1, 2. 1) ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal skʼan jkʼopontik li Diose? 2) ¿Kʼusitik skʼan jakʼbe jbatik?

 XI LAJ yal jun vinik ti abtej ta akʼobaltike: «Batsʼi tsmutsʼ xa sba jsatik kʼalal poʼot xaʼox sakube». Jaʼ jech chalik ek li buchʼutik skʼan julavemik sjunul akʼobale. Li yajtsʼaklomutik Cristo avie jaʼ jech chkaʼi jbatik ek, yuʼun poʼot xa x-echʼ li akʼobaltik yuʼun Satanás avie, ti noj ta choplejale, pe jutuk xa skʼan sakub (Rom. 13:12). ¡Toj xibal me sba ti xijvay ti jutuk xa skʼan x-echʼ li akʼobale! Jaʼ yuʼun toj tsots me skʼoplal ti jchʼuntik li mantal liʼe: «Bijanic me ta sventa li cʼusi chapasique; teuc me avoʼntonic ta scʼopanel li Diose» (1 Ped. 4:7).

² Xi me skʼan jakʼbe jbatik ta skoj ti kuxulutik ta slajebal kʼakʼale: «¿Mi tsots skʼoplal chkil li kʼusi chkal ta j-orasione? ¿Mi ta jpas li jeltos orasione? ¿Mi nopajtik noʼox ta jpas orasion? ¿Mi nopem xkaʼi ta jpas orasion ta stojolal yantik, o mi jaʼ noʼox chkal li kʼusi chtun kuʼun o li kʼusi ta jkʼan jtuke? Jech xtok, ¿mi toj tsots van skʼoplal skʼan jpas orasion sventa kuxul xikom mi tal slajebal li choplejale?».

3. ¿Kʼusitik orasion skʼan jpastik?

³ Li ta skarta la stakbe batel j-efesoetik li jtakbol Pabloe laj yal ti skʼan jkʼopontik Dios skotol ora o ti jpastik li jeltos orasione (Efes. 6:18). ¿Mi mu jechuk ti nopem onoʼox xkaʼitik ta jkʼanbetik koltael Jeova ta sventa li kʼusitik chtun kuʼuntike o ti xakʼ kipaltik sventa stsal kuʼuntik li vokolile? Li Buchʼu chaʼi j-orasiontike ta slekil yoʼonton chaʼi li kʼusi ta jkʼanbetike (Sal. 65:2). Pe skʼan me tsotsuk skʼoplal xkiltik li yantik orasione, jech kʼuchaʼal li orasion sventa ta jkʼupil kʼoptatik li Jeovae, kʼalal oy kʼusi ta jtojtik ta vokole xchiʼuk kʼalal ta jkʼantik vokole.

4. ¿Kʼu yuʼun skʼan nopajtik noʼox jkʼupil kʼoptatik ta orasion li Jeovae?

 ⁴ Oy ep srasonal kuʼuntik sventa jkʼupil kʼoptatik Jeova li ta j-orasiontike. Jech kʼuchaʼal liʼe, tstij koʼontontik ta skʼupil kʼoptael kʼalal ta jnoptik «ta sventa ti toj lec cʼusitic spasoje» xchiʼuk «ti mu albajuc cʼu xʼelan smucʼule» (kʼelo Salmo 150:1-6). Oxlajuneb to velta chal ti skʼan jkʼupil kʼoptatik Jeova li kapitulo 150 ta Salmo ti kʼajomal vakib versikulo yichʼoje. Ta sjunul yoʼonton xi laj yalbe Dios yan jtsʼibajom yuʼun salmoe: «Vucub velta ta cʼacʼal chcal alequilal ta sventa ti tucʼ scotol cʼusitic avaloje» (Sal. 119:164). Ta melel, sta-o ti jkʼupil kʼoptatik li Jeovae. Jaʼ yuʼun chaʼa, ¿mi mu skʼanuk «vucub velta ta cʼacʼal» jkʼupil kʼoptatik li Jeovae, jaʼ xkaltik, ti nopajtik noʼoxe?

5. ¿Kʼuxi chchabiutik kʼalal ta jtojbetik ta vokol li Jeovae?

⁵ Jtos orasion ti tsots skʼoplale jaʼ kʼalal ta jtojbetik ta vokol li Jeovae. Xi laj yalbe yajtsʼaklomtak Cristo ta jteklum Filipos li Pabloe: «Mu me cʼusi xloʼilaj avoʼntonic yuʼun. Me oy cʼusi scʼan avuʼun chavaʼyique, cʼanbeic Dios, vocoletanic ta stojol, xchiʼuc tojbeic ta vocol» (Filip. 4:6). Kʼalal ta sjunul koʼontontik ta jtojbetik ta vokol li Jeovae jaʼ me chchabiutik. Mas to li avi ti kuxulutik ta «slajebal cʼacʼale», ti solel joybilutik ta krixchanoetik ti «mu cʼusi snaʼ stojic ta vocol[e]» (2 Tim. 3:1, 2). Mi mu jkʼel jbatike, xuʼ me jech xa jtalelaltik ek. Jaʼ yuʼun, kʼalal ta jtojbetik ta vokol li Dios ta j-orasiontike jaʼ me tskoltautik sventa mu jechuk jpastik kʼuchaʼal li krixchanoetik ti «muʼyuc cʼusi lec [chilike]. [Yuʼun] puru saʼsaʼcʼop oyic o; muʼyuc cʼusi lec chaʼyic o» (Jud. 16). Kʼalal lek snaʼ stojbe ta vokol Jeova li jolil ta utsʼ alalile jaʼ me jech chchanubtas yajnil xchiʼuk xnichʼnab sventa stojik ta vokol ek.

6, 7. ¿Kʼusi jaʼ ti xijvokolete, xchiʼuk kʼusi skʼan xijvokolet jkʼanbetik li Jeovae?

⁶ Li skʼanel vokole jaʼ jtos orasion ti ta sjunul koʼontontik chlokʼe. ¿Bakʼin xijvokolet ta stojolal li Jeovae? Jaʼo kʼalal chkichʼtik nutsele o kʼalal toj tsots iputike. Kʼalal jech ta jpastike chkʼataj ta skʼanel vokol li j-orasiontike. Pe ¿mi jaʼ noʼox van skʼan jkʼantik vokol ta sventa taje?

⁷ Jkʼelbetik skʼoplal ti kʼu yelan la xchanubtasutik ta spasel orasion li Jesuse xchiʼuk jkʼeltik avil li kʼusi laj yal ta sventa li sbi Diose, ta sventa li Ajvalilal yuʼune xchiʼuk li kʼusi oy ta yoʼonton tspase (kʼelo Mateo 6:9, 10). Noj ta choplejal li balumile, mi jaʼuk xkoltaj yuʼun krixchanoetik li ajvaliletike. Jaʼ yuʼun skʼan xijvokolet jkʼanbetik li Jtotik ta vinajel ti akʼo xichʼ chʼultajesbel li sbie xchiʼuk ti akʼo mu xa jaʼuk sventaik balumil li Satanase. Jech noxtok, toj lek me ti xijvokolet jkʼanbetik Jeova ti akʼo xkʼot xa ta pasel li kʼusi tskʼan yoʼonton liʼ ta Balumil jech kʼuchaʼal kʼotem xa ta pasel ta vinajele. Jaʼ yuʼun chaʼa, skʼan me vikʼiluk noʼox jsatik ta mantal, jpastik li jeltos orasione.

8, 9. ¿Kʼu yuʼun mu lekuk ti ta ora chopol kʼusi ta jnoptik ta stojolal li Pedro xchiʼuk li yan jtakboletik ta skoj ti vayik li ta nichimaltik Getsemanie?

⁸ Xi laj yalbe yajtsʼaklomtak Cristo li jtakbol Pedroe: «Bijanic me [...]; teuc me avoʼntonic ta scʼopanel li Diose»; akʼo mi jech, muʼyuk la spas jun velta li stuke. Yuʼun jaʼ jun li ta jtakboletik ti vay kʼalal yakal tspas orasion li Jesús ta nichimaltik Getsemanie. Xi onoʼox laj yal li Jchanubtasvanej yuʼunike: «Julovanic, cʼopanic Dios»; pe mu jechuk la spasik (kʼelo Mateo 26:40-45).

⁹ Pe mu me lekuk ti ta ora chopol kʼusi ta jnoptik ta stojolal li Pedro xchiʼuk li yan jtakboletik ta skoj ti vayike, yuʼun skʼan teuk ta joltik ti toj ep kʼusitik la spasik li vaʼ kʼakʼale, jaʼ yuʼun lubemik xaʼox tajek. Yuʼun la xchapanik li kʼin Koltaele xchiʼuk laj xaʼox spasik. Jaʼo te la slikesbe skʼoplal Jesús li Veʼlil ta bat kʼakʼal yuʼun Kajvaltike sventa snaʼik kʼuxi ta pasel li Snaʼobil  slajel Cristoe (1 Cor. 11:23-25). «Cʼalal la sqʼuejintaic jun qʼueoje, iloqʼuic batel; ibatic ta vits Olivatic», lek nom xanavik batel ta skayealtak Jerusalén (Mat. 26:30, 36). Pe echʼem xaʼox tajek oʼlol akʼobal maʼ taje. Ti teuk oyutik li ta nichimaltik Getsemaní eke xuʼ van och jvayeltik. Muʼyuk kʼusi chopol laj yalbe yajtakboltak li Jesuse, yuʼun xi laj yalbee: «Ta melel li avoʼntonique tscʼan tscʼopan Dios, pero li abecʼtalique muʼyuc stsatsal».

10, 11. 1) ¿Kʼusi toj tsots skʼoplal la xchan Pedro kʼalal vay li ta nichimaltik Getsemanie? 2) ¿Kʼusi chchanubtasot li kʼusi la snuptan Pedroe?

¹⁰ Manchuk mi toj kʼux li kʼusi la snuptan Pedro li vaʼ akʼobale, oy kʼusi toj tsots skʼoplal la xchan kʼalal och svayel li ta nichimaltik Getsemanie. Xi xa onoʼox yaloj li Jesuse: «Liʼ ta acʼubaltic tanae, acotolic ta xlaj stsatsal avoʼntonic ta jtojol». Pe xi laj yal li Pedroe: «Acʼo me chlaj stsatsal yoʼnton scotolic, pero li vuʼune muʼyuc onoʼox chlaj stsatsal coʼnton ta atojol». Laj yal Jesús ti oxib to velta chal ti mu xojtikin Jesús li Pedroe, pe xi jpʼel yoʼonton laj yale: «Acʼo me coʼol chijchamutic, muʼyuc onoʼox chajmucot o ta coʼnton» (Mat. 26:31-35). Pe jaʼ jech kʼot ta pasel kʼuchaʼal laj yal li Jesuse. Kʼalal laj yakʼ venta kʼusi la spas li Pedroe «batsʼi ep laj yocʼta sba» (Luc. 22:60-62).

¹¹ Oy kʼusi la xchan li Pedroe, yuʼun muʼyuk xa la spat yoʼonton ta stuk. Ta melel, li kʼusi koltaat-oe jaʼ ti la spas orasione. Jaʼ yuʼun xi la stojobtasutike: «Bijanic me [...]; teuc me avoʼntonic ta scʼopanel li Diose». ¿Mi ta jchʼuntik li tojobtasel yakʼoj ta naʼel Dios taje? ¿Mi chkakʼtik ta ilel ti jpatoj koʼontontik ta stojolal Jeova kʼalal nopajtik noʼox ta jpastik orasione? Jaʼ jech xtok, teuk me ta joltik li kʼusi laj yal li jtakbol Pablo liʼe: «Li bochʼo tsnop ti toj jun yoʼnton xchʼunoje, acʼo me sqʼuel sba, naca me yaluc ta lum» (1 Cor. 10:12).

12. ¿Kʼu yuʼun toj lek ta chanbel stalelal li Nehemiase?

¹² Jnopbetik skʼoplal li Nehemías ti abtej ta j-akʼ yaʼyel tsʼusub yuʼun li ajvalil ta Persia Artajerjes ta siglo 5 kʼalal maʼuk toʼox jkʼakʼaliltike. Li yajtunel Dios taje toj lek ta chanbel stalelal ta sventa li spasel orasione. Ta skoj ti muʼyuk lek oyik li judioetike, xi laj yal li Nehemiase: «Oy jayibuc cʼacʼal [...] laj quicta ixim, la jcʼopan li Dios te oy ta vinajele» (Neh. 1:4). Kʼalal jakʼbat yuʼun ajvalil Artajerjes ti kʼu yuʼun chat yoʼonton li Nehemiase xchiʼuk ti kʼusi tskʼane, lik skʼopon ta yoʼonton li Dios ta vinajele (Neh. 2:2-4). ¿Kʼusi kʼot ta pasel un?  La stakʼ orasion li Jeovae xchiʼuk la skʼel ti kʼusi skʼan pasel sventa stabeik sbalil li steklumale (Neh. 2:5, 6). ¡Mas to tsatsub xchʼunel yoʼonton li Nehemiase!

13, 14. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa tsotsuk xchʼunel koʼontontik kʼalal chakʼbe yipal Satanás sventa chchibajesutike?

¹³ Kʼalal nopajtik ta jpastik orasion kʼuchaʼal Nehemiase, jaʼ me tskoltautik sventa lek tsots li xchʼunel koʼontontike. Muʼyuk xkʼuxul yoʼonton li Satanase, jaʼo chilbajinutik kʼalal kʼunutik tajeke. Jech kʼuchaʼal liʼe, mi yakal chkil jvokoltik ta chamel o mi iputik ta at-oʼontone, xuʼ me toj chopol chkaʼitik ti kʼuyepal chij-abtej ta stojolal Dios jujun ue. O xuʼ van ta jvul koʼontontik ta skoj li kʼusitik muʼyuk lek la jnuptantik ta voʼnee. Tskʼan chakʼ jnoptik Satanás ti mu kʼusi xijtun-oe, vaʼun jaʼo tskʼunibtas xchʼunel koʼontontik kʼalal jech chkaʼi jbatike. Pe lek me tsots xchʼunel koʼontontik mi ta jchʼuntik li mantal liʼe: «Bijanic me [...]; teuc me avoʼntonic ta scʼopanel li Diose». Yuʼun mi ta jtsaktik li xchʼunel koʼontontik ti jaʼ chchabiutike jaʼ me ta jmakbetik-o «yabtejeb li pucuj ti tsanajtic sniʼ tsjip tal ta [jtojolaltike]» (Efes. 6:16).

¹⁴ Mi oy-o ta koʼontontik «scʼopanel li Diose» muʼyuk me chʼayal koʼontontik tstautik li kʼusi chakʼ ta preva li xchʼunel koʼontontike. ¿Kʼusi skʼan jpastik kʼalal oy kʼusi tsokesutik ta mantale? Teuk me ta joltik li kʼusi la spas li Nehemiase xchiʼuk jpastik me ta anil orasion, yuʼun jaʼ tskoltautik sventa stsal kuʼuntik li akʼel ta prevae.

15. ¿Kʼusi skʼan jakʼbe jbatik ta sventa li spasel orasion ta stojolal li yantike?

¹⁵ Li Jesuse la skʼanbe vokol Dios sventa mu xchʼay xchʼunel yoʼonton li Pedroe (Luc.  22:32). La xchanbe stalelal Jesús li Epafrase, ti jaʼ jun yajtsʼaklom Cristo ti tukʼ laj yakʼ sba ta baʼyel sigloe. Jpʼel ta yoʼonton la spas orasion ta stojolal li ermanoetik ta Colosase, jaʼ yuʼun xi albatik yuʼun li Pabloe: «Scotol cʼacʼal yacʼoj persa tscʼopan Dios ta atojolic, yuʼun tscʼan ti acʼo junuc avoʼntonic o ta stojol Diose, ti acʼo tsatsubanic leque, xchiʼuc ti acʼo anaʼic lec scotol cʼusi tscʼan Diose» (Col. 4:12). Toj lek me ti xi jakʼbe jbatike: «¿Mi ta sjunul koʼonton ta jpas orasion ta stojolal li kermanotak ta spʼejel Balumile? ¿Mi nopolik noʼox chkalbeik skʼoplal ta j-orasion li buchʼutik chil svokolik ta nikel, nojelal ta voʼ xchiʼuk ta yan kʼusitike? ¿Bakʼin la jpas orasion ta stojolalik li buchʼutik tsots kʼusitik sbainojik ta s-organisasion Jeovae? ¿Mi oy jpasoj orasion ta stojolal ermanoetik ta tsobobbail ti chil svokolike?».

16. ¿Mi oy van sbalil ti jpastik orasion ta stojolal li yantike? Albo smelolal.

¹⁶ Kʼalal ta jpastik orasion ta stojolal li kermanotaktike ta me stabeik sbalil (kʼelo 2 Corintios 1:11). Akʼo mi muʼyuk sbainoj ta stakʼel Jeova li kʼusi tskʼanilanik li yajtuneltake, ta onoʼox xchikinta ta skoj ti ta sjunul yoʼonton tspasik orasione, tstsakbe ta mukʼ li kʼusi chat-o yoʼontonike xchiʼuk tstakʼbe. Jaʼ yuʼun chaʼa, skʼan me xkakʼ ta koʼontontik li matanal jtaojtik ta spasel orasion ta stojolal li yantike. Jchanbetik stalelal li Epafrase, kakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik li yantike xchiʼuk ti oyik ta koʼontontik kʼalal ta jpastik orasion ta stojolalike. Xijmuyubaj noʼox, yuʼun «jaʼ toj echʼem xcuxet yoʼnton li bochʼo ta xaqʼue; jaʼ mu sta jech li bochʼo ta xichʼe» (Hech. 20:35).

17, 18. ¿Kʼuxi tskoltautik li mantal liʼe: «Bijanic me [...]; teuc me avoʼntonic ta scʼopanel li Diose»?

¹⁷ Kʼalal poʼot xaʼox xal Pablo ti «jutuc xa scʼan xjelov batel li acʼubaltique; [ti ta xa] xtal li cʼacʼaltique», xi xa onoʼox laj yale: «Chavilic li cʼusi chcʼotan xa ta pasele. Jaʼ xa yorail ta jvicʼ lec jsatic, yuʼun liʼ ta orae nopol xa xʼechʼ tal ta jtojoltic li coltaele; mu jechuc jech chac cʼu chaʼal cʼalal lic jchʼuntique» (Rom. 13:11, 12). Poʼot xa me jtatik li achʼ balumil chakʼbutik Diose, yuʼun poʼot xa me tajek jta jkolebaltik. Mu me xijvay ta mantal xchiʼuk mu me xkakʼtik ti akʼo xchʼay koʼontontik li kʼusitik oy ta balumil sventa jkʼopontik li Jeova ta jtuktike. Kʼalal yakal ta jmalabetik skʼakʼalil li Jeovae, skʼan me jchʼuntik li mantal liʼe: «Bijanic me [...]; teuc me avoʼntonic ta scʼopanel li Diose». Yuʼun jaʼ tskoltautik ta spasel liʼe: «Tscʼan ti lec, ti tucʼ chapas abaique. Tscʼan ti jʼechʼel chavichʼic o ta mucʼ li Diose» (2 Ped. 3:11, 12). Mi jech ta jpastike, chvinaj ta jkuxlejaltik ti julavemutik ta mantale xchiʼuk ti jpʼel jchʼunojtik ti poʼot xa xtal slajeb li kʼusitik chopol oy avie. Jaʼ yuʼun chaʼa, jpastik me orasion «scotol cʼacʼal» (1 Tes. 5:17). Jaʼ jech kʼuchaʼal la spas li Jesuse, jsabetik me yorail sventa jkʼopontik li Jeova ta jtuktike. Mu me toj aniluk jchiʼintik ta loʼil li Jeovae, vaʼun mas me chijnopaj ta stojolal (Sant. 4:7, 8). ¡Jaʼ jun mukʼta matanal jtaojtik!

¹⁸ Xi chal li Vivliae: «Cʼalal jaʼo yorail yichʼoj sbecʼtal li Cristoe, ep la scʼan vocol; ta yaʼlel sat xvocolet ta stojol li Dios ti jaʼ xuʼ yuʼun chiscoltautic ta sventa lajele. Iʼaybat scʼop ta sventa ti jun yoʼnton laj yichʼ ta mucʼ li Diose» (Heb. 5:7). Ta yaʼlel sat xvokolet ta stojolal Stot li Jesuse, jaʼ yuʼun tukʼ laj yakʼ sba ti kʼu sjalil kuxi ta Balumile. Jaʼ yuʼun li Jeovae la xchaʼkuxes xchiʼuk laj yakʼbe xkuxlejal ti mu snaʼ xlaj skʼoplale. Tukʼ me chkakʼ jbatik ta stojolal Jtotik ta vinajel kʼalal ta jnuptantik jtosuk vokolil xchiʼuk ta me jta jkuxlejaltik sbatel osil mi ta jchʼuntik li mantal liʼe: «Bijanic me [...]; teuc me avoʼntonic ta scʼopanel li Diose».