Jech jpas jtalelaltik jech kʼuchaʼal «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba[e]»

«Li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba avuʼunique, jaʼ banquilal ta xcʼot.» (LUC. 9:48)

SABO LI STAKʼOBILTAKE

¿Kʼusi tskoltautik sventa jechuk jtalelaltik jech kʼuchaʼal «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba[e]»?

¿Kʼusi skʼan xal ti «bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba [...] jaʼ banquilal ta xcʼot» xie?

¿Kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti bikʼit kakʼoj jbatik li ta jnupuneltike, li ta tsobobbaile xchiʼuk ti kʼuyelan chkil jbatik xchiʼuk li yantike?

1, 2. ¿Kʼusi laj yakʼbe xchan yajtakboltak li Jesuse, xchiʼuk kʼu yuʼun?

LI TA sjabilal 32 kʼalal jaʼo te oy ta yosilal Galilea li Jesuse, lik yut sbaik li yajtakboltake. Li Evanjelio yuʼun Lucase xi chal li kʼusi kʼot ta pasele: «Li yajchancʼoptac Jesuse lic stsaquilan sbaic ta cʼop ta sventa bochʼo banquilal ta xcʼot yuʼunic. Li Jesuse la snaʼ li cʼusi tsnopilanique, jech laj yicʼ tal jun olol, la svaʼan ta stsʼel. Jech laj yalbe li yajchancʼoptaque: “Li bochʼoʼ chichʼ ta mucʼ li jun olol liʼi, ti vuʼun ta jventa tspase, jaʼ vuʼun chiyichʼun o ta mucʼ. Li bochʼo chiyichʼun ta muqʼue, jaʼ chichʼ o ta mucʼ li Jtot ti la stacun tale. Jaʼ yuʼun li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba avuʼunique, jaʼ banquilal ta xcʼot”» (Luc. 9:46-48). Li Jesuse oy smalael yuʼun, pe ta sjunul yoʼonton laj yalbe ti tsots skʼoplal skʼan bikʼit xakʼ sbaik li yajtakboltake.

² ¿Mi jech van stalelalik li judioetik ta baʼyel siglo jech kʼuchaʼal laj yal Jesuse o mi mu jechuk? Li diccionario teológico del Nuevo Testamento xi chal ta sventa ti kʼuyelan li stalelalik ta voʼnee: «Ta buyuk noʼox ta xlik kʼop ta sventa ti buchʼu mas mukʼ skʼoplale xchiʼuk tsots skʼoplal chaʼiik ti chichʼ sbaik ta mukʼ ta jujun tale, xchiʼuk jaʼ tsvul-o tajek yoʼontonik». Jaʼ yuʼun li Jesuse laj yalbe yajtakboltak ti skʼan mu jechuk stalelalik taje.

3. 1) ¿Kʼusi skʼan xal ti skʼan jech jpas jtalelaltik jech kʼuchaʼal «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba[e]», xchiʼuk kʼu yuʼun mu skotoluk velta kʼun chkaʼitik spasel? 2) ¿Kʼusitik sjakʼobil ta jtakʼtik batel?

³ Li jpʼel kʼop ta griego «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba» xie, jaʼ ta xalbe skʼoplal li buchʼu maʼuk jtoybae, ti snaʼoj ti mu spas yuʼun skotole, ti mu toj tsotsuk skʼoplal chaʼi sbae. Li Jesuse la stunes jun olol sventa xakʼbe xchan yajtakboltak ti tsots skʼoplal skʼan bikʼit xakʼ sbaike, ti akʼo yojtikinik ti mu onoʼox spas yuʼunik  skotole, li mantal taje toj jtunel-o yuʼunik li melel yajtsʼaklomtak Cristo avie. Pe mu skotoluk velta kʼun chkaʼitik ti jechuk jtalelaltik jech kʼuchaʼal «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba[e]». Ta skoj ti jtaleltik onoʼox ti ta jkʼan ta jtoy jbatike, xuʼ xikʼutik batel ti jtuk xa noʼox mas tsots jkʼoplal chkaʼi jbatike. Mi laj kakʼ spasutik ta mantal li espiritu yuʼun balumile o li tsalbaile, xuʼ me xlik jtoy jbatik ti mu xa jtsaktik ta venta li yantike. ¿Kʼusi tskoltautik sventa jechuk jtalelaltik jech kʼuchaʼal «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba[e]»? ¿Kʼusi skʼan xal ti «bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba [...] jaʼ banquilal ta xcʼot» ti xie? ¿Butik skʼan bikʼit xkakʼ jbatik? Jkʼeltikik.

«MUʼYUC SPAJEBAL [...] SBIJIL, XCHIʼUC SNOPUBIL YUʼUN LI DIOSE»

4, 5. ¿Kʼusi jtosukal xuʼ skoltautik sventa bikʼit xkakʼ jbatik? Albo junuk skʼelobil.

⁴ Jtos ti kʼusi xuʼ skoltautik yoʼ bikʼit xkakʼ jbatike, jaʼ ti xkakʼtik venta ti toj bikʼitutik ta stojolal li Jeovae. Li Vivliae chal ti «muʼyuc bochʼo xuʼ tstabe li sbijile» (Is. 40:28). Li Pabloe xi laj yalbe skʼoplal li yutsilale: «Batsʼi muʼyuc spajebal scʼulejal, sbijil, xchiʼuc snopubil yuʼun li Diose. Mu stacʼ naʼel cʼusi oy ta yoʼnton li Diose; mu xlaj ta nopel cʼusi snopoj tspas» (Rom. 11:33). Akʼo mi ep xa kʼusi xchanoj li krixchanoetik ti leʼ xa ta chaʼmil jabile, li kʼusi la stsʼiba li jtakbol Pabloe toj jtunel-o li avie. Akʼo mi toj ep xa kʼusi jchanojtik, pe kʼalal chkakʼtik venta ti toj ep to kʼusi skʼan jchantik ta sventa li Jeovae, li spasbentake, li kʼuyelan stalelale xchiʼuk li kʼusitik tspase, toj bikʼit chkaʼi jbatik ta stojolal.

⁵ Kʼalal chkaʼibetik smelolal ti mu xlaj ta nopel li kʼusi snopoj tspas Diose jaʼ tskoltautik sventa jechuk jtalelaltik jech kʼuchaʼal «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba[e]». Taje jaʼ jech kʼot ta stojolal li Leoe, * yuʼun ta skeremal onoʼox oy tajek ta yoʼonton xchanel li kʼusitik sventa siensiae. Ta skoj ti tskʼan chojtikin tajek yaʼi ta sventa li vinajelbalumile la xchanbe skʼoplal Astrofísica. Pe ta mas tsʼakale xi laj yale: «Li kʼusi la jchan ta sventa siensiae laj kakʼ venta ti mu xkoltavan ta stuk noʼox sventa xkojtikintik lek ta sventa li vinajelbalumile». Jaʼ yuʼun la snop chchanunaj ta sventa Derecho. Kʼot ta fiscal (svinik ajvalil), ta mas tsʼakale kʼot ta jchapanvanej. Ta jelavele, li Leo xchiʼuk yajnile lik xchanik Vivlia xchiʼuk yajrextikotak Jeova, vaʼun kʼot ta yoʼontonik li mantale xchiʼuk laj yakʼ xkuxlejalik ta stojolal Dios. Ta skoj ti kʼu toʼox yelan li xkuxlejal Leoe, ¿kʼusi koltaat sventa jechuk stalelal jech kʼuchaʼal «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba[e]»? Xi chale: «Akʼo mi ep xkojtikintik ta stojolal li Jeovae xchiʼuk  ta sventa li vinajelbalumile, laj kakʼ venta ti mu onoʼox xlaj ta chanel skotole».

6, 7. 1) ¿Kʼusi slekil kʼelobil chakʼ kiltik Jeova ta sventa ti bikʼit chkakʼ jbatike? 2) ¿Kʼuxi stsakojutik ta venta Jeova ta skoj ti bikʼit yakʼoj sbae?

⁶ Li kʼusi yan xuʼ skoltautik yoʼ bikʼit xkakʼ jbatike, yuʼun bikʼit yakʼoj sba li Jeovae. Jvules ta joltik ti «ta jchiʼin[tik] ta abtel li Diose» (1 Cor. 3:9). Ta melel, akʼo mi toj echʼem li smukʼulal Jeovae, stsakojutik ta mukʼ, yuʼun yakʼojbutik jmotontik ti xuʼ jcholtik li lekil aʼyej kʼalal ta jtunestik li Vivliae. Li voʼotike jaʼ noʼox ta jtsʼuntik xchiʼuk ta xkatʼestik, yuʼun jaʼ Dios li buchʼu ta xakʼ chʼiuke, pe akʼo mi jech, yakʼojbutik jun matanal ti ta jchiʼintik ta abtele (1 Cor. 3:6, 7). ¡Jaʼ jun slekil kʼelobil! Ta melel, ti kʼuyelan bikʼit chakʼ sba li Diose, tstij koʼontontik sventa jechuk jtalelaltik jech kʼuchaʼal «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba[e]».

⁷ Li Davide toj labal sba laj yil li stalelal Jeovae, jaʼ yuʼun xi la skʼejintae: «Sventa yutsil avoʼnton [o ti bikʼit chavakʼ abae] lec ibat scotol li cʼusi la jpase» (2 Sam. 22:36). Li jtsʼibajom yuʼun salmoe laj yakʼ venta mi oy kʼusi jun yutsil staoj ta Israele, jaʼ ta skoj ti bikʼit yakʼoj sba li Jeovae, yuʼun oy ta yoʼonton tsnijan sba ta yakʼel (Sal. 113:5-7). Li ta jtojolaltik eke muʼyuk kʼusi jelel, yuʼun li kʼusi oy kuʼuntike, jaʼ xkaltik, li jtalelaltike, li kʼusitik xijtojobutik spasele jaʼ yakʼojbutik li Jeovae (1 Cor. 4:7). Vaʼun chaʼa, ¿kʼu yuʼun chichʼ alel «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba [...], jaʼ banquilal ta xcʼot» xie? Jun smelolale, jaʼ skʼan xal ti chkʼot ta jun mas lekil yajtunel Jeovae (Luc. 9:48). Jnopbetik skʼoplal ta sventa taje.

«LI BOCHʼO BIQʼUIT TA XACʼ SBA AVUʼUNIQUE, JAʼ BANQUILAL TA XCʼOT»

8. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti bikʼit xkakʼ jbatik li ta s-organisasion Jeovae?

⁸ Sventa junuk koʼontontik li ta s-organisasion Diose xchiʼuk ti jkolta jbatik li ta tsobobbaile tsots skʼoplal ti bikʼit xkakʼ jbatike. Jaʼ jech ta xalbe skʼoplal jun tseb ti Petra sbie, ti te chʼi ta jun utsʼ alalil ti jaʼik yajrextikotak Jeovae. Ta skoj ti la spas li kʼusi tskʼan yoʼontone laj yikta komel li tsobobbaile. Echʼ jayibuk jabile, lik batuk yan velta li ta tsobajele, li avie xmuyubaj tskolta sba li ta s-organisasion Jeovae. ¿Kʼusi jelbat-o snopben? Xi chale: «Sventa junuk koʼonton ta s-organisasion Jeovae skʼan xkaʼibe smelolal xchiʼuk ti jtsʼites li chaʼtos talelal liʼe: ti bikʼit chkakʼ jbae xchiʼuk ti akʼo xkojtikin ti mu onoʼox spas kuʼun skotole».

9. Mi bikʼit yakʼoj sba li yajtsʼaklom Cristoe, ¿kʼu yelan chil li veʼlil ta mantale, xchiʼuk kʼu yuʼun mas jtunel chkʼot?

⁹ Li yajtsʼaklom Cristo ti bikʼit yakʼoj sbae tstoj ta vokol li kʼusitik yakʼoj Jeovae, jech kʼuchaʼal li veʼlil ta mantale. Yakʼoj ta yoʼonton xchanel li Vivliae, ta skʼel li revista ¡Despertad! xchiʼuk Li Jkʼel osil ta toyole. Jech kʼuchaʼal li yan tukʼil yajtuneltak Diose, nopem xaʼi baʼyel tskʼel li vunetik ti mas achʼik kʼalal mu to tskʼej li ta svivliotekae. Mi tskʼel xchiʼuk mi chchanilan li vunetike xchiʼuk mi bikʼit yakʼoj sbae, chchʼi ta mantal, jaʼ yuʼun mas chtunesat yuʼun li Jeovae (Heb. 5:13, 14).

10. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa jechuk jtalelaltik jech kʼuchaʼal «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba» li ta tsobobbaile?

¹⁰ Jkʼeltik kʼusi yan smelolal kʼalal chichʼ alel ti «jaʼ banquilal» chkʼot «li buchʼu bikʼit ta xakʼ sba[e]». Ta skotol li tsobobbaile oy moletik ti vaʼanbilik ta sventa li chʼul espiritue. Li moletik taje jaʼ sbainojik xchapanel li kʼusitik sventa mantale, jech kʼuchaʼal ta sventa li tsobajeletike, li cholmantale xchiʼuk tsvulaʼanik li ermanoetike. Mi bikʼit chkakʼ jbatik xchiʼuk mi ta jkoltatike, jaʼ chkoltavan sventa junuk koʼonton jkotoltik,  xijmuyubaj xchiʼuk jmoj tsobolutik li ta tsobobbaile (kʼelo Hebreos 13:7, 17). Mi molutik o yajkoltaobbautik moletike jaʼ jun matanal jtaojtik, jaʼ yuʼun skʼan bikʼit xkakʼ jbatik sventa jtojtik ta vokol.

11, 12. ¿Kʼusi tskoltautik sventa mas jtunel chijkʼot li ta s-organisasion Jeovae xchiʼuk kʼu yuʼun?

¹¹ Li buchʼu jech stalelal jech kʼuchaʼal «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba[e] [...], jaʼ banquilal ta xcʼot», jaʼ xkaltik, mas jtunel chkʼot li ta s-organisasion Jeovae, yuʼun kʼalal bikʼit chakʼ sbae chkʼot ta lekil yajtunel Dios. Li Jesuse persa la xchanubtas yajtsʼaklomtak ti skʼan bikʼit xakʼ sbaike, yuʼun li jlome oy bu laj yakʼ sbaik ta tsalel yuʼun li espiritu liʼ ta balumile. Jech kʼuchaʼal chal ta Lucas 9:46, li yajtsʼaklomtake «lic stsaquilan sbaic ta cʼop ta sventa bochʼo banquilal ta xcʼot yuʼunic». ¿Li voʼotik ek une? ¿Mi chlik van jtoy jbatik ta stojolal li kermanotaktike o ta stojolal li yantik krixchanoetike? Epal krixchanoetike tstoy sbaik xchiʼuk tspasik li kʼusi tskʼan yoʼontonike. Jaʼ yuʼun skʼan bikʼit xkakʼ jbatik sventa mu jpastik jsetʼuk li kʼusitik tspasike. Mi jech ta jpastik taje xchiʼuk mi jaʼ tsots skʼoplal chkaʼitik li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose, chijkʼot ta lekil amigoil ta stojolal li kermanotaktike.

¹² Li mantal laj yal Jesús ti skʼan jechuk jtalelaltik jech kʼuchaʼal «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba[e]», tstij tajek koʼontontik sventa xkakʼtik persa ti bikʼituk xkakʼ jbatik ta skotol li kʼusitik ta jpas ta jkuxlejaltike. Kalbetik batel skʼoplal oxtosuk.

AKʼBO YIPAL TA SPASEL JECH KʼUCHAʼAL «LI BOCHʼO BIQʼUIT TA XACʼ SBA[E]»

13, 14. ¿Kʼuxi xuʼ jech spas stalelalik li nupultsʼakal jech kʼuchaʼal «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba[e]», xchiʼuk kʼusi sbalil ta stabeik?

¹³ Li ta anupunele. Li ta jkʼakʼaliltike yepal krixchanoetik persa tskʼanik tsakbel ta mukʼ li sderechoike, mu xa sventaik mi chakʼbe svokol li yantike. Pe li buchʼu bikʼit chakʼ sbae jaʼ jech stalelal kʼuchaʼal laj yal Pablo liʼe: «Jaʼ acʼo jpastic o batel li cʼusi sventa lec jun coʼnton jcotoltique, xchiʼuc li cʼusi jaʼ sventa chijtsatsubutic yuʼune» (Rom. 14:19). Li buchʼu jech tspas stalelal jech kʼuchaʼal «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba[e]», chakʼ persa ti oyuk slekilal xchiʼuk li yantike, pe mas to xchiʼuk li snup xchiʼile.

¹⁴ Kalbetik skʼoplal ti oy jun nupultsʼakal ti jelel kʼuyelan tskʼupinik li chʼayob oʼontonale. Xuʼ van li malalile tskʼan chkom ta sna sventa tskʼel jlikuk livro, pe li ajnilale yikʼal van jaʼ lek chaʼi ti chbat ta veʼel ta junuk restaurantee o tskʼan chbat svulaʼan yamigotak. Li ajnilale mas kʼun chaʼi chichʼ ta mukʼ smalal mi bikʼit chakʼ sba chile xchiʼuk mi tstsakbat ta mukʼ li kʼusi lek chaʼie ti maʼuk noʼox tsaʼ li kʼusi lek chaʼi stuke. Li malalil eke mas tskʼan xchiʼuk chichʼ ta mukʼ yajnil kʼalal chil ti chchikintabate xchiʼuk ti mu jaʼuk xa persa tskʼan pasbel li kʼusi tskʼane. Mi jech tspas stalelalik jech kʼuchaʼal «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba[e]», mas chlekub li snupunelike (kʼelo Filipenses 2:1-4).

15, 16. ¿Kʼusi laj yal David ta Salmo 131, xchiʼuk kʼuxi chkakʼtik ta ilel li ta tsobobbaile?

¹⁵ Li ta tsobobbaile. Li avie oy ep krixchanoetik ti jaʼ noʼox tsnopik li kʼusi tskʼan stukike xchiʼuk tskʼanik xa noʼox ta anil. Mu xa xmalaj yuʼun chaʼiik. Pe li voʼotike, mi jech ta jpas jtalelaltik jech kʼuchaʼal «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba[e]», jaʼ tskoltautik ti jmalatik ta sventa li kʼusi tspas Jeovae (kʼelo Salmo 131:1-3). Mi bikʼit chkakʼ jbatik xchiʼuk mi oy smalael kuʼuntike, ta jtabetik ep sbalil, yuʼun jun noʼox koʼontontik, xijmuyubaj noʼox, ta jta spatobil koʼontontik xchiʼuk chakʼbutik sbendision Dios. ¡Jaʼ yuʼun li Davide la stijbe yoʼonton j-israeletik ti smalaik ta sventa li kʼusi tspas Jeovae!

 ¹⁶ Mi bikʼit chavakʼ aba ta smalael li kʼusi tspas Jeovae jaʼ chakʼbot spatobil avoʼonton (Sal. 42:5). Yikʼal van oy buchʼu tskʼan chkoltavan mas li ta tsobobbaile, jaʼ yuʼun chakʼ persa sventa «xʼoch ta jqʼuelvanej yuʼun jcholcʼopeti[k]» (1 Tim. 3:1-7). Jaʼ yuʼun skʼan onoʼox xakʼ persa ti bu kʼalal xuʼ yuʼun sventa xkoltaat yuʼun chʼul espiritu ta stsʼitesel li talelaletik ti toj jtunelike. Pe, ¿mi mu sta ta anil li kʼusi oy ta yoʼonton tskʼan tstae, ti jaʼ staik noʼox ta anil li yantike? Mi jech atalelal jech kʼuchaʼal «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba[e]», oy noʼox smalael avuʼun, xamuyubaj noʼox chatun ta stojolal Jeova xchiʼuk ta sjunul avoʼonton chapas kʼusuk noʼox abtelal xa-akʼbat.

17, 18. 1) ¿Kʼusitik sbalil ta jtatik mi ta jkʼantik perton xchiʼuk mi ta sjunul koʼonton chkakʼtik pertone? 2) ¿Kʼusi chalbutik li ta Proverbios 6:1-5?

¹⁷ Ti kʼuyelan xavil aba xchiʼuk li yantike. Epal krixchanoetike vokol chaʼiik skʼanel perton. Pe li yajtuneltak Diose chakʼik ta ilel ti bikʼit yakʼoj sbaike, jaʼ yuʼun jamal chal li smulike xchiʼuk tskʼanik perton. Jech xtok, ta sjunul yoʼonton chakʼbeik perton li yantike. Li toybaile ta xchʼakvan xchiʼuk ta slikes-o kʼop, pe li yakʼel pertone jun noʼox koʼontontik yuʼun li ta tsobobbaile.

¹⁸ Yan ti bu xuʼ xkakʼtik ta ilel ti bikʼit kakʼoj jbatike, jaʼ ti jkʼantik perton ta sjunul koʼontontik kʼalal muʼyuk xkʼot ta pasel kuʼuntik li kʼusi kalojtik ta skoj ti oy kʼusi la smakutike. Akʼo mi maʼuk ta jmultik stekel, pe mi bikʼit chkakʼ jbatike, ta onoʼox jkʼantik perton (kʼelo Proverbios 6:1-5).

19. ¿Kʼu yuʼun ta jtojtik ta vokol ti chalbutik Vivlia ti jechuk jtalelaltik jech kʼuchaʼal «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba[e]»?

¹⁹ ¡Ta jtojtik tajek ta vokol ti chalbutik Vivlia ti akʼo jechuk jtalelaltik jech kʼuchaʼal «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba[e]»! Akʼo mi mu kʼunuk ta pasel ti bikʼit chkakʼ jbatike, pe mi chkakʼtik venta ti toj jbikʼitutik ta jtojolal li Jpasvanej kuʼuntike xchiʼuk ti oy sbalil chkiltik ti bikʼit yakʼoj sbae, jaʼ tskoltautik sventa jechuk jtalelaltik ek. Mi jech ta jpastike, chijkʼot ta jun mas lekil yajtunel Jeova. Jaʼ yuʼun, jechuk-o me jtalelaltik jech kʼuchaʼal «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba[e]».

[Tsʼib ta yok vun]

[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]

[Lokʼol ta pajina 15]

[Lokʼol ta pajina 16]

Li Jeovae stsakojutik ta mukʼ kʼalal yakʼojbutik jmotontik ta xcholel li lekil aʼyeje

[Lokʼol ta pajina 19]

¿Butik xuʼ xavakʼ ta ilel ti jech atalelal jech kʼuchaʼal «li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba[e]»?