OY XA ta lajuneb jabil ti chtunik ta prekursor regular ta Manila li Gregorio xchiʼuk Marilou ti mas ta 30 sjabilalike. Kʼalal jaʼo chtunik ta prekursorale ta x-abtejik ta sjunul kʼakʼal xtok. Mu kʼunuk maʼ taje, pe la sabeik smelolal. Laj yichʼ biiltasel ta jkʼel-abtel li ta vanko ti bu onoʼox ch-abtej li Mariloue. Xi chvul ta sjole: «Oy kʼusi lek x-ayan kuʼunkutik». Jech xtok, ta skoj ti lek chbat xkuxlejalike, la snop tsmeltsan skʼupil naik ti bu naka jkʼulejetik te nakalike, te van 19 kilometrouk yiloj ta slokʼeb Kʼakʼal ta Manila. Vaʼun la spasik jun kontrato xchiʼuk jun empresa sventa smeltsanik xchiʼuk kʼot ta nopel yuʼunik ti tstojik batel ta jujun u ti chjalij lajuneb jabile.

Xi chal li Mariloue: «Skʼan jchʼakbe ep yorail xchiʼuk kipal li kabtele, jaʼ yuʼun lik chʼayuk batel ta koʼonton li kʼusitik ta sventa mantale. Oy kʼusi chkelkʼanbe laj kaʼi li Jeovae». Xi chale: «Muʼyuk xa mas xokolun sventa chitun ta stojolal li Jeovae». Muʼyuk jun yoʼonton ta skoj li kʼusi la snop ta xkuxlejalik li Gregorio xchiʼuk li Mariloue, jaʼ yuʼun la xchiʼin sbaik ta loʼil ta sventa taje. Xi chal li Gregorioe: «Ta  jkʼan ta jel kaʼi li jkuxlejalkutike, pe mu jnaʼkutik lek kʼusi xuʼ jpaskutik. La jloʼiltakutik kʼuxi xuʼ chitunkutik mas ta stojolal Jeova, yuʼun chʼabal kalab jnichʼnabkutik. La jkʼanbekutik ti akʼo sbeiltasunkutike».

Taje jaʼo laj yaʼiik jayibuk mantaletik ta sventa ti xuʼ xbat tunikuk ti bu chtun mas jcholmantaletike. Xi chvul ta sjol li Gregorioe: «Jaʼ stakʼobil j-orasion laj kaʼikutik». Xchaʼvoʼalik la skʼanbeik Jeova mas xchʼunel yoʼontonik xchiʼuk stsatsal yoʼontonik sventa lekuk xkʼot ta nopel yuʼunik, pe oy kʼusi tsots chmakatik: jaʼ li snaike. Oxib xaʼox jabil ti yakal tstojike. ¿Kʼusi van tspasik? Xi chvul ta sjol li Mariloue: «Mi laj kalkutik ti muʼyuk xa ta jtojkutik li kontratoe te chchʼay skotol ti kʼu xa yepal la jtojkutike, pe epal takʼin un. Jaʼ te laj kakʼkutik venta kʼusi ti skʼan jpaskutike: mi jaʼ li kʼusi tskʼan yoʼonton Jeovae o mi jaʼ li kʼusi ta jkʼankutike». Kʼalal laj xaʼox snopik ta sventa li kʼusi la spas jtakbol Pabloe, ti la sjip komel skotol li kʼusitik ta skoj li Ajvalilal yuʼun Diose, laj yiktaik li kontrato ta sventa li snaike, li yabtelike, la xchonik jutuk mu skotoluk li kʼusitik oy yuʼunike, vaʼun bat tunikuk ta jun bikʼit balumil kakal ta nab ta Palawan ta sural Manila, ti te van 480 kilometrouk snamale (Filip. 3:8).

Kʼalal muʼyuk toʼox chbatik li Gregorio xchiʼuk Mariloue lik xa onoʼox xchapan sbaik sventa lek noʼox sba li xkuxlejalike, pe mu snaʼik jsetʼuk kʼuyelan li kuxlejal ti bu chbatike. Xi chal li Mariloue: «Solel chʼayal to kʼot koʼontonkutik. Chʼabal lus xchiʼuk chʼabal lek kʼusi x-ayan te. Nopem xkaʼikutik ti naka noʼox ta jmatsʼankutik ta lus li spʼinal karoskutike, pe li avie skʼan xbat jsaʼ talel jsiʼkutik sventa jpas-o jveʼelkutik. Ta jnaʼ tajek li kʼusitik lekik oy ta jun mukʼta lume». Ta skoj taje tsvulesbe sba ta sjolik ti kʼu yuʼun batike, pe ta tsʼakale nop yaʼiik. Xi chal li Mariloue: «Li avie ta jkʼupin skʼelel li kʼusitik kʼupilik sba ta osiltike xchiʼuk li kʼanaletik ti xojobinaj ta akʼobaltike... Pe li kʼusi mas toj kʼupilik sba chkilkutike jaʼ ti xmuyubajik noʼox li buchʼutik ta jcholbekutik mantale. La jchankutik kʼusi stakʼ jpaskutik yoʼ junuk noʼox koʼontonkutik manchuk mi muʼyuk kʼusi mas oy kuʼunkutik» (Filip. 4:12).

Xi chal li Gregorioe: «Kʼalal likʼotkutike kʼajomal toʼox chanvoʼ stestigotak Jeova oy. Xmuyubajik tajek kʼalal lik jelubtas mantal sventa skotol krixchanoetik skotol xemanae xchiʼuk ta jkʼejintakutik kʼejoj sventa Jeova kʼalal ta jtij li jvobe». Kʼalal echʼ xaʼox jun jabile laj yilik kʼuxi pas ta tsobobbail li uni grupoe, yuʼun oy xa 24 jcholmantaletik. Xi chal li Gregorioe: «Ti kʼuyelan skʼanojunkutik li ermanoetike kʼot ta koʼontonkutik». Kʼalal echʼ xaʼox vakib jabil te chtunik ta uni bikʼit lum li nupultsʼakale, xi chalik ta jamale: «Chʼabal kʼusi xkoʼolaj-o li muyubajel chkaʼikutik kʼalal chkilkutik ti ch-ochik ta steklumal Dios li krixchanoetike. Muʼyuk bu jech xkaʼikutik-o ti oy lek sbalil li jkuxlejalkutik avie».

Jutuk mu oxmiluk jcholmantaletik bat tunikuk ta Filipinas ti bu chtun tajek jcholmantaletike. Voʼob sien li ta oxmil jcholmantaletik taje jaʼik ermanaetik ti muʼyuk nupunemike. June jaʼ sbi Karen.

Li Karene te van 25 sjabilal xchiʼuk te chʼi ta Baggao (Cagayán). Kʼalal chex tseb toʼoxe oy onoʼox ta yoʼonton chepajes li yabtel ta cholmantale. Xi chale: «Jnaʼoj ti jutuk xa onoʼox yoraile xchiʼuk ti oy to ep krixchanoetik ti skʼan xaʼiik li aʼyej ta sventa Ajvalilal yuʼun Diose, jaʼ yuʼun ta jkʼan chibat tunkun ti bu chʼabal mas jcholmantaletike». Oy jlom yutsʼ yalaltak ti albat ti akʼo xbat chanunajuk ta universidade, ti jaʼ mu xbat ta cholmantal li ta namal osile, pe la skʼanbe koltael Jeova xchiʼuk la xchiʼin ta loʼil ermanoetik ti chtunik ta namal osile. Kʼalal vaxaklajuneb sjabilale bat tunuk ta namal osil ti te van 64 kilometrouk snamal xil li snae.

Li uni bikʼit tsobobbail ti bu kʼot li Karene chcholik mantal ta vitstikaltik ti te xkom ta stiʼil nab Pacificoe. Xi chvul ta sjole: «Sventa xikʼotkutik li ta tsobobbail ta Baggaoe, oxib to kʼakʼal lixanavkutik batel. Xiyal ximuykutik 30 ta velta ta vitstikaltik xchiʼuk echʼ jtuchʼkutik junantik ukʼum». Xi to chale: «Jlom li buchʼutik chkakʼbe chanubtasel ta Vivliae vakib to ora chixanav batel sventa xikʼot ti bu oyike, jaʼ yuʼun te chivay, vaʼun li ta yokʼomale vakib ora chixanav sutel xtok». ¿Mi oy van sbalil ti jech tspase? Xi xmuyubaj chal li Karene: «Bakʼintike ch-avan li koke, pe koliyal Jeova vaxaklajunvoʼ krixchanoetik chkakʼbe chanubtasel ta Vivlia. Ta melel «kiloj jtuk ti toj lek yoʼonton li Jeovae» (Sal. 34:8).

Li Sukhie jaʼ jun ermana ti chʼabal nupuneme ti mas xa ta 40 sjabilale, likem ta Estados Unidos xchiʼuk bat nakluk ta Filipinas. ¿Kʼu yuʼun ti te bat nakluke? Ay ta jun Mukʼta Tsobajel ta chib kʼakʼal ta 2011, te laj yichʼ jakʼbel sloʼil jun nupultsʼakal. Li nupultsʼakal taje laj yalik ti la xchonik jutuk mu skotoluk li kʼusitik oy yuʼunik sventa chbat koltavanikuk ta cholmantal ta México. Xi chal li Sukhie: «Li kʼusi laj yalik li nupultsʼakale, laj yakʼ jnop li kʼusitik xuʼ jta ta sventa mantale, akʼo mi muʼyuk toʼox jech jnopoj». Kʼalal laj yaʼi ti chtun mas jcholmantaletik sventa xichʼik cholbel mantal li krixchanoetik ta Filipinas ti chkʼopojik ta panjabí kʼop ti likem ta Indiae, la snop ti chbat tunuk tee, yuʼun te likem ta India li stot smeʼe. ¿Mi oy van kʼusi vokol laj yaʼi?

Xi chal li Sukhie: «Oy, li kʼusi mas vokol laj kaʼie jaʼ ti kʼusi ta jchon komele xchiʼuk ti kʼusi chkichʼ batele. ¡Toj tsots laj kaʼi! Jech xtok, oy xaʼox ta oxlajuneb jabil nakalun jtuk ta jpʼej na, vaʼun libat ta naklej jayibuk kʼakʼal xchiʼuk li kutsʼ kalale.  Mu kʼunuk laj kaʼi, pe jaʼ la skoltaun sventa lekuk noʼox sba li jkuxlejale». ¿Kʼusi vokolil la snuptan kʼalal kʼot ta Filipinase? «Li vokolil mas tsots laj kaʼie jaʼ ti chixiʼ-o tajek li bikʼtal chonetike xchiʼuk ti ta jnaʼ kutsʼ kalale. Pe la jchan ti skʼan jpat koʼonton mas ta stojolal li Jeovae.» ¿Mi la van stabe sbalil? Stseʼet noʼox sat xi chal li Sukhie: «Xi jamal chal li Jeovae: “Pasic preva avilic; te chavilic [...] me muc ta jmalboxuc yalel tal li [bendisione]”. ¡Melel maʼ taje! Jaʼo chkakʼ venta kʼalal oy buchʼu xi chalbeikun li ta cholmantale: “¿Bakʼin chasut tal? Yuʼun ep to kʼusi ta jkʼan ta jakʼbot”. Taje chakʼbun muyubajel xchiʼuk jun oʼontonal kʼalal ta jkolta krixchanoetik sventa xojtikinik li Jeovae» (Mal. 3:10). Xi to chale: «Li kʼusi mas vokol laj kaʼie jaʼ ti laj kikta li jnae. Pe toj labal sba laj kil ti kʼuyelan la skoltaun li Jeovae».

Jun ermano ti nupunem ti jutuk mu 40 sjabilal ti Sime sbie, lokʼ batel ta Filipinas sventa chbat ta abtel ti lek tspas kanal ta jun lum ti te xkom ta Oriente Medioe. Kʼalal te xaʼox oye, patbat yoʼonton yuʼun jun jkʼelvanej ta sirkuito xchiʼuk laj yaʼi jun mantal ti la sjelubtas jun li buchʼu chtun ta Jtsop Jbeiltasvaneje. Jaʼ tijbat-o yoʼonton sventa xakʼ baʼyel ta xkuxlejal li kʼusi tskʼan Jeovae. Xi chale: «Pe kʼalal ta jnop ti chkikta li kabtele ta jvul-o tajek koʼonton». Akʼo mi jech, laj yikta li yabtele xchiʼuk sut batel ta Filipinas. Li avie, li Simee xchiʼuk li yajnil ti Haidee sbie te chtunik ta Davao del Sur ti bu chtun tajek jcholmantaletike, te xkom ta sural Filipinas. Xi chal li Simee: «Kʼalal ta jnopbe skʼoplal ti kʼu toʼox yelan li jkuxlejale ximuyubaj tajek, yuʼun tsal kuʼun li xiʼel ta sventa ti chkikta li kabtele xchiʼuk ti jaʼ baʼyel ta xkakʼ ta jkuxlejal li kʼusi tskʼan Jeovae. Muʼyuk kʼusi yan toj lek kʼusi xuʼ jpas ta jkuxlejaltik: ¡Jaʼ noʼox li spasbel yabtel Jeovae!».

Li Ramilo xchiʼuk li Juliete, jun nupultsʼakal ti jaʼik prekursoretik ti mas ta 30 sjabilalike, laj yaʼiik ti oy jun tsobobbail ti skʼan koltael ti te van 30 kilometrouk snamale, jaʼ yuʼun bat tunikuk te. Jujun xemana chbatik ta tsobajel xchiʼuk ta cholmantal ta smotoik manchuk mi oy kʼusi chmakvan. Akʼo mi ch-echʼ xtuchʼik bakʼoetik ti xkoʼolaj kʼuchaʼal jamakae xchiʼuk be karoetik ti sokemike, muʼyuk bu chopol chaʼiik li kʼusi kʼot ta nopel yuʼunike. Xi chal li Ramiloe: «Chkakʼkutik buluchib chanubtasel ta Vivlia jchaʼvoʼalkutik. Ta onoʼox me xkil jvokoltik ti chbat tunkutik ti bu chtun mas jcholmantaletike, pe chakʼbunkutik jun oʼontonal» (1 Cor. 15:58).

¿Mi chakʼan chanaʼ kʼusi xuʼ xapas sventa xbat tunan ti bu chtun mas jcholmantaletik li ta alumale o li ta yan lume? Chiʼino ta loʼil li jkʼelvanej ta sirkuito ti tsvulaʼan atsobobbaile xchiʼuk kʼelo li Kabteltik sventa Dios ti bu chal: «¿Mi xuʼ van xabat ta Macedonia?», ti lokʼ ta agosto ta 2011.