1. ¿Kʼusi jaʼ ti toj tsots skʼoplal chkaʼitik li ta yichʼel ta mukʼ Diose?

¿MI OY aviloj junuk velta li biil Jeova ti tsakal ta jpʼejuk na ti lek xil skotol krixchanoetike o ta yan kʼusitik ti voʼne xa ti te oy ta junuk museoe? Ta melel toj lek van la avil xchiʼuk lamuyubaj van. Yuʼun li sbi Diose tsots skʼoplal chkaʼitik ta sventa li yichʼel ta mukʼe: ¡Jaʼutik stestigo Jeova! Yuʼun chʼabal yan krixchanoetik tstunesbeik sbi Dios kʼuchaʼal ta jpastik li voʼotike. Pe akʼo mi jech, jnaʼojtik ti yichʼel batel li biil taje oy kʼusi skʼan jpastik ti jaʼ oy ta jbatike.

2. ¿Kʼusi oy ta jbatik spasel ta skoj ti kichʼojbetik sbi li Diose?

² Sventa lek xilutik li Diose maʼuk noʼox jtunestik li sbie. Skʼan xkakʼ ta jkuxlejaltik xtok li mantaletik ta sventa talelale. Jaʼ yuʼun xi chalbutik li Vivliae: «Vocʼo me abaic ta sventa li cʼusi chopole» (Sal. 34:14). Li jtakbol Pabloe laj yal ta jamal jun beiltasel kʼalal la stsʼiba liʼe: «Skʼan xiktaik kʼusitik muʼyuk tukʼ skotol li buchʼutik spatoj yoʼontonik ta sbi Jeovae» (2 Timoteo 2:19, TNM). Melel onoʼox ti ojtikinbilutik ta skoj ti ta jtunesbetik sbi li Jeovae. Pe ¿kʼuxi van ta xkiktatik li kʼusitik muʼyuk tukʼe?

3, 4. ¿Kʼusi teksto ta Vivlia ti voʼne xa tskʼan tsnaʼik kʼusi smelolal li buchʼutik chchanbeik skʼoplal Vivliae, xchiʼuk kʼu yuʼun?

³ Jkʼeltik kʼusi chal li stsʼak loʼil laj yal Pablo ta 2 Timoteo 2:19.  Li ta teksto taje jaʼ skʼoplal «li snakleb Dios ti lek tsotse» xchiʼuk te tsʼibabil chaʼtos kʼusitik ti melelike. Li Baʼyele jaʼ liʼe: «Li Jeovae xojtikin li buchʼutik jaʼ yuʼune», lek xvinaj ti jaʼ te laj yichʼ tsakel talel li kʼusi chal ta Números 16:5 (kʼelo li baʼyel xchanobile). Pe li xchibale, jaʼ xkaltik, kʼalal chal «skʼan xiktaik kʼusitik muʼyuk tukʼ skotol li buchʼutik spatoj yoʼontonik ta sbi Jeova» xie, muʼyuk bu staojbeik-o smelolal li buchʼutik chchanbeik skʼoplal Vivliae. ¿Kʼu van yuʼun?

⁴ Li kʼusi laj yal li Pabloe te la stsakbe tal skʼoplal yaʼeluk li ta Tsʼibetik ta Hebreo Kʼope. Pe akʼo mi jech, li ta Tsʼibetik ta Hebreo Kʼope chʼabal yan teksto ti xkoʼolaj kʼuchaʼal laj yal li Pabloe. Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi van laj yalbe skʼoplal li jtakbol Pablo kʼalal xi laj yale: «Skʼan xiktaik kʼusitik muʼyuk tukʼ skotol li buchʼutik spatoj yoʼontonik ta sbi Jeovae»? Li kʼusi baʼyuk laj yal Pabloe te laj yichʼ tsakel talel ta Números ta kapitulo 16, ti bu chalbe skʼoplal stoyobbail li Coree. ¿Mi xuʼ van jaʼ skʼan xal li kʼusitik kot ta pasel li xchibal mantale?

5-7. ¿Kʼusitik kʼot ta pasel ta skʼakʼalil Moisés ti jaʼ chalbe skʼoplal li kʼusi chal 2 Timoteo 2:19? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale.)

⁵ Li ta Vivliae chal ti Datán xchiʼuk Abiram ti jaʼ xnichʼnabtak Eliabe, la skoʼoltas sjolik xchiʼuk Coré sventa xlik stoy sbaik ta stojolal li Moisés xchiʼuk li Aarone (Núm. 16:1-5). Solel la spʼajik li Moisese xchiʼuk muʼyuk la stsakik ta venta li abtelal akʼbil yuʼun Diose. Melel onoʼox ti te kuxiik xchiʼuk slumal Jeova li vaʼ viniketik taje xchiʼuk laj yakʼik ta vokol kʼu yelan oyik ta mantal li buchʼutik tukʼ chakʼ sbaike. Pe kʼalal kʼot yorail ti tʼujbil xa onoʼox sventa xichʼ ilel buchʼutik jaʼik ti tukʼ yakʼoj sbaik ta sventa li yichʼel ta mukʼe xchiʼuk li buchʼutik jtoybaetike, li Jeovae lek jamal laj yal jun mantal.

⁶ Xi chal li loʼile: «Li Mucʼul Diose jech la stacʼbe li Moisese: ‹Albo scotol achiʼiltac ta israelal ti acʼo svocʼ sbaic loqʼuel te yoʼ bu scarpanaic li Coré, Datán, xchiʼuc Abirame› xi. Li Moisese itotsic xchiʼuc li banquilaletic yuʼun israeletique. Te ibatic ta anil yoʼ bu oyic li Datán xchiʼuc Abirame. Jech cʼot yalbeic li xchiʼiltaquique: ‹Vocʼo abaic loqʼuel liʼ ta scarpanaic li chopol viniquetic leʼe. Me jutuc mu me xapicbeic li cʼusi jaʼ yuʼunique; maʼuc me coʼol xacham achiʼuquic ta scoj smulique› xutic. Li israeletique la svocʼ sbaic loqʼuel yoʼ bu oyic li Coré, Datán, xchiʼuc Abirame» (Núm. 16:23-27). Vaʼun laj yakʼbe slajeb Jeova skotol li jtoybaetike. Pe jaʼuk li buchʼutik tukʼ chichʼik ta mukʼ li Diose kolik, yuʼun kʼalal la xchʼak sbaik lokʼel ta stojolal li jtoybaetike laj yakʼik ta ilel ti ta xiktaik li kʼusitik muʼyuk tukʼe.

⁷ Li Jeovae jaʼ tskʼel li kʼusi oy ta yut oʼontonale xchiʼuk xil ti tukʼ chakʼ sbaik li buchʼutik jaʼ yuʼune. Akʼo mi jech, li buchʼutik tukʼ chakʼ sbaike jpʼel yoʼonton la spasik xchiʼuk la xchʼak sbaik ta stojolal li chopol krixchanoetike. Jaʼ yuʼun chaʼa, xuʼ van jaʼ laj yalbe skʼoplal Pablo li kʼusi chal Números 16: 5, 23-27 kʼalal xi la stsʼibae: «Skʼan xiktaik kʼusitik muʼyuk tukʼ skotol li buchʼutik spatoj yoʼontonik ta sbi Jeovae». Li slajeb loʼil liʼe jmoj chkʼot xchiʼuk li kʼusi chal Pablo liʼe: «Li Jeovae xojtikin li buchʼutik jaʼ yuʼune» (2 Tim. 2:19, TNM).

8. ¿Kʼu yuʼun maʼuk noʼox bal-o ti ta jtunestik li biil Jeova o ti te oyutik li ta tsobobbaile?

⁸ Kʼalal laj yalbe skʼoplal li kʼusitik kʼot ta pasel li ta skʼakʼalil Moisese, li Pabloe la svulesbe ta sjol Timoteo ti oy kʼusi skʼan spas noʼox ta anil sventa lekuk-o xil sbaik xchiʼuk li Jeovae. Li yajtsʼaklomtak Cristoe oy to me kʼusitik skʼan spasik ti maʼuk noʼox ti te oyik li ta tsobobbaile, jech kʼuchaʼal la spasik li tukʼil yajtuneltak Dios ta skʼakʼalil Moisese oy kʼusi la spasik ti maʼuk noʼox laj yalik li biil Jeovae. Toj tsots me skʼoplal ti jpʼel yoʼontonik ti «xiktaik li kʼusitik muʼyuk tukʼe». ¿Kʼu van yelan laj yaʼi Timoteo taje? Xchiʼuk ¿kusi chakʼ jchantik li tojobtasel laj yal Pablo  ti jaʼ akʼbat ta naʼel yuʼun Dios li yajtunelutik Dios avie?

9. Li yajtsʼaklomtak Cristo ta baʼyel sigloe, ¿kʼu yuʼun chopol kʼusi xuʼ xkʼot ta stojolalik ta skoj «li cʼusi muʼyuc stu [...] ti muʼyuc smelol[...]» xie?

⁹ Li Skʼop Diose ta spʼijubtasutik sventa jnaʼtik kʼuxi ta iktael li kʼusitik muʼyuk tukʼe. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Pabloe laj yalbe Timoteo ti «mu me scontrain sbaic ta sventa li cʼusitic chalbe sbaique» xchiʼuk ti akʼo svokʼ sba «ta sventa li cʼusiuc noʼox loʼilal ti muʼyuc stue» (kʼelo 2 Timoteo 2:14, 16, 23). Junantik li ta tsobobbaile yakalik xaʼox ta spukel chanubtaseletik yuʼun li buchʼutik tsvalopatinik mantale. Jech xtok, li yantik xtoke yakal tstikʼik ochel ta tsobobbail chanubtaseletik ti kontra chil Vivliae, pe taje xuʼ chil svokol tsobobbail ta sventa ti lekuk tsobolike. Jaʼ yuʼun li Pabloe xi laj yalbe li Timoteo: «Vocʼo me aba ta sventa li cʼusiuc noʼox loʼilal ti muʼyuc stue».

10. ¿Kʼusi skʼan jpastik ta stojolal li buchʼutik tsvalopatinik mantale?

¹⁰ Li avie, muʼyuk mas ilbil ta tsobobbail ti buchʼutik tsvalopatinik li mantale. Jaʼ yuʼun chaʼa, kʼalal mi la jnuptantik chanubtaseletik ti muʼyuk jech chal Vivliae, skʼan me jpʼel koʼontontik jpʼajtik, mu ventauk bu xlik talel. Muʼyuk me lek mi ta jtsal jbatik xchiʼuk li buchʼutik svalopatinojik li mantale, mi jaʼuk kʼalal ta jkʼopontike, ta Internet xchiʼuk ta yan kʼusitik. Akʼo mi oy ta koʼontontik skoltael li krixchanoe, kʼalal ta jchiʼintik ta loʼil li krixchanoetik taje muʼyuk jech chal Vivlia jech kʼuchaʼal laj xa jchantike. Li yajtunelutik Jeovae muʼyuk me ta jchiʼintik li buchʼutik svalopatinojik mantale, jech, yuʼun ta xkiktatik li kʼusitik muʼyuk tukʼe.

11. 1) ¿Kʼusi xuʼ xakʼ kʼotuk ta pasel «li cʼusiuc noʼox loʼilal ti muʼyuc stue»? 2) ¿Kʼu yelan skʼan lek xakʼik ta ilel skʼelobil moletik ta sventa li utbaile?

¹¹ Ti muʼyuk jun oʼontonal li ta tsobobbaile maʼuk noʼox jaʼ ta skoj li buchʼutik tsvalopatinik mantale. Jech kʼuchaʼal liʼe, ti mu koʼoluk snopobil kuʼuntik ta sventa li chʼayob oʼontonale xuʼ me jaʼ te xlik-o «li cʼusiuc noʼox loʼilal ti muʼyuc stue». Melel onoʼox, mi oy buchʼu chakʼ ta ilel junuk chʼayob oʼontonal ti chal Vivlia ti muʼyuk leke, li moletik ta tsobobbaile muʼyuk me chakʼik ti jech xichʼ-o pasel ta skoj noʼox ti mu skʼanik kʼope (Sal. 11:5; Efes. 5:3-5). Pe akʼo mi jech, skʼan me skʼel sbaik sventa mu jaʼuk tsakbil ta venta xkom li kʼusi chalike. Moʼoj, yuʼun tskʼan chchʼunik lek li mantal ti jaʼ sventa li buchʼutik jbabeetik ti xie: «Chabiic me li xchijtac Dios ti acʼbil aventainique. Mu me ta sujeluc xapasic; yutsiluc me avoʼnton xapasic jech chac cʼu chaʼal tscʼan li Diose. Mu me jaʼuc ta scoj ti xpichʼet avoʼntonic yuʼun taqʼuine. Scotoluc avoʼnton xapasic li avabtelique. Mu me xacuy abaic ta jpasmantal ta stojol li bochʼotic aventainojique. Jaʼ tscʼan voʼoxuc chavaqʼuic ta ilel cʼusi lec ta pasel ta stojolic» (1 Ped. 5:2, 3; kʼelo 2 Corintios 1:24).

12, 13. 1) ¿Kʼu yelan chilik ta sventa chʼayob oʼontonal li stestigotak Jeovae? 2) ¿Kʼusi beiltasel ta Vivlia xuʼ chalbe skʼoplal ta sventa li chʼayob oʼontonale? 3) ¿Kʼuxi xuʼ xichʼ akʼel ta jkuxlejaltik ta jeltos kʼusitik ta jkuxlejaltik li beiltasel chal ta parafo 12?

¹² Li s-organisasion Jeovae muʼyuk chalbutik kʼusi pelikula, videojuegoetik, livroetik ti mu stakʼ jkʼeltike o kʼusi sonetik ti mu stakʼ xkaʼitike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun tstijbe yoʼonton ta jujuntal yajtsʼaklomtak Cristo ti «[xchanik] xa lec, ti cʼun xa ta tʼujel chaʼyic li cʼusi leque xchiʼuc li cʼusi chopole» (Heb. 5:14). Li ta Tsʼibetike yichʼoj tal beiltaseletik ti tskoltautik sventa lekuk li kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntik ta sventa li chʼayob oʼontonale. Skʼan me jpastik ta skotol jkuxlejaltik «li cʼusitic lec chil Cajvaltique» (Efes. 5:10). Li Vivliae chchanubtasatik joliletik ta utsʼ alaliletik ti oy ta sbaik ta yalel kʼusi chʼayob oʼontonal xuʼ skʼel o spas li yutsʼ yalale (1 Cor. 11:3; Efes. 6:1-4). *

¹³ Li beiltaseletik ta Vivlia laj xa kaltike  maʼuk noʼox chalbe skʼoplal li chʼayob oʼontonale. Li jeltos kʼusitik chichʼ alel ta sventa ti kʼuxi ta jlap jkʼuʼ jpokʼtike xchiʼuk ti ta jmeltsan jbatike, ti kʼuxi ta jpoxta jbatike xchiʼuk ta sventa li kʼusitik ta jlajestik, xchiʼuk li yantik kʼusitik ta jpas ta jkuxlejaltike xuʼ me xlik kʼop ek. Jaʼ yuʼun mi oy kʼusi chichʼ pasele pe mi muʼyuk kʼusi chal li Vivlia ta sventa taje, li yajtuneltak Jeovae mu kʼuchaʼal tsaʼik-o kʼop, yuʼun «li yajtunel Diose maʼuc yabtel ta sliques cʼop. Jaʼ tscʼan ti oy smucʼul yoʼnton ta stojol scotole» (2 Tim. 2:24).

14. ¿Kʼusi lokʼolkʼop la stunes Pablo sventa chakʼ ta aʼiel ti skʼan mu jchiʼintik li buchʼutik tspasik kʼusi chopole?

¹⁴ ¿Kʼuxitik van yan xuʼ jchʼuntik li mantal kʼalal chal ti «skʼan [xkiktatik] kʼusitik muʼyuk tukʼ skotol li buchʼutik [j]patoj [k]oʼontontik ta sbi Jeovae»? Jaʼ ti mu jchiʼintik li buchʼutik muʼyuk tspasik li kʼusitik tukʼe. Toj labal sba ti kʼalal la stunes li lokʼolkʼop ta sventa «li snakleb Dios ti lek tsotse», li Pabloe la stunes yan lokʼolkʼop. Laj yalbe skʼoplal «jbej mucʼta [na]» ti «mu jaʼuc noʼox oy cʼusitic chtun ti pasbilic ta cʼanal taqʼuin xchiʼuc ta saquil taqʼuine. Te oy noxtoc li cʼusitic pasbilic ta teʼ xchiʼuc ta lume. Oy noʼox jayibuc ti tsots scʼoplale; oy jayibuc ti mu tsotsuc scʼoplale» (2 Tim. 2:20, 21). Vaʼun chaʼa, laj yal mantal ti akʼo jchʼak jbatik ta sventa li kʼusitik pasbil «ti mu tsotsuc scʼoplale».

15, 16. ¿Kʼusi xuʼ jchantik ta sventa li lokʼolkʼop ta sventa li «jbej mucʼta nae»?

¹⁵ ¿Kʼusi skʼan xal li lokʼolkʼop taje? Li Pabloe tskoʼoltas li tsobobbail yuʼun yajtsʼaklomtak Cristo kʼuchaʼal «jbej mucʼta [na]» xchiʼuk li buchʼutik ta tsobobbaile tskoʼoltas kʼuchaʼal li «cʼusitic chtun[e]». Li ta jpʼej nae, li kʼusitik chtune xuʼ van x-ikʼub ta kʼusitik ikʼ. Jaʼ yuʼun muʼyuk chichʼ kapel xchiʼuk li kʼusitik sake. Jaʼ yuʼun skʼan chʼakal oyuk li kʼusitik sakike, jech kʼuchaʼal ta sventa li kʼusitik chichʼ pasel-o veʼlile.

¹⁶ Li yajtuneltak Jeova eke skʼan xakʼik persa ti lekuk sak li xkuxlejalike ti mu xchiʼinik li buchʼutik te oyik ta tsobobbail ti  muʼyuk chakʼilan ta xkuxlejalik li beiltaseletik ta Vivliae (kʼelo 1 Corintios 15:33). Mi jaʼ jech chichʼ alel ta sventa li buchʼutik te oy ta yut tsobobbaile, mas to oy srasonal ti mu stakʼ jchiʼintik li buchʼutik muʼyuk te oyik li ta s-organisasion Jeovae ti jaʼ noʼox chbat «yoʼntonic yuʼun taqʼuin [...]. Mu xchʼunbeic smantal stot smeʼic. [...]. Muʼyuc ta yoʼntonic yichʼel ta mucʼ Dios [...], ta saʼbeic smul yantic, muʼyuc spajeb chaʼyic li cʼusi tscʼan yoʼntonique, solel mu xqʼuexovic o, simaronijemic o ta jyalel, jaʼ tscontrainic o li cʼusitic leque. Ta xʼacʼvanic ta cʼabal; sujoj noʼox sbaic o. Toj mucʼ chacʼ sbaic. Jaʼ batem ta yoʼntonic o li cʼusi tscʼan stuquique; mu jaʼuc tsaʼic li Diose» (2 Tim. 3:1-5).

17. ¿Kʼu to yelan laj yiktaik li kʼusitik muʼyuk tukʼe?

¹⁷ Li Vivliae jamal chal li kʼusi kʼot ta nopel yuʼunik j-israeletik kʼalal laj yichʼik albel ti skʼan svokʼ sbaik lokʼel ti bu oy skarpanaik li Coré, Datán xchiʼuk Abirame. Li loʼil taje xi chale: «La svocʼ sbaic loqʼuel» ta anil (Núm. 16:24, 27). Ta anil noʼox jech la spasik. Xchiʼuk xtok chal ti lek la skʼelik ti kʼu yelan chchʼunik li mantale jaʼ yuʼun la «svocʼ sbaic loqʼuel». Li buchʼutik tukʼ laj yakʼ sbaike muʼyuk la skʼanik ti oy kʼusi spasike, jaʼ yuʼun ta sjunul yoʼonton la xchʼunik. Yuʼun jaʼ te laj yakʼ sbaik ta stojolal li Jeovae xchiʼuk laj yiktaik li kʼusitik muʼyuk tukʼe. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la spasike?

18. ¿Kʼusi skʼan xal kʼalal laj yalbe mantal Timoteo li Pablo ti skʼan svokʼ sba lokʼel ta sventa li «cʼusi stalel ta scʼupin li queremetique»?

¹⁸ Mi jaʼ sventa ta jkʼeltik yoʼ lekuk xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae, skʼan ta anil noʼox oy kʼusi jpastik xchiʼuk jpʼeluk koʼontontik jpastik. Li taje jaʼ li mantal laj yal Pablo ta sventa ti jvokʼ jbatik ta sventa li «cʼusi stalel ta scʼupin li queremetique» (2 Tim. 2:22). Li Timoteoe mukʼ xaʼox ti xuʼ van mas xa ta 30 sjabilale, pe li kʼusitik ch-ayan ta koʼontontik taje muʼyuk sjabilal. Li Timoteoe la svokʼ sba ta sventa taje. Jaʼ xkaltik ti la svokʼ sba spasel li «kʼusitik muʼyuk tukʼe». Jaʼ jechtik chanubtasvan Jesús kʼalal xi laj yale: «Me ta scoj noʼox asat chata o amule, pitso loqʼuel» (Mat. 18:9). Li avie, li yajtsʼaklomtak Cristo ti tsots skʼoplal chilik li tojobtasel taje jpʼel yoʼontonik muʼyuk tspasik li kʼusitik xibalik sba ta sventa mantale, yuʼun muʼyuk tsnopilanik ta spasel.

19. ¿Kʼu yelan xchabioj sbaik ta sventa kʼusitik xibalik sba ta mantal li junantik yajtsʼaklomtak Cristoe?

¹⁹ Junantik ermanoetik ti oy toʼox svokolik ta skoj yuchʼel pox kʼalal maʼukik toʼox stestigotak Jeovae kʼotem ta nopel yuʼunik ti muʼyuk chuchʼik jsetʼuke. Yantik xtoke muʼyuk chchʼay yoʼontonik ta jtosuk kʼusi, akʼo mi muʼyuk chopol, pe xuʼ van xlik ayanuk ta yoʼontonik spasel kʼusi chopol (Sal. 101:3). Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal maʼuk toʼox stestigo Jeova jun ermanoe, toj lek toʼox xaʼi xbat ta kʼinetik ti chopol tajek kʼusi tspasik tee. Jaʼ yuʼun, kʼalaluk och li ta mantale mi jsetʼuk xa ch-akʼotaj, mi jaʼuk jech tspas xtok li ta tsobajeletik tspasik stestigotak Jeovae, yuʼun ta xiʼ mi xlik ta yoʼonton kʼusitik chopol o xvul ta sjol li kʼusitik tspas toʼoxe. Melel onoʼox, li yajtsʼaklomtak Cristoe muʼyuk chichʼ kʼanbel ti akʼo mu xuchʼik jsetʼuk li poxe, li akʼote o yan kʼusitik ti muʼyuk chopolike. Pe akʼo mi jech, jkotoltik skʼan jpʼeluk koʼontontik jchabi jbatik ta sventa li kʼusitik xibalik sba ta sventa mantale.

20. Akʼo mi mu kʼunuk ta «[yiktael] li kʼusitik muʼyuk tukʼe», ¿kʼusi tspat koʼontontik?

²⁰ Li matanal ta yichʼbel batel sbi li Diose toj tsots me kʼusi oy ta jbatik spasel. Skʼan me «[xkiktatik] li kʼusitik muʼyuk tukʼe» xchiʼuk ti jvokʼ jbatik lokʼel ta spasel li kʼusi chopole (Sal. 34:14). Melel onoʼox ti mu kʼunuk ta pasel taje. Pe tspat koʼontontik ti jnaʼojtik ti persa onoʼox tskʼan Jeova «li buchʼutik jaʼ yuʼune» xchiʼuk ti mu jchʼak jbatik li ta stukʼil betak Jeovae (2 Tim. 2:19, TNM; kʼelo 2 Crónicas 16:9 sbavokʼal).