1. ¿Mi tsots van skʼoplal ti kʼu yelan ta jchiʼintik ta loʼil li krixchanoetike? Albo junuk skʼelobil (kʼelo li lokʼol ta slikebale).

TE XA van ta jayibuk jabil jun nupultsʼakal ta Fiyi jaʼo yakalik ta jun kampanya sventa tstakik ta ikʼel krixchanoetik yoʼ xbatik li ta Snaʼobil slajel Cristoe. Kʼalal jaʼo chchiʼinik ta loʼil jun ants ti jaʼo muʼyuk te oy ta snae, jaʼo laj yakʼ voʼ. Li ermanoe laj yakʼbe yaxib li antse, li stuke koʼol ch-axinaj xchiʼuk li yajnile. Kʼalal laj yilik ti kʼot ta Snaʼobil slajel Cristo li antse solel muyubajik. Li ants taje laj yal ti mu xvul ta sjol skotol kʼusi albat yuʼun li stestigotak Jeova kʼalal jaʼo chiʼinat ta loʼile. Pe toj labal sba laj yil ti akʼbat yaxibe ti jaʼ yuʼun bat li ta Snaʼobil slajel Cristoe. ¿Kʼusi van tijbat-o yoʼonton li ants taje? Li nupultsʼakale jaʼ laj yakʼik ta ilel li Mukʼul Lekil Mantale (Regla de Oro).

2. ¿Kʼusi jaʼ li Mukʼul Lekil Mantale, xchiʼuk kʼuxi xuʼ xkakʼ ta jkuxlejaltik?

² ¿Kʼusi jaʼ li Mukʼul Lekil Mantale? Jaʼ li mantal laj yal Jesuse ti xi laj yale: «Ti cʼu xʼelan chacʼan chaspasboxuc li cristianoetique, jaʼ jech xapasbeic ec» (Mat. 7:12). ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼ ta jkuxlejaltik li mantal taje? Baʼyele, skʼan xi jakʼbe jbatike: «Ti voʼonukuk li yan krixchanoe, ¿kʼu van yelan ta jkʼan tskʼoponikun?». Mi laje, skʼan xkakʼ kiptik spasel bu kʼalal xuʼ kuʼuntik ta stojolal li yan krixchanoetike (1 Cor. 10:24).

3, 4. 1) Alo kʼu yuʼun maʼuk noʼox skʼan xkakʼtik ta ilel ta stojolal jchiʼiltik ta chʼunolajel li Mukʼul Lekil Mantale. 2) ¿Kʼusi ta jchantik li ta xchanobil liʼe?

 ³ Li Mukʼul Lekil Mantale ta onoʼox xkakʼtik ta ilel ta stojolal li jchiʼiltik ta chʼunolajele. Pe li Jesuse laj yalbutik ti maʼuk noʼox skʼan jech jpastik ta stojolal li jchiʼiltik ta chʼunolajele. Ta melel kʼalal laj yalbe skʼoplal Jesús li Mukʼul Lekil Mantale jaʼo kʼalal laj yal kʼu yelan skʼan xkiltik skotol li krixchanoetike xchiʼuk li buchʼutik tskontrainutike (kʼelo Lucas 6:27, 28, 31, 35). Mi ta jpastik jech kʼuchaʼal chal li mantal ta stojolal li buchʼutik tskontrainutike, mas to oy srasonal jech ta jpasbetik li «bochʼotic scʼoplal onoʼox chcuxiic sbatel osile» (Hech. 13:48).

⁴ Li avie jkʼeltik chanib sjakʼobiltak ti xuʼ te oyuk ta joltik kʼalal jaʼo ta jcholtik mantale: ¿Buchʼutik li ta jchiʼinan ta loʼile? ¿Bu ta jchiʼinan ta loʼil? ¿Bakʼin van ta jchiʼinan ta loʼil li krixchanoetike? ¿Kʼuxi xuʼ xlik jchiʼin ta loʼil? Jech kʼuchaʼal ta jchantike, li sjakʼobiltak liʼe jaʼ tskoltautik sventa jtsaktik ta venta kʼu yelan chaʼi sbaik li krixchanoetike xchiʼuk jeltik ti kʼuxi chlik jchiʼintik ta loʼile (1 Cor. 9:19-23).

5. ¿Kʼusi skʼan jakʼbe jbatik?

⁵ Li ta cholmantale ta onoʼox jchiʼintik ta loʼil ta jujuntal li krixchanoetike. Jelel stsʼunbalik ta jujuntal li krixchanoetike xchiʼuk li svokolike (2 Crón. 6:29). Kʼalal oy buchʼu chacholbe mantale, xi xajakʼbe abae: «Ti jaʼuk yajval naun xchiʼuk jaʼuk chcholbun mantal li yajval nae, ¿kʼu van yelan ta jkʼan chil li jtalelale? ¿Mi ta van jkʼan ti akʼo jech xilun kʼuchaʼal jun noʼox jlakʼna? O ¿mi jaʼ van ta jkʼan ti xojtikinune?». Mi la jnopbetik skʼoplal li sjakʼobiltak taje, tskoltautik sventa jvules ta joltik kʼu yelan skʼan xkiltik ta jujuntal li yajval naetike.

6, 7. Mi oy la jtatik jun krixchano ta cholmantal ti solel ch-iline, ¿kʼusi van xuʼ jpastik?

⁶ Mu jkʼantik ti ojtikinbilutik kʼuchaʼal junuk krixchano ti skotol chopol chile. Kalbetik junuk skʼelobil, ta skoj ti jaʼutik yajtsʼaklom Cristoe ta xkakʼtik persa spasel li kʼusi chal Dios ta sventa ti «oyuc [...] lec smuil» li kʼusi chkaltike (Col. 4:6). Ta skoj ti jpasmulilutik jkotoltike ep ta velta chlokʼ kʼusitik ta ketik ti chopol chkaʼitik ta tsʼakale (Sant. 3:2). Mi muʼyuk lek la jchiʼintik ta loʼil jun krixchano ta skoj noʼox ti oy kʼusi chopol kʼot ta jtojolaltik li vaʼ kʼakʼale, mu van jkʼantik ti xilutik kʼuchaʼal jun krixchano ti mu jtsaktik ta venta li yantike xchiʼuk ti toj jchopolutike. Ta melel ta van jkʼantik ti xaʼibeik smelolal li jun krixchanoe. ¿Mi mu skʼanuk jech jpastik ek?

⁷ Mi oy la ata jun krixchano ta cholmantal ti solel ch-iline, ¿mi xuʼ xavakʼ persa xavaʼibe smelolal ti kʼu yuʼun jech tspase? Xuʼ van sujom xa tajek ta skoj yabtel o ta skoj chanun. O mi tsots ip chaʼi. Jutuk mu skotoluk li yajval naetik ta slikebale muʼyuk lek la xchʼamik, jaʼ to la xchʼamik kʼalal akʼbatik ta ilel smalael yuʼunik xchiʼuk ti tsakatik ta mukʼ yuʼun li slumal Jeovae (Prov. 15:1; 1 Ped. 3:15).

8. ¿Kʼu yuʼun skʼan xkalbetik skotol krixchanoetik li aʼyej ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose?

⁸ Skotol krixchanoetik ta jcholbetik mantal. Li jabiletik echʼe, yichʼoj xa lokʼesel mas ta 60 sloʼil xkuxlejal krixchanoetik li ta revista Li Jkʼel osil ta toyole li ta mantaletik ti jaʼ sbi: «Jelbat-o xkuxlejalik yuʼun li Vivliae». Jlom li sloʼil xkuxlejalik krixchanoetik ti te talemik li ta revistae jaʼik toʼox j-elekʼetik, jyakubeletik, jpandiyeroetik o tslajesik toʼox droga. Yantik xtoke stikʼoj toʼox sbaik ta politika, jnitvanejetik toʼox ta relijion o krixchanoetik ti jaʼ toʼox batem yoʼontonik ta epal chanun sventa sta lek yabtelik. Jlome chmulivajik toʼox. Pe akʼo mi jech, laj yaʼiik li lekil aʼyej ta sventa Vivliae, vaʼun la xchʼamik xchanel li Vivliae, la sjel li xkuxlejalike xchiʼuk ochik li ta mantale. Taje jaʼ skʼan xal ti skʼan mu jnoptik ti mu xa xchʼam-o aʼyej ta sventa Ajvalilal yuʼun Dios li jun krixchanoe (kʼelo 1 Corintios 6:9-11). Moʼoj, jaʼ mas lek ti jnoptik ti xuʼ ch-ochik ta mantal skotol li krixchanoetike (1 Cor. 9:22).

9. ¿Kʼu yuʼun skʼan jtsaktik ta mukʼ snaik li krixchanoetike?

⁹ ¿Bu ta jchiʼintik ta loʼil krixchanoetik li ta cholmantale? Li bu mas ta jchiʼintik ta loʼile jaʼ li ta snaike (Mat. 10:11-13). Li jnatike tsots skʼoplal chkiltik, jaʼ yuʼun ta jtojtik ta vokol mi la stsakik ta mukʼ li jnatik xchiʼuk li yantik kʼusitik kuʼuntik li krixchanoetike. Yuʼun oy ta koʼontontik ti jaʼuk ti bu xuʼ chabibil chkaʼi jbatike xchiʼuk ti jtuktik noʼox te oyutike. Li voʼotike skʼan jech xkakʼtik ta ilel ek ta stojolal li jlakʼnatike. Jaʼ yuʼun chaʼa, kʼalal ta jcholtik mantal ta snaike lek me ti jnoptik kʼu yelan chijkʼopoj kʼalal mi lijkʼote (Hech. 5:42).

10. ¿Kʼuxi xuʼ xkutik sventa mu chopoluk xaʼiik krixchanoetik ti bu ta jcholtik mantale?

¹⁰ Li avie noj ta choplejal li Balumile, jaʼ yuʼun ep ta velta mu spat yoʼontonik ta stojolal krixchanoetik ti mu xojtikinik li yajval naetike (2 Tim. 3:1-5). Skʼan mu kʼusi jpastik sventa mu snopik kʼusi chopol ta jtojolaltik. Jech kʼuchaʼal liʼe, jnoptik ti chijnopaj batel ta jpʼej nae xchiʼuk ti ta jtijtike. Mi muʼyuk buchʼu tstakʼbutike, xuʼ van ta jkʼan ta jkʼeltik ochel ta ventana o chijxanavutik ta yosil sventa jkʼeltik mi oy buchʼu te oy. Ti bu nakalote, ¿mi xuʼ van chopol chaʼi yajval na ti jech chapas taje? ¿Kʼusi van xuʼ snopik li slakʼnaike? Melel onoʼox ti skʼan jkʼeltik jujujot kʼalal jaʼo ta jcholtik mantale (Hech. 10:42). Solel xijmuyubaj onoʼox chkaltik batel jun lekil aʼyej xchiʼuk li kʼusi oy ta koʼontontik spasele maʼuk chopol (Rom. 1:14, 15). Pe akʼo mi jech, skʼan oyuk jpʼijiltik xchiʼuk mu jpastik kʼusitik ti xuʼ toj chopol xaʼiik li krixchanoetik ti bu ta jcholtik mantale. Xi la stsʼiba li jtakbol Pabloe: «Mu jcʼan bochʼo jsocbecutic yoʼnton junuc. Yuʼun mu jcʼan chopol chbat scʼoplal li yabtel Dios yacʼojbuncutique» (2 Cor. 6:3). Li krixchanoetik ti bu ta jcholtik mantale xuʼ me x-ochik ta mantal mi ta jtsakbetik ta venta snaik xchiʼuk li kʼusitik x-ayan yuʼunike (kʼelo 1 Pedro 2:12).

11. ¿Kʼu yuʼun toj lek chkiltik kʼalaluk tstsakik ta venta yantik li kʼusi jnopoj xa ta jpastike?

¹¹ Jutuk mu jkotoltik li yajtunelutik Diose mu noʼox xijxokob. Sventa jpastik li kʼusitik oy ta jbatik spasele ta jkʼeltik baʼyuk li kʼusitik mas tsots skʼoplale xchiʼuk ta jkʼeltik lek yorail sventa jpastik (Efes. 5:16; Filip. 1:10). Mi oy kʼusi la smakutik spasel kʼusi ti jnopojtik xa onoʼoxe, chopol tajek chkaʼi jbatik. Jaʼ yuʼun, toj lek chkiltik kʼalaluk tstsakik ta venta yantik li kʼusi jnopoj ta jpastike, ti oy lek srasonal bakʼin chchiʼinutik ta loʼil xchiʼuk ti kʼu sjalil chjalijike. Kʼalal te oy ta joltik li Mukʼul Lekil Mantale, ¿kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti ta jtsaktik ta venta li krixchanoetik ta jcholbetik mantale?

12. ¿Kʼuxi xuʼ jnaʼtik mi jaʼo lek yorail kʼalal jaʼo ta jkʼopontik li krixchanoetike?

¹² Skʼan jkʼeltik bakʼin xuʼ jchiʼintik ta loʼil li yajval naetike. Li bu ta jcholtik mantale, ¿bakʼin te oy ta snaʼik li krixchanoetike? ¿Bakʼin van mas lek xuʼ xchʼamutik? Jaʼ van mas lek ti jeltik kʼusi ora ta jcholtik mantal jech kʼuchaʼal chal li sjakʼobiltak liʼe. Ta junantik lume, jaʼ mas lek xuʼ xichʼ cholel mantal ta naetik ta bat kʼakʼal o kʼalal ch-ikʼub xaʼoxe. Mi jaʼ jech ti bu chachol mantal eke, ¿mi xuʼ xa chʼakbe yorail sventa xachol mantal ta naetik ti vaʼ ora taje? (Kʼelo 1 Corintios 10:24.) Li voʼotike xuʼ jpʼel koʼontontik ti chakʼbutik bendision Jeova mi chkakʼtik persa xcholbel mantal krixchanoetik kʼalal jaʼo te oy ta snaike.

13. ¿Kʼu yelan xuʼ xkakʼtik ta ilel ti ta jtsaktik ta venta li yajval naetike?

¹³ ¿Kʼuxi xuʼ xkichʼtik ta mukʼ li krixchanoetike? Kʼalal ta jtatik krixchanoetik ti lek chaʼiik mantale, skʼan me xkalbetik li lekil aʼyeje, pe mu toj jaluk te xijkom ta loʼil xchiʼuk. Yuʼun xuʼ van oy kʼusi snopoj tspas li  vaʼ kʼakʼal ti tsots skʼoplal chaʼi li stuke. Mi chalbutik ti muʼyuk xokole, xuʼ xkalbetik ti jlikel noʼox ta jchiʼintik ta loʼile, pe skʼan jech jpastik ta melel un (Mat. 5:37). Kʼalal mi ta xaʼox jtsutses li jloʼiltik xchiʼuk li yajval nae, jaʼ mas lek ti jakʼbetik kʼusi ora xuʼ jchiʼintik ta loʼil yan veltae. Jlom jcholmantaletike lek kʼotem ta pasel yuʼunik kʼalal xi chalike: «Oy ta koʼonton ta jvulaʼanot yan velta. ¿Mi lek chavaʼi ti jkʼoponot tal ta telefono baʼyuk o ti jtakbot talel junuk mensaje sventa xkalbot ti chitale?». Kʼalal ta jsaʼtik ti kʼusi ora lek xuʼ yuʼun li krixchanoetik bu ta jcholtik mantale, jaʼ me ta jchanbetik li jtakbol Pablo ti xi laj yale: «Maʼuc noʼox oy ta coʼnton ta jsaʼ li cʼusi jaʼ sventa jlequilal jtuque. Oy ta coʼnton noxtoc li cʼusi jaʼ sventa slequilal yepal cristianoe, yuʼun jech xuʼ chcolic ec» (1 Cor. 10:33).

14-16. 1) ¿Kʼu yuʼun skʼan xkalbetik yajval na ti kʼu yuʼun ta jvulaʼantike? Albo junuk skʼelobil. 2) ¿Kʼusi lek kʼotem ta pasel yuʼun kʼalal chchol mantal jun jkʼelvanej ta sirkuitoe?

¹⁴ Jnoptik noʼox ti oy buchʼu la skʼoponutik talel ta telefonoe, pe mu xkojtikinbetik li yechʼomal yee. Jaʼ jun krixchano ti mu xkojtikintike, vaʼun ta anil noʼox tsjakʼbutik ti kʼusitik lek xkaʼitik slajesele. Ta jakʼbe jbatik buchʼu li tskʼoponutike xchiʼuk ti kʼusi tskʼane. Xuʼ van ta skoj ti mu jkʼantik chij-ilin xa ta jtakʼbetike ta jchiʼintik ta loʼil jlikeluk, pe vaʼun ta xkalbetik ti jaʼ mas lek ti mu xa xijloʼilaj xchiʼuke. Ta yan xtoke, jnoptik ti chalbutik ti buchʼu tskʼoponutike, chalbutik ti ch-abtej la sventa tskolta krixchanoetik sventa lekuk la li kʼusi tslajesike xchiʼuk  ti ta slekil yoʼonton chalbutik li kʼusitik xuʼ jpastike, kʼalal jech taje xuʼ van mas lek ta jchʼamtik li kʼusi chalbutike. Melel onoʼox ti ta jtojtik ta vokol kʼalal tstsakutik ta mukʼ xchiʼuk lek noʼox sba kʼu yelan chchiʼinutik ta loʼil li krixchanoetike. ¿Kʼu van yelan xuʼ jpastik sventa jech jpasbetik li krixchanoetik ta jcholbetik mantale?

¹⁵ Ep ti bu ta jcholtik mantale, skʼan xkalbetik kʼu yuʼun ta jkʼan ta jchiʼintik ta loʼil li yajval nae. Melel onoʼox ti toj tsots skʼoplal li mantal kichʼojtik batel ta stojolal li yajval nae, pe jnoptik noʼox ti muʼyuk chkalbetik baʼyuk ti buchʼuutik li yajval nae xchiʼuk ti ta anil noʼox xi ta jakʼbetike: «Ti xuʼuk avuʼun slajesel li vokoliletik ta Balumile, ¿kʼusi van jtosukal chavakʼbe slajeb?». Li voʼotike jnaʼojtik ti kʼalal jech ta jakʼbetike, yuʼun ta jkʼan ta jnaʼtik kʼusi oy ta yoʼonton li jun krixchanoe xchiʼuk ti chkalbetik skʼoplal li Vivliae. Pe akʼo mi jech, xuʼ xi sjakʼbe sba li yajval nae: «¿Buchʼu li krixchano liʼe xchiʼuk kʼu yuʼun oy kʼusi tsjakʼbun? ¿Kʼusi van tskʼan chal?». Jaʼ yuʼun, skʼan mu xiʼ kuʼuntik li krixchanoetike (Filip. 2:3, 4). ¿Kʼuxi xuʼ spas kuʼuntik taje?

¹⁶ Jun jkʼelvanej ta sirkuito chal ti kʼusi lek tunem yuʼun kʼalal chchol mantale. Mi laj xaʼox yalbe mi te oy li yajval nae, li stuke chakʼbe li tratado ¿Mi cha kʼan cha naʼ li kʼusi melele?, vaʼun xi chalbee: «Li avi kʼakʼale chkakʼbe skotol li alakʼnatake. Te chalbe skʼoplal vakib sjakʼobil ti epal krixchanoetik jech tsjakʼbe sbaike. Liʼ oy li avuʼun eke». Li ermanoe chal ti jutuk mu skotoluk li krixchanoetike mas xa lek chchʼamik kʼalal chaʼiik ti kʼu yuʼun chkʼot jvulaʼantike. Kʼalal jech chichʼ pasel taje mas lek xuʼ chchikintabutik li kʼusi ta jkʼan chkalbetike. Li jkʼelvanej ta sirkuitoe xi tsjakʼbe li krixchanoe: «¿Mi oy jech ajakʼojbe aba liʼe?». Mi laj yal yajval na bu junukal ti jech sjakʼojbe sbae, li ermanoe tsjam li tratadoe xchiʼuk chalbe kʼusi chal Vivlia ta sventa taje. Mi muʼyuk la stʼuj junuk sjakʼobil li yajval nae ta xakʼbe yil junuk xchiʼuk chalbe skʼoplal li ermanoe, pe muʼyuk tsuj ta persa li yajval nae. Melel onoʼox ti ep ta tos kʼuxi xuʼ jlikes li jloʼiltike. Ta junantik lumetike, li yajval naetike baʼyuk van tskʼan tsnaʼik kʼu yuʼun ti chkʼot jvulaʼantike. Li kʼusi skʼan jpastike jaʼ ti jeltik kʼu yelan ta jcholtik mantal kʼalal oy buchʼu tskʼan chchikintabutike.

17. Jech kʼuchaʼal la jchantik li ta xchanobil liʼe, ¿kʼuxitik xuʼ xkakʼtik ta jkuxlejaltik li Mukʼul Lekil Mantale?

¹⁷ ¿Kʼutik yelan xuʼ xkakʼtik ta ilel ta cholmantal li Mukʼul Lekil Mantale? Jaʼ ti xkojtikintik ta jujuntal li yajval naetike. Ti jtsaktik ta venta sna xchiʼuk kʼusitik x-ayan yuʼun li yajval nae. Ti xkakʼtik persa xcholel mantal kʼalal jaʼo te oy ta snaik li krixchanoetike xchiʼuk kʼalal jaʼo lek chchʼamvanike. Xchiʼuk ti kʼu yelan ta jlikes li jloʼiltike xuʼ jaʼ xaʼibutik-o krixchanoetik li aʼyej chkichʼbetik batele.

18. ¿Kʼusi sbalil ta jtatik kʼalal jech ta jpasbetik krixchanoetik ti kʼu yelan ta jkʼantik ti jech tspasbutik eke?

¹⁸ Ep tajek li bendisionetik ta jtatik kʼalal jech ta jpasbetik krixchanoetik ti kʼu yelan ta jkʼantik ti jech tspasbutik eke. Kʼalal chkichʼtik ta mukʼ li krixchanoetik bu ta jcholtik mantale jaʼ me chkakʼtik ta ilel li lus ta sventa mantale xchiʼuk ti oy sbalil li beiltaseletik ta Vivliae xchiʼuk jaʼ jech chkichʼtik ta mukʼ li Jtotik ta vinajele (Mat. 5:16). Xuʼ me x-och kuʼuntik epal krixchanoetik ta mantal mi ta slekil koʼontontik ta jcholtik mantale (1 Tim. 4:16). Akʼo mi xchʼamik o mi muʼyuk li aʼyej chkaltik ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose, jnaʼojtik ti chkakʼtik persa bu kʼalal xuʼ kuʼuntik sventa jcholtik li mantale (2 Tim. 4:5). Ta jujuntal jaʼ me jchanbetik li jtakbol Pablo ti xi la stsʼibae: «Jech ta jpas ta sventa li Lequil Aʼyeje, yuʼun jech coʼol oy cʼusi lec ta jta jchiʼuc li bochʼotic ta xchʼunique» (1 Cor. 9:23). Jaʼ yuʼun, skʼan me lekuk jtalelaltik xchiʼuk tsakvankutik me ta venta kʼalal jaʼo ta jcholtik mantale.