Li Jesuse laj yakʼ kiltik kʼuxi xuʼ bikʼit xkakʼ jbatik

«Ti cʼu xʼelan laj cacʼboxuc avilique, jaʼ jech xapasic ec.» (JUAN 13:15)

¿KʼUSI CHATAKʼ?

¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel ti bikʼit onoʼox laj yakʼ sba kʼalal muʼyuk toʼox talem ta Balumil li Xnichʼon Diose?

¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel ti bikʼit laj yakʼ sba kʼalal liʼ xaʼox oy ta Balumile?

¿Kʼusitik sbalil yichʼoj tael ti bikʼit laj yakʼ sba li Jesuse?

1, 2. ¿Kʼusi laj yakʼbe xchan yajtakboltak kʼalal slajeb xaʼox akʼobal kuxul liʼ ta Balumil li Jesuse?

KʼALAL slajeb xaʼox akʼobal kuxul liʼ ta Balumil li Jesuse te oy xchiʼuk yajtakboltak ta xchaʼkojal na te ta Jerusalén. Kʼalal yakal chveʼike, li Jesuse lik, la slokʼ snatil kʼuʼ, vaʼun la xchuk jlik pokʼ ta xchʼut. La skʼeb voʼ ta jun pokob-kʼobil, vaʼun lik spokbe yakan li yajtsʼaklomtake xchiʼuk la stakijesbe li ta pokʼe. Laj une la slap li snatil kʼuʼe. Taje laj yakʼ ta ilel ti bikʼit chakʼ sbae. ¿Kʼu yuʼun jech la spas? (Juan 13:3-5.)

² Xi laj yale: «¿Me xanaʼic cʼu yuʼun ti jech la jpasboxuque? [...] Pero me la jpocboxuc avacanic, vuʼun li Avajvalicun, vuʼun li Jchanubtasvanejun avuʼunique, jaʼ tscʼan ec ti jech chapocbe aba avacanic li voʼoxuque. Ti cʼu xʼelan laj cacʼboxuc avilique, jaʼ jech xapasic ec» (Juan 13:12-15). Kʼalal ta sjunul yoʼonton la spas li jun abtelal ti toj jutuk sbalile oy kʼusi tsots skʼoplal laj yakʼbe xchan li yajtsʼaklomtake, muʼyuk chchʼay ta sjolik xchiʼuk jaʼ chtijbat yoʼontonik sventa bikʼit xakʼ-o sbaik.

3. 1) ¿Kʼuxi laj yakʼ ta chanel chib velta ti tsots skʼoplal bikʼit xkakʼ jbatik li Jesuse? 2) ¿Kʼusi ta jkʼeltik li ta xchanobil liʼe?

³ Taje maʼuk to sba velta laj yakʼbe xchan yajtakboltak Jesús ti skʼan bikʼit xakʼ sbaike. Kʼalal yakʼoj xa onoʼox venta ti oy jlom chakʼik ta ilel ti tstsal sbaik ta sventa buchʼu bankilal ta xkʼot yuʼunike, li Jesuse la xchotan jun olol ta xokon, vaʼun xi laj yale: «Li bochʼo chichʼ ta mucʼ li jun olol liʼi, ti vuʼun ta jventa tspase, jaʼ vuʼun chiyichʼun o ta mucʼ. Li bochʼo chiyichʼun ta muqʼue, jaʼ chichʼ o ta mucʼ li Jtot ti la stacun tale. Jaʼ yuʼun li bochʼo biqʼuit ta xacʼ sba avuʼunique, jaʼ banquilal ta xcʼot» (Luc. 9:46-48). Ta skoj ti snaʼoj ti tskʼan mukʼ skʼoplal li fariseoetike, xi laj yal ta tsʼakale: «Li bochʼo mucʼ chacʼ sbaique, ta sbicʼtajesatic. Yan  li bochʼo biqʼuit chacʼ sbaique, jaʼ ta xʼacʼatic ta ichʼel ta mucʼ» (Luc. 14:11). Ta melel, li Jesuse tskʼan bikʼit xkakʼ jbatik, jun talelal ti mu xkoʼolaj xchiʼuk li toyobbaile, ti chbat ta oʼontonal li kʼusi tskʼan stukike xchiʼuk ti toj mukʼ xa chaʼi sbaike. Jkʼeltik kʼuyelan bikʼit laj yakʼ sba sventa jchanbetik stalelal li Jesuse xchiʼuk jchantik kʼusi sbalil tstabe li buchʼu chakʼ ta ilele xchiʼuk li yantike.

«MUʼYUC BU LA JVAʼLUPATIN COMEL»

4. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel ti bikʼit laj yakʼ sba kʼalal muʼyuk toʼox talem ta Balumil li jun noʼox Xnichʼon Diose?

⁴ Li jun noʼox Xnichʼon Diose bikʼit onoʼox laj yakʼ sba kʼalal muʼyuk toʼox talem ta Balumile, yuʼun epal jabiletik te xchiʼuk Stot ta vinajel. Li slivroal Isaiase xi chalbe skʼoplal ti toj lek xil sbaik li Jesús xchiʼuk Jeovae: «Li Mucʼul Diose la sbijubtasun lec, yuʼun jech ta jnaʼ cʼu xʼelan ta jcʼopan li bochʼotic lubenique. Ta jujun sob chilic, ta xcaʼay lec li bijubtasele; chʼanxichi ta jtucʼulan lec. Li Mucʼul Dios, jaʼ li Cajvale, la sjambun lec jchiquin, jech ec li vuʼune muʼyuc bu la jtacchiquinta [o la jtoy jba ta sventa] li cʼusi laj yalbune; muʼyuc bu la jvaʼlupatin comel» (Is. 50:4, 5). Ta skoj ti oy ta yoʼonton chchan li Jesuse bikʼit laj yakʼ sba, la xchikinta li kʼusi ch-akʼbat xchan yuʼun melel Diose. Kʼalal laj yakʼ ta ilel xkʼuxul yoʼonton ta stojolal jpasmulil krixchanoetik li Jeovae, jech laj yakʼbe xchan ti skʼan bikʼit xakʼ sba li Jesuse.

5. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel ti bikʼit laj yakʼ sba li bankilal j-almantal Jesús kʼalal la spas kʼop xchiʼuk li Diabloe?

⁵ Pe mu skotoluk kuxlejaletik ta vinajel jech bikʼit laj yakʼ sbaik. Oy jun anjel ti la spʼaj chanubtasele, jaʼ bat ta yoʼonton li toybaile xchiʼuk li kʼusi tskʼan yoʼontone. Maʼuk noʼox taje, yuʼun la stoy sba ta stojolal li Jeovae xchiʼuk jech pas-o ta Satanás, ta Diablo. Pe li Jesuse toj jelel, jun-o yoʼonton yuʼun li kʼusitik staoj ta vinajele xchiʼuk muʼyuk la skʼan chopol la stunes li sjuʼele. Jech, «mu jaʼuc jech la spas li banquilal jʼalmantal Miguel [jaʼ xkaltik, Jesús] cʼalal la stsac sbaic ta cʼop xchiʼuc pucuj ta sventa bochʼo chuʼuninbe sbecʼtal li Moisese». Mu chopoluk la stunes li sjuʼele, bikʼit laj yakʼ sba xchiʼuk ta sjunul yoʼonton la smalabe yorail xchiʼuk ti kʼuxi chchapanvan li Jeovae, li Mukʼta Jchapanvanej ta sjunul vinajelbalumile (kʼelo Judas 9).

6. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel ti bikʼit laj yakʼ sba Jesús kʼalal la xchʼun ti chtal kʼuchaʼal Mesiase?

⁶ Li ta vinajel xtoke, li Jesuse la xchan albilkʼopetik ta sventa li kʼusitik tsnuptan liʼ ta Balumile. Jaʼ yuʼun, kʼalal skʼan toʼox xtal ta Balumile xuʼ van snaʼoj xa onoʼox kʼusitik vokolil chkʼot ta stojolal xchiʼuk ti chcham kʼuchaʼal jun Mesías ti albil onoʼox skʼoplal chtale. Akʼo mi jech, li jun noʼox Xnichʼon Diose la xchʼun chtal ta Balumil. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun bikʼit yakʼoj sba. Li jtakbol Pabloe jech laj yal ek kʼalal xi la stsʼibae: «Yuʼun li stuque coʼolic xchiʼuc li Diose, pero mu jaʼuc tsots scʼoplal laj yaʼay. La scomtsan, ay spas sba jech chac cʼu chaʼal mozo, la scoʼoltsan sba jech chac cʼu chaʼal cristiano; xcoʼlaj xchiʼuc vinic ivul liʼ ta banamil[e]» (Filip. 2:6, 7).

«LA SBICʼTAJES SBA» KʼALAL AY TA BALUMILE

7, 8. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel ti bikʼit laj yakʼ sba kʼalal bikʼit toʼox xchiʼuk kʼalal la xchol mantal li Jesuse?

⁷ Li Pabloe laj yal ti kʼalal liʼ xaʼox oy ta Balumil kʼuchaʼal krixchano li Jesuse «echʼem to la sbicʼtajes sba. La xchʼun mantal, la xchʼun milel noxtoc. La xchʼun li milel ta cruz [o «ta jtel teʼ», NM] ti toj qʼuexlal sbae» (Filip. 2:8). Lek xa onoʼox ta chanbel stalelal kʼalal bikʼit toʼoxe, yuʼun bikʼit xa onoʼox yakʼoj sba. Akʼo mi jmulavil krixchano li José xchiʼuk Mariae «lec la xchʼunbe smantal» (Luc. 2:51). Li kerem tsebetike xuʼ ep kʼusi xchanbeik. Mi chchanbeik  stalelal xchiʼuk chchʼunbeik smantal stot smeʼike, ta x-akʼbatik bendision yuʼun Jeova.

⁸ Kʼalal mukʼta krixchano xaʼox li Jesuse laj yakʼ ta ilel ti bikʼit chakʼ sbae, yuʼun baʼyel la spas li kʼusi tskʼan yoʼonton Jeovae, maʼuk li kʼusi tskʼan stuke (Juan 4:34). Kʼalal la xchol mantale la stunes li sbi Diose xchiʼuk la skolta li buchʼutik lek yoʼontonik sventa xojtikinbeik lek li stalelaltak Jeovae xchiʼuk li kʼusi tskʼan tspas ta sventa li krixchanoetike. Jech xtok, laj yakʼ ta xkuxlejal ek li kʼusi chakʼ ta chanel sventa Diose. Kʼalal laj yal kʼuyelan ta pasel orasione, xi la slikese: «Jtotic Dios, te oyot ta vinajel, ichʼbiluc ta mucʼ abi» (Mat. 6:9). Kʼalal jech la spase laj yakʼ ta ilel ti jaʼ mas tsots skʼoplal li xchʼultajesbel sbi Jeovae. Taje jech laj yakʼ ta ilel ta xkuxlejal ek. Jaʼ yuʼun kʼalal poʼot xaʼox stsuts li yabtel ta Balumile, xi laj yalbe li Stot ta vinajele: «Laj xa cacʼ yotquinicot [li jtakboletike]. Pero echʼem to ta xcacʼ yotquinicot» (Juan 17:26). Jech xtok, laj onoʼox yakʼ ta naʼel ti jaʼ ta skoltaobba Jeova skotol li kʼusi la spas liʼ ta Balumile (Juan 5:19).

9. ¿Kʼuxi laj yalbe onoʼox skʼoplal Mesías li Zacariase, xchiʼuk kʼuxi kʼot ta pasel ta stojolal Jesús?

⁹ Xi onoʼox laj yalbe skʼoplal Mesías li Zacariase: «Cuxetuc noʼox avoʼnton, lum Sión. Cuxetuc noʼox avoʼnton qʼuejinan, lum Jerusalén. Aʼyo avaʼay, ta xa xtal li ajvalil avuʼune; tucʼ yoʼnton, lec xuʼ yuʼun, biqʼuit chacʼ sba. Cajal ta unin buro ta xtal; cajal ta xtal ta jcot yol meʼ buro» (Zac. 9:9). Taje kʼot ta pasel ta sjabilal 33, kʼalal och ta Jerusalén li Jesuse xchiʼuk ti skʼan toʼox li kʼin Koltaele. Li epal krixchanoetike la skʼi spokʼik xchiʼuk yanal xan ta be sventa chchʼamik li Jesuse xchiʼuk sjunul jteklum xvochet ta skoj taje. Pe li Jesuse bikʼit laj yakʼ sba, manchuk mi albat ti jaʼ Ajvalile (Mat. 21:4-11).

10. ¿Kʼusi laj yakʼ ta ilel Jesús kʼalal tukʼ chame?

¹⁰ Ta sjunul xkuxlejal ta Balumil laj yakʼ ta ilel ti bikʼit laj yakʼ sba xchiʼuk ti jchʼunej mantal li Jesuse, jaʼ to tsuts kʼalal laj yichʼ milele. Jech jamal laj yakʼ ta ilel ti skotol krixchanoetik xuʼ tukʼ xakʼ sbaik ta stojolal Jeova manchuk mi vokol tajek ta tsʼikel li  prevaetike. Jech xtok, laj yakʼ ta ilel ti jutkʼop li Satanase ti chal ti jaʼ noʼox chijtun ta stojolal Dios mi oy kʼusi lek ta jtatike (Job 1:9-11; 2:4). Ti lek tukʼ-o yakʼoj sbae tun sventa chakʼ ta ilel ti jaʼ noʼox oy sderecho tspas mantal li Jeovae xchiʼuk ti tukʼ tspasvan ta mantal ta vinajelbalumile. Li Jeovae muyubaj tajek ta skoj ti tukʼ laj yakʼ sba li Xnichʼon ti bikʼit yakʼoj sbae (kʼelo Proverbios 27:11).

11. ¿Kʼusi xuʼ tstaik li tukʼil krixchanoetik ta skoj ti laj yakʼ ta matanal xkuxlejal li Cristoe?

¹¹ Li slajel Jesuse tun sventa spojel ta mulil li krixchanoetike (Mat. 20:28). Kʼalal chakʼbe perton jpasmulil krixchanoetik li Jeovae xchiʼuk ti xuʼ xkuxiik sbatel osile, laj yichʼ tsakel ta venta li smantaltak Dios sventa tukʼilale. Xi li Pabloe: «Ta sventa tucʼ yabtel jun vinic xuʼ muʼyuc smul ch-ilatic yuʼun Dios scotol li cristianoetique, jech xuʼ tstaic xcuxlejalic sbatel osil» (Rom. 5:18). Ta skoj ti laj yakʼ xkuxlejal li Cristoe, li yajtsʼaklomtak ti tʼujbilike xuʼ xbatik ta vinajel xchiʼuk tsta xkuxlejalik ti muʼyuk xa chchamike. Li yan chijetik eke xuʼ tskʼupinik kuxlejal sbatel osil liʼ ta Balumile (Juan 10:16; Rom. 8:16, 17).

«BIQʼUIT CACʼOJ JBA»

12. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel ti bikʼit yakʼoj sba xchiʼuk lek yoʼonton ta stojolal jmulaviletik li Jesuse?

¹² Li Jesuse la stak ta ikʼel li buchʼutik lubemik yuʼun tsatsal abtel xchiʼuk alal ikatsile. Xi laj yale: «Jaʼ cuchic li icatsil cuʼune, jaʼ chanic cʼu xʼelan coʼnton yuʼun toj lec coʼnton, biqʼuit cacʼoj jba. Me jech chapasique, jech cux xi avoʼntonic» (Mat. 11:28, 29). Ta skoj ti bikʼit yakʼoj sba xchiʼuk lek yoʼontone koʼol laj yakʼbe yil xkʼuxul yoʼonton manchuk mi jmulaviletik. Muʼyuk la suj ta spasel kʼusi mu xuʼ yuʼun li yajtsʼaklomtake, jaʼ noʼox la skʼupil kʼopta xchiʼuk la spatbe yoʼontonik. Maʼuk ti mu xtun laj yaʼi sbaik yuʼune xchiʼuk ti muʼyuk sbalilike. Moʼoj, muʼyuk laj yilbajinan, mi jaʼuk laj yakʼbe svokolik, laj yalbe ti chkux yoʼontonik mi chnopajik ta stojolale xchiʼuk mi chchʼunik li chanubtasel chakʼe, yuʼun muʼyuk tsots ta pasel li yabtele xchiʼuk muʼyuk ol ta kuchel li ikatsil yuʼune. Ta bikʼit ta mukʼ, vinik o ants jun yoʼonton chaʼi sbaik kʼalal te xchiʼukik li Jesuse (Mat. 11:30).

13. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jesús ti kʼuxubaj ta yoʼonton li buchʼutik mas oy svokolike?

¹³ Li Jesuse kʼuxubaj ta yoʼonton li buchʼutik oy svokolik ta Israele, ta slekil yoʼonton la skoltaan ta sventa li kʼusi chtun yuʼunike. Te nopol ta Jericó la sta chaʼvoʼ maʼsatetik ti tskʼanik limuxnae, ti la skʼanilanbeik koltael li Jesuse, li june Bartimeo sbi. Pe li epal krixchanoetike laj yutik xchiʼuk laj yalbeik ti akʼo stsʼijiike. Ti skʼanuk li Jesuse muʼyuk la stsak ta venta li maʼsatetike. Pe li Jesuse laj yal ti akʼo yikʼik tale, vaʼun ta skoj li xkʼuxul yoʼontone la sjambe satik. Kʼuchaʼal chkiltike, ti bikʼit laj yakʼ  sba xchiʼuk ti kʼuxubaj ta yoʼonton li buchʼutik mas oy svokolike jaʼ la xchanbe li Stote, li Jeovae (Mat. 20:29-34; Mar. 10:46-52).

«LI BOCHʼO BIQʼUIT CHACʼ SBAE, JAʼ TA XʼACʼAT TA ICHʼEL TA MUCʼ»

14. ¿Kʼusitik sbalil yichʼoj tael ti bikʼit laj yakʼ sba ta Balumil li Jesuse?

¹⁴ Ti bikʼit laj yakʼ sba ti kʼu xa sjalil kuxul li Jesuse chakʼ muyubajel xchiʼuk ta jtabetik ep sbalil. Kʼalal ta sjunul yoʼonton la spas Jesús li kʼusi tskʼan yoʼonton Stote muyubaj tajek li Jeovae. Li jtakboletik xchiʼuk yajtsʼaklomtake tsatsubik ta skoj li slekil yoʼonton xchiʼuk ti lek noʼox stalelale. Ti laj yakʼ ta ilel ta stalelale, ti la xchanubtasane xchiʼuk ti la skʼupil kʼoptaane jaʼ koltavan sventa xchʼiik ta mantal. Li yan krixchanoetike la stabeik sbalil ek, yuʼun ta skoj ti bikʼit yakʼoj sba li Jesuse la skoltaan, la xchanubtasan xchiʼuk la spatbe yoʼontonik. Xchiʼuk skotol krixchanoetik xuʼ stabeik sbalil ta sbatel osil ti laj yakʼ sba ta matanale.

15. ¿Kʼuxi la stabe sbalil ti bikʼit laj yakʼ sba li Jesuse?

¹⁵ ¿Mi laj van stabe sbalil ti bikʼit laj yakʼ sba li Jesuse? Laj, yuʼun xi laj yalbe li yajtsʼaklomtake: «Li bochʼo biqʼuit chacʼ sbae, jaʼ ta xʼacʼat ta ichʼel ta mucʼ» (Mat. 23:12). Kʼot ta pasel ta stojolal li kʼusi laj yale, yuʼun xi laj yal li Pabloe: «Li Diose la stoy muyel cʼalal to ta toyol. Laj yacʼbe jun sbi ti echʼem smucʼul ta scotol yan biiletique. Yuʼun jech ta sventa sbi Jesús chlic squejan sbaic scotol li bochʼotic te oyic ta vinajele, xchiʼuc li bochʼotic liʼ oyic ta banamile, xchiʼuc li bochʼotic oyic ta yolon banamile. Scotol cristiano ta jujuchop cʼop chlic yalic ta jamal ti jaʼ Ajvalil stuc li Jesucristoe; jech ichʼbil ta mucʼ chcʼot li Dios Totile». Ta skoj ti tukʼ xchiʼuk ti bikʼit laj yakʼ sba li Jesuse, la stoy muyel ta toyol li Jeovae, jaʼ xkaltik, akʼbat tsots yabtel ti xuʼ tspas ta mantal skotol li kʼusitik kuxajtik ta vinajel xchiʼuk ta Balumile (Filip. 2:9-11).

KAJAL TA SKAʼ TSPAKBE SKʼOPLAL KʼUSI MELEL XCHIʼUK LI BUCHʼUTIK BIKʼIT YAKʼOJ SBAIKE

16. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti bikʼit-o chakʼ sba li Xnichʼon Dios ta mas jelavele?

¹⁶ Ta jelavele bikʼit-o chakʼ sba li Xnichʼon Diose. Li jtsʼibajom yuʼun salmoe laj yal ti kʼuxi tspas kʼop xchiʼuk yajkontratak li Jesús te to ta vinajele, xi laj yale: «Ta alekil avutsil xapas kanal; kajlan li ta akaʼe, pakbo skʼoplal li kʼusi melele, li kʼusi tukʼe xchiʼuk li buchʼutik bikʼit yakʼoj sbaike» (Sal. 45:4, NM). Li ta Armagedone, li Jesucristoe kajal ta skaʼ tspakbe skʼoplal li kʼusi melele, li kʼusi tukʼe xchiʼuk li buchʼutik bikʼit yakʼoj sbaike. Kʼalal mi tsuts xaʼox li Ajvalilal ta Jmil Jabil yuʼun Cristoe, ¿kʼusi chkʼot ta pasel mi laj xaʼox stsal skotol jpasmantaletik, buchʼu tsots sjuʼelik xchiʼuk buchʼu chʼunbil smantalike? Ta skoj ti bikʼit chakʼ sba li Jesuse «chacʼbe ta scʼob Dios Totil scotol li yabtele» (kʼelo 1 Corintios 15:24-28).

17, 18. 1) ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal skʼan xchan bikʼit xakʼ sbaik li yajtuneltak Jeova jech kʼuchaʼal Jesuse? 2) ¿Kʼusitik chichʼ takʼel li ta yan xchanobile?

¹⁷ ¿Mi jech bikʼit chkakʼ jbatik kʼuchaʼal li Jesuse? ¿Kʼu van yelan tstautik mi tal spas kʼop ta Armagedón li Ajvalil Jesucristoe? Jun srasonal ti kajal ta skaʼe, jaʼ sventa chkuxiik li buchʼutik tukʼik xchiʼuk bikʼit chakʼ sbaike. Jaʼ yuʼun li talelal taje toj tsots skʼoplal sventa kuxul xijkom. Jech xtok, ti la stabe sbalil stuk xchiʼuk la stabeik sbalil yantik ti bikʼit laj yakʼ sba li Jesucristoe, chakʼ kiltik ti ep sbalil chichʼ tabel mi bikʼit chkakʼ jbatik eke.

¹⁸ ¿Kʼusi tskoltautik sventa bikʼit xkakʼ jbatik kʼuchaʼal Jesuse? ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼtik persa ti bikʼit xkakʼ jbatik manchuk mi oy kʼusitik tsotsik chkaʼitike? Li sjakʼobiltak liʼe chichʼ takʼel li ta yan xchanobile.

[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]

[Lokʼol ta pajina 10]

[Lokʼol ta pajina 12]

¿Kʼuxi xuʼ jtabetik sbalil ti bikʼit laj yakʼ sba li Jesuse?

[Lokʼol ta pajina 13]

Li Jesuse lek ta chanbel ti kʼuyelan kʼuxubinvane