sbi Manila, ti jaʼ kapital yuʼun Filipinase. Jun vinik ti oy lek stakʼin ti ep kʼusitik chʼay yuʼun kʼalal jech kʼot ta pasel taje, xi laj yale: «Li nojelal ta voʼe koʼol xa likomkutik yuʼun, li buchʼutik jkʼulejetik xchiʼuk li buchʼutik abol sbaike koʼol jech yakal chkil jvokolkutik». Taje jaʼ chakʼ jvules ta joltik li pʼijil tojobtasel laj yal Jesuse: «Tsobo acʼulejalic te ta vinajel ti bu mu xlaj ta chil, xchiʼuc ti bu mu xcuxin, ti mu xbat ta eleqʼue» (Mat. 6:20). Li buchʼutik tsaʼik kʼulejale —ti ta anil noʼox chlaje— xuʼ xchibaj yoʼontonik ta tsʼakal. Li kʼusi mas leke jaʼ ti lekuk-o xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae, jun kʼulejal ti muʼyuk kʼusi tsokesat ta skoj li kʼusitik chkʼot ta pasel avi kʼakʼale (kʼelo Hebreos 13:5, 6).

 OY SRASONAL KUʼUNTIK SVENTA TSOTSUK LI KOʼONTONTIKE

14. ¿Kʼusi srasonal oy kuʼuntik sventa tsotsuk li koʼontontike?

¹⁴ Li Jesuse laj yalbe yajtsʼaklomtak ti kʼalal liʼ xaʼox oye ta xtal epal vokoliletik, pe xi laj yalanbe xtoke: «Mu me xaxiʼic» (Luc. 21:9). Ta melel, ta skoj ti jaʼ Ajvalil kuʼuntik li Jesuse xchiʼuk ti te oy ta jtojolaltik li Buchʼu la spas skotol li kʼusi oy ta vinajelbalumile, oy srasonal kuʼuntik ti tsots koʼontontike. Li Pabloe xi la spatbe yoʼonton li Timoteoe: «Li Diose maʼuc laj yacʼbutic espíritu sventa xiʼel. Jaʼ laj yacʼbutic Espíritu sventa chacʼ stsatsal coʼntontic, xchiʼuc chacʼ chijcʼanvan, xchiʼuc jnaʼ spajesel jbatic» (2 Tim. 1:7).

15. ¿Buchʼutik laj yakʼik ta ilel ti spatoj lek yoʼontonik ta stojolal li Diose, xchiʼuk kʼusi xuʼ jpastik ti oyuk jech stsatsal koʼontontik taje?

¹⁵ Epal yajtuneltak Diose, laj yakʼik ta ilel ti solel spatoj yoʼontonik ta stojolale. Li Davide xi laj yale: «Li Mucʼul Diose jaʼ stsatsal coʼnton; la jchʼun ta coʼnton ti chiscoltaune, jech la scoltaun. Jech stseʼin noʼox coʼnton» (Sal. 28:7). Li Pabloe xi laj yale: «Scotol leʼe lec tsalbil chcʼot cuʼuntic ta sventa li bochʼo scʼanojutique» (Rom. 8:37). Li Jesuse, kʼalal xibal sba ox kʼusi chkʼot ta pasel ta xkuxlejale, jamal laj yakʼ ta ilel ti lek xil sbaik xchiʼuk Dios kʼalal xi laj yale: «Mu jtucuc chicom; liʼ xchiʼinojun li Jtotic Diose» (Juan 16:32). Li kʼusi laj yalike jaʼ chakʼ ta ilel ti spatoj lek yoʼontonik ta stojolal li Jeovae. Mi la jchanbetik li stalelalike, oy me stsatsal koʼontontik chkuch kuʼuntik kʼusiuk vokolal (kʼelo Salmo 46:1-3).

LI JEOVAE TSKOLTAUTIK SVENTA TSOTSUK KOʼONTONTIK

16. ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti jchantik li Skʼop Diose?

¹⁶ Ti oy stsatsal koʼontontik li yajtsʼaklomutik Cristoe maʼuk ta skoj ti jaʼ ta jpat koʼontontik ta jtuktik noʼoxe, moʼoj, yuʼun jaʼ ta skoj ti xkojtikintik li Diose xchiʼuk ti ta jpat koʼontontik ta stojolale. Sventa jech xkʼot ta pasel taje, skʼan jchantik li Skʼope, li Vivliae. Jun ermana ti ip ta at-oʼontone chal li kʼusi koltaate: «Ta jkʼelilan jayibuk velta li loʼiletik ti bu tspat koʼontone». ¿Kʼusi xuʼ xkaltik ta sventa li mantal akʼbilutik ti skʼan xkichʼtik ta mukʼ Dios ta kutsʼ kalaltike? ¿Mi yakal van ta jpastik? Mi jaʼ jeche, xuʼ jchʼies jtalelaltik jech kʼuchaʼal li jtsʼibajom yuʼun salmo ti xi laj yale: «Li vuʼune toj lec jcʼanoj ta jyalel li amantaltaque; jaʼ batem o coʼnton snopilanel sbejel cʼacʼal» (Sal. 119:97).

17. 1) ¿Kʼuxi tskoltautik kʼalal jaʼ ta jnoptik li kʼusitik lekik chkʼot ta jkuxlejaltike? 2) Alo jun sloʼil xkuxlejal junuk ermano ti skoltaojote.

¹⁷ Jech xtok, oy ep vunetik kuʼuntik ti lokʼemik ta Vivlia sventa jpat lek koʼontontik ta stojolal li Jeovae. Epal ermanoetike jaʼ te staojik koltael li ta sloʼil xkuxlejal ermanoetik ti chlokʼ ta jrevistatike. Kalbetik jun skʼelobil, jun ermana ti likem talel ta Asia ti chil svokol ta chamel ti trastorno bipolar sbie la skʼel li sloʼil xkuxlejal jun ermano ti jaʼ toʼox misionero xchiʼuk ti yakal tstsal li chamel trastorno  bipolar sbi eke. Ta skoj ti tstoj ta vokole xi la stsʼibae: «Jaʼ la skoltaun sventa xkaʼibe smelolal li jchamele xchiʼuk la spatbun koʼonton».

18. ¿Kʼu yuʼun skʼan jpasilantik orasion?

¹⁸ Li yan koltael oy kuʼuntik ti buyuk noʼox xuʼ jtatike, jaʼ li orasione. Li jtakbol Pabloe laj yalbe sbalil kʼalal laj yal li tojobtasel liʼe: «Mu me cʼusi xloʼilaj avoʼntonic yuʼun. Me oy cʼusi scʼan avuʼun chavaʼyique, cʼanbeic Dios, vocoletanic ta stojol, xchiʼuc tojbeic ta vocol. Jech chaspasboxuc o ta jun avoʼntonic li Diose. Li jun oʼntonal chacʼ Diose echʼem to xjelov jech chac cʼu chaʼal ta jnop ta jcʼantic li vuʼutique, jaʼ chaxchabiboxuc avoʼntonic xchiʼuc cʼusitic chanopic ta sventa ti avichʼojic ta mucʼ li Cristo Jesuse» (Filip. 4:6, 7). ¿Mi chavakʼ persa chapas orasion sventa xkuch avuʼun li avokole? Jun kerem ti likem ta Gran Bretaña ti Alex sbi ti voʼne xa ip ta at-oʼontone, xi chale: «Kʼalal ta jkʼopon li Jeovae xchiʼuk kʼalal ta jkʼelbe li Skʼope toj ep tskoltaun».

19. ¿Kʼu yelan skʼan xkiltik kʼalal chijbatilan li ta tsobajeletike?

¹⁹ Li yan koltael oy kuʼuntik xtoke, jaʼ li tsobajeletike. Jun jtsʼibajom yuʼun salmo xi laj yale: «Batsʼi juteb ta coʼnton un, jcʼanuc xa caʼi oyucun ta yamaqʼuil ti achʼulnae» (Sal. 84:2, Ch). ¿Mi jech chkaʼi jbatik kʼuchaʼal li jtsʼibajom yuʼun salmoe? Lani, ti laj xa kalbetik skʼoplale, chal kʼuyelan koltaat yuʼun li tsobajeletike: «Persa onoʼox chibatilan ta tsobajeletik. Yuʼun jnaʼoj ti mi ta jkʼan akʼo skoltaun li Jeovae skʼan te oyun».

20. ¿Kʼuxi tskoltautik li cholmantale?

²⁰ Li xcholbel skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Dios jaʼ tskoltautik xtok sventa tsotsuk koʼontontik (1 Tim. 4:16). Jun ermana ta Australia ti ep vokoliletik snuptanoje, xi chale: «Jun mol ta tsobobbail laj yikʼun batel ta cholmantal, akʼo mi mu jkʼan xibat, laj kalbe ti chibate. Yuʼun tskʼan van tskoltaun Jeova, yuʼun kʼalal jaʼo chilokʼilan ta cholmantale mas ximuyubaj chkaʼi» (Prov. 16:20). Ep yajtsʼaklomtak Cristo yakʼojik venta stukik ti kʼalal tstsatsubtasbeik xchʼunel yoʼonton li yantike, tstsatsubtasbat xchʼunel yoʼontonik ek. Jech xtok, chchʼay ta joltik yuʼun li jvokoltike xchiʼuk jaʼ chkakʼ ta koʼontontik «ti bu leque», jaʼ xkaltik, li kʼusitik mas tsots skʼoplale (Filip. 1:10, 11).

21. ¿Kʼusi xuʼ jpat-o koʼontontik?

²¹ Li Jeovae yakʼojbutik epal koltaeletik sventa oyuk stsatsal koʼonton jtsaltik li vokoliletik ta jkuxlejaltike. Mi ta jchʼamtik li koltaele, mi ta jnopbetik skʼoplal li sloʼil xkuxlejal yajtuneltak Dios xchiʼuk mi ta jchanbetik li stsatsal yoʼontonike, xuʼ me stsal kuʼuntik mi la jnuptan jvokoltike. Pe yoʼ to mu xtal slajeb li kʼusitik oy avie, xuʼ van chopol kʼusitik xkʼot ta jtojolaltik, pe xuʼ jech xkaltik ek kʼuchaʼal laj yal li Pabloe: «Acʼo me jipbiluncutic, pero mu teuc chilajcutic o. [...] Jech mu xchibaj coʼntoncutic» (2 Cor. 4:9, 16). Ta skoj ti te oy ta jtojolaltik li Jeovae xuʼ xkuch kuʼuntik kʼusiuk vokolal ta jkuxlejaltik (kʼelo 2 Corintios 4:17, 18).

[Tsʼib ta yok vun]

[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]

[Lokʼol ta pajina 7]

[Lokʼol ta pajina 10]

Kʼalal chanuptan avokole, akʼo ta akuxlejal li koltaeletik chakʼ Jeovae