KʼALAL laj xaʼox skʼelik epal krixchanoetik li «Drama de la Creación» sbie, laj yalik ti «mu xchʼay ta sjolike», jun pelikula ti ta yorail noʼox vule. Jech xtok, tun sventa xojtikinik Jeova epal krixchanoetik kʼalal jutuk xaʼox skʼan x-ajvalilaj li Hitlere, ti muʼyuk xkʼuxul yoʼonton la snutsan li yajtuneltak Dios ti nakalik toʼox ta Europae. Pe, ¿kʼusi jaʼ li «Drama de la Creación» sbie?

Li ta 1914, li steklumal Jeova ta Brooklyn (Nueva York) ti jaʼ te li smeʼ nail abtelale, jaʼo te la skʼelik ta baʼyel velta li «Foto-Drama de la Creación» sbie. Jaʼ jun pelikula xchiʼuk yichʼoj lokʼoletik, ta kolor xvinaj xchiʼuk xkaʼitik yechʼomal, taje chjalij vaxakib ora. Ta smiyonal xa noʼox krixchanoetik laj yilik ta spʼejel Balumil. Te onoʼox li ta jabil taje laj yichʼ pasel jun xtok ti mu xa jaluk ch-echʼe, taje «Drama Eureka» la sbiin. Pe tetik van ta sjabilal 1920, li pelikula, li lokʼoletike xchiʼuk li stijobiltake solel molib xaʼox tajek. Pe li krixchanoetike tskʼan tskʼelik li pelikula ti «Foto-Drama» sbie. Yuʼun li jnaklejetik ta Ludwigsburg ta Alemaniae, xi la sjakʼike: «¿Bakʼin chlik avakʼik ta ilel yan velta li “Foto-Drama”, sbie?». Yichʼ akʼel venta ti oy kʼusi skʼan pasele.

Ta skoj ti tskʼan tskʼelik yan velta li krixchanoetike, li yajkʼopojel Betel ta Alemania ti te xkom ta Magdeburgoe, la smanik sroyoal pelikulaetik xchiʼuk divujoetik li ta empresa ta Parise ta Leipzig xchiʼuk ta Dresde. Vaʼun la stunesik jlom lokʼoletik ti te toʼox ta «Foto-Drama» sbi ti muʼyuk to sokemike.

Li ermano Erich Frost ti lek chanem ta stijel sone, la stsʼiba jun son sventa stij kʼalal jaʼo ch-echʼ li pelikulae xchiʼuk li lokʼoletike. Li kʼusi laj yal li buchʼu kʼopoj sventa ch-echʼ li pelikulae xchiʼuk li lokʼoletike jaʼ te laj yichʼ lokʼesel ta livro La Creación, jaʼ yuʼun li «Foto-Drama» ti laj yichʼ achʼubtasele la sbiin «Drama de la Creación».

Li achʼ Drama taje vaxakib ora chjalij jech kʼuchaʼal li «Foto-Drama» ta baʼyele, taje oy jayibuk akʼobal la skʼelik jujun parte. Li ta Drama taje te chalbe skʼoplal li kʼusitik la spas Dios jujun kʼakʼale, chal loʼiletik ta Vivlia xchiʼuk loʼiletik ti muʼyuk te lokʼem ta Vivliae, xchiʼuk te chal xtok ti sloʼlaoj krixchanoetik li jecheʼ relijione. Laj yichʼ akʼel ta ilel ta Alemania, Austria, Luxemburgo xchiʼuk ta Suiza, laj yichʼ akʼel ta ilel xtok ti butik oy krixchanoetik ti chkʼopojik ta alemane.

Xi chal li ermano Erich Froste: «Kʼalal jaʼo ch-echʼ li dramae chkalbeik jchiʼiltak —mas to li buchʼutik koʼol ta jtijkutik li sone— ti akʼo xbat kakʼbekutik li buchʼutik te oyik li labalik sba jlivrotik xchiʼuk  li foyetoetik kʼalal jaʼo chkuxik jlikele. Kʼalal jech la jpaskutik taje jaʼ mas ep vunetik laj kakʼkutik, jaʼ mu sta kʼalal ta jcholkutik mantal ta naetike». Li Johannes Rauthe —ti jaʼ la xchapan sventa xichʼ akʼel ta ilel ta Polonia li pelikulae xchiʼuk li ta lum ti República Checa sbi avie— tsvules ta sjol ti epal krixchanoetik laj yalik bu nakalik sventa xichʼik vulaʼanele. Koliyal taje ep buchʼutik skʼan xchaʼvulaʼanik.

Li ta sjabilal 1930, solel chnoj tajek ti bu chichʼ akʼel ta ilel jujukoj li «Drama de la Creación» sbie, xchiʼuk skotol krixchanoetik jaʼ chalbeik skʼoplal li stestigotak Jeovae. Li ta 1933, jutuk xa mu jun miyon krixchanoetik ayem xaʼox skʼelik li pelikula ti jaʼ xchapanoj li Betel ta Alemaniae. Xi chal Käthe Krauss: «Ta skoj ti ta jkʼan ta jkʼelkutik li dramae chixanavkutik 10 kilometro ta batel xchiʼuk 10 kilometro ta sutel. Chi-echʼkutik ta teʼtikaltik, chimuykutik xchiʼuk chiyalkutik ta vitstikaltik xchiʼuk ta stenlejaltik». Xi chal li Else Billharze: «Kʼalal la jkʼel li “Drama de la Creación” jaʼ te lik talel skʼanel kuʼun li kʼusi melele».

Li Alfred Almendingere laj yal ti kʼalal ay xaʼox skʼel drama li smeʼe, «solel xmuyubaj la sman jlik Svivlia li smeʼe xchiʼuk la saʼ li jpʼel kʼop purgatorio», pe muʼyuk la sta, jaʼ yuʼun laj yikta li xchʼulnae xchiʼuk laj yichʼ voʼ. Li Erich Frost chal ta melel ti oy «epal krixchanoetik laj yojtikin mantal ti jaʼ koliyal li “Drama de la Creación”» (3 Juan 1-3).

Kʼalal epik xaʼox tajek li buchʼu tskʼelik li pelikula «Drama de la Creación», jaʼo epajik li jnazietik ta Europae. Ta slikebaltik 1933, muʼyuk xa akʼbatik spasik yabtel Dios li stestigotak Jeova ta Alemaniae. Li ta 1933 kʼalal ta 1945 ti echʼ xaʼox li Xchibal Mukʼta Paskʼop ta spʼejel Balumile, li yajtuneltak Jeova ta Europae laj yichʼik tsatsal ilbajinel. Li Erich Froste laj yichʼ tikʼel ta chukel vaxakib jabil, pe kuch yuʼun, ta tsʼakale bat tunuk ta Betel ta Alemania, ti te toʼox oy ta Wiesbadene. Li «Drama de la Creación» ti mu xchʼay ta jolile, ta yorail noʼox vul. Ta melel, akʼbat-o yipik xchiʼuk stsatsal yoʼontonik li epal yajtsʼaklomtak Cristo ti jutuk xaʼox skʼan xichʼ akʼel ta preva xchʼunel yoʼontonik li ta Xchibal Mukʼta Paskʼop ta spʼejel Balumile. (Kʼusitik kʼot ta pasel ta voʼne ta Alemania.)