1. ¿Kʼusitik bendisionetik yakʼojbutik Jeova ti jaʼ tskoltautik sventa xijmuyubaje?

LI Jeovae tskʼan ti xijmuyubaj noʼoxe xchiʼuk chakʼbutik epal bendision sventa xijmuyubaj. Jun ti kʼusi yakʼojbutike jaʼ li jkuxlejaltike. Xchiʼuk xuʼ jtunestik sventa xkichʼtik ta mukʼ, yuʼun jaʼ yikʼojutik tal li ta melel relijione (Sal. 144:15; Juan 6:44). Jech xtok, chalbutik ti skʼanojutike xchiʼuk tskoltautik sventa xkuch batel kuʼuntik kʼalal chijtunutik batel ta stojolale (Jer. 31:3; 2 Cor. 4:16). Jech xtok, xkoʼolaj kʼuchaʼal oyutik ta jun paraiso yaʼeluk, yuʼun epal veʼlil ta mantal chkichʼtik xchiʼuk ta jkʼupintik ti oy epal kermanotik ti chkʼanvanike. Pe maʼuk noʼox taje, yuʼun oy lek spatobil koʼontontik ta tsʼakal xtok.

2. ¿Kʼusi vokol chaʼiik stsalel junantik yajtuneltak Jeova?

² Akʼo mi ep srasonaltak oy kuʼuntik sventa xijmuyubaj, junantik tukʼil yajtuneltak Diose muʼyuk onoʼox xmuyubajik ta sventa li kʼusi tspasike. Yuʼun tsnopik ti chʼabal sbalil ch-ilatik yuʼun Jeova xchiʼuk li kʼusi tspasik ta sventa li cholmantale. Ta skoj ti jech chaʼi sbaik taje, xuʼ van tsnopik ti jaʼ noʼox jun vaychil ti xuʼ xmuyubajik «ep jabil[e]». Li kuxlejal chaʼiike jaʼ noʼox puru at-oʼonton chakʼ chilik (Ecl. 11:8).

3. ¿Kʼu van yuʼun ti muʼyuk xijmuyubaj bakʼintike?

³ ¿Kʼu van yuʼun ti muʼyuk xijmuyubaj noʼoxe? Xuʼ van jaʼ ta skoj  ti muʼyuk xkʼot ta pasel kʼuchaʼal ta jkʼantike, junuk chamel o malubel (Sal. 71:9; Prov. 13:12; Ecl. 7:7). Jech xtok, jvules ta joltik ti lek xloʼlavan li koʼontontike xchiʼuk xuʼ chalbutik ti muʼyuk lek li kʼusi ta jpastike, akʼo mi xmuyubaj Dios ta jtojolaltik ta sventa li kʼusi ta jpastike (Jer. 17:9; 1 Juan 3:20). Li Satanase saʼojbe smul skotol li yajtuneltak Diose. Oy krixchanoetik tskʼan chakʼ jchʼuntik li kʼusi laj yalbe Elifaz li Jobe, ti jaʼ snopben Diabloe: ti mu la kʼusi xijtunutik-o chil li Diose. Taje mu meleluk onoʼox li kʼusi laj yale (Job 4:18, 19).

4. ¿Kʼusi ta jchantik li ta xchanobil liʼe?

⁴ Li Jeovae yaloj onoʼox ta melel ta Vivlia ti chchabi yajtuneltak akʼo mi chanavik ta «yolon pimil toyolal teʼtic» (Sal. 23:4). Jech kʼuchaʼal liʼe, ta xichʼik koltael ta Skʼop Dios. Li Skʼop Diose jaʼ «svuʼel li Diose. Yuʼun jech xuʼ ta [jlilintik], ta [jlajesbetik] scʼoplal sbijilic, srazonic li bochʼotic bij scuyoj sbaique», chakʼbe slajeb xtok kʼalal toj chopol chkaʼi jbatike (2 Cor. 10:4, 5). Jaʼ yuʼun jkʼeltik kʼuxi xuʼ jtunestik Vivlia sventa jtsʼitestik xchiʼuk sventa xijmuyubaj noʼox kʼalal chijtun ta stojolal li Jeovae. Taje chtun kuʼuntik sventa jtabetik sbalil jtuktik xchiʼuk sventa jpatbetik yoʼonton yantik xtok.

5. ¿Kʼusi xuʼ skoltautik sventa xijmuyubaj noʼox chijtunutik ta stojolal li Jeovae?

⁵ Li jtakbol Pabloe laj yakʼ junantik tojobtaseletik ti xuʼ skoltautik sventa xijmuyubaj noʼox xijtunutik ta stojolal li Jeovae. Xi laj yalbe mantal yajtsʼaklomtak Cristo li ta Corintoe: «Nopo lec avaʼay atuquic me jun avoʼnton achʼunojique» (2 Cor. 13:5). Ti lek achʼunojik xie jaʼ skʼan xal skotol li kʼusitik xchʼunojik li yajtsʼaklomtak Cristoe ti te chichʼ tael ta Vivliae. Sventa jnaʼtik mi jun koʼontontik ta sventa li kʼusi jchʼunojtike, skʼan me jkʼel jbatik lek xchiʼuk jkʼeltik lek li kʼusi chkaltike xchiʼuk jechuk me jpas jtalelaltik ta sventa li kʼusi jchʼunojtike. Pe maʼuk noʼox me skʼan jpastik li kʼusi mas lek chkaʼitike; skʼan me xkakʼ ta jkuxlejaltik skotol li mantaletik akʼbilutike xchiʼuk li chanubtaseletik ta sventa yajtsʼaklomtak Cristoe (Sant. 2:10, 11).

6. ¿Kʼu yuʼun skʼan jkʼeltik mi jun koʼontontik ta sventa li kʼusi jchʼunojtike? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale.)

⁶ Xuʼ van mu xakʼan lek xakʼel ti kʼu yelan atalelale, mas to mi anaʼoj ti xuʼ van toj ep kʼusi skʼan xajel ta akuxlejale. Li kʼusi tsnop ta jtojolaltik li Jeovae jaʼ mas tsots skʼoplal, maʼuk li kʼusi ta jnop jtuktike; yuʼun mu xijkʼot ta snopel ti bu kʼalal ta snop li stuke (Is. 55:8, 9). Li stuke tskʼelbe kʼusi oy ta yoʼonton li yajtuneltake, pe maʼuk me sventa tspʼaj, moʼoj, yuʼun jaʼ ta sabe slekil talelaltak xchiʼuk sventa tskolta. Kʼalal chakʼel ta Vivlia mi jun avoʼonton ta sventa li kʼusi achʼunoje jaʼ jech chavil aba kʼuchaʼal chilot li Diose. Kʼalal jech chapas taje jaʼ tskoltaot sventa mu chopoluk kʼusi xanop ta atojolal xchiʼuk ti xavakʼ venta ti kʼusi jaʼ melele: ti ep abalil chilot li Jeovae. Kʼalal chkaʼibetik smelolal taje xkoʼolaj kʼuchaʼal chichʼ jamel skortinail jun kuarto ti ikʼmutsʼan toʼoxe.

7. ¿Kʼuxi xuʼ skoltautik li kʼusi kʼot ta stojolalik li tukʼil yajtuneltak Dios ti chalbe skʼoplal Vivliae?

⁷ Jun ti kʼu yelan xuʼ jkʼel jbatik leke jaʼ mi la jnopbetik skʼoplal ta sventa li tukʼil yajtuneltak Dios chal ta Vivliae. Koʼoltaso kʼu yelan chavaʼi aba xchiʼukik, ti kʼu yelan akuxlejalike xchiʼuk nopo kʼu van yelan la apas jechuk ti voʼotuk jaʼo te oyote. Jkʼeltik oxib skʼelobil ti chakʼbutik ta ilel kʼuxi xuʼ jtunestik Vivlia sventa xkakʼtik venta mi jun koʼontontik ta sventa li kʼusi jchʼunojtike, ti jaʼ tskoltautik sventa xijmuyubaj noʼox chkaʼi jbatike.

8, 9. 1) ¿Kʼu toʼox van yelan xkuxlejal li meʼon antse? 2) ¿Kʼusitik van xuʼ la snop li meʼon ants ta sventa li matanal laj yakʼe?

⁸ Li ta chʼulna ta Jerusalene te laj yil Jesús jun meʼon ants ti abol sbae. Li kʼusi kʼot ta  stojolal li meʼon ants taje xuʼ skoltautik sventa xijmuyubaj noʼox akʼo mi ep kʼusitik mu spas kuʼuntik (kʼelo Lucas 21:1-4). ¿Kʼu toʼox van yelan xkuxlejal li meʼon antse? Baʼyuke, solel chat yoʼonton ta skoj ti cham smalale, ta yan xtoke, chil svokol ta skoj ti tskʼanik tajek takʼin li jnitvanejetik ta relijion li ta skʼakʼalile, ti «ta spojbeic cʼusi oy yuʼun li meʼon antsetique», maʼuk ti tskoltaike (Luc. 20:47). Solel abol sba tajek li ants taje, yuʼun jaʼ noʼox laj yakʼ juteb matanal takʼin ta chʼulna ti jaʼ jech stojol kʼuchaʼal buchʼuuk ch-abtej ti ta junchib noʼox minuto la spas talel kanale.

⁹ Nopo noʼox avaʼi kʼu yelan laj yaʼi sba li meʼon ants kʼalal och ta yamakʼil chʼulna xchiʼuk li chaʼsep yuni takʼine. ¿Mi laj van snop ti mu kʼusi bal-o li takʼin laj yakʼ ti mu xa xkoʼolaj ti kʼu toʼox yepal chakʼ kʼalal kuxul toʼox li smalale? ¿Mi kʼexav van kʼalal laj yil ti epal takʼin chakʼik li buchʼutik te chololik baʼyuke? ¿Mi laj van snop ta melel ti muʼyuk sbalil li chaʼsep yuni takʼine? Akʼo mi jech la snop taje, maʼuk te la spajtsan-o sba: la spas bu kʼalal xuʼ yuʼun sventa xkoltavan li ta melel yichʼel ta mukʼ Diose.

10. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jesús ti oy sbalil laj yil Jeova li meʼon antse?

¹⁰ Li Jesuse laj yakʼ ta ilel ti ep sbalil laj yil Jeova li meʼon antse xchiʼuk li matanal takʼin laj yakʼe. Laj yal ti «jaʼ xjelov yepal laj yacʼ» li meʼon antse. Li chaʼsep yuni takʼin laj yakʼe kapij van li ta takʼin laj yakʼik li yantike, pe li Jesuse mas tsots skʼoplal laj yil li kʼusi la spase xchiʼuk la skʼupil kʼopta li xchʼunel yoʼonton ta stojolal Dios li ants taje. Kʼalal laj yilik li uni chaʼsep takʼin li buchʼutik tstsobik takʼine mu snaʼik kʼu to yepal sbalil chil li Jeovae xchiʼuk ti buchʼu laj yakʼe. Pe akʼo mi jech, li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti kʼu yelan chil li Jeovae, maʼuk li kʼusi tsnop li krixchanoetike, maʼuk xtok li kʼusi la snop li meʼon ants ta stojolale. ¿Mi xuʼ van skoltautik li loʼil sventa jkʼeltik mi jun koʼontontik ta sventa li kʼusi jchʼunojtike?

11. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li sloʼil xkuxlejal meʼon antse?

¹¹ Melel onoʼox li vokoliletik ta jnuptantike xuʼ me smakutik ta yakʼbel bu kʼalal xuʼ kuʼuntik li Jeovae. Junantik ermanoetike mu xuʼ yuʼunik ep xcholik lekil aʼyej ta skoj ti malubemik  xae o ta skoj chamel. Pe, ¿mi jaʼ van skʼan xal ti mu kʼusi bal-o ti xakʼ ti kʼu yepal la xcholik mantale? Akʼo mi kerem o tsebot to xchiʼuk mi muʼyuk mas ipote, xuʼ van chanop ti toj jutuk tajek li kʼusi chapas ta sventa cholmantal li ta epal ora chakʼik li slumal Dios sventa xichʼ ichʼel ta mukʼe. Li sloʼil xkuxlejal meʼon antse chakʼ jchantik ti ep sbalil chil Jeova li kip chkakʼtik sventa chijtun ta stojolale, mas to kʼalal jaʼo ta jnuptantik vokoliletike. Nopo ta sventa ti kʼu yepal la achol mantal li echʼ jabile. ¿Mi oy van junuk velta ti la avakʼ persa sventa mas ep xa cholmantale? Mi jaʼ jeche, xuʼ me xamuyubaj ti ep sbalil laj yil Jeova li kʼusi la apas taje. Kʼalal ta jpastik bu kʼalal xuʼ kuʼuntik sventa xijtun ta stojolal Jeova jech kʼuchaʼal la spas li meʼon antse, xuʼ me xkaltik ti jun koʼontontik ta sventa li kʼusi jchʼunojtike.

12-14. 1) ¿Kʼu van yelan laj yaʼi sba li Eliase? 2) ¿Kʼu van yuʼun ti laj yat tajek yoʼonton li Eliase?

¹² Li j-alkʼop Eliase tukʼ laj yakʼ sba ta stojolal li Jeovae xchiʼuk lek tsots xchʼunel yoʼonton. Akʼo mi jech, ta jun veltae tsots laj yat yoʼonton, jaʼ yuʼun la skʼanbe Dios ti akʼo xmilate. Xi laj yale: «¡Mucʼul Dios, liʼ noʼox cʼalale, milun ta ora!» (1 Rey. 19:4). Li buchʼutik muʼyuk yiloj ep svokolike, xuʼ van tsnopik ti muʼyuk «bisbiluc cʼusi» lokʼ ta ye li Eliase (Job 6:3). Pe akʼo mi jech, melel onoʼox ti kʼu yelan laj yaʼi sbae. Li Jeovae muʼyuk ilin ta stojolal Elías ta skoj ti tskʼan chchame, moʼoj, yuʼun la skolta.

¹³ ¿Kʼu yuʼun laj yat tajek yoʼonton li Eliase? Muʼyuk toʼox bu jal echʼem kʼalal laj yakʼ ta ilel ta jun skʼelobil juʼelal ti jaʼ melel Dios li Jeovae. Kʼalal vinaj xaʼox li skʼelobil juʼelale, laj yichʼ milel 450 j-alkʼopetik yuʼun Baal (1 Rey. 18:37-40). Li Eliase xuʼ van la snop ti tsutik xa talel ta stojolal melel yichʼel ta mukʼ Dios li slumale, pe mu jechuk kʼot ta pasel. Li chopol meʼajvalil Jezabele la stakbe batel jun aʼyej j-alkʼop Elías ti ta la xmilate. Ta skoj ti xuʼ xmilate, jatav batel ta sur, te echʼ batel ta Judá, vaʼun kʼot ta takixokol balumil ti muʼyuk kʼusi x-ayan tee xchiʼuk ti toj xibal sbae (1 Rey. 19:2-4).

¹⁴ Kʼalal jaʼo stuk te oy li Eliase, la snop ti muʼyuk kʼusi tun-o li yip laj yakʼe. Xi laj yalbe li Jeovae: «Muc vuʼcun toj lecun jech chac cʼu chaʼal li jmoltotaque». Jaʼ jech, yuʼun li stuke mu kʼusi xtun-o laj yaʼi sba jech kʼuchaʼal li sbakil xchiʼuk stanil li smoltotake. Li stuke la snop ti mu kʼusi spas yuʼune xchiʼuk ti muʼyuk sbalil li kʼusi la spas ta stojolal li Jeovae xchiʼuk li yantike.

15. ¿Kʼuxi laj yakʼbe ta ilel Jeova ti oy sbalil li Eliase?

¹⁵ Pe li Dios ti Skotol xuʼ yuʼune jelel ti kʼu yelan chile. Ta sat li Diose toj ep sbalil laj yil li Eliase. Jaʼ yuʼun oy kʼusi la spas sventa xakʼbe ta ilel. ¿Kʼusi la spas? La stakbe batel jun anjel sventa stsatsubtasat. Laj yakʼbe sveʼel xtok xchiʼuk yaʼal sventa xkuch yuʼun li xanbal tspas ti 40 kʼakʼal chjalij sventa xbat li ta vits Horebe. Li kʼusi xtoke, kʼalal stuktuk xaʼox yaloj ti tukʼ yakʼoj sba ta stojolal li Jeovae, akʼbat ta ilel ti mu meleluke. Akʼbat yan abtelal xtok, ti la xchʼam spasel li Eliase. Li j-alkʼope la stabe sbalil li koltael akʼbat yuʼun li Jeovae xchiʼuk mas xaʼox xmuyubaj la stsak yan velta li abtelal ta j-alkʼope (1 Rey. 19:5-8, 15-19).

16. ¿Kʼutik yelan stsatsubtasoj avoʼonton li Jeovae?

¹⁶ Li skʼelobil laj yakʼ ta ilel li Eliase xuʼ skoltaot sventa xavakʼ venta mi jun avoʼonton ta sventa li kʼusi achʼunoje xchiʼuk sventa xamuyubaj noʼox kʼalal chatun ta stojolal li Jeovae. ¿Kʼuxi xuʼ xkʼot ta pasel taje? Baʼyel nopo kʼutik yelan skoltaojot li Jeovae. ¿Mi oy skoltaojot junuk ermano, junuk van mol ta tsobobbail o yan yajtsʼaklom Cristo ti lek yij ta mantal kʼalal jaʼo tsots la anuptan vokolile? (Gál. 6:2.) ¿Mi oy stsatsubtasoj xchʼunel avoʼonton li Vivliae, li vunetike o li tsobajeletik ch-echʼe? Mi oy la atabe sbalil ta yan velta jech kʼuchaʼal laj xa kaltike, nopo ta melel ti jaʼ te lik talel ta stojolal Jeova li koltaele, xchiʼuk tojbo ta vokol ta a-orasion (Sal. 121:1, 2).

17. ¿Kʼusi ti oy sbalil chil Jeova ta stojolal li yajtuneltake?

 ¹⁷ Li ta xchibale, vuleso ta ajol ti mi muʼyuk xamuyubaj chatun ta stojolal li Jeovae xuʼ me sloʼlaot. Li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ li kʼusi tsnop Jeova ta jtojolaltike (kʼelo Romanos 14:4). Li stuke oy sbalil chilutik ta skoj ti jun koʼontontik ta sventa li kʼusi jchʼunojtike xchiʼuk ti tukʼ kakʼoj jbatike, maʼuk ta sventa li kʼusitik pasem kuʼuntike. Jech xtok, xuʼ van ep xa kʼusitik apasoj ta stojolal Jeova ti mu xavakʼ ventae, jech kʼuchaʼal kʼot ta stojolal li Eliase. Xuʼ van ep xa akoltaoj epal ermanoetik ta atsobobbail ti muʼyuk avakʼoj ventae. Xchiʼuk xuʼ van yaʼiojik xa kʼusi melel ta Vivlia junantik krixchanoetik ti jaʼ koliyal ti la avakʼ avip ta xcholbel mantale.

18. ¿Kʼusi chakʼ ta ilel kʼalal chkichʼtik akʼbel kabteltik yuʼun li Jeovae?

¹⁸ Xchiʼuk li ta slajeb xae, kʼalal chakʼbot yan abtelale, nopo ti jaʼ ta skoj ti te xchiʼukot li Jeovae (Jer. 20:11). Xuʼ van chachibaj kʼalal chavakʼ venta ti muʼyuk noʼox sbalil chavil li kʼusi yakal chapas ta sventa cholmantale o ta skoj ti mu noʼox xata yileluk li kʼusi anopoj chapas ta slumal Jeovae. Kʼusiuk li avokol chanuptane, li voʼote oy jun mukʼta matanal avichʼoj ti toj tsots skʼoplale: li xcholel lekil aʼyeje xchiʼuk ti avichʼojbe sbi li Diose. Tukʼ xavakʼ aba ta stojolal. Vaʼun xuʼ me spas avuʼun li kʼusi chal Jesús li ta lokʼolkʼop liʼe: «Laʼ ochan, cuxetuc noʼox avoʼnton achiʼuc li avajvale» (Mat. 25:23).

19. ¿Kʼu yelan laj yaʼi sba li buchʼu la stsʼiba li Salmo 102?

¹⁹ Li buchʼu la stsʼiba li Salmo 102 solel mu xa snaʼ kʼusi tspas laj yaʼi. Oy «svocol» laj yaʼi, jaʼ xkaltik, oy kʼusi kʼux chaʼi xchiʼuk chopol chaʼi sba, chʼabal xa yip chaʼi sventa stsal yuʼun li svokoltake (Sal. 102, ta sba tsʼib). Ti kʼu yelan la stsʼibae chakʼ ta ilel ti solel tuchʼem tajek laj yaʼi li yoʼontone xchiʼuk ti stuk tajek laj yaʼi sbae (Sal. 102:3, 4, 6, 11). Yaloj mi chjipat yuʼun li Jeovae (Sal. 102:10).

20. ¿Kʼuxi xuʼ skoltaot li orasion kʼalal mi solel chavat tajek avoʼontone?

²⁰ Li jtsʼibajom yuʼun salmoe xuʼ ox stunes xkuxlejal sventa xtun ta stojolal Jeova (kʼelo Salmo 102:19-21). Jech kʼuchaʼal chakʼ ta ilel li ta Salmo 102, xuʼ van yakal chil svokol xchiʼuk tsvul yoʼonton akʼo mi jun yoʼonton ta sventa li kʼusi xchʼunoj li jun yajtunel Jeovae. Li jtsʼibajom yuʼun salmoe «jech chac cʼu chaʼal jcot mut ti stuc luchul ta ba na[...]» laj yaʼi sbae ti jaʼ xa noʼox te xchiʼuk li svokoltake (Sal. 102:7). Mi oy jech la avaʼi aba junuk veltae, albo Jeova li kʼusi oy ta avoʼontone, jech kʼuchaʼal la spas li jtsʼibajom yuʼun salmoe. Li «scʼopanel Dios sventa bochʼo oy svocol» chal ta Salmoe jaʼ xuʼ skoltaot sventa xamuyubaj noʼox ti chatun ta stojolal li Jeovae. Li stuke chal ta jamal ti chaʼibe «scʼop li bochʼotic abul sbaique» xchiʼuk tstukʼulanbe skʼopik kʼalal ta skʼanbeik vokole (Sal. 102:17). Pato avoʼonton ta sventa li kʼusi laj yale.

21. ¿Kʼuxi xuʼ mas xijmuyubaj chijtun ta stojolal Jeova?

²¹ Li ta Salmo 102 xtoke chchanubtasutik ti skʼan xijmuyubaj noʼox kʼalal chijtun ta stojolal li Jeovae. Li jtsʼibajom yuʼun salmoe jaʼo kʼot ta pasel yuʼun kʼalal mas laj yakʼ ta yoʼonton ti kʼu yelan xil sbaik xchiʼuk li Jeovae (Sal. 102:12, 27). Solel patbat yoʼonton kʼalal la snaʼ ti te oy-o Jeova ta stojolal sventa tskolta slumal yoʼ xkuch yuʼunik li vokoliletike. Jaʼ yuʼun mi tsmakot avaʼi avokoltak sventa xatun ta stojolal li Jeovae, albo kʼu yelan chavaʼi aba ta orasion. Maʼuk noʼox xakʼanbe ti xkuch avuʼun li avokole, kʼanbo xtok ti «acʼo pucuc» batel sbi li Jeovae (Sal. 102:20, 21).

22. ¿Kʼuxi xuʼ lek chilutik li Jeovae?

²² Jech kʼuchaʼal laj xa jchantike, xuʼ skoltautik Vivlia sventa xkakʼtik venta mi jun koʼontontik ta sventa li kʼusi jchʼunojtike xchiʼuk ti oy sbalil chilutik li Jeovae. Melel onoʼox ti mu xuʼ xkakʼbetik slajeb ta j-echʼel at-oʼonton xchiʼuk ti chijchibajutik li ta sbalumil Satanás avie. Pe mi tukʼ laj kakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae chakʼbutik kuxlejal sbatel osil xchiʼuk lek chilutik (Mat. 24:13).