1. ¿Kʼusitik xuʼ jpastik ta skoj ti pasbilutik jech kʼuchaʼal li Diose?

«LOKʼ totil o lokʼ meʼilot.» Taje ep buchʼutik jech chalik. Yuʼun li ololetike jutuk mu skotoluk velta xkoʼolajik xchiʼuk li stot smeʼike. Yuʼun li totil meʼiletike oy onoʼox kʼusi tsjelubtasbeik li yalab xnichʼnabike (herencia genética). Veno li Jeovae jaʼ Jtotik ta vinajel, ti jaʼ Snioʼal jkuxlejaltike (Sal. 36:9). Ti xnichʼonutike xijkoʼolajutik xchiʼuk. Li voʼotike kichʼojtik pasel «jech chac cʼu chaʼal» li Diose, jaʼ yuʼun jnaʼ xijrasonaj, xkʼot ta nopel kuʼuntik li kʼusi ta jkʼan ta jpastike xchiʼuk jnaʼ jsaʼ kamigotik (Gén. 1:26).

2. ¿Kʼuxi ti xuʼ xkʼot ta Kamigotik li Jeovae?

² Li Jeovae xuʼ xkʼot ta jlekil Amigotik. Ti lek xkil jbatik xchiʼuke jaʼ ta skoj ti skʼanojutike, ti oy xchʼunel koʼontontik ta stojolale xchiʼuk ta stojolal li Xnichʼone. Xi laj yal li Jesuse: «Toj ep la xcʼuxubin scotol cristianoetic ta banamil li Diose, jech laj yacʼ li jun noʼox Xnichʼon oye, yuʼun jech mu chʼayeluc chbat li bochʼotic ta xchʼunic ti jaʼ Jcoltavanej yuʼunique; jaʼ ta xcuxiic o sbatel osil» (Juan 3:16). Epal krixchanoetike skʼupinojik ti lek xil sbaik xchiʼuk li Jeovae. Kalbetik skʼoplal chaʼvoʼ krixchanoetik.

3, 4. ¿Kʼusi ti mu xkoʼolaj-o li Abraham xchiʼuk li snitilulaltak ta sventa ti kʼu yelan laj yil sbaik xchiʼuk li Jeovae?

³ Li Jeovae xi laj yal ta stojolal smoltotik li j-israeletike:  «Li Abraham ti lec la jcʼopan jba jchiʼuque» (Is. 41:8). Li ta 2 Crónicas 20:7 te chichʼ alel xtok ti jaʼ yamigo Dios li Abrahame. ¿Kʼu yuʼun ti lek laj yil sbaik xchiʼuk li Jpasvanej yuʼun li tukʼil vinik taje? Ti lek ilat yuʼun li Diose, jaʼ ta skoj li xchʼunel yoʼontone (Gén. 15:6; kʼelo Santiago 2:21-23).

⁴ Li snitilulaltak Abraham ti jaʼik toʼox li voʼneal Israele kʼot ta Stotik xchiʼuk ta Yamigoik li Jeovae. Pe kʼux ta alel, ti kʼu yelan lek toʼox xil sbaik xchiʼuk li Jeovae laj skʼoplal. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun muʼyuk xa bu la spat yoʼontonik ta sventa li kʼusi yaloj tspas Diose.

5, 6. 1) ¿Kʼuxi kʼot ta Avamigo li Jeovae? 2) ¿Kʼusitik van skʼan jakʼbe jbatik?

⁵ Kʼalal mas chavojtikin li Jeovae, mas me tstsatsub li xchʼunel avoʼonton ta stojolale xchiʼuk mas chakʼan. Vuleso ta ajol kʼalal la achan ti oy ta melel li Diose xchiʼuk ti xuʼ lek xavil aba xchiʼuke. Jech xtok, la achan ti jkotoltik jmulavilutik ta balumil ta skoj ti muʼyuk la xchʼun mantal li Adane. Laj avaʼibe smelolal ti nom oyik ta stojol Dios li krixchanoetike (Col. 1:21). Vaʼun laj avakʼ venta ti Jtotik ta vinajel ti kʼanvaneme muʼyuk bu nom oy ta jtojolaltik o ti muʼyuk ta yoʼonton tskoltautike. Kʼalal laj avaʼi ti laj yakʼ ta milel Jesús ta jtojolaltik li Diose xchiʼuk ti laj avakʼ xchʼunel avoʼonton ta sventa li matanal laj yichʼ akʼele, lek xa laj avil aba achiʼuk li Diose.

⁶ Kʼalal ta jvules ta joltik ti kʼuxi laj kojtikintik tal li Jeovae, lek ti xi jakʼbe jbatike: «¿Mi mas xa van lek xkil jba xchiʼuk li Diose? ¿Mi mas xa van ta jpat koʼonton ta stojolal ta skoj ti jkʼanoj li Jeovae, ti jaʼ li jlekil Amigoe?». Yan krixchano ti kuxi ta voʼne ti lek laj yil sba xchiʼuk li Jeovae, jaʼ li Gedeone. Sventa jchanbetik li stalelale kojtikintik mas.

7-9. 1) ¿Kʼusi toj labal sba kʼot ta stojolal li Gedeone, xchiʼuk kʼuxi koltaat? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale.) 2) ¿Kʼuxi xuʼ xijkʼot ta Yamigo li Jeovae?

⁷ Li jchapanvanej Gedeone jaʼo tun ta stojolal Jeova kʼalal oy tsots vokolil li ta Israele, kʼalal ochik xaʼox ta Albil Balumil li jteklume. Jech kʼuchaʼal chal ta kapitulo 6 ta Juecese ay svulaʼan Gedeón ta Ofra li yaj-anjel Jeovae. Li vaʼ kʼakʼal taje xibal toʼox sba mi stsakik ta kʼop Israel li jmadianitaetike. Jaʼ yuʼun, li Gedeone maʼuk ta osiltik yakal ta sjikʼa li strigoe, yuʼun ta nakʼal tspas sventa anil noʼox tsnakʼ li strigoe. Toj labal sba laj yil ti tal ta stojolal li anjele xchiʼuk ti xi albate: «Voʼot ti lec xuʼ avuʼune, ti oy lec stsatsal avoʼontone», vaʼun li Gedeone la sjakʼbe Jeova mi melel ti chkoltaatike, ti laj xa onoʼox skolta lokʼel ta Egipto li j-israeletike. Li anjele laj yal ta jamal ti chkoltaatik yuʼun li Jeovae, yuʼun laj yal ti jaʼ Jeova stuk jech chale.

⁸ Li Gedeone tsjakʼbe sba kʼuxi xuʼ skolta «loqʼuel ta scʼob madianetic li [x]chiʼiltac ta israelale». Li kʼusi takʼbat yuʼun li Jeovae lek jamal: «Xuʼ avuʼun, yuʼun vuʼun chajchiʼinot batel. Cʼalal chcʼot amil li madianetique, jaʼ noʼox jech chac cʼu chaʼal jun vinic chavaʼay» (Juec. 6:11-16). Laj onoʼox van sjakʼbe sba kʼuxi chkʼot ta pasel yuʼun taje, jaʼ yuʼun li Gedeone la skʼanbe jun senyail li anjele. Kʼalal chkakʼtik venta ti kʼu yelan chloʼilajike, jaʼ chakʼ ta ilel ti xchʼunoj ta melel ti oy Jeova li Gedeone.

⁹ Li kʼusi kʼot ta pasel taje, jaʼ tsatsubtasbat-o xchʼunel yoʼonton li Gedeone xchiʼuk mas nopajesat ta stojolal li Diose. Li Gedeone la smeltsan veʼlil, vaʼun la xlechanbe li anjele. Vaʼun ta skʼelobil juʼelal kʼakʼ li veʼlile, yuʼun la stijan sniʼ snamteʼ ta sba li tibol xchiʼuk pane, kʼalal jech kʼot ta pasel taje, laj yakʼ venta Gedeón ti jaʼ stakoj talel Jeova li anjel taje. Vaʼun xi laj yale: «Ay, Cajval Mucʼul Dios, laj xa quilbe jba jsatcutic xchiʼuc li jʼalmantal avuʼune» (Juec. 6:17-22). ¿Mi te van laj skʼoplal ti kʼu yelan lek xil sbaik Gedeón xchiʼuk li Sdiose? ¡Muʼyuk! Yuʼun mas lek laj yil-o sbaik. Li Gedeone mas to lek laj yojtikin li Jeovae, ta skoj taje xkuxet yoʼonton laj yaʼi sba ta stojolal. Li skajleb matanal la spas tee jaʼ te vinaj ti  kʼu yelan laj yakʼbe sbie: «Li Mucʼul Diose jaʼ chacʼ jun oʼntonal [ta hebreo kʼop «Jehová-salom», TNM]» (kʼelo Jueces 6:23, 24). Kʼalal ta jnoptik ta sventa li kʼusi tspas Dios ta jtojolaltik jujun kʼakʼale, chkakʼtik venta ti jaʼ melel Kamigotike. Kʼalal mas ta jkʼopontik ta orasione mas xkuxet koʼontontik chkaʼitik xchiʼuk mas tstsatsub ti kʼu yelan lek xkil jbatik xchiʼuke.

10. Jech kʼuchaʼal chal ta Salmo 15:3, 5, ¿kʼusi tskʼanbutik Jeova sventa xijkʼot ta yamigo?

¹⁰ Akʼo mi jech, sventa xkʼot ta Kamigotik li Jeovae, oy kʼusi skʼan jpastik. Li ta Salmo 15 te laj yal David li kʼusi skʼan pasel sventa xuʼ xijnaki te ta chʼulna yuʼun li Jeovae, jaʼ xkaltik, sventa xijkʼot ta yamigo li Diose (Sal. 15:1). Jkʼeltik batel chib li kʼusitik skʼan jpastike: ti mu jsokesbetik yoʼonton ta skoj ketik li yantike xchiʼuk ti jamal chijkʼopoj skotol orae. Li Davide la stsʼiba ti buchʼu xuʼ xnaki te ta chʼulna yuʼun li Jeovae, skʼan mu «chopol tsocbe yoʼnton ta scoj [ye]» li yantike xchiʼuk ti muʼyukuk stsakoj moton «taqʼuin yuʼun acʼo scontrainic li bochʼo muʼyuc smule» (Sal. 15:3, 5).

11. ¿Kʼu yuʼun skʼan mu jsokesbetik yoʼonton ta skoj ketik li yantike?

¹¹ Ta yan salmo xi chpʼijubtasvan li Davide: «Mu me xlocʼ cʼusi chopol ta aveic» (Sal. 34:13). Mi muʼyuk ta jchʼuntik li tojobtasel liʼe xchiʼuk mi lijtsʼuj ta sokbel yoʼonton ta skoj ketik li yantike xuʼ me te xlaj skʼoplal ti kʼu yelan lek xkil jbatik xchiʼuk li Jtotik ta vinajele. Ta melel, sokbel yoʼonton ta skoj ketik li yantike jaʼ li kʼusi ojtikinbil-o li Diabloe, ti jaʼ li mukʼta yajkontra Jeovae. Li jpʼel kʼop Diablo xie likem talel ta griego kʼop ti jaʼ skʼan xal «jchopolkʼoptavanej». Jaʼ yuʼun chaʼa, ti ta jpajtsan jbatik ta yalbel kʼusitik li yantike xchiʼuk ti chkaltik kʼusitik ta stojolal li yantike jaʼ me chakʼ ti lekuk-o xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae. Toj tsots skʼoplal ti mu jchopol kʼoptatik li buchʼutik oy yabtelik ta tsobobbaile (kʼelo Hebreos 13:17; Judas 8).

12, 13. 1) ¿Kʼu yuʼun skʼan melel xijkʼopoj ta skotol li kʼusitik ta jpastike? 2) ¿Kʼu yelan chil krixchanoetik ti melel jnaʼ xijkʼopoje?

¹² Li yajtuneltak Jeovae ojtikinbilik ta skoj ti jamal chkʼopojik ta skotol orae. Li jtakbol Pabloe xi la stsʼibae: «Cʼopanic Dios ta jtojolcutic. Ta jnaʼcutic lec ti muʼyuc cʼusi chopol jpasojcutique, xchiʼuc ti jech coʼntoncutic o ta jcʼancutic lec tucʼ chbat cuʼuncutic scotole» (Heb. 13:18). Ta skoj ti jpʼel koʼontontik «ta [jkʼantik] lec tucʼ chbat [kuʼuntik] scotole», mu me jecheʼuk noʼox xkilbajintik li kermanotik ta chʼunolajele. Mi ch-abtej xchiʼuk voʼotik junuk ermanoe, skʼan xkakʼtik persa mu xkilbajintik xchiʼuk ti jech jtojtik kʼuchaʼal kʼot ta nopel kuʼuntik xchiʼuke. Li yajtsʼaklomtak Cristoe jamal chkʼopojik xchiʼuk li yaj-abteltake xchiʼuk li yantike. Mi voʼotik chij-abtej xchiʼuk junuk ermanoe, skʼan me jkʼel jbatik ti mu jkʼantik ti voʼotik xa noʼox mas xijyichʼutik ta mukʼe.

¹³ Nopoltik noʼox chkaʼitik chal krixchanoetik ti maʼuk stestigotak Jeova ti jamal snaʼ xkʼopojik li stestigotak Jeovae. Jech kʼuchaʼal liʼe, jun direktor ti jaʼ sbainoj xchonel osil xchiʼuk nae laj yakʼ venta ti stestigotak Jeovae melel xkʼopojik. Xi laj yale: «Li voʼoxuke ta onoʼox xkʼot ta pasel avuʼunik li kʼusi chavalike» (Sal. 15:4). Ti kʼu yelan jtalelaltik taje maʼuk noʼox ti lek xkil jbatik xchiʼuk li Jtotik ta vinajele, moʼoj, yuʼun chichʼ muyubtael xtok li Diose.

14, 15. Li krixchanoetik ta jtatik ta cholmantale, ¿kʼuxi xuʼ jkoltatik sventa xkʼot ta yamigoik li Jeovae?

¹⁴ Akʼo mi xchʼunojik van ti oy li Diose, pe kʼalal chijlokʼ ta cholmantale ta jtatik epal krixchanoetik ti maʼuk slekil Amigoik chilik li Diose. ¿Kʼuxi van xuʼ jkoltatik? Jkʼeltik kʼusi laj yalbe 70 yajtsʼaklomtak Jesús kʼalal la stak batel ta cholmantal ta chaʼchaʼvoʼe:  «Cʼalal chacʼotic ta jun nae, baʼyuc jech xavalbeic: “Junuc avoʼnton liʼ ta anaique”, utic. Li bochʼo lec chaʼye, tstaic li jun yoʼntonique. Me mu scʼanique, te ta sut batel ta atojolic» (Luc. 10:5, 6). Mi ta slekil koʼonton ta jkʼopontik li krixchanoetike, jaʼ me xuʼ xtijbat-o yoʼontonik sventa xchanik li kʼusi melele. Xchiʼuk jaʼ xuʼ spajtsan-o sba yajval na kʼalal mi tskʼan chijyututike, taje jaʼ xuʼ tskoltautik sventa xchʼamutik ta yan velta.

¹⁵ Kʼalal ta jtatik krixchanoetik ti mu skʼan sjel li kʼusitik xchʼunojike o li kʼusitik nopem xaʼiik spasel ti mu jechuk chal Vivliae, ta slekil koʼontontik ta jkʼopontik. Li voʼotike lek ta jchʼamtik skotol krixchanoetik ta jtsobobbailtik, pe mas to li buchʼutik muʼyuk jun yoʼontonik ta sventa li kʼusitik oy liʼ ta balumile xchiʼuk li buchʼutik tskʼan chchanik mas ta stojolal li Dios ti chkichʼtik ta mukʼe. Li mantaletik chlokʼ ti jaʼ sbi: «Jelbat-o xkuxlejalik yuʼun li Vivliae» te ta jtatik skʼelobiltak ta sventa taje.

16. ¿Kʼuxi ti xuʼ jchiʼintik ta abtel xchiʼuk ti xkʼot ta kamigotik li Jeovae?

¹⁶ Jutuk mu skotoluk velta kʼalal jmoj ch-abtejik li krixchanoetike chlik yamigoin sbaik. Jaʼ yuʼun, jkotoltik ti kakʼoj jbatik ta stojolal li Jeovae kichʼojtik jun matanal, yuʼun jech chilutik kʼuchaʼal yamigo xchiʼuk xuʼ jchiʼintik ta abtel (kʼelo 1 Corintios 3:9). Kʼalal ta jcholtik mantal xchiʼuk ti ta jpastik ta yajtsʼaklom Cristo li krixchanoetike, chkaʼibetik mas smelolal li kʼupilik sba stalelaltak li Jtotik ta vinajele. Jech xtok, chkakʼtik venta ti tskoltautik xchʼul espiritu Dios sventa spas kuʼuntik li abtelal taje.

17. ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel ti jaʼ kamigotik Jeova kʼalal chakʼbutik li veʼlil ta mantal ta mukʼta tsobajeletike?

¹⁷ Kʼalal mas ta jcholtik mantale, mas nopol oyutik ta stojolal Jeova chkaʼi jbatik. Jech kʼuchaʼal liʼe, li voʼotike chkakʼtik venta kʼuxi chakʼbe slajeb Jeova li kʼusitik oy ta yoʼonton tspas li kajkontratike. Jech xtok, jnoptik kʼuxi sbeiltasojutik talel ta mantal li echʼ tal jabiletike. Solel labal sba chkiltik ti chakʼilanbutik veʼlil ta mantale. Li mantaletik ch-echʼ ta mukʼtik tsobajeletike jaʼ chakʼ ta ilel ti skʼanojutike xchiʼuk ti oy ta yoʼonton li jvokoltike xchiʼuk li kʼusi chtun kuʼuntike. Jun karta ti laj yichʼ tsʼibael ta sventa jun mukʼta tsobajel ta oxib kʼakʼale, xi la stsʼiba jun utsʼ alalile: «Li mantaletik echʼe solel kʼot ta koʼontonkutik. Chkaʼikutik ti solel skʼanojunkutik ta jujuntal li Jeovae xchiʼuk ti oy ta yoʼonton ti lekuk xbat li jkuxlejalkutike». Kʼalal ayik ta jun mukʼta tsobajel ti stuk noʼox jech echʼ ta Irlandae, jun nupultsʼakal ti likemik ta Alemaniae la stojik ta vokol kʼalal toj lek laj yichʼik chʼamel xchiʼuk ti lek laj yichʼik chabiel yuʼun li ermanoetike xchiʼuk xi laj yalik xtoke: «Pe li buchʼu mas ta jtojbekutik ta vokole jaʼ li Jeovae xchiʼuk li Ajvalil yuʼun ti jaʼ li Jesucristoe. Li stukike stakojunkutik ta ikʼel sventa te kapal jkʼoplalkutik li ta jteklum ti jmoj oyike, maʼuk noʼox chalik ti jmoj oyike,  moʼoj, yuʼun tskʼupinik skotol ora. Li kʼusi laj kilkutik kʼalal li-aykutik ta Dublín li ta mukʼta tsobajel ti stuk noʼox jeche jaʼ tsvules-o ta jolkutik ti jaʼ jun mukʼta matanal ti koʼol chijtunutik ta stojolal li Jdiostike».

18. ¿Kʼusi van skʼan jakʼbe jbatik ta sventa ti kʼu yelan ta jkʼopontik li Jeovae?

¹⁸ Li buchʼu yamigo sbaike mas me lek xil sbaik mi chchiʼin sbaik ta loʼile. Li Redes sociales xchiʼuk li mensajeetike toj ojtikinbil xa ta skoj li Internete xchiʼuk li kʼusitik achʼ chlokʼanuk tale. Pe ¿mi jaʼ mas tsots skʼoplal chkil ta jkuxlejaltik ti jchiʼintik ta loʼil Jeova ti jaʼ li jlekil Amigotike? Jnaʼojtik onoʼox ti jaʼ chaʼi j-orasiontik li Jeovae (Sal. 65:2). Vaʼun chaʼa, ¿mi nopoltik noʼox van ta jkʼan ta jkʼopontik li Jeovae?

19. ¿Kʼusi xuʼ jpastik mi vokol chkaʼitik yalbel Jeova li kʼusi oy ta koʼontontike?

¹⁹ Junantik yajtuneltak Diose toj vokol chaʼiik ta yalel li kʼusi oy ta yoʼontonike. Pe li Jeovae tskʼan ti jech jpastike (Sal. 119:145; Lam. 3:41). Mi mu jnaʼtik kʼuxi chkalbetik li kʼusi oy ta koʼontontike, maʼuk ti muʼyuk xa kʼusi xuʼ skoltautike. Xi la stsʼibabe batel yajtsʼaklomtak Cristo ta Roma li Pabloe: «Mu jnaʼtic cʼu xʼelan lec ta jcʼopantic li Diose. Pero li Chʼul Espiritue jaʼ tsvaʼan sba ta jcoltaeltic, xʼocʼolet tsjelubtasbe Dios li cʼusi mu xa jnaʼtic cʼuxi ta alele. Pero li Dios ti chil cʼusi oy ta coʼntontique snaʼbe cʼusi oy ta yoʼnton li Chʼul Espiritue. Snaʼ ti jaʼ tscʼanbe yuʼuntac Dios jech chac cʼu chaʼal tscʼan stuc li Diose» (Rom. 8:26, 27). Mi ta jnopbetik skʼoplal li kʼusi chal li slivroaltak Job, Salmos xchiʼuk Proverbiose jaʼ me tskoltautik ta yalbel Jeova li kʼusi oy ta koʼontontike.

20, 21. ¿Kʼuxi tspat koʼontontik li kʼusi laj yal Pablo ta Filipenses 4:6, 7?

²⁰ Kʼalal mi la jnuptantik tsots vokoliletike, jaʼ jpastik li tojobtasel la stsʼibabe batel Pablo li yajtsʼaklomtak Cristo ta Filipose: «Mu me cʼusi xloʼilaj avoʼntonic yuʼun. Me oy cʼusi scʼan avuʼun chavaʼyique, cʼanbeic Dios, vocoletanic ta stojol, xchiʼuc tojbeic ta vocol». Kʼalal jamal chkalbetik li kʼusi oy ta koʼontontik li jlekil Amigotike, jaʼ me chakʼ kipaltik xchiʼuk tspat koʼontontik. Xi laj yal xtok li Pabloe: «Jech chaspasboxuc o ta jun avoʼntonic li Diose. Li jun oʼntonal chacʼ Diose echʼem to xjelov jech chac cʼu chaʼal ta jnop ta jcʼantic li vuʼutique, jaʼ chaxchabiboxuc avoʼntonic xchiʼuc cʼusitic chanopic ta sventa ti avichʼojic ta mucʼ li Cristo Jesuse» (Filip. 4:6, 7). Jtojtik ta vokol «li jun oʼntonal chacʼ Diose», ti chchabi ta melel li koʼontontike xchiʼuk li jnopbentike.

²¹ Li orasione jaʼ chakʼ ti mas lek xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae. Jaʼ yuʼun skʼan jkʼopontik «Dios scotol cʼacʼal» (1 Tes. 5:17). Li xchanobil liʼe, akʼo me stsatsubtas ti kʼu yelan xkil jbatik xchiʼuk li Diose xchiʼuk jpʼeluk ta koʼontontik jpastik li kʼusi tskʼanbutike. Xchiʼuk jnoptik kʼu to yepal sbalil ta jtatik ti jaʼ Jtotik, ti jaʼ Jdiostik xchiʼuk ti jaʼ Kamigotik li Jeovae.