1, 2. 1) ¿Kʼu yuʼun xibal sba mi xchʼak sbaik li tsobobbail ta Colosase? 2) ¿Kʼusi tojobtasel akʼbatik yuʼun Pablo li buchʼutik nakalik ta Colosase?

¡XIBAL sba mi xchʼak sbaik li tsobobbail ta Colosas ta baʼyel sigloe! Junantik li ta tsobobbaile chakʼik ti xchʼak sbaik li jchʼunolajeletike yuʼun chalik ti skʼan xchʼunik li Smantal Moisese. Li yantike tspukbeik skʼoplal filosofía del Ascetismo ti toj tsotsik ta pasel li kʼusi tspas ta xkuxlejalike. Sventa chʼabaluk sbalil xkom li jecheʼ chanubtaseletike, li Pabloe la stsʼibabe batel jun karta li tsobobbaile. Xi pʼijubtasatike: «Qʼuelo me abaic, mu me xasloʼlaoxuc li bochʼotic bij scuyoj sbaique, ti mu meleluc cʼusi chalique, ti stalel noʼox cristianoetique, ti sventa noʼox banamile, yuʼun mu jaʼuc ta sventa li Cristoe» (Col. 2:8).

² Ta sventa li yajtsʼaklomtak Cristo ti tʼujbil chbatik ta vinajele, mi jaʼ chakʼ ta yoʼontonik «ta sventa li banamile» jaʼ tspʼajik komel li kʼusi chakʼ Dios sventa xkoltaatike (Col. 2:20-23). Sventa xchabiik kʼu yelan xil sbaik xchiʼuk li Diose, xi albatik tojobtasele: «Jaʼuc me te batem asatic yuʼun li cʼusi sventa vinajele; mu me jaʼuc xbat asatic yuʼun li cʼusi sventa noʼox banamile» (Col. 3:2). Jaʼ jech, li yermanotak Cristoe jaʼ te skʼan xbat  satik «li cʼusi te [nakʼbilik] ta vinajele» (Col. 1:4, 5).

3. 1) ¿Kʼusi spatoj-o yoʼontonik li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele? 2) ¿Kʼusi sjakʼobiltak ta jchanbetik skʼoplal li ta xchanobil liʼe?

³ Li yajtsʼaklomtak Cristo ti tʼujbil chbatik ta vinajel eke jaʼ te batem satik li ta Ajvalilal yuʼun Dios ta vinajele xchiʼuk ti xkʼotik ta ‹xnichʼnabtak Diose› (Rom. 8:14-17). Pe ¿kʼusi xuʼ xkaltik ta sventa li ‹yan chijetike›, jaʼ xkaltik, li buchʼutik oy spatobil yoʼontonik chkuxiik ta Balumile? ¿Kʼusi skʼan xal chaʼiik li kʼusi laj yal Pabloe? ¿Kʼuxi xuʼ jaʼuk te «batem [satik] yuʼun li cʼusi sventa vinajele»? (Juan 10:16.) Li Abraham xchiʼuk Moisese jaʼik chaʼvoʼ yajtuneltak Dios ti jaʼ «te batem [satik] yuʼun li cʼusi sventa vinajele», akʼo mi tsots laj yil svokolik. ¿Kʼusi xuʼ jchanbetik?

4. ¿Kʼuxi xuʼ xutik yan chijetik ti jaʼuk te batem satik li kʼusi sventa vinajele?

⁴ Akʼo mi muʼyuk smalaoj chbatik ta vinajel li yan chijetike, xuʼ jaʼ te «batem [satik] yuʼun li cʼusi sventa vinajele». ¿Kʼuxi taje? Jaʼ ti chakʼik ta baʼyel ta xkuxlejalik li Jeovae xchiʼuk li Ajvalilal yuʼune (Luc. 10:25-27). Taje jaʼ jech la spas li Cristoe xchiʼuk jaʼ jech skʼan ta jpastik ek (1 Ped. 2:21). Jech kʼuchaʼal li ermanoetik ta baʼyel sigloe, chkil jvokoltik ta xchʼunel li kʼusi mu meleluke, ti oy onoʼox ta koʼontontik saʼel takʼine xchiʼuk li filosofía ti chakʼ ta chanel li sbalumil Satanase (kʼelo 2 Corintios 10:5). Jchanbetik stalelal li Jesuse xchiʼuk vikʼiluk me jsatik sventa jchabi jbatik li kʼusitik tsokesutik mantale.

5. ¿Kʼuxi xuʼ jnaʼtik mi yakal tsjel jnopbentik li takʼine xchiʼuk li kʼusitik oy kuʼuntike?

⁵ ¿Mi yakal van tsjel jnopbentik li takʼine xchiʼuk li kʼusitik oy kuʼuntike? ¿Kʼuxi xuʼ jnaʼtik li kʼusitik mas jkʼanojtike? Jaʼ ti jkʼeltik li kʼusi ta jnoptike xchiʼuk li kʼusi ta jpastike. Xi laj yal li Jesuse: «Ti bu tsobol acʼulejalique, jaʼ te chbat avoʼntonic» (Mat. 6:21). Sventa jnaʼtik bu ta xikʼutik batel li koʼontontike skʼan jkʼelilantik. Xi jakʼbe jbatike: «¿Mi toj ep van kʼakʼal ta jnopilan ta sventa takʼin, ti jta lek kabtel, ti ta jsaʼ lek jpʼolmale xchiʼuk ti oyuk ep kʼusitik kuʼune? ¿O mi chkakʼ persa ti lekuk noʼox sba jkuxlejal xchiʼuk ti jaʼ mas chkakʼbe yipal li kʼusitik ta sventa mantale?» (Mat. 6:22). Li Jesuse laj yal ti mi jaʼ bat ta koʼontontik stsobel li kʼulejal «liʼ ta banamil[e]», xuʼ xibal sba kʼusi jpastik li ta mantale (Mat. 6:19, 20, 24).

6. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa stsal kuʼuntik li kʼusi chopol oy ta koʼontontike?

⁶ Ta skoj ti jpasmulilutike, toj kʼun chijtsʼuj li ta mulile (kʼelo Romanos 7:21-25). Mi chʼabal kuʼuntik li xchʼul espiritu Jeovae xuʼ me xlik jpastik li «yabtelal li icʼ osile». Li yabteltake jaʼ «epal veʼel, [...] uchʼbajel, xchiʼuc [...] yacubel. [...] Cʼusi cʼupil chaʼay abecʼtalic; mu me xamulivajic» o kʼusitik ti kʼexlal sbae (Rom. 13:12, 13). Sventa stsal kuʼuntik «li cʼusi sventa noʼox [balumil]» taje —li kʼusitik chopol ta jkʼan ta jpastik ta skoj ti jpasmulilutike—, skʼan teuk jsatik «li cʼusi sventa vinajele». Pe taje mu toj kʼunuk. Jaʼ yuʼun xi laj yal li jtakbol Pabloe: «Tsots chcacʼbe mantal li jbecʼtale, vuʼun ta jmozoin» (1 Cor. 9:27). Lek xvinaj mi ta jkʼantik lek chilutik li Diose, skʼan tsots jpas jbatik ta mantal. Li avie ta jkʼeltik kʼusi la spasik li Abraham xchiʼuk Moisés sventa lek ilatik yuʼun li Diose (Heb. 11:6).

7, 8. 1) ¿Kʼusitik vokolil laj yilik li Abraham xchiʼuk Sarae? 2) ¿Kʼusi laj yakʼ ta yoʼonton spasel li Abrahame?

⁷ Kʼalal albat yuʼun Jeova Abraham ti xlokʼ batel ta yosilal Canaán xchiʼuk yutsʼ  yalale, la xchʼun ta sjunul yoʼonton. Kʼalal laj yil ti oy xchʼunel yoʼonton xchiʼuk ti lek xchʼun mantale, li Jeovae la spas jun trato xchiʼuk. Xi laj yalbee: «Ta sventa amomnichʼnabtac ta jliques jun mucʼul lum. Chacacʼbot ep bendición» (Gén. 12:2). Akʼo mi jech, ep jabil echʼ ti muʼyuk xilik-o yol xnichʼonik li Abraham xchiʼuk li Sarae. ¿Mi laj van sjakʼbe sbaik mi chʼayem xa xaʼi Jeova li kʼusi laj yale? Ta yan xtoke, ta melel mu kʼunuk laj yaʼiik ti laj yiktaik komel yutsʼ yalalik xchiʼuk li snaik ta Ure, ti jaʼ jun mukʼta lum ti jkʼulej te ta Mesopotamiae. Xanavik batel mas ta 1,600 kilometro sventa xkʼotik ta Canaán, ti te nakiik ta karpanaetik, ti laj yilik viʼnal xchiʼuk ti la staik j-elekʼetike (Gén. 12:5, 10; 13:18; 14:10-16). Akʼo mi jech, muʼyuk onoʼox ta yoʼontonik ti sutik li ta mukʼta lum ti jkʼulej ti jaʼ li Ure (kʼelo Hebreos 11:8-12, 15).

⁸ Li Abrahame jaʼ laj yakʼ «xchʼunojel yoʼnton» ta stojolal Jeova, maʼuk bat ta sat «li cʼusi sventa noʼox banamile» (Gén. 15:6). Jech, yuʼun jaʼ te batem sat yuʼun «li cʼusi sventa vinajele»: jaʼ batem ta yoʼonton li kʼusi yaloj tspas Diose. Ta sventa li xchʼunel yoʼontone, li Jeovae laj yakʼbe smoton. Laj yakʼ sba ta ilel xchiʼuk xi yalbee: «Qʼuelo lec avil li vinajele. Ato jaybej li cʼanaletique. Jqʼueltiquic me xuʼ avuʼun yatel, yuʼun jech to yepal chbat li amomnichʼnabtaque» (Gén. 15:5). ¡Tstij tajek koʼontontik! Li Jeovae muʼyuk chʼayem xaʼi. Kʼalal tskʼel jujun velta vinajel ti noj ta kʼanaletik li tukʼil vinik taje, ta van xvul ta sjol li kʼusi albat yuʼun Diose. Kʼalal kʼot yoraile, li Abrahame laj yil jun xnichʼon ti smalaoj xa onoʼoxe (Gén. 21:1, 2).

9. ¿Kʼuxi tstij koʼontontik stalelal Abraham sventa mu jyochbetik yokilal xijtun ta stojolal Jeova?

⁹ Jech kʼuchaʼal li Abrahame, li voʼotik eke jmalaojtik ti chkʼot ta pasel li kʼusi yaloj Jeovae (2 Ped. 3:13). Mi maʼuk te batem jsatik «yuʼun li cʼusi sventa vinajele», xuʼ me toj jal xkaʼitik xchiʼuk xuʼ me jkʼunibtas koktik ta spasel li yabtel Jeovae. ¿Mi oy kʼusi laj avikta spasel ta voʼne sventa xatun ta prekursor o sventa xatun ta stojolal Jeova ta yan abtelal? Mi jeche, ¡toj lek! ¿Li avi une? Vuleso ta ajol ti Abrahame tun-o ta stojol Jeova ti jaʼ te bat sat li ta «mucʼta lum ti lec pasbil, ti lec tsots acʼbil snaclebe», jaʼ xkaltik, la snopbe skʼoplal li bendisionetik chichʼ ta jelavele (Heb. 11:10). «Li Abrahame lec iʼilat yuʼun Dios ta sventa xchʼunojel yoʼnton ta stojol Dios.» (Rom. 4:3.)

10. ¿Kʼu toʼox yelan xkuxlejal Moisés kʼalal kerem toʼoxe?

¹⁰ Yan vinik ti jaʼ te bat ta sat «li cʼusi sventa vinajele» jaʼ li Moisese. Kʼalal ta skeremal toʼoxe «laj yichʼ lec chanubtasel ta scotol sbijil li egipto cristianoetique». Taje maʼuk noʼox kʼusiuk chanunal. Li Egiptoe jaʼ toʼox li mukʼta tsatsal lume. Li Moisés xtoke jaʼ toʼox yutsʼ yalal li faraone. Ta skoj li chanubtasel laj yichʼe, mu labaluk sba chkiltik ti «lec svuʼel ta sventa scʼop xchiʼuc ta sventa cʼusi [tspase]» (Hech. 7:22). ¡Nopo noʼox avaʼi kʼu to yepal kʼot ta pasel yuʼun ti jechuke! Pe li kʼusi batem ta sate jaʼ li kʼusi toj leke: spasel li kʼusi tskʼan Diose.

11, 12. 1) ¿Kʼusi chanubtasel mas tsots skʼoplal laj yil li Moisese? 2) ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel ti mas tsots skʼoplal laj yaʼi li chanubtasel taje?

¹¹ Kʼalal bikʼit toʼoxe, li smeʼ ta melele, li Jocabede (Jokébed), melel onoʼox ti laj yalbe skʼoplal li Sdios j-hebreoetike. Li Moisese snaʼoj ti kʼusi la xchan ta sventa Jeovae jaʼ li kʼusi mas tsots skʼoplale. Jaʼ yuʼun la spʼaj li kʼulejale xchiʼuk ti tsots yabtel yichʼoj ta skoj ti jaʼ yutsʼ yalal faraone  (kʼelo Hebreos 11:24-27). Li chanubtasel ta mantal laj yichʼ ta sbikʼtale xchiʼuk li xchʼunel yoʼonton laj yakʼ ta stojolal li Jeovae tijbat yoʼonton sventa «te batem [sat] yuʼun li cʼusi sventa vinajele».

¹² Akʼo mi lek chanubtasel laj yichʼ li Moisese, maʼuk la stunes sventa xichʼ ojtikinel o sta skʼulejal li ta Egiptoe. Jech kʼuchaʼal chal li Vivliae «muc scʼan ti ch-albat scʼoplal jaʼ smeʼ li stseb faraone. Jaʼ la scʼan ti coʼol acʼo yichʼ utsʼintael xchiʼuc li xchiʼiltaque, jaʼ li steclumal Diose. Muc jaʼuc la scʼan li cʼusi sventa noʼox banamil ti jliquel noʼox xcuxet yoʼnton yuʼune». Ta tsʼakale, li kʼusi snaʼoj ta sventa li Jeovae jaʼ koltaat ta sbeiltasel li steklumal Israele.

13, 14. 1) ¿Kʼusi baʼyel skʼan spas Moisés sventa slokʼes li j-israeletike? 2) Jech kʼuchaʼal li Moisese, ¿kʼusi skʼan jpastik li voʼotike?

¹³ Li Moisese skʼanoj tajek li Jeovae xchiʼuk li j-israeletik ti te oyik ta mosoil ta Egiptoe. Kʼalal yichʼoj xaʼox 40 jabile, laj yakʼ venta ti xuʼ xaʼox yuʼun skolta lokʼel li j-israeletike (Hech. 7:23-25). Pe li Jeovae snaʼoj ti mu jechuke. Yuʼun skʼan to bikʼit xakʼ sba, oyuk smalael yuʼun, mu stoyuk sba xchiʼuk ti snaʼuk spajes sbae o yan kʼusitik (Prov. 15:33). Chtun yuʼun li talelaletik taje, sventa xkuch yuʼun li prevaetik xchiʼuk li vokoliletik tsta ta tsʼakale. Ti bat ta jchabichij 40 jabile jaʼ koltaat sventa stsʼites li talelaletik taje.

¹⁴ Ep koltaat yuʼun li chapanel taje. Li Vivliae chal ti kʼot ta «jun vinic ti toj biqʼuit yacʼoj sba liʼ ta banamile» (Núm. 12:3). Ti la xchan ti bikʼit chakʼ sbae jaʼ koltaat ti oyuk smalael yuʼun ta stojolal li j-israeletike, yuʼun yan-o stalelik ta jujuntal xchiʼuk yantik-o svokolik (Éx. 18:26). Li voʼotik eke skʼan jchan jtsʼitestik talelaletik ti skoltautik sventa x-echʼ kuʼuntik li ‹tsots vokole› xchiʼuk ti xij-och li ta achʼ balumile (Apoc. 7:14). ¿Mi lek xkil jbatik xchiʼuk skotol krixchanoetik, ti te kapal skʼoplalik li krixchanoetik ti jpʼelik ta kʼop chkiltike? Li jtakbol Pedroe xi laj yale: «Ichʼic me ta mucʼ scotol li cristianoetique. Cʼanic me li bochʼo coʼol jchʼunojtic Dios jchiʼuctique. Ichʼic ta mucʼ li Diose; ichʼic ta mucʼ noxtoc li mucʼta ajvalile» (1 Ped. 2:17).

15, 16. 1) ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti teuk batem jsatik «li cʼusi sventa vinajele»? 2) ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti lekuk li kʼusi ta jpastike?

¹⁵ Kuxulutik ta «slajebtic xa batel ti cʼacʼale, xiʼbal sba» (2 Tim. 3:1, Ch). Jaʼ yuʼun, sventa tsotsukutik ta mantale xchiʼuk ti vikʼiluk jsatike, skʼan teuk batem jsatik «li cʼusi sventa vinajele» (1 Tes. 5:6-9). Jkʼeltik oxtos kʼusitik xuʼ jpastik.

¹⁶ Lekuk li kʼusi ta jpastike: ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti lekuk li kʼusi ta jpastike? Xi laj yal li Pedroe: «Lecuc me cʼusi chapasic ta stojol li bochʼotic muʼyuc yichʼojic ta mucʼ Diose. Acʼo me chal acʼoplalic ti chopol cʼusi chapasique, pero cʼalal chilic ti lec cʼusitic chapasique, chalbeic slequilal Dios» (1 Ped. 2:12). Akʼo mi te oyutik ta jnatik, ta kabteltik, ta chanob vun, ta jchʼay koʼontontik o ta jcholtik mantal, chkakʼtik persa lekuk kʼusi ta jpastik sventa jaʼuk xichʼ ichʼel ta mukʼ li Jeovae. Melel onoʼox ti jkotoltik ta jpas jmultike (Rom. 3:23). Pe mi chkakʼtik «persa xchʼunel li Cajvaltique», xuʼ me stsal kuʼuntik li kʼusitik chopol oy ta koʼontontike (1 Tim. 6:12).

17. ¿Kʼu yelan xuʼ jchanbetik stalelal li Cristoe? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale.)

¹⁷ Lekuk jtalelaltik: Ti lekuk kʼusi ta jpastike te tsakal skʼoplal xchiʼuk ti lekuk jtalelaltike. Xi laj yal li jtakbol Pabloe: «Jechuc me avoʼntonic jech chac cʼu chaʼal  yoʼnton li Cristo Jesuse» (Filip. 2:5). ¿Kʼu van yelan laj yakʼ ta ilel stalelal li Jesuse? Bikʼit laj yakʼ sba. Li talelal taje, jaʼ tijbat-o yoʼonton sventa xchol bu kʼalal xuʼ yuʼun li mantale. Persa onoʼox chalbe yantik li lekil aʼyej ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose (Mar. 1:38; 13:10). Li Jesuse toj tsots skʼoplal laj yil li Skʼop Diose (Juan 7:16; 8:28). Lek la xchanbe skʼoplal, jaʼ yuʼun la spakbe skʼoplal xchiʼuk laj yalbe smelolal. Mi ta jkʼan jechutik kʼuchaʼal li Cristoe, skʼan bikʼit chkakʼ jbatik, baxbolutik ta cholmantal xchiʼuk ti jchan Vivlia jtuktike.

18. ¿Kʼuxi xuʼ jkolta jbatik li ta yabtel Jeovae?

¹⁸ Jkolta jbatik: Li kʼusi oy ta yoʼonton li Jeovae jaʼ ti «ta sventa sbi Jesús chlic squejan sbaic scotol li bochʼotic te oyic ta vinajele, xchiʼuc li bochʼotic liʼ oyic ta banamile» (Filip. 2:9-11). Akʼo mi toj tsots skʼoplal yabtel li ta vinajele, li Jesuse bikʼit chakʼ sba ta stojolal li Stote. Jaʼ jech skʼan jpastik ek (1 Cor. 15:28). Jaʼ yuʼun, jkolta jbatik ta sjunul koʼontontik li ta yabtel Jeova kʼalal ‹chbat jpastik ta jchʼunolajel li krixchanoetik ta jujun balumile› (Mat. 28:19). Xchiʼuk «jpastic cʼusi lec ta stojol scotol cristianoetic» xchiʼuk ta stojolal kermanotik (Gál. 6:10).

19. ¿Kʼusi tstijbutik koʼontontik spasel li xchanobil liʼe?

¹⁹ ¿Mi mu tauk jtojbetik ta vokol Jeova ti tsvules ta joltik ti skʼan jaʼ te xbat jsatik «li cʼusi sventa vinajele»? Mi jaʼ bat ta jsatik taje, «acʼo cacʼtic persa batel li [kanilajebtike» (Heb. 12:1). Abtejkutik «ta scotol [koʼontontik]. Jaʼuc me [chij-abtej] yuʼun Cajvaltic» chkaʼitik. Vaʼun chakʼbutik epal bendisionetik (Col. 3:23, 24).