1, 2. 1) ¿Kʼusi petsʼal tskʼan te xijtsʼuj li Satanase? 2) ¿Kʼusi tskoltautik sventa xijnopajutik ta stojolal li Diose?

 KʼALAL laj kichʼtik pasele, chtun kuʼuntik ti xijnopajutik ta stojolal li Jeovae. Pe li Satanase tskʼan ti mu jechuk jnoptike: yuʼun jaʼ tskʼan ti akʼo jnoptik ti muʼyuk chtun kuʼuntik li Diose. Yuʼun jech la sloʼla li Eva ta nichimaltik Edene xchiʼuk jech pukem-o talel li loʼlael taje (Gén. 3:​4-6). Ti kʼu xa sjalil echʼem talel li kuxlejale, jutuk mu skotoluk li krixchanoetike jech lajemik ta loʼlael ek.

² Pe li voʼotike mu xijpʼaj li ta spetsʼtak Satanase, «yuʼun jnaʼojtic xa li cʼusi oy ta yoʼnton tspase» (2 Cor. 2:​11). Li kʼusi tskʼane jaʼ ti jtamtik batel li be ti tsnamajesutik ta stojolal Jeovae. Pe jech kʼuchaʼal la jchantik li ta yan xchanobil echʼe, xuʼ lek xkʼot ta nopel kuʼuntik ta sventa li kabteltike, li kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike xchiʼuk ti kʼuyelan chkil jbatik xchiʼuk kutsʼ kalaltike. Li ta xchanobil liʼe ta jkʼelbetik batel skʼoplal ta sventa li kʼusitik achʼik chlokʼanuke, ti lekuk noʼox li jbekʼtaltike, li takʼine xchiʼuk li toybaile, kʼalal jnaʼtik lek stunesele jaʼ tskoltautik sventa xijnopaj ta stojolal Jeova (Sant. 4:8).

3. Albo junuk skʼelobil ti bu chakʼ ta ilel ti xuʼ lek o chopol xichʼ tunesel li kʼusitik achʼ chlokʼanuk talele.

³ Li achʼ aparatoetik chlokʼanuk tale, xuʼ jtatik ta buyuk xa noʼox ta spʼejel Balumil. Mi lek laj yichʼ tunesele xuʼ me skoltautik, mi moʼoje, xuʼ me sokes ti kʼuyelan xkil jbatik xchiʼuk li Jtotik ta vinajele. Kalbetik junuk skʼelobil. Li revista yakalot skʼelel avie, laj yichʼ tunesel komputadoraetik sventa laj yichʼ tsʼibael xchiʼuk sventa laj yichʼ pukel. Li aparatoetik taje xuʼ van jtunelik sventa xichʼ sabel smelolal, sventa ta jkʼopontik yantik xchiʼuk xuʼ van ta jtunestik sventa ta jchʼay koʼontontik xtok. Akʼo mi jech, xuʼ van jaʼ xbat tajek ta koʼontontik li achʼ programaetik chlokʼanuk talel ta komputadoraetike. Li buchʼutik toj manyaike, tstijbeik yoʼonton krixchanoetik ti skʼan oyuk yuʼunik li kʼusitik achʼ chlokʼanuk talele. Jun kerem ti solel tskʼan tajek tableta electrónica, jaʼ xkaltik, ti xkoʼolaj kʼuchaʼal komputadorae, ta mukul la xchon jun srinyon sventa tsman. ¡Toj bol xa noʼox tajek!

4. ¿Kʼusi la spas jun yajtsʼaklom Cristo sventa xikta li kʼusi chopol nopem xaʼi spasel ta Internete?

 ⁴ Jaʼ yuʼun chaʼa, li kʼusi mas to muʼyuk leke jaʼ ti muʼyuk xa bu lek chkil jbatik xchiʼuk Jeova ta skoj noʼox ti muʼyuk lek ta jtunestik li kʼusitik achʼ chlokʼanuk tale o ti toj echʼem xa noʼox ta jtunestike. Juan, * ti jaʼ yajtsʼaklom Cristo ti te van 30 sjabilale xi laj yale: «Jnaʼoj ti chal Vivlia ti akʼo jtunestik lek jkʼakʼaltik sventa jpastik li kʼusitik ta sventa mantale, pe mi och jtunes komputadorae te ch-echʼ kuʼun ora, yuʼun mu jnaʼ jpajes jba». Li Juane nopoltik noʼox te ch-och akʼobal yuʼun ta Internet. Xi chale: «Kʼalal lubemun xa tajeke, mas mu jkʼan xkikta li buchʼu ta jchiʼin ta loʼile o ta skʼelel videoetik ti mu toj masuk lek ta kʼelele». Sventa xikta li kʼusi chopol nopem xaʼi spasele, la spas ti xtupʼ stuk li skomputadora mi sta xaʼox yorail chvaye (kʼelo Efesios 5:​15, 16).

5, 6. 1) ¿Kʼusi skʼan spasik li totil meʼiletike? 2) ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa oyuk buchʼu lek xchiʼinik li kalab jnichʼnabtike?

⁵ Totil meʼiletik, akʼo mi mu stakʼ xakʼelik skotol li kʼusi tspas avalab anichʼnabike, skʼan xanaʼ­ik ti kʼuyelan tstunesik li komputadorae. Mu xaviktabeik ta skʼobik li komputadora ti te ch-echʼ mulivajel, kʼusi mu stakʼ nabel lek smelolal, li tajimoletik ti naka milbaile o naka chopol chiʼilil te chvinaje, ta skoj noʼox ti mu xakʼan ti xchʼayboxuk avoʼontonike. Yuʼun mi moʼoje, xuʼ me xi snopike: «Mi mu sventaikuk li kʼusi ta jpas li jtot jmeʼe, yuʼun van muʼyuk kʼusi chopol». Voʼoxuk oy ta abaik skʼelel sventa mu kʼusi snamajesatik ta stojolal Jeova, akʼo mi chex jchʼieletik xa talel. Yuʼun li chonbolometik eke tskʼel yalabik mi oy kʼusi xibal sba xuʼ snuptanik. ¡Nopo noʼox avaʼi li kʼusi tspas jkot meʼ oso ti kʼalal chil ti oy kʼusi xuʼ ­spasbat li yalabe! (Koʼoltaso xchiʼuk Oseas 13:8.)

⁶ Koltao avalab anichʼnabik sventa jaʼ xchiʼinik li yajtsʼaklom Cristo ti lek xuʼ xchanbeik stalelale, ti te kapal skʼoplalik li kerem tsebetik xchiʼuk li buchʼutik oy xa sjabilalike. Vuleso me ta ajolik ti skʼan xachʼak akʼakʼalik ta sventa li avalab anichʼnabike. Yuʼun li voʼoxuke skʼan jmoj xatseʼinik, xatajinik, jmoj xa-abtejik xchiʼuk jmojuk xanopajik ta stojolal li Jeovae. *

7. ¿Kʼu yuʼun mu jkʼan xij-ipajutik?

⁷ «¿Kʼu yelan chavaʼi aba?» Li sjakʼobil ti lek ojtikinbil taje chakʼ ta ilel ti oy kʼusi kʼotem ta pasel ti chakʼ at-oʼontone. Li baʼyel jtot jmeʼtike laj yakʼik ti akʼo snamajesatik ta stojolal Jeova li Satanase, ta skoj taje jkotoltik chij-ipajutik. Li Diabloe xmuyubaj kʼalal chkil jvokoltike, yuʼun mi jech kʼotem ta jtojolaltike mu xa masuk xijtun ta stojolal Dios. Xchiʼuk mi li jchame mu xa xuʼ xijtun-o ta stojolal (Sal. 115:​17). Jaʼ yuʼun, stalel onoʼox ti chkakʼtik persa sventa mu xij-ipajutike xchiʼuk ti lekuk oyuk li kermanotaktike. *

8, 9. 1) ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa mu jvul tajek koʼontontik ta sventa li jbekʼtaltike? 2) ¿Kʼusi sbalil ta jtabetik mi ta jtsʼitestik li muyubajele?

⁸ Vaʼun chaʼa, tsots me skʼoplal ti mu me jaʼuk xbat tajek ta koʼontontike. Oy buchʼutik ti jaʼ xa  noʼox batem ta yoʼontonik chalbeik skʼoplal li kʼusi mu xuʼ jlajestike, li poxiletike o yan kʼusitik ti jaʼ xa muʼyuk mas chcholik li mantale. Yuʼun xchʼunojik ta melel ti jaʼ jech lek tskoltaik li yantike, pe li kʼusie, muʼyuk lek ti te xichʼ albel skʼoplal ta Salon sventa Tsobobbail o ta mukʼta tsobajel li poxiletik o yan kʼusitik ti jaʼ sventa mu xij-ipaje o sventa alakʼuk jbatik ta kʼelele, manchuk mi skʼan toʼox xlik li tsobajele o mi jaʼo kʼalal lajem xaʼoxe. ¿Kʼu yuʼun?

⁹ Yuʼun li tsobajeletike jaʼ sventa chichʼ chanel mantaletik xchiʼuk jaʼ sventa xijmuyubaj ti te snitoj be sba skʼoplal li yabtel chʼul espiritue (Gál. 5:​22). Mi chkakʼtik tojobtasel o poxiletik sventa mu xij-ipajutike, manchuk mi skʼanojbutik o mi muʼyuk, chchʼay koʼontontik li ta mantale xchiʼuk chchʼaybe li smuyubajel yan ermanoetike (Rom. 14:​17). Ta jujuntalutik ta jnop jtuktik kʼuyelan xuʼ jpoxta jbatik. Xchiʼuk xtok, muʼyuk onoʼox buchʼu xpoxtaj yuʼun li chameletik avie. Akʼo mi jaʼ lekil jpoxtavanejetik, ta onoʼox x-ipajik, chmalubik xchiʼuk chchamik. Xchiʼuk mi jaʼ xvulvun tajek koʼontontik ta skoj li jbekʼtaltike maʼuk xa chakʼ chijkuxi mas (Luc. 12:​25). Pe «me xcuxet noʼox coʼntontique jaʼ lequilal sventa jbecʼtaltic» (Prov. 17:​22).

10. 1) ¿Kʼusi ti mas alakʼ-o sba ta kʼelel ta stojolal Jeova li jun krixchanoe? 2) ¿Bakʼin ti muʼyuk xa chij-ipajutike?

¹⁰ Jech xtok, mu chopoluk kʼalal ta jkʼantik ti lek xvinaj li jpat jxokontike. Akʼo mi jech, mu me stakʼ ti kʼusuk xa noʼox jpastik ta skoj ti mu jkʼantik xvinaj ti mol meʼelutik xae, yuʼun kʼalal mol meʼelutik xae, chakʼ ta ilel ti jnaʼtik xa xijrasonaje, ti xichʼutik ta mukʼ li yantike xchiʼuk ti ch-ayan jkʼupil talelaltike. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Vivliae chal ti «bochʼo tucʼ yoʼntone jal chcuxi; cʼalal sac xa sjol yuʼun smalubele jaʼ scorona cʼotem» (Prov. 16:​31). Jaʼ jech chilutik li Jeovae, jaʼ yuʼun skʼan jechuk xkil jbatik ek (kʼelo 1 Pedro 3:​3, 4). ¿Mi lek van ti xkichʼtik operasion o jlajestik poxiletik ti xibal sba sventa kʼupil noʼox xijvinaje? «Yuʼun li xcuxetel coʼntontic chacʼ Mucʼul Diose» jaʼ chakʼ ti alakʼuk sba ta kʼelel li kʼusi oy ta koʼontontike, mu ventauk jayib jabilaltik xchiʼuk ti kʼuyelan xvinaj li jpat jxokontike (Neh. 8:​10). Jaʼ noʼox ta achʼ balumil ti bu muʼyuk xa chij-ipajutike xchiʼuk ti lek xa xijvinaj jech kʼuchaʼal li kerem tsebetike (Job 33:​25; Is. 33:​24). Li avie, li pʼijilale xchiʼuk li xchʼunel oʼontonale jaʼ tskoltautik sventa xijnopajutik ta stojolal Jeova ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike (1 Tim. 4:8).

11. ¿Kʼuxi xuʼ xkʼataj ta petsʼ li takʼine?

¹¹ Li takʼine muʼyuk chopol xchiʼuk muʼyuk chopol mi lekil abtelal ta jpastike (Ecl. 7:​12; Luc. 19:​12, 13). Pe «li scʼupinel taqʼuine» jaʼ tsnamajesutik ta stojolal li Jeovae (1 Tim. 6:​9, 10). Mi «jaʼ noʼox batem [ta koʼontontik] yuʼun li cʼusitic oy liʼ ta banamile», jaʼ xkaltik, ti ta jvul tajek koʼontontik ta skoj ti oyuk kʼusitik kuʼuntik sventa xijkuxiutike, xuʼ me xijlajutik ta mantal. Taje jaʼ jech chkʼot ta pasel kʼalal «loʼlabilic yuʼun li scʼulejalique» o ti chʼunbil ti jaʼ te xuʼ xichʼ tael-o muyubajel xchiʼuk li jun oʼontonale (Mat. 13:​22). Li Jesuse jamal laj yal ti muʼyuk buchʼu xuʼ xtun ta stojolal Dios mi jaʼ batem yoʼonton yuʼun li kʼulejale (Mat. 6:​24).

12. ¿Kʼusitik petsʼal ta sventa takʼin oy li avie, xchiʼuk kʼusi xuʼ jpastik sventa mu xijtsʼuj?

¹² Mi muʼyuk lek kʼusi ta jnoptik ta sventa li takʼine, xuʼ me xakʼ jvokoltik (Prov. 28:​20). Oy buchʼutik tsmanik svunal loteria o tstikʼ sbaik ta pʼolmajeletik ti mu toj masuk ojtikinbile xchiʼuk chalbeik yan ermanoetik ta tsobobbail, yuʼun oy ta yoʼontonik ti anil xchiʼuk kʼun tspasik kanal epal takʼine. Li yantike stikʼoj sbaik ta pʼolmajeletik, yuʼun xchʼunojik ti tspasik kanal epal takʼine. Mu me xavakʼ ti skʼanel tajek takʼine jaʼ xelkʼanboxuk-o li atakʼine. Mi solel mu stakʼ chʼunel chavaʼi li kʼusi chavichʼ albele, yuʼun xuʼ me mu meleluk.

13. ¿Kʼusi tsnopik ta sventa takʼin li krixchanoetik ti mu jechuk tsnop li Jeovae?

¹³ Mi jaʼ baʼyel ta jpastik li «ventainel yuʼun li Diose, xchiʼuc [ta jpastik li] cʼusi tscʼane», ta xakʼbutik bendision mi jaʼ noʼox ta jsaʼtik li kʼusitik chtun kuʼuntike (Mat. 6:​33; Efes. 4:​28). Li Jeovae  mu skʼan ti lubemutik xa kʼalal chijbat ta tsobajel ta skoj ti ep chij-abteje o ti te xijnopnun ta skoj li takʼine. Li avie, epal krixchanoetik chalik ti jaʼ noʼox la xuʼ jun koʼontontik ta mas jelavel xchiʼuk xijmuyubaj mi ta jkʼan ta jpastik kanal epal takʼine. Li totil meʼiletike tsuj yalab xnichʼnabik sventa jechuk ta yoʼontonik li skʼanel takʼine. Pe li Jesuse chanubtasvan ti mu lekuk ti jech chichʼ nopel taje (kʼelo Lucas 12:​15-​21). Mu me jpastik jech kʼuchaʼal la spas li Giezi ti la snop ti xuʼ spas li kʼusi tskʼan yoʼonton stuke xchiʼuk ti xuʼ ­lek-o ­xil sba xchiʼuk li Jeova xtoke (2 Rey. 5:​20-​27).

14, 15. ¿Kʼu yuʼun mu stakʼ jpat koʼontontik ta sventa li takʼine? Albo junuk skʼelobil.

¹⁴ Oy jlom aguilaetik te jikʼavemik ta voʼ ta skoj noʼox ti mu skʼan skoltaik li choy la stsakik ti toj ole. ¿Mi xuʼ van jech chkʼot ta stojolal li yajtsʼaklomtak Cristo eke? Jun mol ta tsobobbail ti Alex sbie xi chale: «Ta onoʼox jtsʼin tajek li jtakʼine. Mi toj ep lokʼ ta pitsʼel kuʼun li champue ta jchaʼtikʼ sutel jutebuk». Akʼo mi jech, li Alexe tsʼuj ta jun petsʼ ti ep te chʼay stakʼine. Laj yakʼ abtejuk stakʼin ta mukʼtikil pʼolmajebaletik, la snop ti jaʼ jech tspas kanal epal takʼine ti xikta li yabtele vaʼun ti x-och ta prekursore. La stikʼ sba mas ta xchanbel skʼoplal ti kʼuyelan xuʼ x-epaj stakʼine. La xchʼamun epal takʼin xchiʼuk la slajes li kʼuyepal stsoboje vaʼun la stikʼ sba ta mukʼtikil pʼolmajebaletik ti laj yalik li buchʼutik chchanbeik skʼoplale ti ta anil chmuy stojol li kʼusitik chchonike. Pe mu jechuk kʼot ta pasel, yuʼun solel chʼay skotol li stakʼine. Xi tsvules ta sjol li Alexe: «Jpatoj to koʼonton ti tsut li jtakʼine. La jnop ti mi ta jmalae xuʼ van xmuy to stojol li kʼusitike».

¹⁵ Epal uetik ti jaʼ noʼox te xnopnun xchiʼuk li stakʼine. Mu xa teuk ta yoʼonton li kʼusitik ta sventa mantale xchiʼuk mu xa x-och svayel. Pe li spʼolmale muʼyuk xmuy-o stojol. Ta skoj taje, chʼay skotol li stakʼin stsoboje xchiʼuk la xchon li snae. Xi chale: «Toj ep laj kakʼbe svokol li kutsʼ kalale». Pe oy kʼusi lek la xchan, yuʼun xi to chale: «Li avi une laj kakʼ venta ti buchʼu tspat yoʼonton li ta sbalumil Satanase muʼyuk kʼusi lek tsta» (Prov. 11:​28). Ta melel, mi jaʼ ta jpat koʼontontik ti kʼuyepal jtsoboj jtakʼintike, ti kʼuyepal jtikʼojtik sventa chijpʼolmajutik o ti xijtojobutik ta spasel kanal takʼine, xkoʼolaj ta jpat koʼontontik ta stojolal li Satanás ti jaʼ «li yajval banamile» (2 Cor. 4:4; 1 Tim. 6:​17). Ta skoj li kʼusi la snuptan li Alexe mas xa sjutukajesoj li kʼusitik ta xkuxlejale, taje jaʼ «ta scoj li Lequil Aʼyeje». Li avie mas xa ­xmuyubaj xchiʼuk li yutsʼ yalale, yuʼun mas xa lek xil sbaik xchiʼuk li Jeovae (kʼelo Marcos 10:​29, 30).

16. ¿Kʼusi sjelbenal ti mukʼ jkʼoplal chkaʼi jbatik xchiʼuk li toybaile?

¹⁶ Mu skotoluk velta chopol ti mukʼ jkʼoplal chkaʼi jbatike. Jech kʼuchaʼal liʼe, xuʼ van mukʼ jkʼoplal chkaʼi jbatik o xijmuyubaj ti jaʼ stestigoutik Jeovae (Jer. 9:​24). Mi oy noʼox spʼisol ti kʼuyelan ta jkʼuxubin jbatike, jaʼ tskoltautik sventa jnoptik lek li kʼusi ta jpastike xchiʼuk ti oyuk sbalil xkiltik li mantaletik ta sventa talelal ti oy kuʼuntike. Pe mi jtoybautik ti toj tsots skʼoplal chkiltik li kʼusi ta jnop jtuktike xchiʼuk ti kʼuyelan ojtikinbilutike, xuʼ me snamajesutik ta stojolal li Jeovae (Sal. 138:6; Rom. 12:3).

17, 18. 1) Albo skʼoplal krixchanoetik ta Vivlia ti laj yakʼik ta ilel ti bikʼit laj yakʼ sbaike o ti laj yakʼik ta ilel stoyobbailike. 2) ¿Kʼusi la spas jun ermano sventa mu xnamajesat ta stojolal Jeova li toybaile?

¹⁷ Li ta Vivliae ta jtabetik skʼelobiltak ti oy bikʼit laj yakʼ sbaike o li yantike laj yakʼ ta ilel stoyobbailik. Li Jeovae laj yakʼbe bendision ajvalil David ta skoj ti bikʼit laj yakʼ sba kʼalal la saʼ beiltasel ta stojolale (Sal. 131:​1-3). Pe laj yakʼbe kastigo li jtoyba ajvaliletik Nabucodonosor xchiʼuk Belsasare (Dan. 4:​30-​37; 5:​22-​30). Li avi eke oy bakʼintik ti xuʼ xkichʼtik akʼel ta preva ti te chvinaj mi bikʼit chkakʼ jbatike. Jun yajkoltaobba mol ti Raúl sbi ti 32 sjabilale, la sjel stsobobbail. Li stuke xi chvul ta sjole: «La jnop ti ta anil noʼox chkichʼ vaʼanel ta mol ta tsobobbaile, pe lokʼ jun jabil ti muʼyuk kʼusi kʼot ta pasele». ¿Mi ta van xat yoʼonton li Raúl ta skoj ti tsnop ti muʼyuk laj yichʼ ichʼel ta mukʼ yuʼun li moletike? ¿Mi chakʼ van  stsalat li toybail ti muʼyuk xa chbat ta tsobajeletik, ti chnamaj ta stojolal Jeova xchiʼuk li steklumale? ¿Kʼusi van la apas ti voʼotuk jech kʼot ta atojolale?

¹⁸ Li Raule xi chale: «La jsabe smelolal ta jvuntik li kʼusi chal ta Proverbios 13:​12 ti xi chale: “Me mu jtatic ta ora li cʼusi ta jmalatique”. Laj kaʼibe smelolal ti skʼan oyuk smalael kuʼun xchiʼuk ti mas bikʼit xkakʼ jbae. Skʼan xkakʼ ti jaʼuk sjelbun jtalelal li Jeovae». Li Raule laj yikta ti jaʼ noʼox tsnop ta stojol stuke xchiʼuk jaʼ laj yakʼ ta yoʼonton skoltael li yantike, taje jech la spas ta cholmantal xchiʼuk ta tsobobbail. Mu ta sjaliluke oy xaʼox ep buchʼu chchanubtas ta Vivlia ti lek yakal chchʼiik ta mantale. Li stuke xi chale: «Labal to laj kaʼi kʼalal echʼ xaʼox jun jabil xchiʼuk oʼlole la sbiiltasikun ta mol ta tsobobbail. Ta skoj ti yakal xaʼox ta jkʼupin tajek li cholmantale chʼayem xaʼox xkaʼi» (kʼelo Salmo 37:​3, 4).

19, 20. 1) ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa mu snamajesutik ta stojolal Jeova li kʼusitik ta jpastik jujun kʼakʼale? 2) ¿Buchʼutik xuʼ jchanbetik sventa te noʼox nopolutik ta stojolal li Jeovae?

¹⁹ Li kʼusitik laj xa kalbetik skʼoplal li ta xchanobil liʼe xchiʼuk li ta xchanobil echʼe, oy bu xuʼ jech jpas ta jkuxlejaltik. Ta melel xijmuyubaj ti jaʼ yajtunelutik Jeovae. Ti kʼalal xijmuyubaj noʼox ta kutsʼ kalaltik xchiʼuk ti lek noʼox li jbekʼtaltike jaʼ lekil matanaletik yakʼojbutik li Jeovae. Laj xa kaʼibetik smelolal ti tskoltautik li kabteltik xchiʼuk li takʼin sventa jtatik li kʼusitik chtun kuʼuntike. Jnaʼojtik ti kʼalal ta jchʼay koʼontontike ta jkuxtik yuʼun xchiʼuk li kʼusitik achʼ chlokʼanuk tale xuʼ xtun kuʼuntik. Li kʼusitik laj xa kalbetik talel skʼoplale xuʼ me snamajesutik ta stojolal Jeova mi jaʼo ta jpastik kʼalal maʼuk yoraile, mi toj ep ta jchʼay jkʼakʼaltik yuʼune o mi chkakʼtik ti akʼo smakutik ta yichʼel ta mukʼ li Diose.

²⁰ Li Satanase jaʼ xa xmuyubaj-o mi lanamaj o namaj ta stojolal Jeova li avutsʼ avalale. Pe li voʼote oy kʼusi xuʼ xapas sventa mu jechuk xkʼot ta pasel (Prov. 22:3). Sventa spas avuʼun taje, skʼan xanopaj ta stojolal Jeova xchiʼuk teuk oyan-o ta stojolal. Li Vivliae chalbe skʼoplal ti oy ep tukʼil yajtuneltak Dios ti jech la spasike. Li Enoc xchiʼuk Noee jech la spasik «ti cʼusi ta scʼan ti Diose» (Gén. 5:​22; 6:9, Ch). Li Moisese «yilojbe sat laj yaʼay li Bochʼo mu xquil ta jsatique» (Heb. 11:​27). Li Jesuse koltaat yuʼun li Diose yuʼun jaʼ la spas li kʼusi lek chil li Stot ta vinajele (Juan 8:​29). Chanbo li buchʼutik tukʼ laj yakʼ sbaike. Paso li tojobtasel chal Vivlia liʼe: «Cuxetuc o me avoʼntonic. Cʼopanic Dios scotol cʼacʼal. Tojbeic ta vocol Dios scotol» (1 Tes. 5:​16-​18). Mu me xavakʼ ti oy kʼusi snamajesot ta stojolal li Jeovae.