Tabo lek sbalil li skʼelel Vivliae
«Ta yut coʼntone toj lec chcaʼay li smantaltac Diose.» (ROM. 7:22)
1-3. ¿Kʼusi sbalil ta jtabetik mi ta jkʼeltik li Vivliae xchiʼuk mi chkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi ta jchantike?
«TA JUJUN sob ta xkalbe koliyal Jeova ti kʼuyelan tskoltaun ta yaʼibel smelolal li Vivliae.» Jaʼ jech laj yal jun ants yajtsʼaklom Cristo ti yij xae, yuʼun skʼeloj xa mas ta 40 velta sliklej li Vivliae xchiʼuk jech snopoj tspas-o batel. Laj yal jun tsebal ermana ti batsʼi yiloj xa chil li Jeovae, pe jaʼ la koliyal ti tskʼel li Skʼop Diose. Ta skoj taje, mas xa nopajem ta stojolal. Xi chal li ermanae: «Muʼyuk bu jech xkaʼi-o li muyubajele».
2 Li jtakbol Pedroe tstij koʼontontik sventa jechutik «jech chac cʼu chaʼal ololetic ti naca to chvoqʼuique, ti tsaʼilan xchuʼique» (1 Ped. 2:2). Li buchʼutik chchanik li Vivliae xchiʼuk ti chakʼ ta xkuxlejalik li chanubtaseletike, sak me li sjol yoʼontonike xchiʼuk oy sbalil chaʼi li xkuxlejalike. Jech xtok, tsta lek yamigoik ti jaʼik krixchanoetik ti skʼanojik xchiʼuk ti chtunik ta stojolal li melel Diose. Taje jaʼ srasonaltak ti jech chaʼi sbaik kʼuchaʼal li jtakbol Pablo ti xi laj yale: «Toj lec chcaʼay li smantaltac Diose» (Rom. 7:22). Pe xuʼ to xatabe mas sbaliltak. Jkʼeltik jlomuk.
3 Mi mas la achan ta sventa li Jeovae xchiʼuk li Xnichʼone, mas me chlik akʼan xchiʼuk mas chakʼan li yan krixchanoetike. Ta skoj ti oy avuʼun li melel yojtikinobil ta Vivliae, anaʼoj ti jutuk xa skʼan spoj lokʼel Dios li tukʼil krixchanoetik li ta chopol balumil ti jutuk xa skʼan xichʼ lajesele. Jaʼ yuʼun, oy lekil aʼyej chbat avakʼbe li krixchanoetik ta cholmantale. Ta me xakʼbot bendision Jeova ti chavakʼ avip sventa xavakʼ ta chanel li kʼusitik achanoj ta Skʼop Diose.
KʼELO XCHIʼUK NOPBO SKʼOPLAL
4. ¿Kʼusi skʼan xal kʼalal ta «kʼun xakʼel» xi chal Vivliae?
4 Li Jeovae mu skʼan ti anil xa skʼelik Skʼop Dios li yajtuneltake. Voʼne xa onoʼox ti xi laj yalbe li Josuee: «Skʼan me te oyuk-o ta ave yaptael li slivroal mantal liʼe, skʼan me kʼun xakʼel ta kʼakʼal ta akʼobal» (Jos. 1:8, TNM; Sal. 1:2). Taje maʼuk me skʼan xal ti solel ta kʼun chaval li jujupʼel kʼop ti chlik ta Génesis kʼalal ta Apocalipsise. Li kʼusi skʼan xal taje jaʼ ti mu ta aniluk xakʼel li Vivliae, sventa xanopbe lek skʼoplal li kʼusi yakal chakʼele. Mi kʼun chakʼele, jaʼ xuʼ xavakʼ mas ta avoʼonton li loʼiletik ti bu toj jtunel chavaʼi xchiʼuk ti xuʼ stsatsubtas avoʼontone. Kʼun me xakʼel batel li kʼusi chal versikuloetik o junuk loʼile, xuʼ van xamixmun noʼox atuk, jaʼ xkaltik, ti chabakʼes li avokʼe xchiʼuk li yanal avee, ti yuʼun chaval xa yileluk ta jujupʼel li kʼusi tsʼibabile. Vaʼun lek me tsʼunul chkʼot kʼalal to ta yutil avoʼonton li loʼiletik ta Vivliae. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal taje? Yuʼun kʼalal chkaʼibetik lek smelolal li tojobtaseletik chakʼ Diose jaʼ tstij koʼontontik sventa xkakʼ ta jkuxlejaltik.
5-7. Albo junuk skʼelobil kʼuxi xuʼ skoltautik kʼalal kʼun ta jkʼeltik Skʼop Dios ta sventa: 1) li xchʼunbel smantaltak Dios ta sventa li talelale; 2) ti oyuk smalael kuʼuntik xchiʼuk slekil koʼontontike; 3) ti jpat koʼontontik ta stojolal Jeova kʼalal oy vokolile.
5 Kʼalal jech ta jkʼeltike jaʼ tskoltautik sventa xkaʼibetik smelolal mi la jchantik li livroetik ta Vivlia ti mu xkojtikintik leke. Kalbetik oxibuk skʼelobil. Li ta baʼyel skʼelobile, nopo ta stojolal jun kerem ti jaʼ yajtsʼaklom Cristoe, ti jaʼ xa te xlokʼ batel skʼelel li albilkʼopetik ta Osease. Kʼalal laj xaʼox skʼel li versikulo 11 kʼalal ta 13 li ta kapitulo 4 ti lek xa kʼun la skʼele, chpaj sventa tsnopbe lek smelolal (kʼelo Oseas 4:11-13). ¿Kʼu yuʼun? Li versikuloetik taje toj lek laj yil, yuʼun tsujat yuʼun xchiʼiltak ta chanun ti akʼo xmulivaje. La snopilan li kʼusi chal Vivliae xchiʼuk xi laj yale: «Yiloj Jeova li mulil ta jpastik ta mukule. Li voʼone mu jkʼan jyayijesbe yoʼonton». Kʼalal laj xaʼox yaʼibe lek smelolale, jpʼel yoʼonton chchʼun li mantaletik ta sventa talelal yakʼoj Diose.
6 Li ta xchibal skʼelobile, jaʼ ta stojolal jun ants ti jaʼ yajtsʼaklom Cristoe, yakal tskʼel li slivroal Joele, vaʼun te xa xlokʼ batel skʼelel ta kapitulo 2 ta sversikuloal 13 (kʼelo Joel 2:13). Kʼalal laj yoʼontone, ti lek xa kʼun la skʼele, la snop lek kʼuxi xuʼ xchanbe stalelal Jeova, yuʼun «toj lec yoʼnton, jaʼ jcʼuxubinvanej. Toj vocol chlic scʼacʼal yoʼnton, jaʼ toj mucʼ li cʼuxubinel yuʼune». Ta skoj taje, la snop lek ti muʼyuk xa chlabanvan xchiʼuk muʼyuk xa kʼuxik ti kʼuyelan tskʼopon li smalale o li yan krixchanoetike.
7 Li ta yoxibal skʼelobile, nopo ta stojolal jun totil ti jaʼ yajtsʼaklom Cristo ti chʼabal xa yabtel kom xchiʼuk ti chat yoʼonton ta stojolal li yutsʼ yalale. Kʼalal lek xa kʼun la skʼel li kʼusi chal Nahúm 1:7, laj yakʼ venta ti Jeovae «jaʼ chchabi li bochʼo jaʼ spatoj yoʼntonic ta stojole» xchiʼuk «jaʼ stsatsal coʼntontic ti cʼalal yorail oy tsots jvocoltique». Taje patbat-o yoʼonton. Kʼalal laj yil ti toj kʼux ch-aʼivan li Jeovae, mas xa jutuk laj yat yoʼonton. Vaʼun jaʼ jech la skʼel xtok li sversikuloal 15 (kʼelo Nahúm 1:15). Li kermanotik taje laj yaʼi ti xcholel li mantal kʼalal jaʼo oy vokolile jaʼ te chvinaj ta melel ti jaʼ «stsatsal coʼntontic» li Jeovae. Akʼo mi yakal onoʼox tsaʼ yabtel, chlokʼ ta cholmantal xtok li ta xokol kʼakʼale.
8. Albo jutuk skʼoplal kʼusi achanoj ta Vivlia ti xkoʼolaj kʼuchaʼal diamante ta mantale.
8 Li kʼusi laj kalbetik sloʼilale jaʼ te lokʼemik ta jlom livroetik ta Vivlia ti mu kʼunuk ta aʼibel smelolal chalik li jlome. Pe kʼalal laj xa jkʼeltik li livro yuʼun Oseas, Joel xchiʼuk Nahume, te la jta spatobil koʼontontik, jaʼ yuʼun ch-ayan ta koʼontontik ti lek xa kʼun ta jkʼeltik yan versikuloetike. Nopo xa noʼox avaʼi kʼu to yepal jpʼijiltik xchiʼuk spatobil koʼontontik ta jtatik li kʼusi la stsʼibaik li j-alkʼopetike. ¿Kʼusi xuʼ xkaltik li ta yantik livroetik ta Vivliae? Li Skʼop Diose xkoʼolaj kʼuchaʼal ti bu ta jlokʼestik diamantee. ¡Kabtelantik me lek! Jech, kʼelo sliklej li Vivliae, sventa xasaʼ li diamanteetik ti tsbeiltas batel akuxlejal xchiʼuk ti tstsatsubtas li xchʼunel avoʼontone.
AʼIBO MAS SMELOLAL
9. ¿Kʼuxi xuʼ xkaʼibetik mas smelolal li kʼusi oy ta yoʼonton Diose?
9 Akʼo mi tsots skʼoplal ti jkʼeltik jutebuk Vivlia jujun kʼakʼale, tsots skʼoplal xtok ti xkaʼibetik lek smelolal xchiʼuk ti jkʼan jpʼijiltike. Jaʼ yuʼun, jtunestik li vunetik tslokʼes s-organisasion Jeova sventa jchanbetik skʼoplal krixchanoetik, lumetik o li kʼusitik kʼotemik ta pasele. Mi chajakʼbe aba kʼuxi xuʼ chavakʼ ta akuxlejal junantik chanubtasel ta Vivliae, xuʼ xakʼanbe koltael junuk mol ta tsobobbail o junuk ermano ti lek yij ta mantale. Sventa xkiltik kʼu yuʼun ti tsots skʼoplal skʼan xkaʼibetik mas smelolale, jchanbetik stalelal li Apolose, jun yajtsʼaklom Cristo ta baʼyel siglo ti laj yakʼ persa spasel jeche.
10, 11. 1) ¿Kʼuxi koltaat Apolos sventa xkʼot ta lekil jcholmantal? 2) ¿Kʼusi chchanubtasutik li sloʼil xkuxlejal Apolose? (Kʼelo li rekuadro ti bu chal: « ¿Mi achanoj xa li kʼusi achʼ to lokʼe?».)
10 Li Apolose jaʼ judío vinik ti jaʼ yajtsʼaklom Cristo ti «lec xchanoj scʼop Dios» xchiʼuk akʼbat li chʼul espiritu ti «ta scotol yoʼnton ta xcholilan» li mantale. Li ta slivroal Hechose chalbutik ti «lec jamal chchanubtasvan ta sventa li Jesuse, acʼo me jaʼ to noʼox yaʼyojbe scʼoplal li ichʼ voʼ laj yacʼ Juane». Jaʼ yuʼun, akʼo mi mu snaʼ li Apolose jaʼ chalbe smelolal li ichʼvoʼ ti jelel xa smelolale. Kʼalal laj yaʼiik chchanubtasvan ta Éfeso li jun nupultsʼakal ti jaʼ sbi Priscila xchiʼuk Aquilae «[laj yalbeik] lec smelol cʼusitic tscʼan li Diose» (Hech. 18:24-26). ¿Kʼuxi la stabe sbalil taje?
11 Kʼalal laj xaʼox xchol mantal ta Éfeso li Apolose bat ta Acaya. Xi to chal li loʼile: «Cʼalal icʼot ta Acaya banamil li Apolose, lec itun yuʼunic li jchʼunolajeletic ti xchʼunojic xa ta sventa slequil yoʼnton Diose. Yuʼun tsots yoʼnton jamal laj yacʼ ta ilel ta satilal ti mu jechuc cʼu xʼelan xchʼunojic li xchiʼiltac ta judioale. Laj yacʼbe yilic bu tsʼibabil ta scʼop Dios ti jaʼ Cristo li Jesuse» (Hech. 18:27, 28). Vaʼun xtojob xa lek ta yalbel smelolal kʼusi skʼan xal li ichʼvoʼ sventa yajtsʼaklom Cristoe, jaʼ yuʼun ep «itun yuʼunic» sventa xchʼiik ta mantal li buchʼutik achʼik toe. ¿Kʼusi chchanubtasutik li sloʼil xkuxlejal Apolose? Jech kʼuchaʼal li Apolose chkakʼtik persa ta yaʼibel smelolal li kʼusi ta jkʼeltik ta Vivliae. Pe mi oy jun ermano ti lek xtojob ti chalbutik junuk mantal sventa xlekub batel mas ti kʼuyelan chijchanubtasvane, skʼan me bikʼit xkakʼ jbatik ta xchʼamel li tojobtasel taje xchiʼuk jtojbetik ta vokol. Vaʼun, jaʼ jech ta xlekub batel li jchʼul abteltike.
LI KʼUSI ACHANOJ XAE TUNESO SVENTA XAKOLTAVAN
12, 13. Albo skʼelobiltak kʼuxi xuʼ oyuk jpʼijil jtunestik Vivlia sventa jkoltatik li jchanolajeletik ta Vivlia yoʼ xchʼiik ta mantale.
12 Jech kʼuchaʼal Priscila, Áquila xchiʼuk li Apolose, li voʼotik eke xuʼ jkoltatik li yantike. ¿Kʼu yelan chavaʼi aba kʼalal chakolta jun krixchano sventa xakʼ ta xkuxlejal li kʼusi chchan sventa xchʼi ta mantale? Mi molot ta tsobobbail xchiʼuk ti la atojobtas ta Vivlia jun ermano ti koltaat kʼalal tsots chil svokole, ¿kʼu yelan chavaʼi aba mi la stojbot ta vokole? Ta melel, kʼalal ta jtunestik Vivlia sventa jkoltatik li yantike xchiʼuk kʼalal chkiltik kʼuxi chlekub batel li xkuxlejalike chakʼbutik jun oʼontonal xchiʼuk muyubajel. * Nopo kʼuxi xuʼ spas avuʼun taje.
13 Epal j-israeletik ta skʼakʼalil Elías xnaʼetik mi ta xchʼamik li melel relijione o mi jaʼ li jecheʼ relijione. Li tojobtaseletik laj yakʼ li j-alkʼop taje xuʼ xkoltaat li jchanolajel ta Vivlia ti mu xchʼi ta mantal ti te noʼox xnaʼete (kʼelo 1 Reyes 18:21). Nopo ta sventa liʼ xtoke: mi oy jun krixchano ti oy ta yoʼonton li mantale, pe ta xiʼ ta skoj li kʼusi xuʼ xal yamigotak o li yutsʼ yalaltake, xuʼ xakolta sventa xtun ta stojolal Jeova kʼalal jaʼ chavalbe lek smelolal li kʼusi chal Isaías 51:12, 13 (kʼelo).
14. ¿Kʼusi tskoltaot sventa xvul ta ajol loʼiletik ta Vivlia kʼalal jaʼo skʼan xakolta li yan krixchanoetike?
14 Melel onoʼox ti kʼusitik chal Vivliae xuʼ tspat koʼontontik, tstukʼibtasutik o tstsatsubtasutik kʼalal ta jkʼeltike. Pe xuʼ van xi xajakʼbe abae: «¿Kʼuxi xuʼ lek chapal kuʼun tekstoetik kʼalal jaʼo chtun kuʼune?». Jaʼ yuʼun, kʼelo li Vivliae xchiʼuk nopilano skotol kʼakʼal li snopbentak Diose. Jaʼ jech chkom ep ta ajol li kʼusitik chal Diose, vaʼun jaʼ tsvules ta ajol li xchʼul espiritu kʼalal jaʼo chtun avuʼune (Mar. 13:11; kʼelo Juan 14:26). *
15. ¿Kʼusi tskoltaot sventa xavaʼibe lek smelolal li Skʼop Diose?
15 Chanbo stalelal li Salomone xchiʼuk kʼanbo apʼijil Jeova sventa spas avuʼun li kʼusitik abainoj sventa mantaletike (2 Crón. 1:7-10). Jech kʼuchaʼal li j-alkʼopetik ta voʼnee jsabetik «lec scʼoplal» Skʼop Dios sventa x-ayan kuʼuntik li melel yojtikinobil Jeovae xchiʼuk ta sventa li kʼusi tskʼane (1 Ped. 1:10-12). Li jtakbol Pabloe laj yalbe Timoteo ti akʼo «[sveʼelin] lec li scʼop Diose xchiʼuc li lequil chanubtasel [xchʼunoje]» (1 Tim. 4:6). Mi la achʼun li tojobtasel taje, lek me chapalot sventa xakolta ta mantal li achiʼiltake xchiʼuk tstsatsub-o li xchʼunel avoʼonton eke.
CHCHABIUTIK LI SKʼOP DIOSE
16. 1) ¿Kʼuxi la stabeik sbalil li jbereaetik ta skoj ti «scotol cʼacʼal [tskʼelik] li scʼop Diose»? 2) ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti jkʼeltik skotol kʼakʼal Vivlia li avie?
16 Li judioetik ti te nakalik ta Berea ta yosilal Macedoniae «scotol cʼacʼal [tskʼelik] li scʼop Diose». Kʼalal la xcholbe lekil aʼyej li Pabloe, la skoʼoltasik xchiʼuk li kʼusi snaʼojik xa onoʼoxe, ep buchʼutik la xchʼamik ti jaʼ melel li kʼusi laj yakʼ ta chanel li jtakbole xchiʼuk «la xchʼunic» (Hech. 17:10-12). Li kʼusi la spasike, chakʼ jchantik ti tstsatsubtas xchʼunel koʼontontik ta stojolal Jeova mi ta jkʼeltik skotol kʼakʼal li Vivliae. Li xchʼunel koʼontontike «jaʼ chacʼ ti jbel scʼoplal ta jtatic o li cʼusi ta [jmalatike]», jaʼ yuʼun toj tsots skʼoplal sventa kuxul xijelavutik li ta achʼ balumil yuʼun Diose (Heb. 11:1).
17, 18. 1) ¿Kʼuxi chchabi yoʼonton li jun yajtsʼaklom Cristo kʼalal tsots li xchʼunel yoʼontone xchiʼuk ti chkʼanvane? 2) ¿Kʼuxi chchabiutik li spatobil koʼontontike?
17 Oy lek srasonal ti xi la stsʼiba li Pabloe: «Vuʼutic ti oyutic xa ta cʼacʼaltique, cuxuluc me coʼntontic. Jaʼuc me smac sna coʼntontic chcʼot li xchʼunojel coʼntontique xchiʼuc ti chijcʼanvane. Jaʼuc me smac joltic chcʼot ti jun coʼnton ta jmalatic chijcolutique» (1 Tes. 5:8). Jech kʼuchaʼal jun soltaroe skʼan smak lek yoʼonton ta skoj li yajkontratake, li yajtsʼaklom Cristo eke skʼan xchabi li yoʼonton ta skoj li mulile. ¿Kʼusi lek tsta jun yajtunel Jeova kʼalal tsots xchʼunel yoʼonton ta sventa li kʼusi yaloj tspase, ti skʼanoj tajek li Diose xchiʼuk li xchiʼiltake? Jaʼ ti lek xchabioj li yoʼonton ta sventa mantale. Mi jech ta jchabi li koʼontontike, mu me ta aniluk ta jpastik li kʼusi xuʼ mu xa lekuk xilutik-o li Jeovae.
18 Laj yalbe skʼoplal jun smak jolil xtok li Pabloe: jaʼ li «jun coʼnton ta jmalatic chijcolutique». Kʼalal chʼabal smak sjol li jun soltaro ta skʼakʼalil Vivliae xuʼ xcham ta anil li ta paskʼope. Pe mi oy lek smak sjole, akʼo mi xichʼ majel ta sjol muʼyuk bu tsots chyayij. Jaʼ yuʼun, ta jtsatsubtas spatobil koʼontontik kʼalal ta jchantik ta Vivlia li kʼusitik spasoj Jeova sventa tskolta li yajtuneltake. Mi tsots li spatobil koʼontontike jaʼ tskoltautik sventa jpʼajtik li jvalopatinej mantaletike xchiʼuk «li cʼusiuc noʼox loʼilal ti muʼyuc stue», yuʼun ta x-epaj batel jech kʼuchaʼal li kʼaʼemal chamele (2 Tim. 2:16-19). Li spatobil koʼontontik xtoke tskoltautik sventa jpʼajtik li buchʼutik tskʼanik ti akʼo jpastik li kʼusi muʼyuk lek chil Jeovae.
KʼUXI XUʼ KUXUL XIJKOM
19, 20. ¿Kʼu yuʼun oy ep sbalil chkiltik li Skʼop Diose, xchiʼuk kʼuxi chkakʼtik ta ilel? (Kʼelo li rekuadro ti bu chal: « Chakʼbun Jeova li kʼusi chtun kuʼun ta melele».)
19 Kʼalal yantik xa xnopaj tal slajeb li kʼusitike, mas skʼan jpat koʼontontik ta stojolal li Skʼop Jeovae. Li tojobtaseletik chakʼbutike tskoltautik sventa jtsaltik komel li kʼusitik chopol ti nopem xkaʼitik xchiʼuk sventa stsal kuʼuntik li mulile. Ta skoj li spatobil oʼontonal chakʼ li Vivliae xuʼ xkuch kuʼuntik li prevaetik chakʼ Satanase xchiʼuk li sbalumile. Li beiltaseletik chakʼ Jeova ta Skʼope jaʼ tskoltautik sventa teukutik-o li ta sbelel kuxlejale.
20 Vuleso ta ajol ti tskʼan Dios ti «acʼo coluc scotol cristianoetique». Li yajtunelutik Jeovae te tsakal jkʼoplaltik li ta «scotol cristianoetique» xchiʼuk te tsakal skʼoplalik ek li buchʼutik chchikintaik li mantal ta jcholbetike xchiʼuk li buchʼutik ta jchanubtastike. Skotol li buchʼutik tskʼan tstaik li kolele, skʼan «acʼo lic yotquinic li cʼusi melele» (1 Tim. 2:4). Jaʼ yuʼun, sventa kuxul xijkom li ta slajebal kʼakʼale skʼan jkʼeltik li Chʼul Tsʼibetike xchiʼuk jchʼuntik li mantaletik te chale. Jech oxal, kʼalal ta jkʼeltik jujun kʼakʼal li Vivliae jaʼ te chvinaj ti oy ep sbalil chkiltik li Skʼop Diose (Juan 17:17).
^ par. 12 Melel onoʼox ti muʼyuk ta jtunestik Vivlia sventa ta jsujtik jun krixchano ti akʼo sjel li xkuxlejale xchiʼuk muʼyuk chkalbetik ti jaʼ jun chopol krixchanoe. Skʼan oyuk smalael kuʼuntik xchiʼuk lekuk koʼontontik ta stojolal li buchʼutik chchanik Vivliae, jech kʼuchaʼal tspas Jeova ta jtojolaltike (Sal. 103:8).
^ par. 14 ¿Kʼusi xuʼ xapas mi kʼajomal noʼox xvul ta ajol jpʼeluk kʼop ti tsots skʼoplale, pe ti mu xvul ta ajol kʼusi livroal, kapituloal xchiʼuk kʼusi versikuloale? Xuʼ van te chata tekstoetik mi la asaʼ jpʼeluk li kʼop ti tsots skʼoplal ta s-indiseal Vivlia li ta slajebal pajinae, ta Watchtower Library o saʼo li ta livro Gran Concordancia de la Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras.
