Kʼelo li kʼusi yichʼoje

Batan ta saʼobil

«Cʼano me achiʼil»

«Cʼano me achiʼil»

«Cʼano me achiʼil jech chac cʼu chaʼal cʼux ta avoʼnton abecʼtal atuc.» (MAT. 22:39)

1, 2. 1) ¿Kʼusi li xchibal Mantal laj yal Jesús ti jaʼ mas tsots skʼoplale? 2) ¿Kʼusitik sjakʼobiltak chichʼ takʼel li ta xchanobil liʼe?

KʼALAL la sjakʼbe Jesús jun fariseo ti kʼusi jaʼ li Mantal mas tsots skʼoplale, xi la stakʼbee: «Cʼano me ta scotol avoʼnton li Dios avuʼune, xchiʼuc ta scotol achʼulel, xchiʼuc ta scotol ajol». Laj xa kiltik ta yan xchanobil li kʼusi skʼan xal taje. Laje laj to yal Jesús ti xchibal mantal ti mas tsots skʼoplale jaʼ liʼe: «Cʼano me achiʼil jech chac cʼu chaʼal cʼux ta avoʼnton abecʼtal atuc» (Mat. 22:34-39).

2 Li Jesuse laj yal ti skʼan jkʼantik li jchiʼiltike jech kʼuchaʼal ta jkʼan jba jtuktike. Pe ¿buchʼu jaʼ li jchiʼiltike? Xchiʼuk ¿kʼuxi xuʼ xkakʼbetik ta ilel ti jkʼanojtike? Li ta xchanobil liʼe, jaʼ te chichʼ takʼel li sjakʼobiltake.

¿BUCHʼU JAʼ LI JCHIʼILTIKE?

3, 4. 1) ¿Kʼusi lokʼolkʼop la stunes Jesús sventa stakʼbe li vinik ti la sjakʼ buchʼu jaʼ li xchiʼile? 2) ¿Kʼuxi la skolta jun judío vinik ti laj ta elekʼ xchiʼuk ta majel li jsamaria vinike? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale.)

3 Jun vinik xi la sjakʼbe li Jesuse: «¿Bochʼo li jchiʼile?». Sventa tstakʼbee, li Jesuse lik yalbe skʼoplal li jsamaria vinik ti lek yoʼontone (kʼelo Lucas 10:29-37). Li stuke laj yal ti jun judío vinike laj yichʼ pojbel kʼusitik yuʼun, laj yichʼ majel xchiʼuk chamem xakom yuʼunik yilel ta be. Vaʼun echʼ jun pale xchiʼuk jun jleví vinik. ¿Mi laj van skoltaik jech kʼuchaʼal skʼan spasike? Muʼyuk. Kʼalal laj yilike, solel la sjoy sbeik. Li buchʼu noʼox paj ta be sventa skoltae jaʼ jun jsamaria vinik. Toj labal sba taje, yuʼun li vaʼ kʼakʼale skontrainoj sbaik li judioetik xchiʼuk li jsamariaetike (Juan 4:9).

4 Sventa chpoxta li judío vinike, li jsamaria vinike la smalbe aseite xchiʼuk vino ta syayijemal. Ta mas tsʼakale laj yikʼ batel ta jun nail vayebal, vaʼun laj yakʼbe komel chib denario li yajval nae, li kʼu yepal taje chib kʼakʼal abtel yichʼoj, sventa xichʼ poxtael li judío vinike (Mat. 20:2). Mu vokoluk ta aʼibel smelolal ti jsamaria vinike jaʼ li buchʼu kʼot ta lekil chiʼilile. Li lokʼolkʼop laj yal Jesuse jaʼ chakʼ jchantik ti skʼan xkakʼtik ta ilel kʼanelal xchiʼuk xkʼuxul koʼontontik ta stojolal skotol li krixchanoetike.

Li yajtuneltak Diose chakʼik ta ilel ta anil kʼanelal ta stojolal li xchiʼilike (Kʼelo parafo 5)

5. ¿Kʼuxi laj yakʼik ta ilel yajtuneltak Jeova ti skʼanoj xchiʼiltakik kʼalal jaʼo echʼ jun tsatsal ikʼaloʼe?

5 Li ta «slajebal cʼacʼale» toj tsots ta tael krixchanoetik ti chkʼuxubinvanike; oy ep krixchanoetik ti toj chopol yoʼontonike xchiʼuk ti chmajvanike, xchiʼuk mu sventaikuk li xchiʼiltakike (2 Tim. 3:1-3). Jun skʼelobil taje, jaʼ li kʼusi kʼot ta pasel ta Nueva York ta slajebaltik oktuvre ta 2012, kʼalal kʼot jun tsatsal ikʼaloʼ ti Sandy sbie. Ti bu mas tsots echʼ li tsatsal ikʼaloʼ li ta lum taje, junantik krixchanoetike bat yelkʼanbeik kʼusitik x-ayan yuʼunik ta snaik li krixchanoetik kʼalal chʼabal xaʼox slusik xchiʼuk kʼusi chkʼixna-o sbaik o yan kʼusitik ti toj jtunelike. Te onoʼox taje, li stestigotak Jeovae la xchapanik sventa tskolta sbaik ta jujuntal xchiʼuk ti skoltaik li yan krixchanoetike. Li yajtsʼaklomutik Cristoe jaʼ jech ta jpastik yuʼun jkʼanojtik li jchiʼiltaktike. Pe ¿kʼuxitik van yan xuʼ xkakʼtik ta ilel li kʼanelale?

¿KʼUXI XUʼ XKAKʼTIK TA ILEL TI JKʼANOJTIK LI JCHIʼILTIKE?

6. ¿Kʼu yuʼun jaʼ te chkakʼtik ta ilel kʼanelal kʼalal chkalbetik lekil aʼyej li krixchanoetike?

6 Jkoltatik ta mantal li jchiʼiltike. Kʼalal ta jcholtik mantale ta jpasbetik ta ‹jun yoʼonton› li krixchanoetik ta sventa li kʼusi chal Vivliae (Rom. 15:4). Ta melel, chkakʼbetik yil kʼanelal kʼalal ta jchanubtastik ta sventa li lekil aʼyej yuʼun Ajvalilal yuʼun Diose (Mat. 24:14). Jaʼ jun mukʼta matanal ti chkalbetik krixchanoetik ta sventa li «Dios ti jpatoj coʼntontic ta stojole» (Rom. 15:13).

7. 1) ¿Kʼusi jaʼ li Mukʼul Lekil Mantale? 2) ¿Kʼusi bendisionetik chkichʼtik akʼbel mi jaʼ ta jpastik li Mukʼul Lekil Mantale?

7 Jpastik-o li Mukʼul Lekil Mantale. Li Jesuse laj yalbutik li kʼusi la skʼan laj yal li Mantaletik ta Vits liʼe: «Ti cʼu xʼelan chacʼan chaspasboxuc li cristianoetique, jaʼ jech xapasbeic ec. Yuʼun jaʼ jech smelol li smantaltac Dios tsʼibabile xchiʼuc li cʼusitic la stsʼibaic li yajʼalcʼoptac Dios ta voʼonee» (Mat. 7:12). Kʼalal jech ta jpasbetik li krixchanoetik kʼuchaʼal laj yal Jesuse, jaʼ jech ta jpastik kʼuchaʼal chal «li smantaltac [Diose]» (li livroetik ta Génesis kʼalal ta Deuteronomio) xchiʼuk li «yajʼalcʼoptac Dios ta voʼonee» (li livroetik yuʼun j-alkʼopetik li ta Tsʼibetik ta Hebreo Kʼope). Li livroetik taje, chakʼ ta ilel ti chakʼbe bendision li buchʼutik chakʼik ta ilel li kʼanelal ta stojolal li yantike. Xi laj yal Jeova ta stojolal li j-alkʼop Isaiase: «Jaʼ me pasilanic li cʼusitic tucʼ ta pasele [...]. Toj xcuxet noʼox yoʼnton li bochʼo tspas jech chac leʼe» (Is. 56:1, 2). Mi jkʼanojtik li jchiʼiltike xchiʼuk mi ta jpastik li kʼusi chal li Mukʼul Lekil Mantale ta me jtatik bendision.

8. 1) ¿Kʼu yuʼun skʼan jkʼantik li kajkontratike? 2) ¿Kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel mi jkʼanojtik li kajkontratike?

8 Jkʼantik li kajkontratike. Xi chanubtasvan li Jesuse: «Avaʼyojic noxtoc ti jech iʼalbatic ta voʼonee: ‹Cʼano achiʼilic; contraino avajcontraic›, xʼutatic. Pero vuʼun chacalboxuc: cʼuxubino avajcontraic; cʼopanbeic Dios ta stojol li bochʼotic chayutsʼintaoxuque. Yuʼun jech ta xvinaj o ti voʼoxuc xnichʼnaboxuc li Jtotic Dios ta vinajele» (Mat. 5:43-45). Jutuk tajek mu xkoʼolaj li tojobtasel laj yal ek li jtakbol Pabloe: «Me ta xviʼnaj li avajcontrae, acʼbo sveʼel; me taquin yoʼntone, acʼbo voʼ yuchʼ» (Rom. 12:20; Prov. 25:21). Jech kʼuchaʼal chal li Smantal Moisese mi balchʼujem xchiʼuk yikats svuro yajkontra li jun krixchanoe skʼan la skolta ta syalesbel li yikatse (Éx. 23:5). Kʼalal jech tskolta sbaike xuʼ xkʼot ta yamigo sbaik, akʼo mi skontrainoj toʼox sbaik. Jaʼ jech ek li avie. Kʼalal chkakʼbetik ta ilel kʼanelal li kajkontratike, akʼo mi jaʼ li buchʼutik tsnutsotik toʼoxe, xuʼ jkʼunibtasbetik li yoʼontonike, vaʼun tsjel stalelalik. Mu jnaʼtik, yuʼun xuʼ van junantike xuʼ xkʼotik ta yajtuneltak Jeova.

9. ¿Kʼusi laj yal Jesús ta sventa ti kʼu yelan ta jchapan jkʼoptik xchiʼuk junuk ermanoe?

9 «Tsotsuc me scʼoplal o chavaʼyic ti coʼol avoʼnton acotolique.» (Heb. 12:14.) Ta melel, taje te me tsakal skʼoplal li kermanotik eke, yuʼun xi laj yal li Jesuse: «Me oy chavichʼ batel smoton Dios te ta scajlebe, me te chtʼab ta avoʼnton ti oy acʼop achiʼuc achiʼile, jaʼ lec te xacomtsan ta stuqʼuil scajleb matanal li smoton Dios avichʼoj batele. Bat chapano baʼyuc acʼop achiʼuc li achiʼile. Tsʼacal xuʼ chtal avacʼbe li smoton Diose» (Mat. 5:23, 24). Mi oy jkʼoptik xchiʼuk junuk ermanoe, pe mi chkakʼtik ta ilel kʼanelal kʼalal ta jchapantik noʼox ta anil li jkʼoptik xchiʼuke, lek me chil li Diose xchiʼuk chakʼbutik bendision.

10. ¿Kʼu yuʼun skʼan mu jkʼelbetik xchopol talelal li yantike?

10 Mu xi jchopol kʼoptavan. Xi laj yal li Jesuse: «Mu me xaticʼbe smul achiʼilic, yuʼun jech mu xavichʼ ticʼbel amulic yuʼun Dios ec. Yuʼun ti cʼu xʼelan chaticʼbe smul achiʼilique, jaʼ jech chavichʼ ticʼbel amulic ec. Ti cʼu yepal chabisbe achiʼilique, jaʼ jech chabisbatic ec. ¿Cʼu yuʼun ti chaqʼuelbe li juteb scʼaʼepal sat achiʼil ti jaʼ mu xaqʼuel li jtel ta tsʼamteʼ te xtelet ta asat atuque? ¿Cʼu xʼelan xuʼ jech chavalbe li achiʼile: ‹Laʼ jloqʼuestic li scʼaʼepal asate›, ti xavute, yuʼun voʼot jtel ta tsʼamteʼ te xtelet ta asat atuc? Jloʼlavanejot. Loqʼueso baʼyuc li jtel ta tsʼamteʼ te oy ta asate, jech xuʼ chavil lec cʼu xʼelan xuʼ chaloqʼuesbe ec li juteb scʼaʼepal sat achiʼile» (Mat. 7:1-5). ¿Kʼuxi xa noʼox ta jkʼelbetik tajek li kʼusi chopol tspas jutuk li yantike xchiʼuk ti jaʼ mu xkakʼtik venta li kʼusi toj tsots kʼusitik ta jpastik li voʼotike? ¡Taje jaʼ li kʼusi tsots skʼoplal xuʼ jchantike!

JTOS TI KʼUSI TOJ LEK JPASTIK SVENTA XKAKʼTIK TA ILEL TI JKʼANOJTIK LI JCHIʼILTIKE

11, 12. ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik li jchiʼiltike?

11 Li Jesuse la xchanubtasutik ti kʼalal ta jchanubtastik li krixchanoetik ta sventa li lekil aʼyej ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose jaʼ me jech chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtike (Luc. 8:1). Xi laj yalbe yajtsʼaklomtak ti akʼo spasike: «Bat pasic ta jchʼunolajel cuʼun li cristianoetic ta jujun banamile» (Mat. 28:19, 20). Kʼalal jech ta jpastike, jaʼ jech chkakʼtik persa skoltael yantik ti akʼo xiktaik komel li mukʼta be ti ch-ikʼvan batel ta lajelale xchiʼuk ti jaʼ stsakik batel li bikʼit be ti ch-ikʼvan batel ta kuxlejal sbatel osile (Mat. 7:13, 14). Ta melel, li Jeovae toj lek chil ti chkakʼbetik yipal spasel taje xchiʼuk chakʼbutik bendision.

12 Jech kʼuchaʼal la spas Jesuse, ta jkoltatik krixchanoetik sventa xakʼik venta ti chtun yuʼunik li Jeovae (Mat. 5:3). Mi oy buchʼu oy ta yoʼonton xchanele, kalbetik «li Lequil Aʼyej ta sventa Diose» (Rom. 1:1). Li buchʼutik chchʼamik li aʼyej ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose xuʼ lek xa xil sbaik xchiʼuk li Diose, taje jaʼ koliyal ti laj yakʼ xkuxlejal li Jesucristoe (2 Cor. 5:18, 19). Ta melel, kʼalal ta jcholtik mantale jaʼ jtos ti kʼu yelan xuʼ xkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik li jchiʼiltike.

13. ¿Kʼu yelan chavil li abtelal ti tsots skʼoplal ta sventa li yakʼel ta ojtikinel li Ajvalilal yuʼun Diose?

13 Kʼalal lek ta jchapan jbatik sventa chbat jvulaʼantik li krixchanoetike xchiʼuk kʼalal ta jchanubtastik ta Vivliae, xijmuyubaj ta jkoltatik sventa sjel xkuxlejalik jech kʼuchaʼal chal li smantaltak Diose. Li junantik krixchanoetike jaʼ van skʼan xal ti ep skʼan sjel xkuxlejalike (1 Cor. 6:9-11). Solel xijmuyubaj ti chkiltik ti chikʼ talel krixchanoetik ti «scʼoplal onoʼox chcuxiic sbatel osile» xchiʼuk ti jaʼ chkoltaatik-o sventa sjel li xkuxlejalike yoʼ lekuk xil sbaik xchiʼuk li Diose (Hech. 13:48). Kʼalal tstaik spatobil oʼontonal li krixchanoetik taje ta me xmuyubajik. Li kʼusi toʼox chat-o tajek yoʼontonike kʼunkʼun chchʼay batel ta skoj ti mas xa tspat yoʼontonik ta stojolal li Jtotik ta vinajele. ¡Xijmuyubaj tajek kʼalal chkiltik ti kʼu yelan chchʼiik batel ta mantale! ¿Mi mu jechuk ti jaʼ jun mukʼta bendision ti jech xuʼ chkakʼbetik ta ilel kʼanelal li jchiʼiltike?

TI KʼU YELAN LEK CHICHʼ ALBEL SMELOLAL LI KʼANELE

14. Li kʼusitik laj yal Pablo ta sventa li kʼanelale, ¿kʼusi junukal lek la avil?

14 Ti kʼusi la stsʼiba li jtakbol Pabloe, chakʼ ta ilel ti skʼan xkakʼbetik ta ilel kʼanelal li jchiʼiltike, mi jech ta jpastike xijmuyubaj, xuʼ jtatik bendision, muʼyuk mas kʼop kuʼuntik xchiʼuk ta jlekubtasbetik yoʼonton li Jeovae (kʼelo 1 Corintios 13:4-8). Jkʼeltik batel jutuk li kʼusi laj yal Pabloe xchiʼuk jkʼeltik kʼuxi xuʼ xkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi laj yal ta stojolal li jchiʼiltike.

15. 1) ¿Kʼu yuʼun skʼan oyuk smalael kuʼuntik xchiʼuk oyuk slekil koʼontontik? 2) ¿Kʼu yuʼun skʼan mu xij-itʼixaj xchiʼuk ti jtoy jbatike?

15 «Li bochʼo chcʼanvane oy smucʼul yoʼnton [o, «oy smalael yuʼun»], lec yoʼnton». Li Jeovae yakʼoj ta ilel li smalael yuʼune xchiʼuk li slekil yoʼonton ta stojolal li jmulavil krixchanoutike. ¿Mi mu masuk oy srasonal kuʼuntik sventa xkakʼtik ta ilel smalael kuʼuntik xchiʼuk ti xkakʼtik ta ilel slekil koʼontontik ta stojolal yantik kʼalal tspas smulik ta jtojolaltik xchiʼuk kʼalal muʼyuk xkʼuxul yoʼonton chakʼbutik ta ilele? Li kʼanelale «mu xtiʼetuc yoʼnton». Mi jkʼanojtik ta melel li kermanotaktike, muʼyuk me ch-itʼixaj koʼontontik ta sventa li kʼusitik oy yuʼunike o ta skoj li abtelal akʼbilik ta tsobobbaile. Jaʼ jech noxtok, mi ta sjunul koʼontontik jkʼanojtik li kermanotike, muʼyuk bu ta jtoy jbatik xchiʼuk ti jaʼ xa noʼox chkaltik batel li kʼusi jnaʼtike. Li ta Vivliae chal ti chopol chil Jeova li «jtoyba satile, li jtoyba oʼntonale» (Prov. 21:4).

16, 17. Li kʼusi chal 1 Corintios 13:5, 6, ¿kʼuxitik xuʼ xichʼ akʼel ta ilel li kʼanelale?

16 Li kʼanelale jaʼ tskoltautik sventa lekuk noʼox li jtalelaltike, ti mu jutbetik kʼop li jchiʼiltike, ti mu xkelkʼanbetik li kʼusitik oy yuʼunike xchiʼuk ti mu jpastik li kʼusitik chal smantaltak Jeova ti mu stakʼ jpastike. Li kʼanelale jaʼ tstij koʼontontik sventa maʼuk noʼox jpastik li kʼusi ta jkʼan jtuktike, moʼoj, yuʼun tskʼan oyuk ta koʼontontik li kʼusi chtun yuʼun yantike (Filip. 2:4).

17 Li melel kʼanelale «mu xlic scʼacʼal yoʼnton; mu xacʼ ta venta li cʼusi chopole». Mi oy buchʼu chopol kʼusi tspasbutike, muʼyuk bu chij-ilin ta anil. Mi jaʼuk ta jchaptik jayib xa velta jech spasojbutik (1 Tes. 5:15). Muʼyuk me lek chilutik Dios mi te xtiʼet-o joltik ta stojolal li jchiʼiltike. Ta yan xtoke, ti kʼu yelan chkaʼi jbatike xuʼ me te xtil-o kʼuchaʼal kʼok ta yut koʼontontik, taje xuʼ me jaʼ noʼox jta-o jvokoltik jtuktik xchiʼuk li yantike (Lev. 19:18). Jaʼ me lek ti xij-akʼvan ta pertone xchiʼuk ti jchʼay ta joltike. Jech xtok, ta skoj ti «jaʼ xcuxet yoʼnton me jaʼ chichʼ pasel li cʼusitic [tukʼ]» li kʼanelale, li voʼotike muʼyuk xijmuyubaj kʼalal chichʼ utilanel o chil junuk vokolil li buchʼu skontrainojutike (kʼelo Proverbios 24:17, 18).

18. ¿Kʼusi chchanubtasutik ta sventa kʼanelal li 1 Corintios 13:7, 8?

18 Li Pabloe laj yal ti kʼanelale «tstsʼic yuʼun scotol». Jaʼ yuʼun, kʼalal oy buchʼu tspas smul ta jtojolaltike xchiʼuk ti tskʼanbutik pertone, li kʼanelale jaʼ tstijbutik koʼontontik sventa xkakʼtik ta perton. Li kʼanelal xtoke «ta xchʼun scotol». Jchʼunojtik skotol li kʼusi chal Vivliae xchiʼuk ta jtojtik ta vokol ti chakʼbutik veʼlil ta mantal li s-organisasion Diose. «Tsmala noʼox yil scotol» xtok li kʼanelale. Jpatoj koʼontontik ta melel ti tspas li kʼusi yaloj Jeovae. Xchiʼuk ta skoj ti jkʼanojtik li krixchanoetike chkalbetik li kʼusi jpatoj-o koʼontontike (1 Ped. 3:15). Jech noxtok, akʼo mi oy ep vokolil ta jnuptantik, ta jpasbetik orasion Jeova xchiʼuk jpatoj koʼontontik ti lek li kʼusi chkʼot ta pasele. Yan ti kʼusi chvinaj xtoke jaʼ ti «chchʼay noʼox ta yoʼnton scotol» li buchʼu chkʼanvane. Kʼalal oy buchʼu tspas smul ta jtojolaltike o ti mi tsnutsotike chkuch kuʼuntik. Ta slajebale xi laj yal ta melel li Pabloe: «Li cʼanvaneje mu xlaj o scʼoplal». Jech ta melel, li yajtuneltak Diose ta xakʼik-o ta ilel ta sbatel osil.

JKʼANTIK-O BATEL LI JCHIʼILTIKE JECH KʼUCHAʼAL JKʼANOJ JBATIKE

19, 20. ¿Kʼusitik tekstoal chakʼ kiltik ti toj tsots skʼoplal skʼan jkʼantik li jchiʼiltike?

19 Mi ta jchʼuntik li kʼusi chal Vivliae, ta jkʼantik-o sbatel osil li jchiʼiltike, jech kʼuchaʼal jkʼanoj jba jtuktike (Mat. 22:39). Li Jeova xchiʼuk Jesuse tskʼanik ti jech jpastike. Jech xtok, smalaojik ti jkʼantik skotol li krixchanoetike mu ventauk bu likemik tal o kʼu yelan stalel xkuxlejalik. ¿Mi oy buchʼu toj vokol chkaʼitik skʼanel? Mi jaʼ jeche, jkʼanbetik xchʼul espiritu li Jeovae. Mi jech la jpastike, ta me xmuyubaj li Jeovae xchiʼuk jaʼ tskoltautik sventa jkʼantik li jchiʼiltike (Rom. 8:26, 27).

20 Li mantal ta sventa li skʼanel jchiʼiltik jech kʼuchaʼal ta jkʼan jba jtuktike toj tsots skʼoplal jaʼ yuʼun «smantaltac Dios» chichʼ biiltasel (Sant. 2:8). Li ta Smantal Moisese, li Jeovae laj yakʼbe epal mantaletik sventa xchanik skʼanel xchiʼilik li j-israeletike. Ta tsʼakale, xi akʼbat snaʼ yuʼun Dios li Pabloe: «Li yantic mantaletic yaloj Diose jmoj xa tsobol o xchiʼuc li jun mantal yaloj Dios jech chac liʼi: ‹Cʼano achiʼil jech chac cʼu chaʼal cʼux ta avoʼnton abecʼtal atuc›, ti xie. Jaʼ yuʼun li cʼanvaneje mu xacʼbe svocol yan cristiano. Me jcʼanoj jchiʼiltique, laj xa jchʼuntic o scotol li smantaltac Diose» (Rom. 13:8-10). Jaʼ yuʼun skʼan jkʼantik-o li jchiʼiltike.

21, 22. ¿Kʼu yuʼun skʼan jkʼantik li Diose xchiʼuk li jchiʼiltike?

21 Kʼalal ta jnoptik ta sventa li srasonaltak ti oy kuʼuntik ta sventa li skʼanel jchiʼiltike, toj lek me ti jvules ta joltik li kʼusi laj yal Jesús ta sventa li Stote: «Yuʼun li Diose coʼol ta xacʼ qʼuepuc ta stojol li bochʼotic chopolique xchiʼuc li bochʼotic lequique. Coʼol chacʼbe voʼ li bochʼotic tucʼ yoʼntonique xchiʼuc li bochʼotic muc tucʼuc yoʼntonique» (Mat. 5:43-45). ¿Kʼusi chchanubtasutik taje? Jaʼ ti skʼan jkʼantik li jchiʼiltike akʼo mi lek stalelal o mi muʼyuk lek stalelal. Jech kʼuchaʼal laj xa jchantike, jun ti kʼu yelan xuʼ xkakʼtik ta ilel li kʼanelal ta stojolal li krixchanoetike jaʼ ti xkichʼbetik batel li lekil aʼyej ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose. Mi la xchʼam li lekil aʼyej ta sjunul yoʼontone, xuʼ me xkʼot ta yamigo li Diose. ¿Mi oy to van yan bendision mas tsots skʼoplal kʼuchaʼal taje?

22 Oy ep srasonaltak kuʼuntik sventa jkʼantik li Jeovae. Xchiʼuk jech kʼuchaʼal laj xa kiltike oy ep ta tos ti kʼuxitik xuʼ jpastik sventa xkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik li jchiʼiltike. Mi ta jkʼantik li Diose xchiʼuk li jchiʼiltike jaʼ me jech chkakʼtik ta ilel ti tsots skʼoplal chkaʼitik li kʼusi laj yal Jesús ta sventa taje. Pe li kʼusi mas to leke jaʼ ti ta jmuyubtabetik yoʼonton li Jtotik ta vinajele, li Jeovae.