1, 2. ¿Kʼu yelan chaʼi sbaik li yajtuneltak Dios li ta balumil liʼe, xchiʼuk bu staoj snailik?

  ¿MI JUN avoʼonton nakalot ta balumil? Mi moʼoje, mu atukuk jech. Ti kʼu sjalil echʼem tal li kuxlejale, skotol li buchʼu skʼanojik ta melel li Jeovae jyanlum chaʼi sbaik li ta balumil liʼe. Jech kʼuchaʼal liʼe, oy tukʼil yajtuneltak Dios ta voʼne, kʼalal chbat nakiikuk ta jujun karpanaetik li ta yosilal Canaane, «jamal laj yalic ti jelovel noʼox chjelovic liʼ ta banamile, ti muc jaʼuc mero slumalic oe» (Heb. 11:13).

² Jech kʼuchaʼal li tukʼil yajtuneltak Jeova ta voʼnee, li tʼujbil yajtsʼaklomtak Cristo ti «jaʼ [slumalik] li vinajele», jech ta xaʼi sbaik «cʼu chaʼal yanlum [...], ti jelovel noʼox chjelovic liʼ ta banamile» (Filip. 3:20; 1 Ped. 2:11). Li yan xchijtak Cristo eke, «muʼyuquic xa ta sventa banamil», jech kʼuchaʼal ti muʼyuk ta sventa balumil echʼ li stuk eke (Juan 10:16; 17:16). Akʼo mi jech, li yajtuneltak Diose oy snakʼobbailik ti xkoʼolaj kʼuchaʼal jpʼej nae. Yuʼun ta skʼupinik jun melel chabiel li ta nakʼobbail taje, ti te xa oyik yilel ta skoj li xchʼunel yoʼontonike. Xi la stsʼiba li Moisese: «Cajval, voʼot noʼox mero jnacʼubbailotcutic o ti jaycʼol cristianoetic chjelovic liʼ ta banamile» (Sal. 90:1). ¿Kʼuxi ti jaʼ mero nakʼobbail kʼot ta stojolal tukʼil yajtuneltak ta voʼne li Jeovae? ¿Kʼuxi kʼotem ta nakʼobbail ta stojolal steklumal li avi eke? Xchiʼuk, ¿kʼuxi ti stuk xa noʼox nakʼobbail chkʼot li ta jelavele?

3. Li ta Salmo 90:1, ¿buchʼu ti tsots skʼoplal chal tee, kʼusi chichʼ albel skʼoplal xchiʼuk kʼusi xkoʼolaj-o?

³ Li Vivliae ep lokʼolkʼopetik tstunes, june jaʼ li kʼusi chal Salmos 90:1, yuʼun oy buchʼu ti tsots ch-albat skʼoplal tee, oy kʼusi chichʼ albel skʼoplal xchiʼuk oy ep kʼusitik chichʼ koʼoltasel. Li buchʼu tsots skʼoplal chichʼ alele jaʼ li Jeovae. Li kʼusi chichʼ albel skʼoplale jaʼ jun nakʼobbail ti bu xuʼ jnakʼ jbatike. Li Jeovae xkoʼolaj tajek ta jun nakʼobbail. Yuʼun chchabi li steklumal ta skoj ti chkʼanvane, yuʼun jaʼ li stalelal ti mas tsots  skʼoplale (1 Juan 4:8). Jech xtok, jaʼ jun Dios ti chakʼ jun oʼontonale, yuʼun chakʼ ti junuk yoʼonton xkuxi li tukʼil yajtunele (Sal. 4:8). Jchanbetik batel skʼoplal kʼuyelan la xchabi li tukʼil moltotiletik ta voʼnee, baʼyel jchanbetik skʼoplal li Abrahame.

4, 5. ¿Kʼuxi kʼot ta mero snakʼobbail Abraham li Diose?

⁴ Nopo noʼox avaʼi kʼuyelan laj yaʼi sba li Abrahame. Li stuke jaʼ toʼox Abrán sbi kʼalal xi albat yuʼun Jeovae: «Comtsano avosil, avutsʼ avalaltac, [...] yuʼun chabat te ta banamil yoʼ bu chacacʼbot avile». ¿Mi la svul-o yoʼonton li tukʼil Abraham taje?, mi jeche, patbat-o yoʼonton ta melel kʼalal xi to albat yuʼun li Jeovae: «Ta sventa amomnichʼnabtac ta jliques jun mucʼul lum. Chacacʼbot ep bendición; ta xcacʼ pucuc batel acʼoplal [...]. Ta xcacʼbe bendición li bochʼo lec chayilote. Ta xcacʼbe stoj smul li bochʼo chopol chayilote» (Gén. 12:1-3).

⁵ Li kʼusi laj yal Jeova taje jaʼ laj yakʼ ta aʼiel ti chchabi ta melel li Abraham xchiʼuk li snitilulaltake (Gén. 26:1-6). Li Jeovae la spas li kʼusi laj yale. Yuʼun la xchabi ta stojolal li ajvalil ta Egipto xchiʼuk ajvalil Abimélec ta Guerar sventa mu xlaj ta tsatsaltsakel li Sarae xchiʼuk la xchabi sventa mu xlaj ta milel li Abrahame. Jech xtok la xchabi li Isaac xchiʼuk Rebeca ti jechtik la snuptanik vokolil eke (Gén. 12:14-20; 20:1-14; Gén. 26:6-11, Ch). «Li Mucʼul Diose mucʼ xacʼ lajicuc ta utsʼintael; laj yalbe tsots mantal li mucʼtic ajvaliletique, jech laj yalbe: “Mu me xavacʼ acʼobic ta stojol li cuʼuntaque; mu me cʼusi chopol xapasbeic li jʼalcʼopetic cuʼune”.» (Sal. 105:14, 15.)

6. ¿Kʼusi laj yalbe akʼo spas Jacob li Isaaque, xchiʼuk kʼu van yelan laj yaʼi sba li Jacobe?

⁶ Li ta j-alkʼopetik taje te skʼoplal li Jacobe, ti jaʼ smom Abrahame. Kʼalal kʼot yorail tsaʼ yajnil li Jacobe, xi albat yuʼun li stote: «Mu me xavicʼ junuc tseb liʼ ta Canaán banamile. Batan ta sna li amoltot Betuel te ta Padan-arame. Jaʼ bat icʼbo junuc stseb li avom [o ajuntot] Labane» (Gén. 28:1, 2). Li Jacobe ta sjunul yoʼonton la xchʼunbe smantal li stote. Laj yikta komel li yutsʼ yalal ti te nakalik ta Canaán ti lek chabibile. Ta sienal noʼox kilometro xanav xchiʼuk yikʼaluk van stuk kʼot ta stenlejaltik Harán (Gén. 28:10). Xuʼ van xi la sjakʼbe sbae: «¿Kʼu van sjalil ti muʼyuk bu chkil li kutsʼ kalale? ¿Mi lek van ta xchʼamun li juntote xchiʼuk mi ta van xakʼbun junuk kajnil ti yichʼoj ta mukʼ Diose?». Mi jech tsvul yoʼonton li Jacob taje, xuʼ van muʼyuk xa la svul yoʼonton kʼalal kʼot li ta jun lum ti jaʼ sbi Luze, ti te van 100 kilometrouk xil li Beer-sebae. ¿Kʼusi kʼot ta pasel te?

7. ¿Kʼusi albat ta melel yuʼun Dios ta jun vaychil li Jacobe?

⁷ Li ta lum Luze, li Jeovae laj yakʼ sba  ta ilel ta jun vaychil ta stojolal li Jacobe, xi albate: «Vuʼun chajchiʼinot; ta jchabiot ti buyuc noʼox chabate. Ta to xcacʼ sutan batel ta avosilal ti bu lalic tale. Ta xcʼot ta pasel cuʼun jech cʼu chaʼal chacalbote. Muʼyuc chajcomtsanot» (Gén. 28:15). ¡Patbat tajek yoʼonton li kʼusi albat yuʼun Jeova taje! ¿Mi xnop avuʼun kʼuyelan mas xa jun yoʼonton chanav batel xchiʼuk ti tskʼan xa tajek tskʼel kʼuxi chkʼot ta pasel li kʼusi albat yuʼun Diose? Mi aviktaoj ana ta skoj ti chachol mantal ta yan lume, ta melel xavaʼibe lek smelolal ti kʼuyelan laj yaʼi sba li Jacobe. Ta melel aviloj sprevailtak kʼuxi xchabiojot li Jeovae.

8, 9. ¿Kʼuxi ti jaʼ mero nakʼobbail kʼot ta stojolal Jacob li Jeovae, xchiʼuk kʼusi chakʼ jchantik taje?

⁸ Kʼalal kʼot ta Harán li Jacobe, lek chʼamat yuʼun li sjuntote ti jaʼ li Labane. Ta mas tsʼakale akʼbat yikʼ li Lea xchiʼuk li Raquele. Akʼo mi jech, ta mas tsʼakale li Labane laj yutsʼinta li Jacobe, yuʼun lajuneb velta la sjelulanbe stojol (Gén. 31:41, 42). Li Jacobe tsʼik yuʼun li utsʼintael taje, ta skoj ti spatoj yoʼonton ti chchabiat yuʼun Jeovae. Ta melel chabiat onoʼox, yuʼun kʼalal sut batel ta Canaane oy xaʼox «ep xchijtac, scamellotac, sburotac, smozotac, xchiʼuc squiaratac» (Gén. 30:43). La stojbe tajek ta vokol Jeova li Jacobe, yuʼun xi laj yalbee: «Muʼyuc cʼusi la jpas ti jech oy ep slequil avoʼnton ta jtojole, ti lec cʼusi chapas ta jtojole. Cʼalal echʼ jtuchʼ li ucʼum Jordane, muʼyuc cʼusi quichʼoj; jaʼ noʼox jun jnamteʼ quichʼoj. Pero liʼ ta orae, oy xa chaʼvocʼ jvinictac» (Gén. 32:10).

⁹ Taje chakʼ kiltik ti kʼu yuʼun xi laj yal li Moisese: «Cajval, voʼot noʼox mero jnacʼubbailotcutic o ti jaycʼol cristianoetic chjelovic liʼ ta banamile» (Sal. 90:1). Li kʼusi laj yal Moisese oy-o sbalil li avie, yuʼun li Jeovae «mu snaʼ sjelilan cʼusi [chijyakʼbutik]», jech oxal, jaʼ snakʼobbail-o li tukʼil yajtuneltake (Sant. 1:17). Jkʼeltik kʼuyelan.

10. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jpat lek koʼontontik ti chkʼot-o ta jnakʼobbailtik li Jeovae?

¹⁰ Nopo noʼox avaʼi ti yakal chavalbe smul ta snail chapanobbail jun organisasion sventa jmilvanejetik ti oy ta spʼejel Balumile xchiʼuk ti anaʼoj ti toj echʼ noʼox pʼij ta loʼlavanej li jnitvanej yuʼunike, pʼij ta milvanej, oy sjuʼel xchiʼuk muʼyuk xkʼuxul yoʼonton. ¿Mi jun van avoʼonton chalokʼ tal li ta nail chapanobbaile? Yikʼal van moʼoj. Ta melel oy van lek srasonal avuʼun ti chakʼan oy buchʼu xchabiote. Taje jaʼ chakʼ ta ilel ti kʼuyelan oy li yajtuneltak Jeovae, ti ta sjunul koʼonton chkalbetik skʼoplale xchiʼuk ti chkalbetik ta jamal smul li yajkontra ti toj chopole, li Satanase (kʼelo Apocalipsis 12:17). Pe ¿mi spajtsanojutik van li Satanase? ¡Ta melel, moʼoj! Yuʼun yantik xijchʼi batel ta mantal, taje jaʼ ta skoj ti kʼotem ta mero jnakʼobbailtik li Jeovae, pe mas to li avi ta slajebaltik kʼakʼale (kʼelo Isaías 54:14, 17). Akʼo mi jech, pe mu me xuʼ xkʼot ta jnakʼobbailtik mi laj kakʼtik akʼo slokʼesutik Satanás li ta jnakʼobbailtike.

11. ¿Kʼusi yan chakʼ jchantik li moltotiletik ta voʼnee?

¹¹ Oy to kʼusi yan xuʼ jchantik ta stojolal li moltotiletik ta voʼnee. Akʼo mi te nakiik ta yosilal Canaán, la xchʼak sbaik ta stojolal li krixchanoetik tee, yuʼun la spʼajik li kʼusitik chopol tspasike xchiʼuk li mulivajele (Gén. 27:46). Jaʼik krixchanoetik ti chchʼamik li beiltaseletike, muʼyuk smalaojik ti ch-albatik ta jujupʼel li kʼusi stakʼ o mu stakʼ spasike, jaʼ noʼox la stsakik ta venta li kʼusitik snaʼojik ta stojolal Jeova xchiʼuk li stalelale. Yuʼun jaʼ kʼotem ta snakʼobbailik li Jeovae. Jech oxal, mu skʼan spasik li kʼusi nopem xaʼiik li jnaklejetike. Jaʼ yuʼun, la xchʼak sbaik ti bu kʼalal xuʼ yuʼunike. ¡Jaʼ jun slekil kʼelobil kuʼuntik! ¿Mi chavakʼ persa xchanbel stalelal li moltotiletik ta voʼne  kʼalal chatʼuj avamigotak o kʼalal chatʼuj li kʼusi chachʼay-o avoʼontone? Pe kʼux ta alel, yuʼun oy jlom ermanoetik li ta tsobobbaile chakʼik ta ilel ti jun noʼox yoʼontonik yilel li ta sbalumil Satanase. Mi jech chavaʼi aba jutuk eke, paso orasion ta stojolal Jeova ta sventa taje. Vuleso ta ajol ti jaʼ sbalumil Satanás liʼe xchiʼuk jaʼ chakʼ ta ilel ti muʼyuk kʼanvaneme, ti jaʼ noʼox tsaʼ li kʼusi tskʼan stuke (2 Cor. 4:4; Efes. 2:1, 2).

12. 1) ¿Kʼuxi chchabi yajtuneltak li Jeovae? 2) ¿Kʼu yelan chavaʼi aba kʼalal chanopbe skʼoplal li koltaeletik chakʼ Jeovae?

¹² Sventa mu xijpʼaj li ta spetsʼtak Diabloe, skʼan jtabetik lek sbalil li koltael ta mantal ti chakʼbe yajtuneltak li Jeovae, ti jaʼ kʼotem ta snakʼobbailike. Li koltaeletik taje, jaʼ li tsobajeletike, li yichʼel ta mukʼ Jeova ta kutsʼ kalaltike xchiʼuk li viniketik kʼuchaʼal matanaletike, jaʼ xkaltik, li moletik ti svaʼanoj Dios sventa tspat koʼontontik xchiʼuk tskoltautik ta stsalel li vokoliletik ta jnuptan ta jkuxlejaltike (Efes. 4:8, TNM; 4:9-12). Li ermano George Gangas, ti jaʼ jun li ta Jtsop Jbeiltasvanej ti ep jabiletik tune, xi la stsʼibae: «Kʼalal jaʼo te oyun xchiʼuk [yajtuneltak Diose] xkoʼolaj ti te oyun ta jna xchiʼuk li kutsʼ kalale, ti xkoʼolaj kʼuchaʼal oyutik ta jun paraiso yaʼeluke». ¿Mi jech chavaʼi aba ek?

13. ¿Kʼusi tsots skʼoplal chakʼ jchantik mi la jkʼeltik kʼusi chal li Hebreos 11:13?

¹³ Li kʼusi yan xuʼ jchanbetik li moltotiletik ta voʼnee, jaʼ ti muʼyuk chopol laj yaʼiik ti jelel stalelalik xchiʼuk li yan krixchanoetik ta spat xokonike. Jech kʼuchaʼal la jchantik li ta  baʼyel parafoe, «jamal laj yalic ti jelovel noʼox chjelovic liʼ ta banamile, ti muc jaʼuc mero slumalic oe» (Heb. 11:13). ¿Mi jpʼel ta avoʼonton ti chakʼan jelel chavinaj ta stojolal li yantike? Melel onoʼox ti mu kʼunuk ta pasel taje. Akʼo mi jech, spas avuʼun, yuʼun jaʼ tskoltaot li Diose xchiʼuk li avermanotake. Vuleso ta ajol ti oy yantik ermanoetik ti jech svokolik eke. Yuʼun jkotoltik li buchʼutik ta jkʼan chijtun ta stojolal li Jeovae skotol kʼakʼal oy kʼusi skʼan jtsaltik (Efes. 6:12). Taje jaʼ jun paskʼop ti xuʼ xkuch kuʼuntik mi la jpat koʼontontik ta stojolal li Jeovae xchiʼuk mi jaʼ jnakʼobbailtike.

14. ¿Kʼusi «mucʼta lum» smalaojik li yajtuneltak Diose?

¹⁴ Tsots skʼoplal xtok ti jchanbetik stalelal Abraham ti kilojtik xa yileluk li matanal chkichʼtike (2 Cor. 4:18). Li jtakbol Pabloe xi la stsʼiba ta sventa li Abrahame: «Jaʼ la smala chcʼot ta mucʼta lum ti lec pasbil, ti lec tsots acʼbil snaclebe, ti jaʼ svaʼanoj stuc li Diose» (Heb. 11:10). Li «mucʼta lum» taje, jaʼ skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Mesiase. Li Abrahame laj onoʼox smala chvul li mukʼta lume, yan li voʼotike muʼyuk bu la jmalatik, yuʼun yakal xa ch-ajvalilaj ta  vinajel li avie. Maʼuk noʼox taje, yuʼun li sprevailtake chakʼ ta ilel ti jutuk xa skʼan spas mantal liʼ ta Balumile. ¿Mi chavakʼ ta ilel ta akuxlejal ti achʼunoj ta melel li Ajvalilal yuʼun Diose? ¿Mi jaʼ baʼyel chavakʼ ta akuxlejal li Ajvalilal yuʼun Dios xchiʼuk mi achʼakoj aba ta stojolal li sbalumil Satanase? (Kʼelo 2 Pedro 3:11, 12.)

15. ¿Kʼusi smalaoj tstaik li buchʼutik spatoj yoʼontonik ta stojolal li balumil liʼe?

¹⁵ Kʼalal yantik xa xnopaj talel slajeb li sbalumil Satanase, ta me stsatsub batel li svokole (Mat. 24:7; 24:8, Ch). Akʼo mi jech, mas to tstsatsub kʼalal mi tal li tsots vokolile. Ta xichʼ lajesel li mukʼtik pʼolmajebaletike xchiʼuk li ajvaliletik ta balumile, jaʼ yuʼun ta xiʼik li krixchanoetike (Hab. 3:16, 17). Mu xa snaʼ kʼusi ta spasik, xkaltik noʼoxe, chbat saʼ snakʼobbailik «ta nailchʼentic, xchiʼuc ta japjap chʼentic ta vitsetic» (Apoc. 6:15-17). Pe mi jaʼuk tsta skolebalik ta nailchʼentik, ta stojolal organisasion sventa politika xchiʼuk ta pʼolmajebaletik ti tsots xa xvinaj yileluk ti xkoʼolaj kʼuchaʼal vits ti xuʼ snakʼ sbaik tee.

16. ¿Kʼu to yepal skʼan jkʼuxubintik li tsobobbaile, xchiʼuk kʼu yuʼun?

¹⁶ Pe jaʼuk li yajtuneltak Jeovae ta skʼupinik-o li mero nakʼobbaile, ti jaʼ li Jeova Diose. Jech chavaʼi aba kʼuchaʼal li j-alkʼop Habacuc ti xi laj yale: «Ximuyubaj noʼox yuʼun ti Diose; xlaet noʼox banomil ta xcaʼi yuʼun ti Dios ti jaʼ cajcoltavaneje» (Hab. 3:18, Ch). ¿Kʼuxi ta xkʼot ta mero jnakʼobbailtik Jeova kʼalal jaʼo yorail tsots vokolile? Sventa xkiltik taje skʼan jmalatik. Pe li kʼusi jpʼel skʼoplale jaʼ ti jech lek chapalik xchiʼuk lek vikʼil satik ta sventa li mantaletik chakʼ Dios li epal krixchanoetike, jaʼ jech kʼuchaʼal la spasik li j-israeletik kʼalal lokʼik ta Egiptoe (Apoc. 7:9; kʼelo Éxodo 13:18). Li mantaletik taje jaʼ chakʼ jnaʼtik li Diose, xuʼ van jaʼ stunes li tsobobbailetike. Jaʼ yuʼun li tsobobbailetik ti ta smilal xa noʼox oy ta spʼejel Balumile, jaʼ skʼoplal yaʼeluk li na ti laj yalbe skʼoplal Isaías 26:20 (kʼelo). ¿Mi oy sbalil chavil li tsobajeletike? ¿Mi chachʼun noʼox ta anil li mantaletik chakʼ Jeova ta tsobobbaile? (Heb. 13:17.)

17. ¿Kʼuxi ti chkʼot ta mero snakʼobbailik Jeova li tukʼil yajtuneltak ti chamemik xae?

¹⁷ Jech xtok, li buchʼutik tukʼ chchamik kʼalal muʼyuk toʼox chlik li tsots vokole lek chabibil li xkuxlejalik yuʼun Jeovae, li mero snakʼobbailike. Ta mas tsʼakal kʼalal chamemik xaʼox li tukʼil moltotiletik ta voʼnee, xi albat yuʼun Jeova li Moisese: «Vuʼun Diosun yuʼun Abraham, Diosun yuʼun Isaac, Diosun yuʼun Jacob» (Éx. 3:6). Kʼalal laj yal Jesús taje, xi to laj yale: «Li Diose mu jaʼuc Dios yuʼun li bochʼotic chamenic oe; jaʼ Dios yuʼun li bochʼotic cuxajtique. Yuʼun ta stojol Diose cuxajtic» (Luc. 20:38). Li tukʼil yajtuneltak ti chamemik xae xkoʼolaj kʼuchaʼal kuxulik chil, yuʼun jpʼel skʼoplal ti chchaʼkuxesane (Ecl. 7:1).

18. Li ta achʼ balumile, ¿kʼuxi ti chkʼot ta mero snakʼobbailik Jeova li steklumale?

¹⁸ Li ta achʼ balumil ti toj nopol xa tajeke, li Jeovae jaʼ chkʼot ta mero snakʼobbailik steklumal jech kʼuchaʼal chal Apocalipsis 21:3: «Qʼuelo avilic, liʼi jaʼ xa snaic xchiʼuc cristianoetic li Diose. Te ta xchiʼin o ta naclej». Li Jeovae chchiʼin ta naklej xkaltik li krixchanoetike, taje jaʼ tstunes li Jesucristoe; yuʼun jaʼ ch-ajvalilaj liʼ ta Balumil li baʼyel jmil jabile. Mi laj ti kʼu sjalil taje, li Jesuse chakʼbe ta skʼob Stot li Ajvalilale, kʼalal mi kʼotem xaʼox ta pasel li kʼusi tskʼan Dios ta sventa li Balumile (1 Cor. 15:28). Li vaʼ ora taje, jaʼ xa tsventain stuk Jeova li krixchanoetike, yuʼun tukʼik xaʼox. ¡Toj kʼupil xa noʼox sba li kʼusi jmalaojtik ta jelavele! Pe sventa jtatike, skʼan xkakʼtik persa xchanbel stalelal li tukʼil yajtuneltak Jeova ta voʼnee, ti jaʼ kʼotuk ta mero jnakʼobbailtik li Jeovae.