1, 2. 1) ¿Kʼu yuʼun oy sbalil chkiltik li kamigotik ti tukʼ yoʼonton xchiʼuk ti ta sjunul yoʼonton chakʼbutik pertone? 2) ¿Kʼusitik ta jtakʼtik?

 ¿KʼU VAN yelan stalelal xanaʼ li jun amigoil ta melele? Xi chal jun yajtsʼaklom Cristo ti Ashley sbie: «Chkal voʼone jaʼ li buchʼu te oy-o ta jtojolale xchiʼuk ti chakʼun ta perton kʼalal oy kʼusi chopol ta jpase». Jkotoltik oy sbalil chkiltik kʼalal tukʼ yoʼonton ta jtojolaltik xchiʼuk ti ta sjunul yoʼonton chakʼutik ta perton li kamigotike. Kʼanbilutik xchiʼuk chabibil chkaʼi jbatik yuʼun (Prov. 17:17).

² Li Kamigotik ti mas tukʼ yoʼonton ta jtojolaltike xchiʼuk ti ta sjunul yoʼonton chakʼbutik pertone jaʼ li Jeovae. Xi laj yal li jtsʼibajom yuʼun salmoe: «Ti voʼot une, Cajval, oy yutsil slequil avoʼnton, ta xachʼay ti mulil coloʼile; yepal noʼox syail xcʼuxul avoʼnton [o «tukʼ chakʼanvan»] ta stojol ti buchʼu xvocolet ta atojole» (Sal. 86:5, Ch). ¿Kʼusi smakoj li stukʼil yoʼontone xchiʼuk ti ch-akʼvan ta pertone? ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel Jeova li yan sba yutsil talelaletik taje? ¿Xchiʼuk kʼuxi xuʼ jchanbetik? Li stakʼobiltak taje jaʼ me tstij koʼontontik sventa jkʼantik mas li Jeovae, ti jaʼ li buchʼu mas lek xuʼ Xkamigointike. Jech xtok, tskoltautik sventa masuk lek xkil jbatik xchiʼuk li yantike (1 Juan 4:7, 8).

3. ¿Kʼusi skʼan xal li stukʼil oʼontonale?

³ Jaʼ jtos talelal ti toj kʼupil sba li stukʼil oʼontonale, ti te smakoj li ichʼel ta mukʼe, li jtukʼiltike xchiʼuk ti muʼyuk kʼusi xuʼ xchibajes koʼontontike. Li buchʼu tukʼ yoʼontone muʼyuk bu ta ora tsjel snopben. Moʼoj, yuʼun te oy-o ta stojolal li buchʼu skʼanoje (o jtosuk kʼusi), mi  jaʼuk bu chchʼak sba ta stojolal kʼalal oy svokole. «Oy stuqʼuil [yoʼonton]» li Jeovae, muʼyuk buchʼu jech yan (Apoc. 16:5, Ch).

4, 5. 1) ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel stukʼil yoʼonton li Jeovae? 2) ¿Kʼuxi chakʼ kipaltik kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li stukʼil yoʼonton Diose?

⁴ ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel stukʼil yoʼonton li Jeovae? Jaʼ ti muʼyuk bu tsten komel li tukʼil yajtuneltake. Jun li yajtunel taje jaʼ li ajvalil Davide, ti laj yil ti jech ta melele (kʼelo 2 Samuel 22:26). Laj yakʼ venta ti maʼuk noʼox chal ti oy stukʼil yoʼontone, yuʼun beiltasat, chabiat xchiʼuk pojat li ta prevaetike (2 Sam. 22:1). ¿Kʼu yuʼun laj yakʼ ta ilel stukʼil yoʼonton ta stojolal David li Jeovae? Yuʼun li Davide tukʼ yoʼonton ek. Toj lek chil Dios ti tukʼ yoʼonton li yajtuneltake, jaʼ yuʼun tukʼ chakʼ sba ta stojolalik (Prov. 2:6-8).

⁵ Kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li stukʼil yoʼonton Jeovae jaʼ me chakʼ kipaltik. Xi chal jun tukʼil ermano ti Reed sbie: «Solel tspatbun koʼonton kʼalal ta jkʼel ti kʼuyelan koltaat yuʼun Jeova li David kʼalal laj yil svokole. Laj onoʼox xchabi kʼalal jatav xchiʼuk kʼalal la snakʼ sba ta chʼenetike. ¡Taje tspat tajek koʼonton! Jaʼ tsvulesbun ta jol ti mu ventauk ti kʼuyelan li jvokole, li Jeovae te oy-o ta jtojolal mi tukʼ oyun ta stojolale». Ta melel, jaʼ jech chkaʼitik ek (Rom. 8:38, 39).

6. ¿Kʼuxi yan chakʼ ta ilel Jeova ti tukʼ yoʼontone, xchiʼuk kʼuxi ta jtabetik sbalil li yajtunelutike?

⁶ ¿Kʼuxi yan chakʼ ta ilel Jeova ti tukʼ yoʼontone? June jaʼ ti tukʼ chakʼ sba ta sventa li smantaltake. Xi chalbutike: «Jaʼ jech ta jpasboxuc o cʼalal to chamalubic» (Is. 46:4). Li kʼusi chkʼot ta nopel yuʼune ta onoʼox stsak ta venta li smantaltak ti mu snaʼ xjel ta sventa li kʼusi lek xchiʼuk li kʼusi chopole (Mal. 3:6). Jech xtok, tukʼ yoʼonton ta sventa li kʼusi chale, jaʼ xkaltik, ti tspas li kʼusi chale (Is. 55:11). Ta jtabetik sbalil stukʼil yoʼonton li tukʼil yajtunelutike, yuʼun kʼalal ta jpastik persa ta xchʼunbel li smantaltake, xuʼ me jpat koʼontontik ti chkʼot ta pasel ti chakʼbutik bendisione (Is. 48:17, 18).

7. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik li stukʼil yoʼonton Jeovae?

 ⁷ ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik li stukʼil yoʼonton Jeovae? Jtose jaʼ ti jkoltatik li buchʼutik tsnuptanik vokolile (Prov. 3:27). Xuʼ van xkaʼitik ti oy jun ermano ti yakal chil svokol ta skoj ti ipe, ti chkontrainat yuʼun yutsʼ yalale o ta skoj spaltail stuk. ¿Kʼu yuʼun mu xlokʼ ta koʼontontik ti xkaltik «lequil cʼop ta sventa patub [oʼontonale]»? (Zac. 1:13.) * Jaʼ me jech chkakʼtik ta ilel ti jaʼutik melel tukʼil amigoe xchiʼuk ti xjelav to «slequil [koʼontontik] jech chac cʼu chaʼal li jchiʼiltic ta voqʼuele» (Prov. 18:24).

8. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik li stukʼil yoʼonton Jeova li ta jnupuneltike xchiʼuk li ta yan butikuke?

⁸ Jech xtok, ta me jchanbetik stukʼil yoʼonton Jeova kʼalal tukʼ koʼontontik ta stojolal li buchʼu jkʼanojtike. Mi nupunemutike jnaʼojtik ti skʼan tukʼuk koʼontontik ta stojolal li jnup jchiʼiltike (Prov. 5:15-18). Ta skoj taje, mi jaʼuk bu ta jpastik li kʼusi xuʼ sbeiltasutik batel ta sloʼlael li jnup jchiʼiltike (Mat. 5:28, Ch). Ta yan xtoke, jaʼ ti tukʼuk koʼontontik ta stojolal kermanotaktik kʼalal muʼyuk ta jloʼiltatik, ta jchopol kʼoptatik, mu jkʼan jech xijkʼopoj xchiʼuk mu jkʼan jchikintatik li loʼil ti chlajesvane (Prov. 12:18).

9, 10. 1) ¿Buchʼu ti mas ta jkʼan ti tukʼuk koʼontontik ta stojolale? 2) ¿Kʼu yuʼun mu kʼunuk chkaʼitik bakʼintik ta xchʼunbel li smantaltak Jeovae?

⁹ Pe li buchʼu mas skʼan tukʼuk koʼontontik ta stojolale jaʼ li Jeovae. ¿Kʼuxi xuʼ jpastik? Jaʼ ti xkakʼtik persa ti jkʼantik li kʼusitik skʼanoje xchiʼuk ti jpʼajtik li kʼusitik spʼajoje, vaʼun kakʼ ta ilel ta jtalelaltik (kʼelo Salmo 97:10). Mi jech ta jnoptik kʼuchaʼal tsnop xchiʼuk ti jech chkaʼitik kʼuchaʼal chaʼi li Jeovae, mas me ta jkʼan ta jchʼunbetik li smantaltake (Sal. 119:104).

 ¹⁰ Melel onoʼox ti mu kʼunuk chkaʼitik xchʼunbel li smantaltak Diose. Xuʼ van skʼan jpastik tajek persa sventa tukʼuk koʼontontik ta stojolal. Jech kʼuchaʼal liʼe, oy jlom yajtsʼaklomtak Cristo ti oy ta yoʼonton chnupunike, pe muʼyuk to staojik li buchʼu xuʼ xkʼot ta snup xchiʼilik ti jaʼuk yajtunel Jeovae (1 Cor. 7:39). Xuʼ van oy jun ermana ti solel sujbil chaʼi sba yuʼun xchiʼiltak ta abtel ti maʼuk jchʼunolajeletik ta skoj ti tsabat tajek buchʼu xuʼ xnupun xchiʼuke. Akʼo mi solel stuk chaʼi sba, jpʼel ta yoʼonton ti tukʼ chakʼ sba ta stojolal li Diose. ¿Mi mu jechuk ti oy tajek sbalil chkiltik li buchʼutik jech tukʼ yoʼontonike? Ta melel, ta me x-akʼbatik bendision yuʼun Jeova li buchʼutik tukʼ-o yoʼontonik kʼalal chil svokolike (Heb. 11:6).

11. ¿Kʼusi skʼan xal ti oy ta koʼontontik chij-akʼvan ta pertone?

¹¹ Jtos stalelal Jeova ti toj yan sba yutsile, jaʼ ti oy ta yoʼonton chakʼutik ta pertone. ¿Kʼusi smakoj li talelal taje? Jaʼ ti chkakʼbetik perton li buchʼu oy smul ta jtojolaltik ti sutesoj xa yoʼontone. Maʼuk skʼan xal ti muʼyuk ta jtsaktik ta venta o ti chkaltik ti muʼyuk kʼusi kʼotem ta pasele, moʼoj, jaʼ skʼan xal ti mu jnakʼ ta koʼontontike. Xi chchanubtasutik Vivlia ta sventa li Jeovae: «Ta xachʼay ti mulil coloʼile». Pe taje jaʼ noʼox mi sutesoj yoʼonton ta melel li jpasmulile (Sal. 86:5, Ch).

12. 1) ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel ti oy ta yoʼonton ch-akʼvan ta perton li Jeovae? 2) ¿Kʼusi skʼan xal ti chtupʼbat smul li jpasmulile?

¹² ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel ti oy tajek ta yoʼonton ch-akʼvan ta perton li Jeovae? Yuʼun «toj ep perdón yuʼun» kʼalal chchʼay jmultike, chchʼay-o ta sjol xchiʼuk ta sbatel osil (Is. 55:7). ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti chchʼay-o ta sjol jmultik li Jeovae? Jnopbetik skʼoplal li kʼusi chal ta jamal li Hechos 3:19 (kʼelo). Li jtakbol Pedroe xi laj yalbe li buchʼutik te chaʼiik mantale: «Suteso avoʼntonic, sutanic tal ta stojol Dios». Kʼalal tsutes yoʼonton ta melel li jpasmulile, toj chopol chaʼi li kʼusi la spase xchiʼuk jpʼel ta yoʼonton ti muʼyuk xa jech tspase  (2 Cor. 7:10, 11). Jech xtok, oy ta yoʼonton tsut tal, jaʼ xkaltik, ti tskomtsan li xchopol talelale, vaʼun jaʼ tspas batel li kʼusi lek chil Diose. ¿Kʼusi tstaik ti lajuk sutes yoʼontonik li buchʼutik chaʼibeik jtakbol Pedroe? Jaʼ ti chichʼ «chʼaybel» o ti chichʼ tupʼbel smulike. Taje jaʼ jpʼel griego kʼop ti jaʼ skʼan xal ti oy kʼusi chichʼ juxilanel lokʼele. Jaʼ yuʼun, kʼalal chchʼay jmultik li Jeovae xkoʼolaj kʼuchaʼal tstupʼ lek lokʼel li kʼusi tsʼibabil ta pisarone, ti batsʼi chchʼay li jmultike (Heb. 10:22; 1 Juan 1:7).

13. ¿Kʼusi jpʼel skʼoplal chal kaʼitik ti «muʼyuc xa ta jtʼabbe o ta coʼnton li smulique», ti xie?

¹³ ¿Kʼusi chakʼ ta ilel ti ta sbatel osil chchʼay-o jmultik li Jeovae? Jkʼelbetik batel skʼoplal li albilkʼop laj yal Jeremías ta sventa li achʼ trato ti laj yichʼ pasel xchiʼuk yajtsʼaklomtak Cristo ti chbatik ta vinajele. Taje jaʼ sventa tstaik perton li buchʼutik chakʼ xchʼunel yoʼontonik ta sventa li matanal laj yakʼ Jesucristoe (kʼelo Jeremías 31:34). Xi laj yal ta jamal li Jeovae: «Jʼechʼel ta jchʼaybe o ta coʼnton li xchopolilique; muʼyuc xa ta jtʼabbe o ta coʼnton li smulique». Jech kʼuchaʼal chkiltike, kʼalal tspasbutik perton jtosuk jmultik li Jeovae muʼyuk xa bu tsnop kʼuxi chakʼ jtojtik ta tsʼakal. Muʼyuk tstunes sventa tstikʼ ta jsatik o sventa chakʼ jtojtik jaykojuk, moʼoj, yuʼun chakʼutik ta perton xchiʼuk muʼyuk xa tsvules ta sjol ta sbatel osil (Rom. 4:7, 8).

14. ¿Kʼuxi tspat koʼontontik kʼalal ta jnoptik ti kʼuyelan ch-akʼvan ta perton li Jeovae? Albo junuk skʼelobil.

¹⁴ Toj echʼ noʼox tspat koʼontontik kʼalal ta jnopbetik skʼoplal ti kʼuyelan ch-akʼvan ta perton li Jeovae. Oy xa ta sjayibaluk jabile, laj yichʼ lokʼesel ta tsobobbail jun ermana ti Elena chkakʼbetik sbie xchiʼuk ti och yan velta ta stestigo Jeova ta mas tsʼakale. Xi chvul ta sjole: «Chkalbe jba xchiʼuk chkalbe yantik ti yakʼojun xa ta perton li Jeovae, pe ti kʼusie nom oy chkaʼi ta jtojolal xchiʼuk ta jnop ti mas nopol oy ta stojolalik li yantike xchiʼuk ti batsʼi kuxul chilike». Pe li kʼusi patbat-o yoʼontone jaʼ ti la skʼelbe skʼoplal ta Vivlia ti kʼuyelan ch-akʼvan ta perton li Jeovae. Xi chale: «Laj kaʼi ti skʼanojune xchiʼuk ti toj kʼux chaʼiune, ti muʼyuk bu jech xkaʼi-oe». Kʼot tajek ta yoʼonton taje, jaʼ yuʼun xi to laj yale: «Mu me stakʼ jnoptik ti te chkom-o ta sbatel osil senyail li jmultik ti laj xa spasbutik ta perton» li Jeovae. * Xi tstsuts sloʼil li Elenae: «Laj kakʼ venta ti muʼyuk kaʼiojbe smelolal ti chchʼay-o ta sjol jmultik li Jeovae; kaloj mi te jkuchoj-o ti kʼu sjalil kuxulune. Jnaʼoj ti mu ta orauk chchʼay ta jole, pe li avie laj xa kaʼi ti xuʼ xinopaj ta stojolale, xkoʼolaj kʼuchaʼal ti la syalesbun kikats ti toj ol tajek chkaʼie». ¡Toj echʼ xa noʼox skʼanojutik xchiʼuk chkʼuxubinutik li Dios ti ta jpasbetik yabtele! (Sal. 103:9.)

15. ¿Kʼuxi xuʼ xij-akʼvan ta perton kʼuchaʼal Jeovae?

¹⁵ Xuʼ me jchanbetik stalelal Jeova kʼalal chkakʼ jbatik ta perton ta jujuntal ti kʼalal sutesoj xa yoʼonton li buchʼu skʼan xkakʼtik ta pertone (kʼelo Lucas 17:3, 4). Jvules ta joltik ti kʼalal tspasutik ta perton li Jeovae chchʼay ta sjol li jmultike, jaʼ xkaltik, ti muʼyuk xa bu tsnop kʼuxi chakʼ jtojtik ta tsʼakale. Kʼalal chij-akʼvan ta pertone, xuʼ me jchʼay ta joltik ek kʼalal muʼyuk xa bu chkalbetik skʼoplale.

16. 1) Albo smelolal ti kʼalal oy ta koʼonton chij-akʼvan ta pertone maʼuk skʼan xal ti muʼyuk ta jtsaktik ta venta li kʼusi chijpasbate o ti chkakʼ jbatik ta ilbajinele. 2) ¿Kʼusi skʼan jpastik mi ta jkʼan chakʼutik ta perton li Diose?

 ¹⁶ Kʼalal oy ta koʼontontik chij-akʼvan ta pertone maʼuk skʼan xal ti muʼyuk ta jtsaktik ta venta li kʼusi chopol chijpasbate o ti chkakʼ jbatik ta ilbajinele. Li kʼusi skʼan xale jaʼ ti mu jnakʼ ta koʼontontike. Tsots  me tajek skʼoplal liʼe: sventa xakʼutik ta perton li Diose skʼan me jech xijpasvan ta perton ek (Mat. 6:14, 15). Xaʼibe smelolal li Jeovae xchiʼuk snaʼoj ti «lum achʼelutic noʼoxe» (Sal. 103:14). ¿Mi mu jechuk ti skʼan jtsʼikbetik spaltail li yantike xchiʼuk ti ta sjunuluk koʼonton xij-akʼvan ta pertone? (Efes. 4:32.)

17. ¿Kʼusi tskoltautik sventa mu jnakʼ ta koʼontontik mi oy kʼusi chopol la spasbutik junuk ermanoe?

 ¹⁷ Toj tsots chkaʼitik yakʼel perton bakʼintik. Jlom yajtsʼaklomtak Cristo ta baʼyel siglo ti chbatik ta vinajele tsots laj yaʼiik ek ti chchapan skʼopike (Filip. 4:2). ¿Kʼusi tskoltautik sventa mu jnakʼ ta koʼontontik mi oy kʼusi chopol la spasbutik junuk ermanoe? Kalbetik skʼoplal li Jobe. Toj kʼux laj yaʼi ti kʼalal sabat smul yuʼun Elifaz, Bildad xchiʼuk Zofare (Job 10:1; 19:2). Ta mas tsʼakale, akʼbatik tsatsal mantal yuʼun Jeova li amigoiletik ta alel taje xchiʼuk albatik ti akʼo xbat skʼelik Job sventa xakʼ matanal ta sventa li smulike (Job 42:7-9). Pe oy kʼusi skʼan spas li Job eke: jaʼ ti spas orasion ta stojolalike. Kʼalal jech la spase, akʼbat bendision yuʼun Jeova ta skoj ti ta sjunul yoʼonton akʼvan ta pertone (kʼelo Job 42:10, 12, 16, 17). ¿Kʼusi chakʼ jchantik? Jaʼ ti kʼalal ta jpastik orasion ta sjunul koʼontontik ta stojolal li buchʼu oy kʼusi la spasbutike tskoltautik sventa mu teuk-o xtiʼet joltik ta stojolal.

18, 19. ¿Kʼuxi xuʼ x-epaj sbalil xkiltik li yan sba yutsil stalelaltak Jeovae?

¹⁸ La spat koʼontontik ta melel ti la jchanbetik skʼoplal jaytosuk stalelaltak Jeova ti jaʼ svinajeb ti skʼanojutik tajeke. Laj xa kakʼtik venta ti lek stakʼ kʼoponele, ti muʼyuk chtʼujvane, ti lek skʼupin yakʼele, ti lek snaʼ xrasonaje, ti tukʼ yoʼontone xchiʼuk ti ch-akʼvan ta pertone. Melel onoʼox ti kʼajomal junchib la jchanbetik skʼoplale. Pe ta sbatel osil xijmuyubaj noʼox chkojtikintik to batel mas (Ecl. 3:11). Jaʼ jech ta jnoptik kʼuchaʼal li jtakbol Pablo ti xi laj yale: «Batsʼi muʼyuc spajebal scʼulejal, sbijil, xchiʼuc snopubil yuʼun li Diose». Chkʼot ta koʼontontik xtok ti toj echʼ noʼox skʼanojutike xchiʼuk li vaktos stalelal la jchanbetik skʼoplale (Rom. 11:33).

¹⁹ Yantikuk me x-epaj sbalil xkiltik li yan sba yutsil stalelaltak li Jeovae. Jaʼ me jech chkʼot ta pasel mi ta jchanbetik skʼoplal li stalelaltake, mi ta jnopbetik skʼoplale xchiʼuk mi chkakʼ ta ilel ta jkuxlejaltike (Efes. 5:1). Jaʼ me jech chkaʼi jbatik jech kʼuchaʼal laj yaʼi sba li jtsʼibajom yuʼun salmo ti xi kʼejine: «Li vuʼune chinopaj ta atojol, yuʼun jaʼ toj lec chcaʼay» (Sal. 73:28).