1. 1) ¿Kʼusi stalelaltak Jeova skʼan jchanbetik skʼoplal? 2) ¿Kʼusi sbalil ta jtabetik mi ta jchanbetik skʼoplal li stalelaltak Jeovae?

 KʼALAL chanop ta sventa stalelaltak li Jeovae, ¿kʼusitik talelaletik chtal ta ajol? Xuʼ van jaʼ li kʼanelale, li tukʼilale, li pʼijilale xchiʼuk li juʼelale. Akʼo mi jech, jnaʼojtik ti ep stalelaltak ti toj yan sba yutsil li Jeovae. Yuʼun ti jpastikuk junuk listae, xuʼ van jtatik mas ta 40 ta chop, skotol taje albil skʼoplal ta jvuntik. ¡Nopo xa noʼox avaʼi kʼu to noʼox yepal ta jchanbetik skʼoplal li kʼupilik sba stalelaltak Jeova kʼalal chijchanunaj ta jtuktik o xchiʼuk li kutsʼ kalaltike! ¿Kʼusi sbalil ta jtabetik mi jech ta jpastike? Jaʼ ti mas ta jkʼantik li Jtotik ta vinajele. Kʼalal mas ta jkʼantike, mas ta jkʼan chijnopaj ta stojolal xchiʼuk mas ta jkʼan ta jchanbetik stalelal (Jos. 23:8; Sal. 73:28).

2. 1) Alo kʼuxi xuʼ x-epaj batel sbalil chkiltik li stalelaltak Jeovae. 2) ¿Kʼusi ta jkʼelbetik batel skʼoplal?

² Kʼalal oy kʼusi jkʼanojtike jaʼ ti oy sbalil chkiltike. Xuʼ ta kʼunkʼun ch-epaj batel ti ep sbalil chkiltike. Jkoʼoltastik ta jtosuk veʼlil. Ta me xmuib batel chkaʼitik jtosuk veʼlil kʼalal chkaʼibetik smuile, mas to me chmuib chkaʼitik kʼalal mi la jpastik prevae, pe mas to me ta jkʼupintik mi voʼotik ta jpastike. Taje jaʼ me jech ta kʼunkʼun ch-epaj batel sbalil chkaʼitik stalelaltak Jeova mi chkojtikintik batele, mi ta jnopbetik skʼoplale xchiʼuk mi chkakʼ ta jkuxlejaltike (Efes. 5:1). Li kʼusi stu li xchanobil liʼe xchiʼuk li chib xchanobil chtale, jaʼ sventa ti oyuk sbalil xkiltik li stalelaltak Dios ti xuʼ van muʼyuk mas ta jnopbetik skʼoplale. Ta jujun xchanobile ta jtakʼtik oxib sjakʼobiltak, jaʼ liʼe: 1) ¿Kʼusi smakoj? 2) ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel li Jeovae? 3) ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼ ta ilel ta jkuxlejaltik li stalelal taje?

3, 4. 1) ¿Kʼu van yelan li jun krixchano ti lek stakʼ kʼoponele? 2) ¿Kʼuxi chalbutik ta melel Jeova ti lek stakʼ kʼoponele?

³ Kalbetik baʼyel skʼoplal li talelalil liʼe. ¿Kʼu van yelan li jun krixchano ti lek stakʼ kʼoponele? Xuʼ van xkaltik ti jaʼ li buchʼu toj lek yoʼontone, ti xokol noʼoxe xchiʼuk ti xijnopaj noʼox ta skʼoponele. Ta skʼopojel xchiʼuk ti kʼuyelan tspas li jun krixchanoe te chkakʼtik venta mi stakʼ chiʼinel ta loʼil o mi mu stakʼ, jaʼ xkaltik, ti kʼuyelan tspas sate xchiʼuk yan kʼusitik.

⁴ ¿Kʼu yelan chakʼ ta ilel Jeova li talelal taje? Akʼo mi jaʼ spasoj sjunul li vinajelbalumile, maʼuk noʼox chalbutik ti xokol sventa chaʼi li kʼusi chkaltik xchiʼuk ti tstakʼ li j-orasiontike, yuʼun oy tajek ta yoʼonton (kʼelo Salmo 145:18; Isaías 30:18, 19). Xuʼ jkʼopontik ti kʼusi ora ta jkʼantike xchiʼuk mu ventauk ti bu oyutike, yuʼun xuʼ xkalbetik li kʼusi oy ta koʼontontik ta skoj ti jnaʼojtik ti muʼyuk tstikʼ ta jsatike (Sal. 65:2; Sant. 1:5). Ti kʼuyelan chalbutik Vivlia ta sventa li Jeovae jaʼ tstij koʼontontik sventa xijnopaj ta stojolal. Jech kʼuchaʼal xi laj yal Davide: «Li Mucʼul Diose jaʼ te oy o sat ta stojol li bochʼo tucʼ yoʼntonique» xchiʼuk lek tstsakbe ta sbatsʼikʼob (Sal. 34:15; 63:8). Li j-alkʼop Isaiase la skoʼoltas ta jun jchabichij kʼalal xi laj yale: «Ta spet liquel ta scʼob li chʼium chijetique, ta spatan batel ta sna yoʼnton» (Is. 40:11). ¡Nopo avaʼi taje! Li Jeovae tskʼan ti nopoluk oyutik ta stojolal jech kʼuchaʼal li uni chʼiom chij ti te patal ta stiʼ yoʼonton li jkʼanvanej jchabichije. ¡Toj echʼem xa noʼox lek ta kʼoponel li Jtotike! ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik taje?

5. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti lekuk stakʼ kʼoponel li moletike?

⁵ Jaʼtik to xi jakʼbatik jayvoʼuk stestigotak Jeova ta epal lumetike: «¿Kʼusi stalelal mas lek chavilbe li jun mol ta tsobobbaile?». Jutuk mu skotoluk xi la stakʼike: «Jaʼ ti lekuk stakʼ kʼoponele».  Melel onoʼox, skotol li yajtsʼaklomtak Cristoe skʼan xakʼik persa xchʼiesel li talelal taje, pe jaʼ mas toj tsots skʼoplal ti jechuk spasik li moletik ta tsobobbaile (Is. 32:1, 2). Kʼalal laj yal ti kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal chaʼi jun ermana ti lekuk stakʼ kʼoponel li jun mol ta tsobobbaile, xi laj yale: «Sventa jtabe sbalil li yan stalelal ti toj yan sba yutsile, skʼan me junuk koʼonton chkaʼi jba kʼalal ta jchiʼin ta loʼile». ¿Mi xkiltik ti jech ta melel taje? Pe ¿kʼusi chkoltavan sventa lekuk stakʼ kʼoponel li jun krixchanoe?

6. ¿Kʼusi skʼan spas sventa lekuk stakʼ kʼoponel li jun krixchanoe?

⁶ Jtos ti kʼusi skʼan spas sventa lekuk stakʼ kʼoponel li jun krixchanoe jaʼ ti oyuk ta yoʼonton li yantike. Kʼalal oy ta yoʼonton yermanotak li mol ta tsobobbaile xchiʼuk ti chil svokol ta stojolalike ta me xil skotol krixchanoetik ti kʼuyelan stalelale, ta me xilik ek li kerem tsebetike (Mar. 10:13-16). Xi laj yal jun kerem ti yichʼoj lajcheb jabil ti Carlos sbie: «Toj kʼupil sba chkil ti te oyik ta Salon li moletik ta tsobobbaile, stseʼetik noʼox xchiʼuk te tskʼoponik li buchʼutik chkʼotike». Jamal xvinaj chaʼa, ti skʼan xakʼ ta ilel ti lek stakʼ kʼoponel li mol ta tsobobbaile, maʼuk noʼox ti jech chale (1 Juan 3:18). ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel?

7. ¿Kʼu yuʼun chlik-o jloʼiltik li gafetee?

⁷ Jnopbetik skʼoplal avaʼi liʼe. Jun ermano ti sut tal ta sna ta avione, ti ay ta jun mukʼta tsobajel ta oxib kʼakʼal ta namal balumile muʼyuk slokʼesoj li sgafetee. Kʼalal laj yil jun j-abtel ta avion ti xi chale: «Akʼo taluk li Ajvalilal yuʼun Diose», xi laj yal li j-abtele: «Akʼo taluk. Skʼan xkalbetik skʼoplal maʼ taje». Loʼilajik ta mas tsʼakal, vaʼun la xchʼam ta sjunul yoʼonton jrevistatik li vinike. Ep ti bu jech jnuptanojtik eke. ¿Kʼu yuʼun chlik-o jloʼiltik li gafetee? Yuʼun kʼalal jeche, xuʼ xi xkakʼbetik snop li krixchanoetike: «Laʼ chiʼinun ta loʼil. Jakʼbun bu chibat», xkutik yaʼel. Jaʼ svinajeb ti oy ta koʼonton chkalbetik skʼoplal li kʼusitik jchʼunojtike. Jaʼ jech skʼan spas li moletik ta tsobobbaile, skʼan xakʼbeik senyail sventa xil ermanoetik ti xi chalike: «Laʼ chiʼinun ta loʼil». ¿Kʼusitik li senyail taje?

8. ¿Kʼusi senyail xuʼ xakʼik ta ilel ti oy tajek ta yoʼonton ermanoetik li moletike, xchiʼuk kʼu yelan chilik li ermanoetike?

⁸ Jelajtik ti kʼusi nopem xkaʼitik ta jujun lume, pe kʼalal stseʼet noʼox jsat ta jkʼopontik li kermanotaktike, ti ta jpastik saludare jaʼ me senyail ti oyik ta koʼontontike. Pe ¿buchʼu baʼyuk skʼan xlokʼ ta yoʼonton? Li Mateoe chalbe skʼoplal jun tsobajel ti bu «inochʼaj tal li Jesuse» xchiʼuk ti la xchiʼin ta loʼil li yajtsʼaklomtake (Mat. 28:18). Jaʼ jech tspas li moletik avi eke, jaʼ baʼyuk chlokʼ ta yoʼonton chnopajik ta stojolal li yermanotakike xchiʼuk chchiʼinik ta loʼil. ¿Kʼu yelan chil ermanoetik taje? Xi laj yal jun ermana ti 88 sjabilale: «Kʼalal stseʼet noʼox sat li moletik chchʼamikun li ta Salon sventa Tsobobbaile xchiʼuk ti tspatbun koʼonton li kʼusi chalike, lek xkaʼitik ti kʼuyelan chchʼi li kʼanelal kuʼun ta stojolalike». Yan tukʼil ermano xtoke, xi chale: «Xuʼ van mu toj masuk tsots skʼoplal li kʼusi tspasike, pe kʼalal stseʼet xa sat tskʼoponikun li moletik ta tsobobbail kʼalal chikʼot ta tsobajeletike toj lek chkaʼi».

9, 10. 1) ¿Kʼuxi toj lek ta chanbel stalelal li Jeovae? 2) ¿Kʼusi xuʼ spasik li moletik ta tsobobbail sventa skoltaik li yantike?

 ⁹ Li kʼusi onoʼox melele jaʼ ti kʼalal muʼyuk xokolutike muʼyuk buchʼu xuʼ xtal xchiʼinutik ta loʼil. Toj lek ta chanbel stalelal li Jeovae, yuʼun «mu nomuc oy ta jtojoltic» (Hech. 17:27). Li kʼusi xuʼ spas li moletik ta tsobobbaile jaʼ ti xchʼakbeik yorail xchiʼinik ta loʼil li  ermanoetik kʼalal skʼan toʼox xlik xchiʼuk mi tsuts li tsobajele, xuʼ me jech spasik ta stojolal li kerem tsebetike xchiʼuk li buchʼutik oy xa sjabilalike. Xi laj yal jun prekursore: «Kʼalal oy jun mol ta tsobobbail tsjakʼbun ti kʼu kelane xchiʼuk ti chchikinta li kʼusi ta jtakʼbee, toj echʼ noʼox kʼanbilun chkaʼi». Xi laj yal jun ermana ti jutuk xa mu 50 jabil chtun ta stojolal Jeovae: «Kʼalal chchiʼinikun ta loʼil li moletik mi tsuts li tsobajele, oy tajek jbalil chkaʼi jba yuʼunik».

¹⁰ Jnaʼojtik ti oy kʼusi yan tspasik li moletik ta tsobobbaile. Akʼo mi jech, li kʼusi skʼan spasik baʼyel li moletik ta jujun tsobajele, jaʼ ti oyuk ta yoʼontonik li ermanoetike.

11, 12. 1) ¿Kʼusi smakoj ti kʼalal mu jnaʼ xijtʼujvane? 2) ¿Kʼuxi chakʼ kiltik Vivlia ti mu snaʼ xtʼujvan li Jeovae?

¹¹ Ti mu snaʼ xtʼujvan li Jeovae, jaʼ yan stalelal ti chijnopaj-o yuʼune. ¿Kʼusi smakoj taje? Jaʼ ti muʼyuk kʼusi chopol tsnop ta anil ta jtojolaltik o ti muʼyuk chtʼujvane; ti parejo chkʼanvane. Kʼalal mu jnaʼ xijtʼujvan ta melele jaʼ ti jech oy ta koʼontontike xchiʼuk ti jech chkakʼtik ta ilele. ¿Kʼu yuʼun toj tsotsik skʼoplal taje? Yuʼun kʼalal oy buchʼu mu snaʼ xtʼujvane, chtijbat yoʼonton sventa lekuk xil skotol li krixchanoetike. Li ta Tsʼibetik ta Griego Kʼop ti chalbe skʼoplal Cristoe, li jpʼel kʼop ti chal ti muʼyuk ta jtʼujtik ti xie, jaʼ skʼan xal ti parejo chkiltik skotol li krixchanoetike (Hech. 10:34). Li buchʼu mu snaʼ xtʼujvane, maʼuk tskʼelbe kʼuyelan sat o li spat xokone, mi jaʼuk li kʼusi oy yuʼune, moʼoj, yuʼun jaʼ ti kʼuyelan stalelale.

¹² Jaʼ toj lek jchanbetik stalelal li Jeovae. Li ta Skʼope chal ti «muc tʼujbiluc bochʼo [chkʼuxubine]» (kʼelo Hechos 10:34, 35; Deuteronomio 10:17). Taje te vinaj ta skʼakʼalil Moisés kʼalal oy kʼusi kʼot ta pasele.

13, 14. 1) ¿Kʼusi la snuptan li voʼob stsebetik Zelofehade? 2) ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel ti mu snaʼ xtʼujvan li Jeovae?

 ¹³ Kʼalal jutuk xaʼox skʼan x-ochik ta Albil Balumil li j-israeletike, oy voʼob tsebetik ti oy kʼusi kʼot ta stojolalike. Snaʼojik xa onoʼox ti chichʼ xrexto li stotike, jech kʼuchaʼal li yan j-israeletike (Núm. 26:52-55). Jech kʼuchaʼal nopem xaʼiik spasele, li buchʼu oy sderecho chichʼik li rextoile jaʼ li keremetike. Pe muʼyuk bu xil skerem kʼalal cham li stotik ti Zelofehad sbie, ti te vokʼ li ta nitilulal yuʼun Manasese (Núm. 26:33). Ta skoj taje, ¿mi jaʼ van chichʼik akʼbel xrexto li yan yutsʼ yalalik ti jaʼ muʼyuk tstaik li stsebetike?

¹⁴ Li voʼob tsebetik taje bat skʼoponik li Moisese, xi laj yalbeike: «Mu smeloluc ti chchʼay o sbi ta stojol li jchop yutsʼ yalal jtotcutic ta sventa ti muʼyuc queremetic xnichʼnab icome». Vaʼun xi xvokolet la  skʼanbeike: «Jaʼ lec acʼbun jpuculal osilcutic ec te ta yosil li yutsʼ yalaltac jtotcutique». ¿Kʼusi la spas li Moisese? ¿Mi laj yal ti mu xa kʼusi stakʼ pasele? Moʼoj, yuʼun «bat yal ta stojol Mucʼul Dios li yaʼyej antsetique» (Núm. 27:2-5). ¿Kʼusi van la stakʼ? Xi laj yal li Jeovae: «Li stsebetic Zelofehade oy srazonic li cʼusi chalique. Acʼbo yosilic te ta stojol li yutsʼ yalal anima stotique. Jaʼ yuʼun li spuculal osil stotique jaʼ chcom ta sventaic». Maʼuk noʼox taje, yuʼun xi to albat xtok li Moisese: «Me oy chcham junuc vinic ti muʼyuc queremetic xnichʼnab chcome, jaʼ acʼo yichʼbe spuculal osil stot li tsebe» (Núm. 27:6-8; Jos. 17:1-6). Taje jaʼo te lik tal ti xuʼ staik koltael li j-israel antsetik mi oy bu jech la snuptanike.

15. 1) ¿Kʼu yelan chil skotol yajtuneltak li Jeovae, pe mas to li buchʼutik abol sbaike? 2) ¿Kʼusi yan loʼiletik ta Vivlia ti chakʼ ta ilel ti mu snaʼ xtʼujvan li Jeovae?

¹⁵ ¡Lek tajek vinaj ti muʼyuk tʼujvan xchiʼuk ti laj yakʼ ta ilel slekil talelal li Jeovae! Parejo laj yichʼ ta venta li antsetik ta Israele, akʼo mi abol sbaik o mi staik noʼox koltael (Sal. 68:5). Taje jaʼ noʼox jun loʼil ta Vivlia ti oy kʼusi chakʼ jchantike: parejo chil skotol yajtuneltak li Jeovae (1 Sam. 16:1-13; Hech. 10:30-35, 44-48).

16. ¿Kʼuxi xuʼ jchantik mas ti mu jnaʼ xijtʼujvane?

¹⁶ ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik Jeova ti mu snaʼ xtʼujvane? Jvules ta joltik ti oy chaʼtos kʼusi smakoj li talelal taje. Kʼalal mu jnaʼ xijtʼujvane yuʼun jaʼ jech oy ta koʼontontik xchiʼuk ti jech chkakʼtik ta ilele. Jech onoʼox ta melel, jkotoltik lek xkaʼitik yalel ti mu jnaʼ xijtʼujvane xchiʼuk ti muʼyuk kʼusi chopol ta jnoptik ta anil ta stojolal yantike. Akʼo mi jech, mu kʼunuk ti ta jkʼel jpaltail jtuktike. Jaʼ yuʼun, ¿kʼusi xuʼ jpastik mi ta jkʼan ta jnaʼtik mi parejo chkiltik li krixchanoetike? Li kʼusi la spas Jesús kʼalal tskʼan tsnaʼ ti kʼusi tsnopik ta stojolale, la sjakʼbe li buchʼutik lek xil sbaik xchiʼuke: «¿Bochʼoun ta xalic jchiʼiltactic, vuʼun ti Xnichʼon cristiano licʼote?» (Mat. 16:13, 14). ¿Kʼu yuʼun mu jechuk jpastik ek? Xuʼ van jakʼbetik li kamigotik ti lek jamal snaʼ xal li kʼusi tsnop ta sventa mi jnaʼ xijtʼujvan o mi moʼoj. Mi chalbot ti chavakʼ ta ilel ti chatʼujvan ta skoj ti yan-o slumal o ta sventa li stakʼine, ¿kʼusi van skʼan xapas? Jaʼ ti xakʼanbe Jeova ti akʼo sjel atalelal sventa jechuk atalelal kʼuchaʼal stalelal stuk ti mu snaʼ xtʼujvane (Mat. 7:7; Col. 3:10, 11).

17. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti muʼyuk chijtʼujvane?

 ¹⁷ Li ta stsobobbail yajtsʼaklom Cristoe chkakʼtik ta ilel ti mu jkʼan xijtʼujvan kʼuchaʼal Jeova kʼalal chkakʼbetik yil slekil koʼontontik li kermanotaktike, parejo chkichʼtik ta mukʼ xchiʼuk jkʼanojantik. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal oy buchʼu chkikʼ batel ta jnatike, ¿mi chkikʼtik ochel ek li jyanlumetike, li buchʼutik abol sbaike, li meʼon ololetike o li meʼon krixchanoetike? (Kʼelo Gálatas 2:10; Santiago 1:27.) Jech xtok, kʼalal ta jcholtik mantale, ta me jcholbetik mantal li buchʼutik yan-o slumalike. Jaʼ yuʼun, xijmuyubaj tajek ti oy xa ta vakib sien kʼopetik li jvuntike. ¡Lek xvinaj ti muʼyuk chijtʼujvane!

18. ¿Kʼuxi chavakʼ ta ilel ti oy sbalil chavil ti mu snaʼ xtʼujvan xchiʼuk ti lek stakʼ kʼoponel li Jeovae?

¹⁸ Ta melel, kʼalal ta jnopbetik skʼoplal ti lek stakʼ kʼoponel li Jeovae xchiʼuk ti mu snaʼ xtʼujvane, mas to me ta jkʼantik. Jech xtok, tstij koʼontontik ta xchanbel stalelaltak, ti te chkakʼtik ta ilel ti kʼuyelan chkiltik li kermanotaktike xchiʼuk li krixchanoetik ti bu ta jcholtik mantale.