Bakʼintike, li kʼusitik voʼne mukajtik ta lume jaʼ chakʼ ta ilel ti kuxiik ta melel li krixchanoetik chalbe skʼoplal Vivliae. Li sbiike xuʼ van te tsakajtik li ta kʼusitik mukajtik ta voʼnee, o te chalbe skʼoplal sbi yan krixchanoetik ti jmoj kʼusi la spasik xchiʼuk li krixchanoetik taje. Jaʼ jech kʼot ta pasel ta sventa li kʼusi la staik li buchʼutik chchanbeik skʼoplal te ta Israel ta 2011: la staik jun uni bikʼit kaxa o skʼejobil kʼusitik ti oy xa ta chaʼmil jabil te mukule. Jaʼ jun yavil kʼusi ti anbil ta ton ti pasbil ta tane, xchiʼuk ti jaʼ te tikʼil sbakiltak jun ants ti te la snakʼik kʼalal kʼaʼ xaʼox li sbekʼtale.

Li ta uni bikʼit kaxa taje oy kʼusi te tsakal ti xi chale: «Míriam, ti jaʼ stseb Yeshúa xnichʼon Caifás, ti jaʼ pale ta Maazías ta Bet Imrí». Li Caifás taje oy yan xnichʼon ti Caifas sbi xtoke, taje jaʼ li mero bankilal pale Judío ti jaʼ te stikʼoj sba kʼalal laj yichʼ chapanel xchiʼuk laj yichʼ milel li Jesuse (Juan 11:48-50). Li ta jlik livro ti jaʼ la stsʼiba li j-al-loʼil Flavio Josefoe, chal ti jaʼ sbi «José ti sbiinoj Caifas eke». Jaʼ yuʼun chaʼa, li bikʼit kaxa taje jaʼ toʼox yuʼun junuk yutsʼ yalal li Caifase. Ta mas baʼyele, laj yichʼ tael jun bikʼit kaxa ti laj yichʼ nopel ti jaʼ yuʼun li Caifase, li tee xi tsʼibabile: Yehosef bar Caiapha (José xnichʼon Caifás). * Jaʼ yuʼun, li Miriame xuʼ van jaʼ yutsʼ yalal li Caifase.

Li buchʼu oy ta sba skʼelel li kʼusitik tabil ta Israele (IAA, ti jaʼ jech tsʼibabil ta inglese) laj yal ti bikʼit kaxa taje laj yichʼik pojbel j-elekʼetik ti laj yelkʼanik ta jun voʼneal mukinale. Li sprevailtak laj yichʼ pasel ta sventa li bikʼit kaxa taje xchiʼuk li kʼusitik te tsʼibabile chakʼ ta ilel ti jaʼ melele.

Li bikʼit kaxa taje oy kʼusi chakʼ ta ilel ti muʼyuk toʼox nabile. Li ta voʼneal Israele li paleetike xchʼakoj sbaik ta 24 ta vokʼ ti xcholet ch-echʼ tunikuk li ta chʼulna ta Jerusalene, li buchʼu slajeb xa ch-echʼe, jaʼ li ta jvokʼ yuʼun Maaziase (1 Crón. 24:18). Jech kʼuchaʼal chal li IAA, li kʼusitik te tsʼibabile chakʼ ta ilel ti «yutsʼ yalal Caifase jaʼ li ta jvokʼ yuʼun Maaziase».

Li kʼusitik te tsʼibabile xi chal xtoke: «Bet Imrí». Li IAA, chal ti biil taje xuʼ van chib kʼusi skʼan xal ti jelele. Li june jaʼ van «sbi yutsʼ yalal paleetik, ti jaʼ yalabtak li Imere (Esdras 2:36-37; Nehemías 7:39-42), ti jaʼ snitilul yutsʼ yalaltak li Maaziase». Li xchibale jaʼ van «ti bu likem li anima Imere o skotol li yutsʼ yalale». Kʼuk xiʼuk noʼox, li kʼusi melele, li bikʼit kaxa taje chakʼ ta ilel ti melel li kʼusi chal Vivlia ti echʼik ta balumil xchiʼuk yutsʼ yalalik li krixchanoetike.